فلسفه سجده بر تربت سيدالشهدا(عليه‏السلام) چيست؟
در اين باره نخست بايد دانست، سجده بر زمين، سنگ و خاك، مورد اتفاق همه مسلمانان است و تمام فرقه‏هاى اهل سنت نيز به درستى سجده بر زمين اعتقاد دارند. اما نسبت به درستى سجده بر فرش، پوشيدنى‏ها و خوردنى‏ها، اختلاف است. در اين صورت عقل و منطق اقتضاء مى‏كند كه به روش مورد اتفاق عمل شود واز مورد اختلاف دورى شود.
در اين باره روايت پيامبر(صلى‏الله‏عليه) كه مورد اتفاق شيعيان و اهل سنت است، نقل مى‏كنيم: «جُعلت لى الارضُ مسجداً و طهوراً»صحيح بخارى، ج 1، كتاب الصلاة، ص 91.«زمين براى من، سجده‏گاه و مايه پاكيزگى قرار داده شده است».
از اين روايت به خوبى استفاده مى‏شود؛ پيامبر(صلى‏الله‏عليه) خاك و زمين را به عنوان سجده‏گاه و جهت تيمم استفاده مى‏كردند و در اين باره تمامى شيعيان و اهل سنت اتفاق‏نظر دارند. نسبت به ديگر موارد اگر اختلاف نظر هست، عقل داورى مى‏كند كه به مورد اتفاق نظر، عمل شود.
اما در خصوص برترى تربت امام حسين(عليه‏السلام)، علامه امينى(ره) مى‏فرمايد: «اين امر بر دو اصل اساسى استوار است:
الف) آن كه شيعه اماميه در صدد آن است كه براى خود تربت و مهرى پاك به همراه داشته باشد تا بر آن سجده نمايد.
ب) برخى از مكان‏ها بر بعضى ديگر برترى دارد، لذا آثار و بركاتى بر آن مترتب است؛ به همين دليل كعبه و حرم، حكم خاصى به خود گرفته است. از جمله سرزمين‏هايى كه بر ساير بقاع برترى پيدا كرده و داراى آثار و بركاتى خاص است محلى است كه بدن شريف سيدالشهدا(عليه‏السلام) را در خود جاى داده است. همان بقعه‏اى كه امام‏على(عليه‏السلام) قبل از شهادت امام‏حسين(عليه‏السلام) قبضه‏اى از خاك آن را برداشت و استشمام كرد و چنان گريست كه زمين از اشك‏هاى حضرتش مرطوب گشت.
سپس فرمود: از اين سرزمين هفتاد هزار نفر محشور شده و بدون حساب وارد بهشت مى‏گردند المعجم الكبير، ج 3، ص 111، ح 2825. آيا سجده بر چنين تربتى مطلوبيت و قداست ندارد و سبب تقرب به خداوند متعال نمى‏گردد؟ آيا سزاوار نيست كه انسان بر تربتى سجده كند كه در آن نشانه‏هاى توحيد و شهادت در راه معبود است؟ تربتى كه در صورت توجه خاص به حقيقت آن حالت رقت قلب در انسان ايجاد شده و انسان را به سوى خداوند نزديك مى‏كند...»السجود على التربة الحسينية عند الشيعة الاماميه، ص 69-87
استاد عباس محمود عقاد - نويسنده مصرى - در مورد سرزمين كربلا مى‏نويسد:
«سرزمين كربلا حرمى است كه مسلمانان براى عبرت و يادآورى به زيارت آن مى‏آيند و غير مسلمين براى مشاهده و بازديد، ولى اگر بنا باشد كه حق اين سرزمين ادا شود بايد آن را زيارت‏گاه هر انسانى قرار داد كه براى نوع خود نصيبى از قداست و بهره‏اى از فضيلت قائل است، زيرا ما به ياد نداريم كه قطعه‏اى از زمين به مانند كربلا اين چنين داراى فضيلت و منقبت باشد و اين نيست مگر به جهت آن كه اين سرزمين با اسم كربلا و منزلگاه حسين(عليه‏السلام) مقرون و عجين شده است»ابوالشهدا، ص 145