سخن اول:روزه داری
از جمله نیازهای اساسی مبلّغان در ارائه سخنرانیهای پر محتوا و مناسب به ویژه در ماه مبارك رمضان، دسترسی به متون پر بار دینی، برای بكارگیری در سخنرانیهای خود می باشد.
اشاره
از جمله نیازهای اساسی مبلّغان در ارائه سخنرانیهای پر محتوا و مناسب به ویژه در ماه مبارك رمضان، دسترسی به متون پر بار دینی، برای بكارگیری در سخنرانیهای خود می باشد. اما گستردگی منابع از یك سو و تداوم مجالس وعظ در ماه مبارك رمضان از سوی دیگر، مبلّغ را در ایجاد تنوع و جذّابیت مطالب با مشكل روبرو می سازد.
این نوشتار، با توجه به مجال اندكی كه دارد، تلاش كرده است با پردازش یك مفهوم از دعاهای روزانه ماه مبارك رمضان، البته بر خلاف ترتیب موجود در دعاهای روزانه و بلکه براساس نیاز در سخنرانی، مبلّغان محترم را در این راستا، تا حدودی یاری نماید. از این رو میكوشد با باز پروری مفهوم مورد نظر و اتخاذ شده از دعا و بررسی جنبههای گوناگون آن از زبان آیات، روایات و داستانهای مختلف، این مهم را به انجام رساند، اما به جهت محدود بودن مجال، تحلیل و پرورش مطالب عنوان شده را به عهده خود مبلّغان نهاده تا بر مبنای ذوق سرشار خود، آن را برای روزه داران ماه ضیافت الهی بازگو نمایند. از این رو، این نوشتار از توضیح آیات و احادیث كناره گرفته است. امید است مورد استفاده هر چه بیشتر مبلّغان محترم قرار گیرد.
سخن اول: روزه داری
پاداش روزه داری
خداوند متعال برای روزه داران امت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله پاداشهایی را در نظر گرفته است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «اُعطِیت اُمَّتی فِی شَهرِ رَمضانَ خَمْساً لَمْ یعْطِهِنَّ اُمّةُ نَبِی قَبْلی أمَّا الواحِدَةُ: فَاِذا كانَ أوّلُ لَیلَةٍ مِنْ شَهرِ رَمَضانَ نَظَرَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ إلَیهِم وَمَن نَظَرَ اللهُ إلَیهِ لَمْ یعَذِّبْهُ أبَداً وَأمَّا الثّانِیةُ: فَإنَّ خُلوفَ أفْواهِهِمْ حینَ یمْسُونَ عِنْدَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ أطیبُ مِنْ ریحِ المِسْكِ وَأمَّا الثّالِثَةُ فإنَّ المَلائِكَةَ یستَغْفِرونَ لَهُم فِی لَیلِهِم وَنَهَارِهِم وَأمّا الرّابِعَةُ فإنَّ اللهَ عَزَوَجَلَّ یأمُرُ جَنَّتَهُ اَنْ اسْتَغْفِری وَ تَزَینی لِعِبادی فَیوشَکَ اَنْ یذْهَبَ بِهِمْ نَصبُ الدُّنْیا وَ اَذاها وَ یصیرُوا اِلی جَنَّتی وَكِرامَتی وَأمَّا الْخامِسَةُ فَإذا كانَ آخِرُ لَیلَةٍ غَفَرَ لَهُمْ جَمیعاً فَقَالَ رَجُلٌ فی لَیلَةِ القَدْرِ یا رَسولَ اللهِ؟ فَقالَ: ألَمْ‌تر إلَی العُمّالِ إذا فَرِغُوا مِنْ أعْمالِهِمْ وُفُّوا؛» 1 «به امت من در ماه رمضان پنج چیز داده شده كه به امت هیچ پیغمبری پیش از من داده نشده است.
اول: هرگاه شب اول ماه رمضان فرا رسد خداوند به سوی آنان نظر میكند و كسی كه خدا به او نظر كرده هرگز او را عذاب نمی كند.
دوم: بوی بد دهان آنان به هنگام غروب در نزد خدا خوشبوتر از بوی مشك است.
سوم: ملائكه برای ایشان در شب و روز استغفار می كنند.
چهارم: خداوند بلند مرتبه به بهشتِ خویش امر می كند كه برای بندگان من استغفار نموده و خود را برای آنان تزیین كن. پس چه نزدیك است كه سختیها و اذیتهای دنیا، آنها را [در خود فرو] ببرد و به سوی بهشت من و كرامت من بروند.
پنجم: هرگاه شب آخر فرا رسد، خداوند همة آنان را می آمرزد.
مردی گفت: یا رسول الله] آیا] در شب قدر [این گونه میشود؟] پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: [خیر] مگر ندیده ای كه كارگران هر گاه كارشان تمام شود، مزد به آنها می دهند؟»
اندرون از طعام خالی دار // تا در او نور معرفت بینی
تهی از حكمتی به علت آن // كه پُری از طعام تا بینی
شرط روزه داری راستین
قال جعفر بن محمد علیهما السلام: «إذا صُمتَ فَلْیصُمْ سَمعُكَ وَبَصَرُكَ وَشَعْرُكَ وَعَدَّدَ أشیاءَ غَیرَ هَذا وَقالَ لاتَكونَنَّ یومَ صَومِكَ كَیومِ فِطْرِكَ؛ 2هر گاه روزه گرفتی پس باید گوش و چشم و موی تو نیز روزه باشد. امام چیزهای دیگری نیز غیر از اینها را برشمرد و فرمود: نباید روزی كه روزه هستی با روزی كه روزه نیستی یكسان باشد.»
قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «رُبَّ قائِمٍ حَظَّهُ مِنْ قِیامِهِ السَّهْرُ وَرُبَّ صائِمٍ حَظُّهُ مِن صِِیامِهِ الْعَطَشُ؛ 3چه بسا شب زندهداری كه بهرهاش از شب زنده داریاش فقط شب بیداری است و چه بسا روزهداری كه بهره-اش از روزهداری، فقط تشنگی است.»
رمضان؛ میدان مسابقه
امام مجتبی علیه السلام در روزهای پایانی ماه مبارك رمضان از كنار جماعتی كه مشغول خنده و شوخی بودند عبور كردند. حضرت با ناراحتی به آنها فرمود: «خدا ماه رمضان را میدان مسابقه بندگان قرار داده است. دستهای گوی سبقت می ربایند و پیروز می شوند و تعدادی هم از دیگران عقب می مانند و سرافكنده می شوند. عجیب است در روزی كه پیشی گیرندگان پیروز شدهاند و عقب ماندگان زیانكار گردیدهاند، جمعی به شوخی و خنده مشغولند. به خدا سوگند اگر پرده در افتد، امروز نیكوكار، مشغول پاداش خود و عقب افتاده، گرفتار بدیهای خود است و برای احدی فرصتی جهت شوخی و لهو و لعب باقی نمی ماند.» 4
پی نوشت:
1) محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404 ق، ج96، ص367.
2) محمد بن یعقوب الكلینی، اصول كافی، تهران، دار الكتب الاسلامیة، 1365 ش، ج4، ص87؛ شیخ طوسی، التهذیب، تهران دار الكتب الاسلامیة، 1365 ش، ج4، ص194.
3) بحار الانوار، ج96، ص374.
4) شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، انتشارات اسلامیه، بی تا، ج2، ص174.
