پرهیز از آنچه شیطان بر زبان جاری می‌کند (۸)

اللّهُمَّ اجعَل... ما أجرى عَلى لِساني مِن لَفظَةِ فُحشٍ... أوِ سَبِّ حاضِرٍ...[۱]

در تبیین این فراز از دعای مکارم الاخلاق به سه نوع از انواع ناسزاگویی اشاره شد و اینک نوع چهارم.

چهار: ناسزاگویی به کسی که به ما دشنام داده است.

آیا در برابر کسی که به ما ناسزا گفته است، جایز است مقابله به مثل کنیم و ما نیز به او ناسزا بگوییم؟ پاسخ این سؤال از روایت ذیل روشن می‌گردد.

گزارش شده که شخصی در حضور امیرالمؤمنین(عَلَیْهِ‌السَّلامِ) به «قنبر»، خدمتکار ایشان، ناسزا گفت، وقتی «قنبر» خواست جواب او را بدهد، حضرت، مانع شد و فرمود:

مَهْلًا يا قَنبرُ! دَعْ شاتِمَكَ مُهاناً تُرْضِ الرَّحمنَ وتُسخِطُ الشَّيطانَ وتُعاقِبُ عَدُوَّكَ، فَوَالذي فَلَقَ الحَبَّةَ وبَرَأ النَّسَمَةَ ما أرضَى المؤمنُ رَبَّهُ بِمِثلِ الحِلْمِ، ولا أسخَطَ الشَّيطانَ بِمِثلِ الصَّمتِ، ولا عُوقِبَ الأحمَقُ بمِثلِ السُّكوتِ عَنهُ.[۲]

آرام باش قنبر! دشنامگوىِ خود را خوار و سرشكسته بگذار، تا خداى رحمان را خشنود و شيطان را ناخشنود كرده و دشمنت را كيفر داده باشى. قسم به خدايى كه دانه را شكافت و خلايق را بيافريد، مؤمن، پروردگار خود را با چيزى همانند بردبارى و گذشت خشنود نكرد و شيطان را با حربه‌اى چون خاموشى به خشم نياورد و احمق به چيزى مانند سكوت در مقابل او مجازات نشد.

در حالات یکی از بزرگان که در بازار قم نماز می‌خواند، وارد شده که همسر بداخلاقی داشت. یک بار هنگام نماز جماعت، همسر او جلوی مردم به او فحش می‌دهد؛ ولی ایشان سکوت می‌کند و در برابر این مشکل صبر می‌کند. صبر و سکوتی که موجب رسیدن به مقاماتی برای ایشان و دیگر بزرگانی شده است که گرفتار چنین مشکلاتی در خانواده بوده‌اند.

[۱]الصحيفة السجّاديّة، دعای ۲۰.

[۲] . الأمالي للمفيد (۴۱۳ ق): ص۱۱۸، ح۲.