منظور از آيات «نسيان» كه در اثبات مبدأ و معاد مورد استناد قرار مي گيرد چيست؟
آيات نسيان, يعني آياتي از قرآن كه در آنها عنوان نسيان اخذ شده و بر اين مطلب دلالت مي كند كه تبه كاران و مشركان و ملحدان, عقايد ديني مانند مبدأ و معاد را فراموش كرده اند. مي فرمايد: «نسوا لله فأنسيهم أنفسهم» حشر/19. «نسوا لله فنسيهم» توبه/67. «وضرب لنا مثلا ونسي خلقه قال من يحي العظام و هي رميم» يس/78.
مستفاد از اين آيات آن است كه معرفت خداوند سابقه فطري داشته و كافران و ملحدان و مشركان و تبه كاران در اثر آلودگي به طبيعت آن را فراموش كرده اند. كافري كه مي گويد: جز طبيعت و ماده چيز ديگري وجود ندارد و منطق او اين است كه «ما هي إلا حياتنا الدنيا نموت ونحيا وما يهلكنا إلا الدهر» جاثيه/24. [زندگي ما جز زندگي دنيا نيست. مي ميريم و زنده مي شويم و ما را جز روزگار هلاك نمي كند] خدا و معاد را فراموش كرده است.
از كلمه نسيان استفاده مي شود كه گرايش به خدا و عالم ابد در نهاد هر انساني آرميده است, ولي گاهي انسان آن را فراموش مي كند. خداوند نسيان را فقط درباره مؤمنان يا اهل كتاب به كار نمي برد بلكه به هر كسي كه مبدأ و معاد را نمي پذيرد نسبت مي دهد و مي گويد: شما مبدأ و معاد را فراموش كرده ايد. يعني اي انسان شما نسبت به اصول دين, سابقه معرفت داشته ايد و هم اكنون در اثر سرگرمي به طبيعت و دنيا از يادتان رفته است.
آية الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن ج 12 (فطرت در قرآن)
