عوامل محبت آفرین
قال امیرالمؤمنین (ع): «ثلاث خصال تَجتَلِبُ بِهِنّ المحبّة: الإنصافُ في المعاشرة، و المُواساة في الشّدة و الاِنطِواع، و الرّجوع إلى قلبٍ سليمٍ»[1]؛ به دنبال بحث‏های گذشته در رابطه با سبک زندگی اسلامی، کلامی از علی (ع) در رابطه با اینکه چه کنیم که محبت دیگران را به سوی خود جلب کنیم، وارد شده - انسان خیلی دوست دارد که با دیگران دوستی کند و دیگران هم او را دوست بدارند اما گاهی در رسیدن به این هدف دچار تحیّر می‏شود- حضرت علی (ع) سه راه حل را تحت عنوان عوامل محبت آفرین مطرح می‏فرمایند که اگر بدرستی مورد عمل قرار گیرد انسان، محبوب دل‏ها می‏شود و یاد و نام او چه در حیات و چه بعد از وفات، در دل‏ها می‏ماند همان گونه که امیرالمؤمنین (ع) می‏فرماید: «خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مُتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ»[2]؛ با مردم چنان ارتباط بر قرار کنید که در زمان حیات شما مایه خوشبختی و خوشحالی شما باشند و در هنگام مرگ بر شما گریه کنند. علی (ع) در تشریح عوامل محبت آفرین می‏فرمایند: سه خصلت است که محبت به وسیله این سه خصلت جلب می‏شود: اول: انسان در رفت و آمد و معاشرت با دیگران انصاف را رعایت کند و از مرز عدالت و انصاف عدول نکند، دوم: با دیگران هم در سختی‏ها و هم در خوشی‏ها همراهی کند- فقط در خوشی‏ها همراه مردم نباشد بلکه در سختی‏ها هم با آنها همدردی کند- سوم: با قلب پاک و سلیم با مردم برخورد کند. لذا اگر انسان این سه خصلت را رعایت کند مردم به او مهر می‏ورزند و او را دوست می‏دارند. خداوند متعال وعده داده که اگر کسی با قلب پاک و سلیم با مردم برخورد کند محبت آن شخص را در دل‏ مردم قرار خواهد داد، انسانی که محبت او در دل دیگران قرار نمی‏گیرد شاید به خاطر این باشد که دل او غبار آلود است و زلال نیست.

امیرالمؤمنین (ع) در رابطه با اینکه با چه کسانی دوستی کنیم و چه افرادی را به عنوان دوست خود انتخاب کنیم می‏فرماید: «خیرُ اخوانک مَن سارع الی الخیر و جَذَبک الیه و امرک بالبر و اعانک علیه»[3]؛ بهترین برادر تو کسی است که به سمت خوبی‏ها در حرکت است و تو را هم به سوی خیر و خوبی جذب و به خوبی امر می‏کند و تو را در این مسیر کمک می‏کند.