483 - سپاسگذاری از دیگران
و [سَدِّدني] أن أشكُرَ الحَسَنَةَ، و اغضِيَ عَنِ السَّيِّئَةِ.[۱]
خدایا! به من توفیق بده که در برابر نيكى، سپاس‌گزار باشم و از بدى، چشم‌پوشى كنم.
این فراز، آخرین فراز از بخش نهم دعای نورانی مکارم الاخلاق است. این بخش کلاً درباره پاسخ دادن نیکی با بدی بود که با این جمله که بیان‌گر کمترین مرتبه اخلاقی در معاشرت با دیگران است، تمام می‌شود و آن این است که اگر انسان از کسی خوبی دید،از او سپاسگزاری کند، و اگر بدی دید، اگر هم با خوبی جواب او را نمی‌دهد، حداقل او را ببخشد.
در تبیین جمله اول که درخواست توفیق شکرگذاری نسبت به خوبی دیگران است، این نکته را مورد اشاره قرار می‌دهیم که شکر سه مرحله دارد:
مرحله اول آن است که انسان خوبی دیگران را ببیند و آنها را نادیده فرض نکند.
مرحله دوم، ستایش زبانی است، یعنی با زبان از او سپاسگذاری کند.
و مرحله کامل آن این است که در برابر نیکی دیگران، او هم به آنها نیکی کند.
در روایتی از امام زین العابدین (علیه السّلام) چنین وارد شده است:
أمّا حَقُ ذِي المَعروفِ علَيكَ فأن تَشكُرَهُ وتَذكُرَ مَعروفَهُ، وتُكسِبَهُ المَقالَةَ الحَسَنَةَ، وتُخلِصَ لَهُ الدعاءَ فيما بينَكَ وبينَ اللَّهِ عَزَّوجلَّ، فإذا فَعَلتَ ذلكَ كنتَ قد شَكَرتَهُ سِرّاً وعَلانِيَةً، ثُمّ إن قَدَرْتَ على مُكافَأتِهِ يَوماً كافَيتَهُ.[۲]
حقّ كسى كه به تو نيكى مى‌كند اين است كه از او تشكر كنى و نيكيش را به زبان‌آورى و از وى به خوبى ياد كنى و ميان خود و خداوند عز و جل برايش خالصانه دعا كنى. اگر چنين كنى بيگمان پنهانى و آشكارا از او تشكر كرده باشى. وانگهى اگر روزى توانستى نيكى او را جبران كنى، جبران كن.
در روایت دیگری از امام باقر (علیه السّلام) نیز وارد شده است:
مَن صَنَعَ مِثلَ ما صُنِعَ إلَيهِ فإنّما كافَأ، ومَن أضعَفَ كانَ شاكِراً.[۳]
هركه در قبال خوبى‌اى كه به وى شده همانند آن خوبى كند، آن خوبى را جبران و اگر دو برابر آن خوبى كند، سپاسگزارى كرده است.
[۱]الصحيفة السجّاديّة، الدعاء ۲۰.
[۲]الخصال، شیخ صدوق، ص۵۶۸، ح۱.
[۳]معاني الأخبار، شیخ صدوق، ص۱۴۱، ح۱.
