فساد
۰.امام باقر علیه السلام:
ـ في قولهِ: «و مِنهُم مَن لا يُؤمِنُ به»۱ ـ: فَهُم أعداءُ محمّدٍ و آلِ محمّدٍ مِن بَعدِهِ «و رَبُّكَ أعْلَمُ بِالمُفسِدِينَ»۲ و الفَسادُ: المَعصيَةُ للهِِ و لرسولِهِ.۳۴

۰.ـ درباره آيه «و از آنان كسى است كه به او ايمان نمی‌آورد» ـ فرمود: آنان دشمنان محمّد و خاندان محمّدند كه پس از او هستند. «و پروردگارت به تباهكاران داناتر است» منظور از تباهكارى، نافرمانى از خدا و رسول اوست.

۰.امام باقر علیه السلام:
ـ لمّا سُئلَ عن قولِ اللهِ عز و جل: «و لا تُفْسِدُوا في الأرضِ بَعدَ إِصلاحِها»۵ ـ: إنَّ الأرضَ كانَت فاسِدَةً فَأصلَحَها اللهُ عز و جل بِنَبِيِّهِ صلی الله علیه و آله فقالَ: «و لا تُفْسِدُوا في الأرضِ بعدَ إِصْلاحِها».۶

۰.ـ در پاسخ به سؤال از آيه «و در زمين پس از اصلاح آن، فساد مكنيد» ـ فرمود: زمين فاسد شده بود و خداوند عز و جل به وسيله پيامبر خود صلی الله علیه و آله آن را اصلاح كرد و آن گاه فرمود: «و در زمين پس از اصلاح آن، فساد مكنيد».

۰.امام رضا علیه السلام:
ـ لمحمّدِ بنِ سِنانٍ فيما كَتَبَ مِن جَوابِ مَسائلِهِ ـ: حَرَّمَ اللهُ قَتلَ النفسِ لِعِلَّةِ فَسادِ الخَلقِ في تَحليلِهِ لو أحَلَّ، و فَنائهِم، و فَسادِ التَّدبيرِ....
و حَرَّمَ اللهُ تعالَى الزِّنا لِما فيهِ مِن الفَسادِ مِن قَتلِ الأنفُسِ، و ذَهابِ الأنسابِ، و تَركِ التَّربيَةِ للأطفالِ، و فَسادِ المَواريثِ، و ما أشبَهَ ذلكَ مِن وُجوهِ الفَسادِ.
و حَرَّمَ اللهُ عز و جل قَذفَ المُحصَناتِ لِما فِيه مِن فَسادِ الأنسابِ، و نَفيِ الوَلَدِ، و إبطالِ المَواريثِ، و تَركِ التَّربيَةِ، و ذَهابِ المَعارِفِ، و ما فيهِ مِن الكبائرِ و العِلَلِ التي تُؤَدِّي إلَى فَسادِ الخَلقِ....۷

۰.ـ در پاسخ به سؤالات محمّد بن سنان ـ فرمود: خداوند قتل نفْس را حرام فرمود؛ زيرا در حلال كردن آن، اگر حلال می‌شد، فساد مردمان و نابودى آنان بود و بر هم خوردن نظم و نظام جامعه.....
خداوند متعال زنا را حرام فرمود؛ زيرا مفاسدى چون قتل نفْس و از بين رفتن نَسبها و ترك تربيت كودكان و به هم خوردن مسئله ارث و ميراث و مفاسدى از اين قبيل در پى دارد.
خداوند عز و جل تهمت زدن به زنان پاكدامن را حرام فرمود؛ زيرا موجب از بين رفتن نسبها و انكار فرزند و به هم خوردن وضع ارث و ميراث و ترك تربيت [كودك] و از ميان رفتن شناختها و ديگر گناهان بزرگ و عواملى است كه به تباهى مردم می‌انجامند....

۰.امام علی علیه السلام:
ـ لأصحابِهِ فيما يُخبِرُ عن غَلَبةِ جَيشِ معاويةَ ـ: إنّي و اللهِ لَأظُنُّ أنَّ هؤلاءِ القَومَ سَيُدالُونَ مِنكُم باجتِماعِهِم على باطِلِهِم، و تَفَرُّقِكُم عن حَقِّكُم، و بِمَعصِيَتِكُم إمامَكُم في الحَقِّ، و طاعَتِهِم إمامَهُم في الباطِلِ، و بِأدائهِمُ الأمانَةَ إلى صاحِبِهِم و خيانَتِكُم، و بصَلاحِهِم في بِلادِهِم و فَسادِكُم. ۸

۰.ـ آنجا كه از چيره شدن سپاه معاويه به ياران خود خبر می‌دهد ـفرمود: سوگند به خدا كه گمان می‌كنم اين جماعت بزودى بر شما چيره شوند؛ زيرا آنان بر باطل خود همداستانند و شما با آنكه بر حقّيد پراكنده و نا همدل. شما از پيشواى حقّ خود نافرمانى می‌كنيد و آنها از پيشواى باطل خويش فرمان می‌برند. آنان نسبت به پيشواى خود امانتدارند و شما خيانتكار. آنان در سرزمينشان درستكارند، حال آنكه شما فساد و تباهى می‌آفرينيد.

۰.الخصال:
قال رسولُ اللهِ صلی الله علیه و آله: صِنفانِ مِن اُمَّتي إذا صَلُحا صَلُحَت اُمَّتي، و إذا فَسَدا فَسَدَت اُمَّتي، قيلَ: يا رسولَ اللهِ، و مَن هُما؟ قالَ: الفُقَهاءُ و الاُمَراءُ.۹

۰.پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: دو گروه از امّت من هستند كه اگر آنها درست شوند امّتم درست شود و اگر آنها فاسد گردند امّتم فاسد گردد. عرض شد: اى رسول خدا! آن دو گروه كدامند؟ فرمود: فقيهان و زمام داران.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
إذا جاءَكُم مَن تَرضَونَ خُلُقَهُ و دِينَهُ فَزَوِّجُوهُ «إلاّ تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتنَةٌ في الأَرضِ و فَسادٌ كَبيرٌ»۱۰.۱۱

۰.هرگاه كسى كه اخلاق و دينش را می‌پسنديد به خواستگارى نزد شما آمد، به او زن بدهيد كه «اگر چنين نكنيد در روى زمين فتنه و فساد بزرگى پديد آيد».

۰.امام علی علیه السلام:
ـ في قولِهِ تعالى: «و لَو لا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأرْضُ» ـ: مَعناهُ يَدفَعُ اللهُ بالبَرِّ عنِ الفاجِرِ الهَلاكَ.۱۲

۰.ـ درباره آيه «اگر خدا برخى مردم را به وسيله برخى ديگر دفع نمی‌كرد، قطعاً زمين تباه مى‌گرديد» ـ فرمود: معنايش اين است كه خداوند به بركتِ وجودِ نيكوكار، هلاكت را از بدكار دفع می‌كند.

۰.امام علی علیه السلام:
إنَّ تَقوَى اللهِ دَواءُ داءِ قُلوبِكُم... و صَلاحُ فَسادِ صُدورِكُم، و طَهورُ دَنَسِ أنفسِكُم.۱۳

۰.همانا تقواى الهى داروى درد دل شماست... و مايه اصلاح تباهى سينه‌هايتان و پاك شدن آلودگى جان‌هايتان.

۰.امام علی علیه السلام:
لو أنَّ الناسَ حينَ تَنزِلُ بِهِمُ النِّقَمُ، و تَزولُ عَنهُمُ النِّعَمُ، فَزِعُوا إلى رَبِّهم بِصِدقٍ مِن نِيّاتِهِم، وَ وَلَهٍ مِن قُلوبِهِم، لَرَدَّ علَيهِم كُلَّ شارِدٍ، و أصلَحَ لَهُم كُلَّ فاسِدٍ.۱۴

۰.اگر مردم آن گاه كه خشم و بلاها بر آنان فرود می‌آيد و نعمتها از ميانشان می‌رود، با نيّت‌هاى راست و درست و دلهاى مشتاق به پروردگارشان پناه برند، بي گمان هر گريخته و از دست رفته‌ای را به آنان بازگرداند و هر فسادى را براى آنان اصلاح كند.

۰.امام صادق علیه السلام:
إنَّ اللهَ (لَ)يَدفَعُ بِمَن يُصَلِّي مِن شيعَتِنا عَمَّن لا يُصَلِّي مِن شِيعَتِنا و لو أجمَعُوا على تَركِ الصلاةِ لَهَلَكُوا، و إنَّ اللهَ لَيَدفَعُ بمَن يُزَكِّي مِن شيعَتِنا عَمَّن لا يُزَكِّي... و هو قولُ اللهِ عز و جل: «و لَو لا دَفعُ اللهِ الناسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَفَسَدَتِ الأَرضُ».۱۵

۰.خداوند به بركت وجود شيعيان نمازگزار ما، عذاب را از شيعيانى كه نماز نمی‌خوانند دفع می‌كند. اگر همه آنها نماز را ترك می‌كردند، قطعاً هلاك می‌شدند، و خداوند به بركت وجود شيعيان زكات پرداز ما [عذاب را] از شيعيانى كه زكات نمی‌دهند دور می‌گرداند... و اين است معناى سخن خداوند عز و جل كه: «اگر خداوند برخى از مردم را به وسيله برخى ديگر دفع نمى‌كرد، قطعاً زمين تباه می‌گرديد».

۱.. يونس: ۴۰.

۲.. تفسير القمّي: ۱ / ۳۱۲

۳.. الأعراف: ۵۶.

۴.. الكافي: ۸ / ۵۸ /۲۰

۵..من‌لايحضره‌الفقيه: ۳/۵۶۵/۴۹۳۴

۶.. نهج البلاغة: الخطبة ۲۵

۷.. الخصال: ۳۷ / ۱۲

۸.. الأنفال: ۷۳.

۹.. الكافي: ۵ / ۳۴۷ /۳

۱۰.. مجمع البيان: ۲ / ۶۲۱

۱۱.. نهج البلاغة: الخطبة ۱۹۸

۱۲.. نهج البلاغة: الخطبة ۱۷۸

۱۳.. الكافي: ۲ / ۴۵۱ /۱