عصمت

۰.معاني الأخبار:
عن الإمامِ الکاظم عن آبائه عن الإمامِ زینِ العابدینَ علیهم السلام: الإمامُ مِنّا لا يَكونُ إلّا مَعصوما، ولَيسَتِ العِصمَةُ في ظاهِرِ الخِلقَةِ فيُعرَفَ بِها، ولِذلكَ لا يَكونُ إلّا مَنصوصا. فقيلَ لَهُ: يَابنَ رَسولِ اللهِ، فَما مَعنَى المَعصومِ؟ فقالَ: هُوَ المُعتَصِمُ بِحَبلِ اللهِ، وحَبلُ اللهِ هُوَ القُرآنُ، لا يَفتَرِقانِ إلى يَومِ القِيامَةِ، والإمامُ يَهدي إلَى القُرآنِ، والقُرآنُ يَهدي إلَى الإمامِ، وذلكَ قَولُ اللهِ عز و جل: «إنَّ هذا القُرآنَ يَهْدي لِلَّتي هِيَ أقْوَمُ».۱

۰.ـ به نقل از امام كاظم از پدرانش از امام زين العابدين علیهم السلام ـ: امامِ ما خاندان، جز معصوم نباشد و عصمت امرى نيست كه در ظاهر فرد باشد و به وسيله آن شناخته شود. از اين رو، معصوم بايد تعيين شود.
عرض شد: يابن رسول الله! پس،معناى معصوم چيست؟ حضرت فرمود: معصوم كسى است كه به ريسمان خدا چنگ در زند، و ريسمان خدا همان قرآن است و اين دو (معصوم و قرآن) تا روز قيامت از هم جدا نمی‌شوند. امام به سوى قرآن رهنمون می‌شود و قرآن به سوى امام و اين فرموده خداوند عز و جل است، آن جا كه می‌فرمايد: «همانا اين قرآن به آنچه درست‌تر است راه می‌نمايد».

۰.امام صادق علیه السلام:
ـ لَمّا سَألَهُ هِشامٌ عَن مَعنَى المَعصومِ ـ: المَعصومُ هُوَ المُمتَنِعُ بِاللهِ مِن جَميعِ مَحارِمِ اللهِ، وقالَ اللهُ تَبارَكَ وتَعالى: «ومَن يَعتَصِمْ بِاللهِ فقَد هُدِيَ إلى صِراطٍ مُستَقيمٍ».۲

۰.ـ در پاسخ به سؤال هشام از معناى معصوم ـ فرمود: معصوم كسى است كه به كمك خدا از همه محرّمات الهى خود را نگه دارد. خداوند تبارك و تعالى فرموده است: «و هر كه به خدا عصمت و پناه جويد، هر آينه به راه راست هدايت شده است».

۰.امام علی علیه السلام:
من اُلهِمَ العِصمَةَ أمِنَ الزَّلَلَ.۳

۰.هر كه عصمت به او الهام شود، از لغزش‌ها در امان ماند.

۰.امام علی علیه السلام:
الاعِتبارُ يُثمِرُ العِصمَةَ.۴

۰.عبرت آموزى، عصمت (لغزش ناپذيرى) به بار می‌آورد.

۰.امام علی علیه السلام:
إنَّ التَّقوى عِصمَةٌ لَكَ في حَياتِكَ، وزُلفى لَكَ بَعدَ مَماتِكَ.۵

۰.پرهيزگارى، در زمان حياتت مايه عصمت و نگهدارى تو [از گناه] است و بعد از مرگ موجب قرب منزلت تو می‌شود.

۰.امام علی علیه السلام:
بِالتَّقوى قُرِنَتِ العِصمَةُ.۶

۰.عصمت، با تقوا قرين شده است.

۰.امام علی علیه السلام:
الحِكمَةُ عِصمَةٌ، العِصمَةُ نِعمَةٌ.۷

۰.حكمت [مايه] عصمت است و عصمت يك نعمت.

۰.امام علی علیه السلام:
ـ في مُناجاتِهِ ـ: إلهي، لا سَبيلَ إلى الاحتِراسِ مِنَ الذَّنبِ إلّا بِعِصمَتِكَ، ولا وُصولَ إلى عَمَلِ الخَيراتِ إلّا بِمَشِيئَتِكَ، فكَيفَ لي بِإفادَهِ ما أسلَفتَني فيهِ مَشيئَتَكَ؟! وكَيفَ لي بِالاحتِراسِ مِنَ الذَّنبِ ما إن لَم تُدرِكْني فيهِ عِصمَتُكَ؟!۸

۰.ـ در مناجات ـ گفت: خدايا! براى خويشتندارى از گناه راهى جز نگهداشت تو نيست و رسيدن به كارهاى نيك جز با خواست تو ميسّر نمی‌باشد. پس، چگونه توانم به بهره‌ای دست يابم كه خواست تو بر آن نيست و چگونه خود را از گناه نگه دارم اگر نگهداشت تو به دادم نرسد؟

۰.امام باقر علیه السلام:
إذا عَلِمَ اللهُ تَعالى حُسنَ نِيَّهٍ مِن أحَدٍ اكتَنَفَهُ بِالعِصمَةِ.۹

۰.هر گاه خداوند متعال بداند كسى حسن نيّت دارد، او را در پناه خود حفظ كند.

۰.امام رضا علیه السلام:
... فهُوَ مَعصومٌ مُؤَيَّدٌ مُوَفَّقٌ مُسَدَّدٌ، قَدأمِنَ مِنَ الخَطايا والزَّلَلِ والعِثارِ، يَخُصُّهُ اللهُ بِذلكَ لِيَكونَ حُجَّتَهُ عَلى عِبادِهِ وشاهِدَهُ عَلى خَلقِهِ.۱۰

۰.... پس، امام معصوم است و تأييدو تقويت شده و توفيق يافته و استوار گشته [از جانب خدا]. از هر گونه خطا و لغزش و اشتباه در امان است. خداوند اين خصوصيات را به او می‌بخشد تا حجت او بر بندگانش و گواه او بر آفريدگانش باشد.

۱.۱‌. معاني الأخبار: ۱۳۲ / ۱

۲.۲‌. معاني الأخبار: ۱۳۲ / ۲

۳.۳‌. غرر الحكم: ۸۴۶۹

۴.۴‌. غرر الحكم: ۸۷۹

۵.۵‌. غرر الحكم: ۳۴۶۶

۶.۶‌. غرر الحكم: ۴۳۱۶

۷.۷‌. غرر الحكم: ۱۲

۸.۸‌. البلد الأمين: ۳۱۵

۹.۹‌. بحار الأنوار: ۷۸/ ۱۸۸ /۴۱

۱۰.۱۰‌. الكافي: ۱/ ۲۰۳ /۱