پرهیز از آنچه شیطان بر زبان جاری می‌کند (۹)

اللّهُمَّ اجعَل... ما أجرى عَلى لِساني مِن لَفظَةِ فُحشٍ... أوِ سَبِّ حاضِرٍ... [۱]

در تبیین این فراز از دعای مکارم الاخلاق، صحبت در انواع «ناسزاگویی» بود. تا کنون چهار نوع آن را بیان کرده‌ایم.

پنج: ناسزاگویی به مقدسات دیگران

یکی دیگر از انواع ناسزاگویی که در قرآن و روایات اهل‌بیت(عَلَیْهِمُ‌السَّلامِ) مورد نقد قرار گرفته است، ناسزاگویی به مقدسات مذاهب دیگر است. اگر چیزی برای گروهی به هر دلیلی، مقدس تلقی شد، اهل ایمان و پیروان قرآن حق ندارند به این مقدسات اهانت کنند.

در این آیه به این مطلب تصریح شده است:

﴿وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ﴾. [۲]

به آنهايى كه مشركان، به جاى خداوند مى‌خوانندۀ دشنام ندهيد تا آنان [نيز] از سر دشمنى به نادانى خداوند را دشنام ندهند.

معبودهای خیالی عام است و حتی شامل پرستش شیطان هم می‌شود، چه اینکه فرمود:

﴿كانُوا يَعْبُدُونَ الْجِنَّ أَكْثَرُهُمْ بِهِمْ مُؤْمِنُونَ﴾ [۳]

آنها جنّ مى‌پرستيدند، بيشترشان به آن گرويده بودند.

از این رو، حتی شیطان و اعتقادات شیطان‌پرستان نیز نباید مورد سبّ واقع شود. در روایتی از پیامبر اکرم(صَلَّی‌اللهُ‌عَلَیْهِ‌وَ‌آلِهِ) نیز نقل شده که فرمود:

لا تَسُبُّوا الشَّيطانَ‌ و تَعَوَّذُوا بِاللَّهِ مِن شَرِّهِ. [۴]

به شيطان ناسزا مگوييد؛ بلكه از شرّ او به خدا پناه بريد.

بالاتر از این، می‌توان گفت: به تناسب حکم و موضوع، نهی از سبّ کردن اختصاص به معبودهای خیالی ندارد؛ بلکه ملاک، هر چیزی است که برای جمعی مقدس باشد، هم از نظر شرع اهانت به آن منهی است و هم به لحاظ عقلی، وقتی ما به مقدسات آنها اهانت کنیم، آنها نیز در مقابل، به مقدسات ما توهین می‌کنند.

رسول خدا(صَلَّی‌اللهُ‌عَلَیْهِ‌وَ‌آلِهِ) طبق نقل می‌فرماید:

مِن‌ أكبَرِ الكبائرِ أن يَسُبَّ الرجُلُ والِدَيهِ، قيلَ: و كيفَ يَسُبُّ والِدَيهِ؟! قالَ: يَسُبُّ أبا الرَّجُلِ فَيَسُبُّ أباهُ و امَّهُ. [۵]

از بزرگ‌ترين گناهان، اين است كه آدمى پدر و مادر خود را دشنام دهد. گفته شد: مگر كسى پدر و مادر خود را دشنام مى‌دهد؟ فرمود: پدر ديگرى را دشنام مى‌دهد و او در مقابل به پدر و مادر وى ناسزا مى‌گويد.

[۱] . الصحيفة السجّاديّة، دعای ۲۰.

[۲] . سوره انعام، آیه ۱۰۸.

[۳] . سوره سبأ، آیه ۴۱.

[۴] . كنز العمّال، متقی هندی (۹۷۵ ق): ج۱ ص۴۸۴ ح۲۱۲۰.

[۵] . النهاية فى غريب الحديث، ابن اثیر: ج۲ ص۳۳۰؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی: ج۷۴ ص۴۶ ح۶.