چرا کورش در تورات مورد ستایش قرار گرفت ؟

تردیدی وجود ندارد که تورات امروزی لزوماً همان مکتوبات انبیاء نیست. بلکه مجموعه ای از نوشته ها و یادداشت های کاهنان یهود در گذر تاریخ است. همان دشمنانی که در لباس علمای یهود وارد این دین الهی شدند و تا توانستند در آن کژی پدید آوردند. و در مسیر رسیدن به اهداف پلید خود حتی به پیامبران، پاک ترین آموزگاران تاریخ بشریت نیز رحم نکردند. در تورات امروزی پلیدترین و شوم ترین اتهامات به پیامبران الهی دیده می شود. از تهمت میگساری و عربده کشی و قتل و غارت انسان های بیگناه گرفته تا زنای با محارم و حتی تجاوز به عنف و... همگی موضوعاتی است که در تورات بر پیامبران نسبت داده شد. با این وجود اما نویسندگان تورات کورش را ستوده اند! عجیب است؛ پیامبران را هدف زشت ترین ناسزاها قرار داده اند و در راه ترور شخصیتی آنان از هیچ تلاشی فروگذار نکرده اند، لیکن کورش هخامنشی را ستوده اند! این امر هر خردمندی را به شک و تردید وا می دارد. به هر روی مواردی از تقدیر و ستایش کورش توسط تورات، برای مثال در تورات آمده است که یهوه خدای یهود ، کورش پادشاه فارس را برانگیخت تا فرمانروایی کرده و خانه ی خدا در اورشلیم را که توسط نبوکدنصر پادشاه بابل تخریب شده بود، بنا نماید. [۱] بنا بر این در تورات کورش برانگیخته و برگزیده ی خداوند نامیده شده است. همچنین در تورات آمده است که یهوه، کورش را شبان ( چوپان ) خود بر ملت ها می نامد. [۲] و همچنین کورش، مسیح یهوه نامیده شده است. [۳]

نقدها و بررسی ها :

۱. این گفتارهای تورات با بخش های دیگر آن در تناقض است. جالب است که بنا بر متن تورات، نبوکدنصر (بختنصر) که به اورشلیم حمله کرد هم مأمور یهوه خدای بنی اسرائیل بود! در تورات، کتاب دانيال باب یکم، آیه دوم آمده است : « و خداوند يَهُوياقيم پادشاه يهودا را با بعضي از ظروف خانه‌ خدا به دست نبوکدنصر تسليم نمود و او آنها را به زمين شِنعار به خانه خداي خود آورد و ظروف را به بيت المال خداي خويش گذاشت.» و در ترجمه ی قدیم کتاب حبقوق، باب یکم، آیه ششم، آمده است که یهوه، کلدانیان (در ترجمه تفسیری : پادشاه بابیلون) را بر می انگیزد تا بنی اسرائیل را تنبیه کند. گرچه آنان ظالم و ستمگرند اما یهوه آنان را برگزید تا گنهکاران را عذاب کند. و نیز در کتاب دانیال باب یکم و دوم آمده است که دانیال در دربار نبوکدنصر به عنوان مشاور وی و یکی از اشراف درباری حضور داشت در حالی که وی به تلفظ کلدانی بَلْطَشَصّر نامیده می شد. نبوکدنصر نیز به حقانیت یهوه اقرار داشت. در تورات، کتاب دانیال، باب دوم، آیه چهل و هفتم : « پادشاه به دانيال گفت براستي خدای شما خداي خدايان و خداوند پادشاهان و آشكار كننده اسرار است.» همچنین دانیال نبی بنا بر کتاب دانیال باب چهارم، آیه نوزدهم برای نبوکدنصر و مستدام ماندن حکومت وی دعای خیر می کرد. و عجیب است که دانیال دشمنان نبوکدنصر و بدخواهان حکومت وی را لعنت کرده و برایشان آرزوی زوال و نابودی نمود !! در نتیجه هم نبوکدنسر و هم کورش هر دو برگزیده ی خداوند هستند. گرچه دو رفتار کاملاً متضاد و متناقض از هم بروز دادند اما هر دو توسط یهوه برانگیخته شدند! پس برگزیده شدن یا به تعبیر بهتر، برانگیخته شدن به خودی خود ملاک برتری و تأیید نیست. چه اینکه در تورات، بنی اسرائیل نیز قوم برگزیده ی خداوند نامیده شدند. حال می توان با همین معیار آنان را درستکردار نامید؟ به راستی اینکه کورش توسط کاهنان به عنوان برگزیده خداوند معرفی شده، چه ارزشی دارد؟ مخصوصاً هنگامی که این امر با حقایق تاریخی تناقض دارد.

۲. اما اینکه کورش شبان خداوند نامیده شده است، بدین معنا که امت ها همانند گاو و گوسفند هستند و باید چوپانی بر آنان گماشت؟ در حالیکه می دانیم انسان در مسیر تعالی به چوپان نیاز ندارد بلکه به آموزگار نیازمند است. و همچنین درباره ی نامیده شده کورش به عنوان مسیح ! شگفت انگیز است که در هیچ جای متن عبرانی و یونانی تورات، کورش مسیح خداوند نامیده نشده است. بلکه فقط در یکی از ترجمه های فارسی، مترجم به عنوان متن توضیحی، کورش را مسیح خداوند نامید! در حالی که در ترجمه ی رسمی انگلیسی آکسفورد که ترجمه ای مستقیم از متن عبرانی و یونانی است واژه ی YHWH’s instrument به معنی وسیله و سببی از اسباب خداوند نامیده شده است. [۴] و در ترجمه رسمی انتشارات عیلام به زبان فارسی که بر اساس ترجمه ی مستقیم از عبری آرامی است نیز برای کورش از واژه ی « برگزیده » برای پیشبرد امور ، استفاده نموده است. [۵] که همین برگزیدگی و سبب برای اجرای امور را در نقد شماره یک پاسخ دادیم. و در ادامه نیز بیشتر بیان خواهد شد.

۳. در کتاب اشعيا آمده است : « خداوند كوروش‌ را برگزيده‌ و به‌ او توانايي‌ بخشيده‌ تا پادشاه‌ شود و سرزمينها را فتح‌ كند و پادشاهان‌ مقتدر را شكست‌ دهد. خداوند دروازه‌هاي‌ بابل‌ را بروي‌ او باز مي‌كند؛ ديگر آنها بروي‌ كوروش‌ بسته‌ نخواهند ماند.» [۶] روشن است که کورش به این دلیل برگزیده ی خداوند نامیده شده که توانست امّت ها ( در واقع امت های مخالف یهود ) را مغلوب ساخته و کمر پادشاهان را بگسلد ! و همچنین در تورات از قول دانیال نبی آمده است : « در سال سوم سلطنت بلشصر، نوه ی نبوکدنصر، در خواب ديدم كه در شهر سلطنتي شوش واقع در استان عيلام، در كنار رودخانه اولای ايستاده بودم. وقتی به اطراف نگاه می كردم، يك قوچ ديدم كه دو شاخ بلند داشت و كنار رودخانه ايستاده بود. سپس ديدم يكي از اين شاخ ها رشد كرد و از شاخ ديگر بلندتر شد. اين قوچ بسوی مغرب، شمال و جنوب شاخ می زد و هيچ جانداری نمی توانست با او مقابله كند يا از چنگش جان سالم به در برد. او هرطور مي خواست عمل مي كرد و بزرگ مي شد. در حالي كه درباره آنچه ديده بودم فكر مي كردم، ناگهان يك بز نر از غرب ظاهر شد. او آنقدر سريع مي دويد كه موقع دويدن پاهايش به زمين نمي رسيد. اين بز كه يك شاخ بلند در وسط چشمانش داشت. با تمام قدرت بطرف آن قوچ دو شاخ دويد. سپس با غضب بر قوچ حمله برد و دو شاخش را شكست و او را كه ياراي برابري نداشت به زمين كوبيد و پايمال كرد، و كسي نبود او را از دستش نجات دهد.» [۷] و در ادامه آمده است که « آن قوچ دو شاخ را كه ديدي، پادشاهي ماد و پارس است. آن بز نر، پادشاهي يونان است و شاخ بلندي كه در وسط دو چشمش بود، اولين پادشاه آن مملكت می باشد.» [۸] روشن است که بر اساس این فقره از تورات، کورش هخامنشی ستوده شده است چون همانند یک بز شاخدار به دیگران شاخ زد و به تعبیر صریح تر، با شاخ های خود دشمنان یهود را پاره پاره نمود ! این است یکی از اسرار تمجید از کورش در تورات. همچنین کاهنان و نویسندگان تورات از کورش تقدیر نموده اند چون بنا بر تورات وی آنان را از اسارت نجات داد. [۹] کاهنان از کورش تقدیر نمودند چون بنا بر تورات، کتاب عزرا، کورش هزاران قطعه طلا و نقره و دیگر جواهرات قیمتی از خزینه ی بابیلون به رئیس یهودیان هدیه داد! [۱۰] کاهنان و نویسندگان تورات ، کورش را ستوده اند کورش همسایگان و تمامی اقوام را مجبور کرد تا به سرمایه های خود را به رؤسای کاهنان یهود بدهند! [۱۱]

۴. تورات به شدت از پرستش بت ها نهی می کند و حتی بت هایی چون بعل و مردوک را به صراحت نام می برد و پرستش آنان را مایه ی خشم و غضب خداوند معرفی می کند. برای مثال در تورات،کتاب ارميا [۱۲] و همچنین در کتاب اشعيا : « من يهوه هستم و اسم من همين است. و جلال خود را به كسي ديگر و ستايش خويش را به بت های تراشيده نخواهم داد.» [۱۳] و همچنین در تورات، کتاب حزقيال، بت پرستی مایه آلودگی وجود معرفی شده است. برای مثال : « و آب پاك بر شما خواهم پاشيد و طاهر خواهيد شد. و شما را از همه نجاسات و از همه بتهاي شما طاهر خواهم ساخت.» [۱۴] این در حالی است که کورش در منشور معروف خود به ستایش بت مردوک و دیگر بت ها پرداخته است و حتی بنا بر متن تاریخ در راه ترویج بت پرستی و تحکیم معبد اساهیل تلاش بسیار نمود. [۱۵] چگونه ممکن است برگزیده ی خداوند، مروّج بت پرستی باشد؟ در حالیکه خدای او از بت پرستی بیزار است! چگونه ممکن که برگزیده ی خداوند و شبانی که وی برای بشریت انتخاب نموده، آلوده به پلیدی ها و مغضوب خداوند باشد؟ چگونه ممکن است که کورش برگزیده ی خداوند و پادشاه زمین باشد، در حالیکه در تورات آمده است : « يهوه چنين مي فرمايد : گوشت را با خونش مي خوريد و چشمان خود را بسوی بت های خويش برمي افرازيد و خون مي ريزيد. پس آيا شما وارث زمين خواهيد شد؟» [۱۶] به راستی چگونه ممکن است چنین افرادی وارث زمین گردند ؟ در تورات خداوند خطاب به موسی می گوید : « مذبح هاى ايشان را منهدم سازيد، و تمثال هاى ايشان را بشكنيد و اشيريم ايشان را قطع نماييد، وبت های تراشيده ايشان را به آتش بسوزانيد. زيرا كه تو براى يهوه خدايت، قوم مقدس هستى. يهوه خدايت تو را برگزيده است. » [۱۷] حال چگونه ممکن است کسی که خلاف این سخن عمل کرده و به ساخت بتکده ها و معابد بت پرستی پرداخته برگزیده ی واقعی خداوند باشد ؟؟؟ چگونه ممکن است کسی که در راه اعتلای نام مردوک تلاش کرده و آن را با تمام وجود ترویج داده، برگزیده ی واقعی خداوند و مورد رضایت او باشد ؟؟؟ در حالیکه در تورات، کتاب ارمیا آمده است : « كلام‌ خداوند درباره‌ بابل‌ اينست‌ سخناني‌ كه‌ خداوند عليه‌ بابل‌ ومردم‌ آن‌ به‌ من‌ فرمود: به‌ همه‌ قومها اعلام‌ كنيد و بگوييد كه‌ بابل‌ ويران‌ خواهد شد. بت‌ مردوک و ساير بت های بابل‌ سرافكنده‌ و رسوا خواهند شد.» [۱۸]

چرا کورش یهودیان را آزاد کرد ؟ چرا برای آنان خوش خدمتی کرد ؟

ژوزفوس فلاویوس مورخ بزرگ رومی که یهودی هم بود، می نویسد : کمبوجیه پس از اینکه تحقیقی از دو نفر پیرامون نیت واقعی یهودیان برای تجهیز استحکامات اورشلیم دریافت می کند، ضمن پیام تشکری به ایشان، می گوید : « من تحقیقاتی که از سوی شما برایم فرستاده شده را خواندم، پس من بر آن شدم که در میان کتب نیاکانم در اینباره جستجویی انجام شود ، و در آنجا اینطور یافتم که این شهر – اورشلیم - همواره دشمن پادشاهان بوده است و ساکنان آن همواره فتنه و جنگ به راه می اندازند ؛ لذا من دستور دادم یهودیان به ساخت شهر اورشلیم و بنای کشور یهودیه [country of Judea] مجاز نمی باشند.» [۴] همانطور که روشن هست در کتب نیاکان و پادشاهان هخامنشی به وضوح ذکر شده بود که یهودیان در امپراطوری فساد می کنند و دشمن شاهان هستند ، کوروش نیز این را می دانسته و لذا تئوری دوست یهود بودن با این افشاگری ارزشمند ژوزفوس ، باطل است . یک مسئله که شاید گفتنش خالی از لطف نباشد این هست که احتمالاً این کتب شاهانه ، همان دفاتر سالانه هخامنشیان است که مواردی در آن ثبت و ضبط می شده است و دیودوروس سیسیلی از آن ها نام برد ، و در کتاب های عزرا و استر تورات هم از آنها یاد شده است. جالب اینکه کوروش احتمالاً به همین دلیل (بیم از فتنه انگیزی در حکومت) یهودیان را از کشور خودش اخراج کرد [با بهانه تجدیدبنای اورشلیم و معابد] [۱۹] متن انگلیسی :

When Cambyses had read the epistle, being naturally wicked, he was irritated at what they told him, and wrote back to them as follows: “Cambyses the king, to Rathumus the historiographer, to Beeltethmus, to Semellius the scribe, and the rest that are in commission, and dwelling in Samaria and Phoenicia, after this manner: I have read the epistle that was sent from you;‎ and I gave order that the books of my forefathers should be searched into, and it is there found that this city hath always been an enemy to kings, and its inhabitants have raised seditions and wars.‎ We also are sensible that their kings have been powerful and tyrannical, and have exacted tribute of Celesyria and Phoenicia.‎ Wherefore I gave order, that the Jews shall not be permitted to build that city, lest such mischief as they used to bring upon kings be greatly augmented.‎" When this epistle was read, Rathumus, and Semellius the scribe, and their associates, got suddenly on horseback, and made haste to Jerusalem;‎ they also brought a great company with them, and forbade the Jews to build the city and the temple.‎ Accordingly, these works were hindered from going on till the second year of the reign of Darius, for nine years more;‎ for Cambyses reigned six years, and within that time overthrew Egypt, and when he was come back, he died at Damascus.‎

پی نوشت :

[۱]. تورات ، کتاب دوم تواريخ، باب ۳۶ آیه ۲۲ – ۲۳ و کتاب عزرا باب ۱ آیه ۷ – ۱۱

[۲]. تورات ، کتاب اشعيا باب ۴۴ آیه ۲۸

[۳]. اشعيا باب ۴۵ آیه ۱ - ۲

[۴]. بر اساس نسخه ی آکسفورد :

The Oxford Bible Commentary , John Barton & John Muddiman ,Oxford University Press , Pp 471 , Isaiah 45 : 1-7

[۵]. کتاب مقدس ، انتشارات ایلام ، بریتانیا ، چاپ سوم ۲۰۰۲ میلادی ، اشعيا ۴۵ : ۱ - ۲

[۶]. اشعیا باب ۴۵ آیه ۱ - ۲

[۷]. کتاب دانيال، باب ۸ ، آیه ۱ - ۷

[۸]. کتاب دانيال، باب ۸ ، آیه ۲۰ - ۲۱

[۹]. اشعیاء باب ۴۵ آیه ۱۳ و عزرا باب ۲ آیه ۱

[۱۰]. عزرا باب ۱ آیه ۷ – ۱۱