امید به خدا
قال امیر المؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع): «أَرْبَعٌ لَوْ ضَرَبْتُمْ فِيهِنَّ أَكْبَادَ الْإِبِلِ لَكَانَ ذَلِكَ يَسِيراً لَا يَرْجُوَنَّ أَحَدٌ إِلَّا رَبَّهُ وَ لَا يَخَافَنَّ إِلَّا رَبَّهُ وَ لَا يَسْتَحِي أَنْ يَقُولَ لَا أَعْلَمُ إِذَا هُوَ لَا يَعْلَمْ وَ لَا يَسْتَكْبِرُ أَنْ يَتَعَلَّمَ إِذَا لَمْ يَعْلَم‏.»[1]

وجود نازنین امیر مؤمنان علی(ع) می‌فرماید: چهار چیز است که اگر درباره دریافت آنها سخت شتر را برانید هنوز کم است. کنایه از این است که اگر برای یافتن اینها سوار بر شتر بشوید و شتر را برانید تا به اینها برسید هنوز کار کمی انجام داده‌اید.

اول آنکه: جز به خدا امیدی نداشته باش. وجود مشکلات درزندگی، ذلیل شدن انسان به این دلیل است به جای اینکه به خدا امیدوار باشیم و دل ببندیم به بنده او دلبستگی داریم.

دوم: غیر از خدا از هیچ کس نترسد زیرا انسان اگر قرار شد لَا يَخَافَنَّ إِلَّا رَبَّهُ شد، دشمن خدا هم به انسان احترام می‌کند.

سوم: حیا نکند اگر ازاو سوالی کردند وجوابش را نمی‌داند بگوید نمی‌دانم. طبعاً ما طلبه‌ها زیاد مورد سؤال قرار می‌گیریم خب اگر بلدیم جواب می‌دهیم و اگر بلد نیستیم بگوییم نمیدانم.در این صورت، هم خدا و هم بنده خدا راضی است.

چهارم:تکبر نورزد. آدمی نیاز به علم و دانش دارد اگر واقعاً نمی‌داند نباید تکبر بورزد و بگوید سن وسالی از من گذشته در حالیکه باید برود و فرا گیرد.

درس خارج 21/7/89

.تحف العقول، ص 215.[1]