مقدمه
قال الحكيم فى كتابه الكريم:«هُوَ الاَْوَّلُ وَالاْخِرُ وَالظّاهِرُ وَالْباطِنُ وَ هُوَ بِكُلِّ شَىْ ءٍ عَلِيمٌ»
[ حديد: 3]
پروردگار متعال مى فرمايد:اوّل و آخر هستى و پيدا و پنهان وجود اوست و او بـه هـمه چـيز جهـان داناست.
بشر خواستار ترقى و تكامل است، خداوند متعال نيز استعداد پيشرفت و حركت به سوى كمال را در نهاد او قرار داده است. فرهنگ غنى اسلام نيز به اين امر اهميت زيادى داده و انسان را براى رسيدن به قلّه ترقّى و تكامل تشويق و ترغيب كرده است، امام صادق عليه السلام فرمود «مَنِ اعْتَدلَ يَوْماهُ فَهُوَ مَغْبُونٌ...» كسى كه دو روزش با هم مساوى باشد باخته است.
انسان هر لحظه بايد در حال ترقى و تكامل باشد، اگر چنين نبود و روز بعد او با روز قبلش يكسان بود زيان كرده است.
فرهنگ انسان ساز اسلام با اين بيان، به انسان مى آموزد كه انسان در ابعاد مختلف بايد روز بروز فعالتر شده و استعدادهاى درونى خويش را شكوفا نموده، به فعليّت برساند.
و از آنجا كه تشويق و ترغيب در زندگى انسان نقش سازنده و اساسى دارد، مقايسه اعمال و اشخاص در گفتار پيشوايان مكرّر به چشم مى خورد.
در رواياتى كه از معصومين: رسيده به بهترين ها، برترين ها، كامل ترين ها، زيباترين ها و نخستين ها و... برمى خوريم در قرآن نيز بدين نكته ها اشاره شده است. در اين دفتر برآنيم كه جهت بهره گيرى بيشتر از فرهنگ جاودانه عترت عليه السلام، احاديثى را ـ در ادامه سرى چهل حديثها ـ در اين زمينه به خواهران و برادران بويژه جوانان و نوجوانان عزيز تقديم داريم. چهل حديث نخستين ها با اين انديشه و آرزو تهيه و تنظيم گرديده كه ملت ما بخصوص جوانان عزيز، پيشاهنگان پاسدارى از ارزشها را بشناسند و در پيمودن راه تكامل و ترقّى پيشقدم شوند و مدال قهرمانى را در صحنه انسان بودن و انسان زيستن به خود اختصاص داده، مايه افتخار كشور و ملت بزرگ اسلامى گردند.
محمود شريفى
بيست و دوّم ارديبهشت ماه ۱۳۸۵
نخستين پايه دين
۱ قالَ عَلىٌّ عليه السلام: اَوَّلُ الـدِّيْنِ مَعْـرِفَتُهُ. [ نهج البلاغه صبحى صالح، خطبه 1]
على عليه السلام فرمود: نخستين گام ديندارى، شناخت خداست.
اوّلين نشانه خردمندى
۲ قالَ عَلىٌّ عليه السلام: اَوَّلُ الْعَقْـلِ اَلتَّـوَدُّدُ. [ غرر الحكم، ج2، ح 2923]
على عليه السلام فرمود: اوّلـين نشـانه عـقـل اظهار مودّت و دوستى با مردم است.
نخستين مرحله حـكمـت
۳ قالَ عَلىٌّ عليه السلام: اَوَّلُ الْحِكْمَةِ تَرْكُ الّلَذَّاتِ وَ آخِرُها مـَقْتُ الْفانِياتُ. [ غرر الحكم، ج 2، ح 3052]
على عليه السلام فرمود: نخستين مرحله حكمت و دانايى ترك لذتها و سرانجام آن دشمن داشتن امور ناپايدار است.
نخستين نشانه جوانمردى
۴ قالَ عَلىٌّ عليه السلام: اَوَّلُ المُروُءَةِ طَلاقَةُ الْوَجْهِ وَآخِـرُها التَّوَدُّدُ اِلَى النَّاسِ. [ غرر الحكم، ج 2، ص 859، ح 3290]
على عليه السلام فرمود: نخستين قدم و نشانه جوانمردى (در اجتماع) گشاده رويى و پايان آن اظهار دوستى نسبت به مردم است.
نخستين گام جوانمردى
۵ قالَ عَلىٌّ عليه السلام: اَوَّلُ المُـروُءَةِ طـاعـَةُ اللّه ِ وَ آخِرُها التَّنَّزُهُ عَنِ الدَّنايا. [ غرر الحكم، ج 2، ح 3195]
على عليه السلام فرمود: نخستين گام در جوانمردى فرمانبردارى از خدا و پايان آن دورى جستن از پستيهاست.
اوّلين وظيفه
۶ قالَ عَلىٌّ عليه السلام: اَوَّلُ ما يَجِبُ عَلَيْكُمْ لِلّهِ سُبْحانَهُ شُكْرُ اَياديهِ وَ ابْتِغاءُ مَراضيهِ. [ غرر الحكم، ج 2، ح 3329]
على عليه السلام فرمود: اوّلين وظيفه واجب بر شما در مقابل خداوند سپاسگزارى از نعمتهاى او و جستجوى خشنودى اوست.
نخستين نعمت
۷ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مَنْ اَحَبَّنا اَهْلَ الْبَيْتِ فَلْيَحْمِدِ اللّه َ تَعالى عَلى اَوَّلِ النِّعَمِ قِيْلَ: وَ ما اَوَّلُ النِّعَمِ؟ قالَ: طيبُ الْوِلادَةِ، وَ لايُحِبُّنا اِلاّ مَنْ طابَتْ وِلادَتُهُ وَلا يُبْغِضُنا اِلاّ مَنْ خَبُثَتْ وِلادَتُهُ. [ معانى الاخبار، ص 160]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسّى كه خاندان ما را دوست دارد، بايد خدا را بخاطر نخستين نعمتهايش سپاس گويد، گفته شد: نخستين نعمتها كدام است؟ فرمود: پاكزاد بودن، ]چون] دوست نمى دارد ما را مگر كسى كه پاكزاد باشد و دشمن نمى دارد ما را جز كسى كه پاكزاد نباشد.
نخستين واجب
۸ عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ ما افْتَرَضَ اللّه ُ عَلى اُمَّتِى الصَّلَواتُ الْخَمْسُ، وَ اَوَّلُ ما يُرْفَعُ مِنْ اَعْمـالِهِمْ الصَّلَواتُ الْخَمْسُ، وَ اَوَّلُ ما يُسْـأَلُونَ عَنـْهُ الصَّلَواتُ الْخَمْسُ… [ كنز العمال، ج 7، ص 276، ح 18859]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين چيزى كه خداوند بر امّت من واجب كرد نمازهاى پنجگانه است، و اوّلين عملى كه بالا برده مى شود (و قبول مى گردد) و نخستين چيزى كه از آن باز پرسى مى شود نمازهاى پنجگانه است.
نخستين آيه
۹ عَنْ أبِي عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام قالَ: اَوَّلُ مـا نَزَلَ عَلى رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: «بِسْمِ اللّه ِ الرَحْمنِ الرَّحِيمِ: اِقْرَأ بِاسْمِ رَبِّكَ» وَ آخِرُهُ «اِذا جاءَ نَصْرُ اللّه ِ». [ اصول كافى، ج 4، ص 436]
امام صادق عليه السلام فرمود: نخستين سوره اى كه بر پيامبر نازل شد: «بسم اللّه الرحمن الرحيم، اِقْرَأ باسْمِ رَبِّكَ» و آخرين سوره اى كه بر او نازل گرديد: «اِذا جاءَ نَصْرُ اللّه ِ» بود.
نخستين حرام
۱۰ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ ما نَهانِى عَنْهُ رَبِّى بَعْدَ عِبادَةِ الا?وْثانِ شُـرْبُ الْخَمْرِ و مُـلاحاةُ الرِّجـالِ. [ نهج الفصاحة، ص 197، ح 978]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: پس از بت پرستى، نخستين چيزى كه پروردگارم مرا از آن نهى كرد، شرابخوارى و بـدگويى و ستيزه با مـردم بود.
نخستين ريشه گناه
۱۱ عَنْ عَلِىّ بْنِ الْحُسَيْنِ عليهماالسلام قالَ: لِلْمَعاصِىِ شُعَباً فَأَوَّلُ ما عُصِىَ اللّه ُ بِهِ الْكِبْرُ وَ هِىَ مَعْصِيَةُ اِبْلِيسَ حِينَ أَبى وَاسْتَكْبَرَ وَكانَ مِنَ الْكافِرينَ . [ اصول كافى، ج 3، ص 197]
امام سجاد عليه السلام فرمود: گناهان را بخشهايى است، نخستين چيزى كه به سبب آن، نافرمانى خدا شد، تكبّر بود كه شيطان مرتكب شد چرا كه كبر ورزيد و جزو كافران گرديد.
نخستين بشارت
۱۲ عَنِ النَّبىِّ صلي الله عليه و آله: اِنَّ اَوَّلَ ما يُبَشَّرُبِهِ الْمُؤْمِنُ اَنْ يُقالَ لَهُ: قَدِمْتَ خَيْرَ مَقْدَمٍ، قَدْ غَفَرَ اللّه ُ لِمَنْ شَيَّعَكَ، وَ اسْتَجابَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَلَكَ وَ قَبِلَ مِمَّنْ شَهِدَ لَكَ. [ بحار، ج 82، ص 51]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين بشارتى كه به مؤمن داده مى شود اين است كه به او گفته شود: مقدمت گرامى باد، خداوند تشييع كنندگان تو را بخشود، و دعاى كسانى را كه براى تو طلب مغفرت كردند و شهادت كسانى را كه به نفع تو گواهى دادند پذيرفت.
نخستين پرسش
۱۳ قالَ النَّبِىُّ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ ما يُسْأَلُ عَنْهُ الْعَبْدُ حُبُّنا اَهْلَ الْبَيْتِ. [ بحار، ج 7، ص 260]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين سئوال (عقيدتى) كه از بندگان سئوال مى شود دوستى ما خاندان است.
نخستين قدم اخـلاص
۱۴ قالَ عَلِىٌّ عليه السلام: اَوَّلُ الاِْخـْــلاصِ اَلْيَأْسُ مِمّا فِى اَيْدِى النّاسِ. [ غررالحكم، ج 2، ص 3290]
على عليه السلام فرمود: سرآغاز اخلاص، نااميدى از چيزى است كه در دست مردم است.
نخستين مرحله پرسـتش
۱۵ قالَ رَسُولُ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ الْعِبادَةِ الصُّمْتُ. [ نهج الفصاحه، ص 196، ح 976]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين مرحله عبادت سكوت است.
نخستين اسباب گنـاه
۱۶ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اِنَّ اَوَّلَ ما عُصِىَ اللّه ُ عز و جل بِهِ سِتٌّ: حُبُّ الدُّنْيا، وَ حُبُّ الرِّياسَةِ، وَ حُبُّ الطَّعامِ، وَحُبُّ النَّـوْمِ، وَ حُبُّ الرّاحَةِ وَ حُبُّ النِّساءِ. [ اصول كافى، ج 3، ص 397]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين اسباب نافرمانى خداوند بزرگ شش چيز است:
۱ ـ دنيا دوستى
۲ ـ رياست طلبى
۳ ـ شكمبارگى
۴ ـ پرخوابى
۵ ـ راحت طلبى
۶ ـ زن بارگى.
نخستين سخنگو در قيـامت
۱۷ قالَ اَبُو عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام: اَوَّلُ ناطِقٍ مِنَ الْجَوارِحِ يَوْمَ الْقِيامَةِ الرَّحِمُ تَقُولُ: يـا رَبِّ مَنْ وَ صَلَنِى فِى الدُّنْيا فَصِلْ اَلْيَوْمَ ما بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ، وَ مَنْ قَطَعَنِى فِى الدُّنْيا فَاقْطَعْ الْيَوْمَ ما بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ. [ اصول كافى، ج 3، ص 222]
امام صادق عليه السلام فرمود: نخستين عضو سخنگوى بدن در روز قيامت، رَحِم است كه مى گويد: پروردگارا! هر كه در دنيا صله رحم كرد تو امروز بين خودت و او پيوند ده، و هر كه در دنيا قطع رحم كرد، امروز [رحمت] خود را از او ببر.
نخستين خسارت
۱۸ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ ما يُرْفَعُ مِنْ هذِهِ الاُْمَّةِ اَلْحـَيـاءُ وَ الاَْمـانـَةُ. [ نهج الفصاحه، ص 197، ح 980]
پيامبر گرامى صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين ارزشى كه از ميان اين امّت برداشته مى شود شـرم و امـانتدارى است.
نخستين گام بيـهودگى
۱۹ قالَ عَلِىُّ عليه السلام: اَوَّلُ اللَّهْوِ لَعْبٌ وَ آخِرُهُ حَرْبُ. [ غررالحكم، ج 2، ص 825، ح 3132]
على عليه السلام فرمود: سرآغاز بيهودگى، بازى است و آخـرش درگـيرى.
نخستين كالاى قيـامت
۲۰ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ ما يُوزَنُ فِى الْمِيْزانِ اَلْخُلْقُ الْحَسَنُ. [ نهج الفصاحه، ص 197، ح 982]
پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آلهفرمود: نخستين چيزى كه در ترازوى سنجش نهاده مى شود، اخلاق نيكوست.
نخستين حكم عادلانه مهدى عليه‌السلام
۲۱ قالَ الصّادِقُ عليه السلام: اَوَّلُ ما يُظْهِرُ الْقائِمُ عَلَيْهِ السَّلامُ مِنَ الْعَدْلِ اَنْ يُنادِىَ مُنادِيهِ اَنْ يُسَلِّمَ اَصْحابُ النَّافِلَةِ لاَِصْحابِ الْفَرِيْضَةِ اَلْحَجَرَ الاَْسْوَدَ وَ الطَّوافَ بِالْبَيْتِ. [ الاِوائل، محمد تقى تسترى، ص 18]
امام صادق عليه السلام فرمود: اوّلين حركت عدالت خواهانه كه حضرت مهدى عليه السلامانجام مى دهد اين است كه سخنگويش اعلام مى كند: حاجيانى كه طواف مستحب مى كنند و بر حجرالاسود گرد آمده اند جاى خود را به افرادى كه طواف واجب دارند، واگذار كنند.
نخستين قطره خـون شهيد
۲۲ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ ما يُهْراقُ مِنْ دَمِ الشَّهيدِ يُغْفَرُ لَهُ ذَنْبُهُ كُلُّـهُ اِلاَّ الـدَّيْنَ. [ كنز العمال، ج 4، ح 11109]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: اوّلين قطره اى كه از خون شهيد مى ريزد، تمام گناهانش آمرزيده مى شود جز قرض (كه بايد وارثانش بپردازند).
نخستين عامل بـدبختـى
۲۳ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اِنَّ اَوَّلَ ما يُدْخَلُ بِهِ النَّارَ مِنْ اُمَّتِى اَلاَْجْوَفان. قالُوا: يا رَسُولَ اللّه ِ وَ مَا الاَْجْوَفانِ؟ قالَ: اَلْفَرْجُ وَ الْفَمُ، وَأَكْثَرُ ما يُدْخَلُ بِهِ الْجَنَّةَ تَقْوَى اللّه ِ وَحُسْنُ الْخُلْقِ. [ خصال صدوق، ص 78]
پيامبر گرامى صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين عامل دوزخى شدن امّت من دوچيزميان تهى است. گفتند: آن دو كدام است؟ فرمود: شهوت و دهان، و بيشترين عامل ورود به بهشت پرهيزگارى و خوش خُلقى است.
نخستين دادرس قيـامت
۲۴ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ ما يَحْكُمُ اللّه ُ فِيهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ اَلدِّماءُ، فَيُوقَفُ اِبْنا آدَمَ فَيَفْصِلُ بَيْنَهُما (فَيَقْضِى) بَيْنَهُما، ثُمَّ الَّذينَ يَلَوْنَهُما مِنْ اَصْحابِ الدِّماءِ. [ وسائل الشيعه، ج 19، ص 4، ح 6]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: اوّلين چيزى كه خداوند روز قيامت درباره آن قضاوت مى كند خونبهاست. پس دو فرزند آدم را نگه مى دارد و ميان آنها قضاوت مى كند، سپس به نوبت كسانى كه پس از آنان آمده و مسائل آدم كشى داشته اند.
نخستين پيامبر
۲۵ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ الرُّسُلِ آدَمُ وَ آخِرُهُمْ مُحَمَّدٌ، وَأَوَّلُ اَنْبِياءِ بَنِى اِسْرائِيْلَ مُوسى وآخِرُهُمْ عيسى، وَ اَوَّلُ مَنْ خَطَّ بِالْقَلَمِ اِدْرِيسُ. [ كنز العمال، ج 11، ح 32269]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين پيامبر حضرت آدم و آخرين آنان حضرت محمد صلي الله عليه و آله است و نخستين پيامبر بنى اسرائيل موسى و آخرين آنها عيسى، و نخستين كسى كه با قلم نوشت ادريس پيامبر بود.
نخستين احياگر دين
۲۶ عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله قالَ: اَللّهُمَّ! اِنِّى اَوَّلُ مَنْ أحْيا اَمْرَكَ اِذْ أَماتُوهُ. [ كنز العمال، ج 11، ح 32125]
رسول گرامى اسلام صلي الله عليه و آلهفرمود: خداوندا من اوّلين احياگر دين تو هستم بعد از اينكه آنرا از بين برده بودند.
نخستين فدايى خدا
۲۷ قالَ عَلىُّ بْنُ الْحُسَيْنُ عليهماالسلام: اَوَّلُ مَنْ شَرى نَفْسَهُ لِلّهِ عـَلِىُّ بْنُ اَبِى طالِبٍ عليه السلام. [ بحار، ج 36، ص 42]
امام سجاد عليه السلام فرمود: نخستين كسى كه جان خود را در راه خدا فدا كرد، على بن ابى طالب عليه السلام بود.
نخستين جانشين پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله
۲۸ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اُوحِىَ اِلىَّ اَنَّ عَلِيّاً سَيِّدُ الْمُؤْمِنِينَ وَ اِمامُ الْمُتَّقينَ، وَ قائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِيْنَ وَ اَوَّلُ خَلِيفَةٍ يَسْتَخْلِفُهُ خاتَمُ النَّبِيّيينَ. [ بحار، ج 36، ص 86]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: به من وحى شده است كه على عليه السلام سرورمؤمنان و پيشواى پارسايان و رهبر سپيد چهرگان و نخستين جانشينى است كه خاتم پيامبران او را به جاى خود نشانده است.
اوّلين فخرفروش
۲۹ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مَنْ لَبِسَ ثَوْباً فَاخْتالَ فيهِ خَسَفَ اللّه ُ بِهِ مِنْ شَفيرِ جَهَنَّمَ وَ كانَ قَرينُ قارُونَ لاَِنَّهُ اَوَّلُ مَنِ اخْتالَ فَخَسَفَ اللّه ُ بِهِ وَ بِدارِهِ الاَْرْضَ وَ مَنِ اخْتالَ فَقَدْ نازَعَ اللّه َ فِى جَبَرُوتِهِ. [ بحار، ج 36، ص 86]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه لباس بپوشد و با آن فخرفروشى كند، خداوند او را به پرتگاه جهنم مى افكند و او همنشين قارون خواهد بود، چون قارون اوّلين كسى بود كه فخرفروشى و مباهات كرد و خدا او و خانه اش را در دل زمين فرو برد و كسى كه فخرفروشى كند در مقام جبروت با خدا رو در رو شده است.
نخستين شهيد
۳۰ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ شَهيدٍ اسْتُشْهِدَ فِى الاِْسْلامِ سُمَيَّةُ اُمُ عَمّارٍ طَعَنَها ابُوجَهْلٍ بَحَرْبَةٍ فِى قُبُلِها.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين شهيد در اسلام سميّه مادر عمّار ياسر است كه ابوجهل او را با ضربه اى به شهادت رساند.
نخستين كوبنده درِ بهـشت
۳۱ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: أَنَا اَكْثَرُ الاَْنْبياءِ تَبَعاً يَوْمَ الْقِيامَةِ، وَ اَنـَا اَوَّلُ مَنْ يَقْرَعُ بابَ الْجـَنَّةِ. [ كنز العمال، ج 11،ص 403، ح 31877]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: من در ميان پيامبران بيشترين پيروان را دارم، و اوّلين كسى هستم كه درب بهشت را مى كوبم.
نخستين شفيع
۳۲ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَنَـا قائِدُ الْمُرْسـَلِينَ وَلافَخْرَ وَ اَنَا خاتَمُ النـَّبيّينَ وَ لافَخْرَ وَ اَنَا اَوَّلُ شافِعٍ وَ اَوَّلُ مُشَّفَعٍ وَ لافَخْرَ. [ كنز العمال، ج 11، ح 31883]
رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: من پيشواى فرستادگان الهى هستم و جاى فخرفروشى نيست و خاتم پيامبرانم و افتخارى نيست و نخستين شفاعت كننده و اوّلين شفيع هستم كه شفاعتم پذيرفته مى شود و فخرفروشى ندارم.
نخسـتين شفاعت كنندگان
۳۳ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ مَنْ يَشْفَعُ يَوْمَ الْقِيامَةِ اَلاَْنْبِياءُ ثُمَّ الْعـُلَماءُ ثُمَّ الشُّهَداءُ. [ كنز العمال، ج 10، ج 28770]
رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين كسانى كه روز قيامت شفاعت مى كنند پيامبران سپس علماء و بعد شهيدانند.
اوّلين مهمان بهشت
۳۴ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ مَنْ يُدْعى اِلَى الْجَنَّةِ اَلْحَمّادُونَ الَّذينَ يَحْمَدُونَ اللّه َ. [ نهج الفصاحه، ص 198، ح 984]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين كسانى كه به بهشت دعوت مى شوند ستايشگرانى اند كه خدا را (زياد) ستايش مى كنند.
نخستين بهشتيان و دوزخيان
۳۵ قالَ اَبُو جَعْفَرٍ الْباقِرُ عليه السلام: ... وَاَوَّلُ اَهْلِ الْجَنَّةِ دُخُولاً اِلَى الْجَنَّةِ اَهْلُ الْمَعْرُوفِ، وَ اِنَّ اَوَّلَ اَهْلِ النّارِ دُخُولاً اِلَى النّارِ اَهْلُ الْمُنْكَرِ. [ وسائل الشيعه، ج 11، ص 523، ح 10]
امام باقر عليه السلام فرمود: اوّلين كسانى كه به بهشت وارد مى شوند اهل معروفند. و اوّلين كسانى كه به دوزخ مى روند اهل منكرند.
نخستين جهنّميان
۳۶ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ مَنْ يَدْخُلِ النّارَ سُلْطانٌ مُسَلَّطٌ لَمْ يَعْدِلْ فِى سُـلْطانِهِ أَطْغـاهُ كِبْرُهُ وَ اَبْطَبرَتْهُ قُدْرَتُهُ. [ كنز العمال، ج 6، ح 14703]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نخستين كسى كه به جهنم وارد مى شود پادشاه سلطه جويى است كه در حكومتش به عدالت رفتار نمى كند، تكبر او، او را به طغيان وا مى دارد و قدرتش او را سرمست مى كند.
نخستين بهشتيان
۳۷ قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اَوَّلُ الْخَلْقِ دُخُولاً اَلْجَنَّةَ، اَلاَْنْبِياءُ، ثُـمَّ الشـُّهـَداءُ. [ كنز العمال، ج 7، ح 20937]
رسول گرامى اسلام صلي الله عليه و آلهفرمود: نخستين كسانى كه به بهشت وارد مى شوند پيـامبران، سپس شـهيدانند.
اوّلين مؤذّن
۳۸ دَخَلَ رَجُلٌ مِنَ اَهْلِ الشّامِ عَلْى اَبِى عَبْدِاللّه ِ عَلَيْهِ السَّلامُ فَقالَ لَهُ: اِنَّ اَوَّلَ مَنْ سَبَقَ اِلَى الْجَنَّةِ بَلالٌ قالَ: وَ لِمَ؟ قالَ عليه السلام: لاَِنَّهُ اَوَّلُ مَنْ اَذَّنَ. [ وسائل الشيعه، ج 4، ص 614، ح 7]
مردى از اهل شام [ با توجه به اينكه مدفن بلال در شام است ] بر امام صادق عليه السلام وارد شد امام به او فرمود: اوّلين كسى كه به بهشت مى رود بلال است. آن مرد گفت: چرا؟ فرمود: چون او اوّلين كسى است كه اذان گفت.
اوّلين گواه راستـگو
۳۹ قالَ اَبُو عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام: يا فُضَيْلُ اِنَّ الصّادِقَ اَوَّلُ مَنْ يُصَدِقُّـهُ اللّه ُ عز و جليَعْلَمُ اَنَّهُ صادِقٌ، وَ تُصَدِّقُهُ نَفْسُهُ تَعْلَمُ اَنَّهُ صادِقٌ [ اصول كافى، ج 3، ص 163]
امام صادق عليه السلام فرمود: اى فضيل: نخستين كسى كه راستگو را تصديق مى كند خداى عز و جل است كه مى داند او راستگو است و خودش هم خود را تصديق مى كند و مى داند راستگو است.
اوّلين گواه دروغـگو
۴۰ عَنْ اَبِى جَعْفَرٍ عليه السلام قالَ: اِنَّ اَوَّلَ مَنْ يُكَّذِبُ الكَذَّابَ اَللّه ُ عز و جل، ثُمَّ الْمَلَكانِ اللَّذانِ مَعَهُ، ثُمَّ هُوَ يَعْلَمُ اَنَّهُ كاذِبٌ. [ اصول كافى، ج 4، ص 36]
امام باقر عليه السلام فرمود: نخستين كسى كه دروغگو را تكذيب كند خداوند بزرگ است، سپس دو فرشته كه همراه اويند، سپس خود او هم مى داند كه دروغگوست.
