آيا اگر فرزندي كه حقوق والدين خود را رعايت مي كند به دلايل منطقي از آنها راضي نباشد حقي دارد يا خير؟
 
اگر واقعا فرزندان حقوق والدین را رعایت کنند و به آنان احترام کنند ولی آنان بی جهت از این فرزندان ناراضی باشند حق دیگری بر این فرزندان ندارند.
توضیح بیشتر
 اسلام از نظر حقوقى حساب ويژه‏اى براى پدر و مادر بازكرده همان گونه كه در جنبه‏هاى عاطفى نيز حساب جداگانه‏اى براى آنها در نظر گرفته است لذا در روايات آمده كه اگر پدر و مادرى از فرزندانشان راضى باشند موجب خير و بركت و سعادت فرزند مى‏شود اگر در حق فرزندان خود دعا كنند خداوند به اين دعا توجه خاصى مى‏نمايد كما اين كه اگر والدين از فرزندان ناراضى باشند و خداى ناكرده آنها نفرين كنند ممكن است، خداوند بر چنين فرزندانى كه موجب ناراحتى والدين شوند قهر و غضب نمايد حتى از نظر حقوقى در بخش قصاص و ديات آمده كه اگر پدرى خداى ناكرده فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمى‏شود مگر در يك شرايط استثنايى با تشخيص حاكم شرع، همچنين از نظر شرعى پدر و مادر مى‏توانند به اندازه نيازشان از اموال فرزند خود بردارند و مسائلى از اين قبيل در فقه اسلامى زياد وجود دارد يا در روايات آمده «نيكى كردن به والدين بزرگترين فريضه است» و يا اينكه مى‏فرمايد «بهشت زير پاى مادران است» اين همه آيه و روايت كه در اين زمينه وارد شده حاكى از اهميتى است كه خداوند براى والدين قائل شده است و اينها بدون حكمت نيست چه اينكه اينها در مقابل زحماتى كه والدين براى فرزندان متحمل مى‏شوند ناچيز است. آنها از لحظه انعقاد نطفه تا هنگام تولد و همچنين بعد از تولد دوران شيرخوارگى و بعد كودكى مشكلاتى بسيار زيادى را متحمل شده‏اند بنابراين خداوند نيز در مقابل زحمات آنها حقوق ويژه‏اي را براى آنها قائل شده است. از اين رو بايد در هر شرايطى احترام آنها را نگه داشت هر چند در بعضى اوقات دربرخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند البته توجه به اين نكته لازم است كه خداوند همه انسانها را در مقابل اعمال و رفتارى كه انجام مى‏دهند مورد سؤال قرار مى‏دهد و والدين نيز بايد پاسخگوى اعمال و رفتار خود باشند بنابراين در همه حال ما وظيفه داريم به والدين خود احترام بگذاريم حتى اگر آنها به ما بى احترامى كنند فقط اگر آنها بخواهند ما را به كار حرامى وادار كنند يا از انجام تكليف واجبى باز بدارند، اطاعت از آنها جايز نيست چه اينكه اطاعت خداوند بر هر كس ديگر حتى والدين نيز مقدم است.
در زير به بعضي از آداب و وظايف اعضاي خانواده اشاره مي شود.
وظايف و مسؤوليت هاي پدر و مادر:
1. رسيدگي به فرزندان , والدين بايد نسبت به فرزندان خود توجه كامل داشته باشند و تلاش بسيار درباره ي آنان بنمايند.
2. برابري بين فرزندان , سزاوار است كه والدين همه ي فرزندان خود را در دامان محبت خويش بپرورانند و بين آنها از نظر محبت و عطوفت و رعايت حالاتشان تساوي برقرار كنند از پيامبر اكرم (ص ) روايت شده كه فرمودند: «اعدلوا بين اولادكم في السر...» در پنهاني ميان فرزندان خود برابري را رعايت كنيد.
3. گسترش دوستي , والدين بايد محيط خانه را از دوستي و محبت آكنده كنند و بين افراد خانواده مهرورزي را گسترش دهند.
4. پرهيز از سخن زشت و ناروا, والدين در قبال تربيت اخلاقي و ديني و تربيتي فرزندان مسئول هستند به همين خاطر, بايد از گفتار ناپسند, سخن زشت و دشنام و هر آنچه كه با عفت و پاكدامني و حيا, مغايرت دارد پرهيز نمايند.
5. مراقبت از رفتار فرزندان و نيز مراقبت از رفت و آمد آنها, چرا كه اغلب جرمهاي اخلاقي كه از فرزندان سر مي زند، از عدم مراقبت والدين مي باشد.
6. تأديب فرزندان، بر والدين واجب است كه اگر فرزندشان كار نادرستي انجام داد، او را ادب كنند تا روح سركشي و شرارت از وجود او ريشه كن شود.
7. دور كردن كودك از مسائل جنسي , اسلام به شدت توصيه نموده كه مرد با همسر خود در برابر ديدگاه فرزندانش خلوت نكند, زيرا اين عمل موجب بيدار شدن حس شهوت و غريزه ي جنسي فرزندان شده و آنانرا به سوي فسق و فجور مي كشاند.
8. مراقبت بر تغذيه فرزندان , هم از نظر حلال و حرام بودن و هم از سالم و كامل بودن .
9. انتخاب نام مناسب براي فرزندان .
10. آشنا ساختن فرزندان با آموزه هاي ديني و روشهاي صحيح اخلاقي .
اما وظايف و مسوليت هاي فرزندان (برگرفته از سوره ي اسراء آيه 23 و 24):
 1. اطاعت و فرمانبرداري از پدر و مادر.
2. نيكي و احسان و خدمت به پدر و مادر.
3. اف و سخن رنجش آور به پدر و مادر نگفتن .
4. بر سر والدين داد و فرياد نكردن (بلكه با آنها با سخن نيكو صحبت نمايد).
5. بال تواضع و فروتني را براي والدين , فرود آوردن .
6. حتي المقدور نيازهاي والدين را برآوردن .
7. احترام والدين را نگه داشتن كه در زير به مواردي از آن اشاره مي شود:
الف) جلو والدين , پاهايش را دراز نكند.
ب ) در مناسبت هاي مختلف مثل روز مادر يا روز پدر, هديه به آنها بدهد.
ج . از شوخي هاي نابجا و زدن حرف هاي زشت پيش آنها پرهيز و اجتناب كند.
د. در حق آنها و براي سلامتي آنها دعا كند.
ه ) در كارهاي خانه به آنها كمك كند.
اميد است با عمل كردن به اين وظايف و دستورات كه برگرفته از كلام خداوند است احترام متقابلي بين اعضاي خانواده برقرار شود. آنچه در اين زمينه اصل است، احسان به پدر و مادر و دورى از اذيت و آزار به آنان است. البته اين به معناى تسليم شدن در برابر سليقه‏هاى آنان نيست؛ ولى بايستى با تيزهوشى و درايت، شخصيت و مقام آنها را حفظ نمود واحترامشان را نگه‏داشت؛ ولى در عين حال بايد به گونه‏اى رفتار كرد كه آنان استقلال شما را به رسميت بشناسند و درصدد تحميل سليقه‏هاى خود بر شما نباشند.
افزون بر مطالب ياد شده چند نکته يادآوري مي شود:
1-والدين و فرزندان داراي حقوقي متقابل مي باشند که بخشي از آن در بيان مبارک امام علي(ع) آمده است: «ان للولد علي الوالد حقا و ان للوالد علي الولد حقا فحق الوالد علي الولد ان يطيعه في کل شيء الا في معصيه الله سبحانه و حق الولد علي الوالد ان يحسن اسمه، و يحسن ادبه و يعلمه القرآن؛ همانا فرزند را بر پدر و پدر را بر فرزند حقي است؛ پس حق پدر بر فرزند آن است که او رادر هر کاري جز معصيت خدا اطاعت کند و اما حق فرزند بر پدر سه چيز است:براي او نام نيک انتخاب کند، خوب تربيتش کند و قرآن تعليم دهد» (نهج البلاغه، حکمت 399). در روايت ديگري آمده است که رسول خدا در پاسخ به پرسشي درباره احترام به پدر و مادر سه بار با تأکيد فرمود: «مادر، مادر، مادر، پدر، پدر، پدر» (اصول کافي، ج 2، ص 13، ح 17). و نيز در سخن ديگري رسول خدا(ص) درباره حق پدر بر فرزند فرمود: 1- پدر را با اسم صدا نزند. 2- پيش رويش راه نرود. 3- قبل از او ننشيند. 4- به پدر ناسزا نگويد. (همان، ص 127، ح 5).
 2- اهميت احترام به پدر و مادر و نيکي کردن به آنها در سطحي است که قرآن کريم در نه مورد از آن سخن آورده است. در سه جا، احسان به پدر و مادر را در کنار توحيد و يکتاپرستي ذکر مي کند: «واعبدوالله ولا تشرکوا به شيئا و بالوالدين احسانا؛ و خدا را بپرستيد، و هيچ چيز را همتاي او قرار ندهيد و به پدر و مادر نيکي کنيد» (نساء، آيه 36 - بقره، آيه 83 - انعام، آيه 151). و نيز در سه جاي ديگر، احسان به پدر و مادر را به عنوان وصيت الهي مطرح مي کند: «و وصينا الانسان بوالديه حسنا؛ ما به انسان توصيه کرديم که به پدر و مادرش نيکي کند» (عنکبوت، آيه 8 - لقمان، آيه 14 - احقاف، آيه 115).
همچنين در سه مورد تکريم و نيکي به پدر و مادر را از زبان پيامبران الهي(ع) نقل مي کند: «ربنا اغفرلي ولوالدي و للمؤمنين يوم يقوم الحساب؛پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنين را در آن روزي که حساب برپا مي شود بيامرز» (ابراهيم، آيه 41 - مريم، آيه 32 - نوح، آيه 28).
 3- نکته آخر آن که اگر پدر و مادر در حق فرزند کوتاهي کنند و چه بسا ظلمي انجام دهند، اين سبب نمي شود که فرزند هم درباره آنان به وظيفه اش عمل نکند. از اين رو امام باقر(ع) فرمود: «خداوند در چند چيز رخصت و ترک را روا ندانسته است از جمله: نيکي به پدر و مادر چه خوب باشند آن دو و چه بد» (اصول کافي، ج 2، ص 129، ح 15). به هر حال، نيکي و احسان به پدر و مادر و خشنودي آنان را فراهم کردن حتي اگر کافر باشند لازم است و سعادت دنيا و آخرت را به همراه مي آورد چنان که امام صادق(ع) به جوان نومسلمان، در حق مادر مسيحي اش توصيه فرمود (همان، ص 128، ح 11). نيکي و احسان به آنان و مادر، پس از مرگشان؛ نيز راه گشاي سعادت فرزند مي گردد: رسول خدا(ص) فرمود: «آقاي خوبان در روز قيامت، کسي است که به پدر و مادرش پس از مرگشان نيکي کند» (بحار، ج 71، ص 84، ح 94، تحف العقول، ص 46). خلاصه کلام آن که دليل اين همه احترام و نيکي در حق پدر و مادر در يک چيز است و آن بزرگترين نعمت خداوند يعني حق حيات است که اگر پدر و مادر نبودند؛ فرزنداني هم به وجود نمي آمدند از اين رو هر چه درباره پدر و مادر احترام و احسان شود به جا خواهد بود.