پنج خصلت برای بهترین بندگان
قال علی بن موسی الرضا (ع): «إنّ خير العباد من يجتمع فيه خمس خصال: إذا أحسن استبشر، و إذا أساء استغفر، و إذا أعطي شكر، و إذا ابتلي صبر، و إذا ظُلم غفر»[1]؛ حضرت علی بن موسی الرضا (ع) می‏فرمایند: بهترین بندگان کسی است که در او پنج خصلت وجود داشته باشد:

اول: اگر کار خوبی از انسان سر زد مسرور و شادمان شود؛ بدین معنی که خدای متعال را نسبت به آن لطفی که در حق او کرده شکر کند، دوم: اگر کار ناشایستی از او سر زد استغفار می‏کند و اظهار پشیمانی می‏کند- در بعضی روایات وارد شده گاهی انسان به خاطر گناهی که مرتکب شده به بهشت می‏رود، امام (ع) در فلسفه آن می‏فرماید: زمانی که انسان مرتکب گناه شد و بعد از آن دچار عذاب وجدان شود و پشیمان گردد به خاطر حالت ندامتی که در او پیدا می‏شود به بهشت می‏رود- سوم: اگر عطایی به او شد شاکر و قدردان است، چهارم: زمانی که مشکلات و گرفتاری‏ها او را در بر می‏گیرد صبر می‏کند- در روایت وارد شده که وقتی فردای قیامت خطاب می‏شود: «أین اهل الصبر؟»[2]؛ اهل صبر کجایند؟ عده‏ای گردن خود را بلند می‏کنند، فرشتگان به استقبال آنها می‏آیند و آنها می‏گویند: ما در برابر مشکلاتی که در زندگی برای ما پیش آمد صبر پیشه کردیم و خدا به خاطر این صبر بهشت را به ما پاداش داد، همان طور که خداوند متعال هم می‏فرماید: «الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ»[3]؛آنهاكههرگاهمصيبتىبهايشانمى‌رسد،مى‌گويند: «ماازآنِخدائيم؛وبهسوىاوبازمى‌گرديم»، در روایت هم آمده: عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) أَنَّهُ قَالَ وَ عِنْدَهُ سَدِيرٌ «إِنَ‏ اللَّهَ‏ إِذَا أَحَبَ‏ عَبْداً غَتَّهُ‏ بِالْبَلَاءِ غَتّا»[4]؛ خداوند متعال زمانی که بنده‏ای را دوست بدارد او را در بلا غوته‏ور می‏کند، کما اینکه در روایت دیگری هم به این مطلب اشاره شده که « فَإِنَّ الذَّهَبَ يُجَرَّبُ بِالنَّارِ وَ الْمُؤْمِنَ يُجَرَّبُ‏ بِالْبَلَاء»[5]؛ همان طور که سنگ طلا برای اینکه تبدیل به طلا شود باید حرارت کوره آتش را تحمل کند انسان‏ها هم به وسیله بلاء و مصیبت مورد آزمایش و امتحان قرار می‏گیرد- پنجم: اگر کسی حق او را پایمال کند در مقام انتقام گرفتن بر نمی‏آید بلکه او را می‏بخشد.

[1].خراسانى، حسين وحيد، منهاج الصالحين (للوحيد)؛ ج‌1، ص: 392.

. [2]عاملى، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، ج‌15، ص: 29

[3]. بقره/156.

[4].کافی، ج2، ص253.

[5].تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 100.