علل نفرين همگاني حضرت نوح(عليه‏ السلام) از زبان قرآن
 

أعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ؛ بسمِ اللّهِ الرّحمنِ الرّحيمِ؛
 

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ؛ وَ اسْمَعْ نِدَائِي إِذَا نَادَيْتُكَ وَ اسْمَعْ‏ دُعَائِي‏ إِذَا دَعَوْتُكَ‏ وَ أَقْبِلْ عَلَيَّ إِذَا نَاجَيْتُكَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَيْكَ وَ وَقَفْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ»[1]
 

گفته شد ماه مبارك رمضان ماه تلاوت قرآن و ماه دعا است. تلاوت قرآن يعني بازگو كردن كلام حق، كلامي كه از مصدر وحي صادر شده و به آن قرآن نازل گفته مي‏شود. دعا هم عبارت است از همان راز و نياز كردن با پروردگار و اظهار آنچه را كه از پروردگارش مي‏خواهد درخواست كند، امّا درخواست خير نه شرّ. به همين مناسبت نسبت به مشركين و كافرين و امثال اين‏ها اين بحث را مطرح كرديم كه دعا نسبت به اين‏ها چه حكمي دارد؟ گفتيم: با شرايطي دعا براي عدّه‏اي از آن‏ها جايز نيست، امّا براي برخي از آن‏ها اشكالي ندارد، چون عرض كرديم در بين آن‏ها هم مستضعف وجود دارد و هم معاند.

بالاخره بحث ما به اينجا كشيد كه گفتيم انبيا و اوليا، معاندين با حق را نفرين كرده‏اند، البتّه در صورتي‏كه آن‏ها منشأ فساد در جامعه و انحراف افراد مستضعف جامعه باشند.[2]

يكي از انبيا حضرت نوح است كه در قرآن، در سُور مختلف آيات متعدّدي راجع به او وجود دارد كه در اين آيات به نفرين او هم اشاره شده است و من در جلسه گذشته عرض كردم كه نفرين او نفرين شخصي و قومي نبوده و حتّي ما در انبيا كسي را نداريم كه به اين سبك نفرين كرده باشد. ايشان هر كافر مَن فِي‏الأرضي كه بر روي زمين وجود داشت را نفرين كرد. بعد از آنكه گفت: «إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ..»،[3] بعد مي‏گويد: « رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرينَ دَيَّاراً».[4] حضرت نوح گفت: پروردگارا! هيچ كسي از كافران را بر روي زمين باقي مگذار! همه كافرين را نفرين كرد! بحث ما درباره چرايي اين مطلب بود؛ چرا نفرين همگاني نسبت به همه كفّار روي زمين؟ چرا؟

قرآن در اين زمينه دو علّت را ذكر مي‏كند كه به يكي از آن‏ها در جلسه گذشته اشاره كردم. فرمود: «إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ»،[5]اگر تو آن‏ها را برجاي خود باقي بگذاري، بندگانت را گمراه خواهند كرد. من عرض كردم اين همان علّتي است كه در باب نفرين تمام انبيا و اوليا وجود دارد. اگر ما اين را احراز كرديم كه عدّه‏اي معاند با حق هستند و با آن دشمني مي‏ورزند؛[6] در اينجا است كه مجوّزي براي نفرين به‏وجود مي‏آيد. من راجع به اين بحث كرده‏ام. چنين افرادي اگر وجود داشته باشند ثمره‏اي كه ندارند هيچ، گاهي مضرّ هم خواهند بود! لذا اين از خود آيه به‏دست مي‏آيد؛ دقّت كنيد! نوح به خدا خطاب مي‏كند كه: «إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ»، اگر تو آن‏ها را برجاي خود باقي بگذاري، بندگانت را گمراه خواهند كرد! از اين آيه دو مطلب برداشت مي‏شود: اوّل اينكه اين‏ها با حق معاند هستند، چون گفتيم همان‏طوركه قرآن مي‏گويد، بايد براي هدايت غيرمعاند دعا كرد، اصلاً انبيا براي هدايت اين‏ افراد يعني مستضعفين آمده‏اند، معنا ندارد كه غيرمعاندين را نفرين كنند! از اين معلوم مي‏شود كه مراد حضرت نوح كفّار معاند بوده است، يعني كساني‏كه دشمني مي‏ورزند.

دوم اينكه هرمعاندي هم مورد نفرين قرار نمي‏گيرد، بلكه منظور از معاند در اينجا آن كسي است كه در جامعه اثر سوء داشته باشد، يعني موجب انحراف عدّه‏اي از مستضعفين جامعه گردد. صريحاً مي‏گويد: «يُضِلُّوا عِبادَكَ»؛ به تعبيري من آن‏ها را مي‏شناسم! اين‏ها كساني هستند كه اگر باقي بمانند به هركسي برسند او را منحرف مي‏سازند و دست‏بردار هم نيستند. تنها اين نيست كه خودشان منحرف باشند، آن‏ها به هركسي برسند او را منحرف مي‏كنند. اين دو مطلب در اين آيه وجود دارد.

در اينجا مسئله‏اي پيش مي‏آيد و آن اينكه حضرت نوح اين دو مطلب را احراز كند. سؤال اين است كه احراز كردن اين دو مسئله توسّط حضرت نوح چگونه بوده است؟ اين را چگونه احراز كرده است كه تمام كفّار روي زمين، هم معاندند و هم مستضعفين را گمراه مي‏كنند؟ من در جلسه گذشته اجمالي از تاريخ زندگي حضرت نوح عرض كردم. من در اينجا فقط به يك مقطع از زندگي ايشان اشاره مي‏كنم كه وقتي آن يك مقطع تمام شد مسئله نفرين به‏وجود آمد. مقطعي‏كه در خود قرآن در سوره عنكبوت به آن اشاره شده است. حضرت نهصد و پنجاه سال با شرك مبارزه كرد، نهصد و پنجاه سال دعوت به توحيد كرد.

شما خيال نكنيد انسان‏هاي زمان حضرت نوح هركدام چهار، پنج هزار سال سنّ داشتند، اين‏طور نبوده است! اگر اين‏طور بود حضرت نوح از جهت طول عمر گل سرسبد تاريخ عالم نمي‏شد! ميزان عمر مردم زمان او به‏طور معمول بوده است.

شما ببينيد حضرت نوح در طيّ نهصد و پنجاه سال چند نسل را مي‏تواند ديده باشد. راجع به حرف‏هاي من خوب فكر كنيد! او چند نسل را ديده است كه اين‏طور نفرين مي‏كند و بعد هم مي‏گويد اين‏ها هدايت‏پذير نيستند. تازه تنها اين نيست كه او بعد از ديدن چند نسل از ابناي بشر و دعوت آن‏ها به توحيد و عدم پذيرش آن چند نسل مگر به اندازه يك عدّه قليلي كه به او ايمان آوردند نفرين كرده باشد. من مسئله را فراتر از اين مي‏دانم. همه با او مخالفت مي‏كردند و آن‏قدر او را مي‏زدند كه تا سه شبانه روز بر روي زمين مي‏افتاد به‏گونه‏اي كه از گوش او خون جاري مي‏شد، امّا وقتي به‏هوش مي‏آمد نفرين نمي‏كرد! معلوم است كه چنين انساني احراز مي‏كند و يقين پيدا مي‏كند كه اين‏ها هدايت‏پذير نيستند و بعد نفرين مي‏كند.

من تنها به اين مطلب اكتفا نمي‏كنم! من به روايتي از امام صادق(صلوات‏الله‏عليه) هم اشاره كردم كه ديگر آن را تكرار نمي‏كنم. روايت اين بود: وقتي از حضرت سؤال مي‏كنند كه آقا ‏چرا حضرت نوح همه را نفرين كرد؟ چرا حضرت نفرينش را همگاني‏ كرد؟ چرا گفت كه خدايا! احدي از كافرين را روي زمين باقي مگذار! فرمود: خدا به او خبر داد كه اين‏ها ديگر هدايت‏پذير نيستند! اين‏ها ديگر از شرك دست برنخواهند داشت! لذا خدا به او گفت كه آن‏ها را نفرين كن! حتّي من گفتم او در ابتداي امر نفرين نكرد بلكه اين امر الهي بود.

پس بخش اوّل اين بود كه گفت: خدايا! من نهصد و پنجاه سال تجربه دارم، اين‏ها ديگر هدايت نمي‏شوند! دست‏بردار هم نيستند! هم خودشان منحرفند و از انحرافشان دست‏بردار نيستند و هم ديگران را به انحراف مي‏كشند. اين علّت اوّل.

امّا علّت دوم كه در قرآن هم آمده اين است كه فرمود: «وَ لا يَلِدُوا إِلاَّ فاجِراً كَفَّاراً»،[7]يعني آن‏ها جز افراد پليدكار و ناسپاس كسي را به دنيا نخواهند آورد. اين يك مطلب ديگر است. مطلب در باب زاد و ولد است. «وَ لا يَلِدُوا..»؛ يعني خدايا! از نطفه‏هاي اين‏ها، انساني متولّد نمي‏شود مگر اينكه او هم فاجر و ناسپاس خواهد بود. در اينجا دو مطلب وجود دارد: يك؛ اين‏ها هم خود معاندند و هم ديگران را به انحراف مي‏كشند و دو؛ از نطفه اين‏ها هم افرادي مثل خودشان به دنيا خواهد آمد. ممكن است بگوييم اين‏ها خودشان بد هستند امّا شايد فرزندانشان انسان‏هاي خوب و صالحي باشند! مي‏گويد: نه! نطفه اين‏ها هم چنين نطفه‏اي است كه از آن جز مثل خودشان به دنيا نخواهد آمد؛ كأنّه إلي يوم‏القيامة از نسل آن‏ها چيزي جز اين متولّد نمي‏شود.

اين مسئله كأنّه به اين اشاره دارد كه شرك به‏گونه‏اي در آن‏ها نفوذ كرده كه حتّي در خونشان هم جاري شده است. شرك به‏ اين صورت در خون آن‏ها رسوخ كرده است.

من در اينجا قضيّه‏اي را نقل مي‏كنم و بعد به ادامه بحثم مي‏پردازم. حتماً اين جريان را تابه‏حال نشنيده‏ايد چون من آن را در جايي نگفته‏ام.

هفت يا هشت سال پيش، پزشكي كه در خارج تحصيل كرده بود پيش من آمد. رشته اين پزشك هم ژنتيك بود. او به من گفت: در قرآن راجع به ژنتيك هم مطلبي آمده است؟ اين شخص فكر كرد كه يك حرف حسابي جلوي پاي من انداخته. من در جواب گفتم: بله! گفت: كجا؟ گفتم: به همين سادگي نمي‏توانم به تو بگويم! اين احتياج به بحث دارد. به او گفتم: اوّلين شريعت روي زمين و اوّلين پيغمبر مُرسل كه حضرت نوح بوده است، آمد و بحث ژنتيك را مطرح كرد. «وَ لا يَلِدُوا..» همين بحث است. بدون آزمايشگاه اين بحث را مطرح كرده‏اند.[8] «وَ لا يَلِدُوا إِلاَّ فاجِراً كَفَّاراً»؛ نطفه‏هاي اين‏ها إلي يوم القيامة اين است. شرك با خون اين‏ها آميخته شده است. اين‏ها هدايت‏پذير هم نيستند تا جايي‏كه هرچه از آ‏ن‏ها متولّد شود، چيزي غير از خود آن‏ها نخواهد بود. بنابراين چرا اين‏ها باقي بمانند؟ مگر خدا مي‏خواهد كارخانه كافر و مشرك‏سازي راه بياندازد؟ دقّت كنيد![9]

قرآن عين جملة اوّلين پيغمبر مُرسلي كه با خود شريعت آورد را نقل مي‏كند. «نعوذبالله»! قرآن كه در نقل يك جمله به حضرت نوح خيانت نمي‏كند! قرآن عين جمله حضرت نوح را نقل كرده است. حضرت در اين جمله دو علّت را ذكر كرده كه علّت دوم ژنتيك است. غير از اين هم راه ديگري وجود ندارد كه شما بتوانيد با آن اين مسئله را توجيه كنيد. او از كجا فهميد كه همه كفّار روي زمين معاند هستند؟ يك راه همين راه است. شرك با خون آن‏ها آميخته شده بود.[10]

روايتي از امام صادق(عليه‏السلام) وجود دارد كه حضرت در آن فرمود: حضرت نوح(عليه‏السلام) دوهزار و پانصد سال عمر كرد. من اين را به شما گفتم كه ما روايت متعدّدي راجع به عمر دو هزار و پانصد ساله حضرت نوح داريم. اين را هم گفته‏اند كه هشتصد و پنجاه سال در بين مردم زندگي مي‏كرد درحالي‏كه مبعوث نشده بود. وقتي هم كه مبعوث شد نهصد و پنجاه سال پيغمبر مُرسل بود. بعد هم كارش به نفرين كشيد، دويست سال طول كشيد تا كشتي را بسازد، بعد از آن هم كه عذاب همگاني نازل شد و آن‏ها از كشتي پياده شدند پانصد سال زندگي كرد كه مجموع اين مدّت همان دو هزار و پانصد سال مي‏شود. 

حضرت فرمودند: روزي حضرت نوح(علي‏نبيّناوآله‏وعليه‏السلام) در آفتاب نشسته بود. ملك‏الموت به‏سراغش آمد و به او سلام كرد. حضرت نوح جواب سلامش را داد. گفت: چه‏كار داري؟ يا به قول ما گفت: به چه منظوري آمدي؟ گفت: آمدم تا جانت را بگيرم! حضرت نوح از او پرسيد: يك مقدار به من مهلت مي‏دهي تا از آفتاب به سايه بروم تا در سايه جانم را بگيري؟ گفت: بله! حضرت نوح بلند شد، از آفتاب رفت در سايه نشست. حضرت بعد از آنكه نشست رو كرد به ملك‏الموت و گفت: اي ملك‏الموت! آنچه در دنيا بر من گذشت همانند اين بود كه از آفتاب به سايه آمدم! مي‏گويد: دو هزار و پانصد سال فقط همين بود! تمام زندگي من به همين مقداري كه از زير اين آفتاب بلند شدم و در اين سايه نشستم گذشت.

در روايت ديگري ديدم كه ظاهراً حضرت جبرئيل از حضرت نوح بعد از موتش سؤال مي‏كند كه زندگي دنيا را چگونه ديدي؟ مي‏گويد: زندگي دنيا را مانند خانه دو دري ديدم كه از يك در وارد شده و از در ديگر بيرون آمدم، همين! اين قرن‏ها در نزد من اين‏گونه گذشت!

بعد دارد كه وقتي حضرت رفت و در سايه نشست رو كرد به عزرائيل كه حالا بيا و جانم را بگير! مي‏خواستم يك تذكّر بدهم! كساني‏كه براي دنيا يقه پاره مي‏كنند، كساني‏كه همه زندگي خودرا به‏پاي دنيا مي‏ريزند، كساني‏كه ناموس و حتّي دينشان را سر اين مسأله مي‏گذارند، مگر چه خبر است؟ آيا مي‏توانيد به اندازه عمر اين آقا عمر كنيد؟ ببينيد ايشان كه اين‏همه عمر كرد چه مي‏گويد!؟ مي‏گويد اين عمر طولاني به اندازه بلند شدن از آفتاب و نشستن در سايه گذشت، يا با توجّه به آن روايت اين زندگي بلند مدّت به اندازه ورود از يك در و عبور از يك در ديگر سپري شد. توجّه كنيد! آيا مي‏ارزد كه انسان «نعوذبالله»! بيايد و زشت رفتار كند و پستي داشته باشد؟ آيا اين‏همه جنايت و ظلم و تعدّي و تجاوز ارزش دارد؟ يك مقدار فكر كنيد!

---