تحقیق در اديان و انتخاب ان

من به وجود خداوند جهان اعتقاد دارم و نماز مي خوانم و خود را پيرو مذهب تشيع مي دانم ولي شايد مثل بسياري از افراد چون پدر و مادر من بر اين آيين بوده اند اين مسلک را برگزيده ام و روي اديان و مذاهب ديگر تحقيقي به عمل نياورده ام و از طرفي اعتقاد من به بسياري از صفات خداوند متعال مانند: سميع، بصير، قادر و ... ضعيف است. حال سؤل من اينست که: چطور مي توانم روي اديان تحقيق نمايم؟ آيا با مطالعه کتاب هاي آسماني آنها قدرت تميز را خواهم داشت و اگر پي به برتري يکي از آنها (به جز تشيع) بردم آيا مرتد نيستم؟
پيش از معرفي کتاب به اصل مسأله لزوم تحقيق درباره دين و خدا بر مي گردانيم. اساسا چه ضرورتي دارد که ما درباره دين تحقيق و پژوهش کنيم که اگر ملاک لزوم تحقيق روشن شود مقدار تحقيق و پژوهش هم روشن مي شود. با يک مثال ساده جواب را شروع مي کنم. اگر يک کودک به شما بگويد که يک عقرب در لباس شماست فورا عکس العمل نشان داده لباس را از بدن خارج کرده همه زواياي آن را بررسي مي کنيد. در اين مورد چرا شما واکنش نشان مي دهيد و شروع به تفحص مي کنيد و چه موقع از تفحص دست بر مي داريد روشن است که عکس العمل شما به حکم عقل و خرد شما است که حکم مي کند ضرر را ولو محتمل بايد پيشگيري يا دفع کرد.
اين حکم بديهي عقل معروف است به اين که دفع ضرر محتمل به حکم عقل واجب است. اين حکم تابع 2 ملاک است که هر چه اين 2 ملاک قوي تر باشد ضرورت حکم عقل شديد مي شود:
اول مقدار و درصد احتمال است که هر چه احتمال قوي تر باشد حکم عقل و واکنش شما شديدتر است و ملاک دوم قوت محتمل است يعني ضرري که از احتمال رسيدنش به شما خبر مي دهد چيست اين که لباس شما آتش گرفته يا کل منزلتان يا تنها خبر از آتش سوزي هيزم اندک شما داده شود. وقتي دست از تحقيق و تفحص بر مي داريد که به سر حد اطمينان برسيد که خطري در بين نيست و احتمال ضرر از بين برود حال وقتي انسان هاي صادق زيادي در طول تاريخ خبر از وجود خدا و قيامت و... داده اند که هم درصد احتمال بسيار بالا و هم محتمل بسيار قوي است به حکم قانون فوق بايد تحقيق را شروع کند. در اين جا ممکن است گفته شود تحقيق نمي خواهد بلکه شخص يکي از اديان و مذاهب را گرفته و عمل مي کند در جواب اين گوينده مي گوييم که با توجه به اين که اولا حقيقت واحد است و دين حق يکي است يعني نمي شود هم گفته دين مسيحيت مثلا که خدا سه تاست. هم گفته اسلام که خدا يکي است حق باشد. قرآن کريم مي فرمايد: «لقد کفر الذين قالوا ان الله ثالث ثلاثه يعني کساني که گفتند خدا سومي سه تاست کافر شدند (مائده، آيه 73). علاوه بر اين که خود اديان و مذاهب اديان و مذاهب ديگر را نفي يا مخصوص به دوره اي از زمان مي دانند «من يبتغ غير الاسلام دينا فلن يقبل منه» (آل عمران، آيه 85). لذا احتمال دارد ايشان غير خدا را به جاي خدا و غير دين را به جاي دين بپذيرد و با وجود اين احتمال عقل هنوز در حکمش پابرجاست و مي گويد احتمال ضرر و خطر است پس هر شخص به نسبت به حقانيت دين و مذهب خودش بايد به سر حد يقين و اطمينان برسد و بر دعاوي خودش دليل و برهان داشته باشد. گرچه لازم نيست ادله فلسفي و عقلي دقيق ارائه کند، بلکه ملاک حصول اطمينان و داشتن حجت است. اما اين که براي دعوت آنها به اسلام و جواب دادن به سؤالات آنها تحقيق کنيم اين مرحله ديگري است که وظيفه همگان نيست بلکه بايد عده اي خاص اين مهم را به عهده بگيرند.
خلاصه سخن آن که همه موظفند در عقايد ديني خود به اطمينان برسند اگر خود توانايي علمي و امکان تحقيق دقيق علمي را دارند بايد با تحقيق و مطالعه مباحث دقيق علمي و عقلي به حقانيت عقايد برسند ولي آنان که چنين امکاني برايشان نيست به تحقيقات متخصصين تکيه مي کند. البته در حدي که به اطمينان برسند بايد آگاهي داشته باشند پس بر همه واجب است که به پاسخگويي شبهات و پرسشها اقدام کنند. ميزان مطالعه و مراجعه به کتاب هاي متعدد وابسته به تأمين نياز تحقيق و ايمان به دين حق و رفع خطر شبهات مي باشد.
کتاب هاي زير براي مطالعه بيشتر توصيه مي شود: 1. دین شناسی حمیدرضا شاکرین نشر معارف 2.عبدالله مبلغي آباداني، تاريخ اديان ومذاهب جهان، 3 جلد، انتشارات حر، چاپ دوم 1376 قم 3 . جان ناس، تاريخ جامع اديان از آغاز تا امروز، ترجمه علي اصغر حکمت، انتشارات پيروز، چاپ دوم 1374 تهران 4. دکتر محمد عبدالله دراز، مدخلي بر کاووش در تاريخ اديان، ترجمه و نگارش دکتر سيد محمد باقر حجتي، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چاپ اول 1376 5. محمد رضا زيبايي نژاد، تاريخ و کلام مسيحيت، انتشارات اشراق، چاپ اول 1375 قم 6. عبدالرحيم سليماني اردستاني، پسر خدا در عهدين و قرآن، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، چاپ اول 1378 قم. براي آشنايي با اصول اعتقادات اسلام نيز کتاب هاي زير توصيه مي شود: 1. مجموعه 7 جلدي مقدمه اي بر جهان بيني اسلامي، استاد شهيد مطهري، انتشارات صدرا قم 2. آموزش عقايد و دستورهاي ديني، استاد علامه آيت الله سيد محمد حسين طباطبايي، 2 جلد، بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي استان تهران، چاپ اول 1370 3. استاد آيت الله مصباح يزدي، آموزش عقايد، دوره سه جلدي، شرکت چاپ و نشر بين الملل سازمان تبليغات اسلامي چاپ سوم 1379.