93/12/25-حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد - (حیا و ادب)

موضوع برنامه: حیا و ادب

كارشناس:حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد

تاريخ پخش: 93/12/25

بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

هنوز گریه بر این جویبار کافی نیست * * * ببار ابر بهاری ببار کافی نیست

چنین که یخ زده تقویم‌ها اگر هر روز * * * هزار بار بیاید بهار کافی نیست

به جرم عشق تو بگذار آتشم بزنند * * * برای کشتن حلاج دار کافی نیست

گل سپیده به دشت سپید می‌روید * * * سپید بختی این روزگار کافی نیست

خودت بخواه که این انتظار سر برسد * * * دعای این همه چشم انتظار کافی نیست

شریعتی: اللهم عجل لولیک الفرج سلام می‌گویم به همه‌ی شما دوستان عزیز خیلی خوش آمدید به سمت خدای امروز خوشحالیم که در این لحظات همراه شما هستیم در روزهای پایانی سال 1393 آرزو می‌کنم در هر کجا که هستید تن تان سالم باشد و قلبتان سلیم. در محضر حاج آقای فرحزاد عزیز هستیم سلام علیکم و رحمة الله.

حاج آقا فرحزاد: علیکم السلام و رحمة الله به همه‌ی عزیزان عرض سلام داریم و آرزوی موفقیت می‌کنیم برای همه‌ی عزیزان ان شاء الله سال 93 که گذشت با بندگی خدا گذشته باشد و ان شاء الله پاک و پاکیزه وارد سال جدید شویم.

شریعتی: سلامت باشید ما بحث حیا و ادب را که در جلسات گذشته داشتیم در ذیل آن نکات خیلی خوبی را شنیدیم دوستانی که نشنیدند یا موفق نشدند ببینند به سایت ما مراجعه بکنند امروز چه برای ما به ارمغان آورده اید؟

حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم برای این که سلسله بحث‌ها قطع نشده باشد عرض کردیم یکی از راه‌های تربیت و ادب برای بچه‌ها و بعد دیدیم برای همه‌ی سنین و همه‌ی افراد مورد اهمیت است که هر چه می‌توانیم عیب‌های دیگران را بپوشانیم هر چه می‌توانیم عیب نبینیم مثبت گرا باشیم خوبی‌ها را ببینیم گل‌ها را ببینیم خار‌ها را نبینیم و بزرگ نکنیم بحث هفته‌ی گذشته بر این محور بود بحث مهمی بود که خیلی کلیدی و کاربردی است اگر هر کسی را از شرایط و موقعیت و استعداد خودش بسنجیم خیلی از گلایه‌ها و توقع‌ها می‌رود کنار این حدیث از حدیث‌های کلیدی است که امام صادق علیه السلام در کافی شریف می‌داند لَوْ عَلِمَ النَّاسُ كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى هَذَا الْخَلْقَ لَمْ يَلُمْ أَحَدٌ أَحَداً (کافی، ج 2، ص 44) اگر مردم از رمز و راز آفرینش و خلقت آگاهی پیدا می‌کردند هر کسی یک ظرفیتی را خدا به او داده یک استعداد هوشی داده همه یک جور نیستند پنج انگشت یک جور نیست اگر اسرار خلقت را درک می‌کردند و می‌فهمیدند که هر کس را خدا چطور خلق کرده هیچ کس کسی را ملامت نمی‌کرد سرزنش نمی‌کرد ایراد بی جا نمی‌گرفت عرض کردیم ایراد به خلقت ایراد به خلاقیت خدا است در غیر مسائل خلقت و چیزهایی که مربوط به طرف نیست اگر عیب و نقصی است با لطافت و ملایمت امر به معروف سر جایش است خیرخواهی سر جایش است ولی سرزنش سرکوفت و تحقیر و اهانت کار پسندیده‌ای نیست یادآوری یک نکته‌ی مهمی به جا است خیلی از معلم‌ها پدر مادر‌ها روحانیون بزرگان ما نیتشان واقعا خیر است ولی آداب تربیت را بلد نیستند یک شیر دادن یک غذا دادن به بچه خودش یک هنر مهمی است چطوری از شیر بگیریم چطوری شیر بدهیم چطوری بخوابانیم فکر می‌کنیم دیمی است همه بلد هستند این طور نیست واقعا به نکاتش توجه نمی‌کنیم یک کارشناس باید آموزش بدهد یک مادر به دختر آموزش بدهد شیر دادن خواباندن فکر می‌کنیم چیز ساده‌ای است. این نکته در این روایت خیلی زیبا است که امام صادق علیه السلام نکته‌ی مهمی را توجه بکنند بعضی‌ها خیرخواه و دلسوز هستند هیچ پدر مادری معلمی مربی روحانی بد بچه و زیرمجموعه اش را نمی‌خواهد امام صادق علیه السلام فرمود برای من کار فرقی نمی‌کند کار به دست یک آدم خائن بیفتد یا به دست آدم نادان یعنی آدم دزد بیاید ماشین ما را سوار شود ببرد یا آدمی که هیچ رانندگی بلد نیست ما فکر می‌کنیم آدمی که رانندگی بلد نیست در حد دزد نیست. این خیلی تعبیر تندی است حضرت فرمودند برای من فرقی نمی‌کند یعنی کسی مسئولیتی می‌پذیرد یک وقت خائن است دزد است اختلاس می‌کند جنایت می‌کند ظالم است یا این که بلد نیست این مسئولیتی را به او دادند که بلد نیست نرفته کارشناسی آن برنامه را یاد بگیرد در حد یک خائن است خیلی‌ها نمی‌خواهند ظلم کنند ولی بلد نیستند چرا نباید برویم یاد بگیریم چرا نباید همسرداری تربیت بچه یاد بگیریم ما فقط یک چیزی شنیدیم امر به معروف نهی از منکر ده‌ها شرط مسئله و شیوه دارد در چه زمانی بگوییم چطور بگوییم با چه لطافتی بگوییم اگر از شیوه‌های صحیح که امامان و پیامبران سفارش کردند و در سیره‌ی عملی آن‌ها هم بوده مثل این که وضو برای پیرمرد می‌خواستند امام حسن و امام حسین یاد بدهند به آن شیوه عمل کردند چقدر ظرافت و لطافت دارد نه به طرف برمی‌خورد چقدر هم طرف یاد می‌گیرد با اشاره با کنایه در زمان مناسب. ما فکر می‌کنیم دیمی عمل کنیم. بیننده‌ها بیشتر دقت کنند در یادگیری مسائل ادب و تربیتی و باید کارشناسی شود عرض کردیم این‌ها فقط مربوط به اطفال و بچه‌ها نمی‌شود چون بحث ما تربیت بچه‌ها بود یکی از چیزهایی که بنده فکر می‌کنم بسیار مهم است و تاثیر گذار است موضوع بزرگ کردن حسن‌های افراد یا بچه‌های ما است و زیبایی هایشان است ولو یکی است ولو دو تا ولو کم است آن حسن‌ها و مثبت‌ها را بزرگ جلوه دهیم تشکر بکنیم تشویق بکنیم تکریم بکنیم تحسین بکنیم پاداش بدهیم هدیه بدهیم این‌ها بنده فکر می‌کنم شبه معجزه عمل می‌کند الآن این‌هایی که قهرمان می‌شوند کارهای مهم انجام می‌دهند مخترع می‌شوند مبتکر می‌شوند یا مرجع بزرگی می‌شود دانشمند بزرگی می‌شود بسیاری از این‌ها برمی‌گردد به تشویق والدین و مربی‌ها موفقیت را دیدن استعداد در وجود این شخص بوده با تحسین و تشویق و تکریم این‌ها بارور شده ما در قرآن بسیاری از آیات درباره‌ی همین است آیاتی که وعده‌ی پاداش و ثواب می‌دهد خدا می‌گوید من چنین می‌کنم آن‌هایی که مشکلی پیدا می‌کنند بچه شان معلول است یک بحثی را بینندگان گفته بودند بچه‌های مریض و معلول را بحثی بگذارید که فرصت نشد این‌هایی که با ابتلائات صبر می‌کنند در گرفتاری‌ها پیشامد‌های ناگوار صبر می‌کنند خدا به قول ما چک سفید برای آن‌ها می‌کشد می‌گوید «اِنَّما يُوَفَّي الصّابِرُونَ اَجرَهُم بِغَيرِ حِسابٍ» (زمر/10) یعنی آدم‌هایی که در این دنیا هر چه ابتلا می‌آید می‌گویند الحمدلله الهی شکر و صبر می‌کنند با خدا میانه شان را به هم نمی‌زنند بعضی‌ها هستند یک پیشامد شده می‌گویند نماز نمی‌خوانم با خدا قهرم من چند بار دعا کردم آن خواستگاری که می‌خواستم جور نشد دیگر با خدا حرف نمی‌زنم این‌ها خیلی ظرفیت کوچکی است خیلی زودرنج اند افرادی که هر چه خدا بارشان می‌کند می‌گویند خدایا ممنون شکر الحمدلله ما تحمل می‌کنیم روی دل ما از شما برنمی‌گردد خدا می‌گوید من چک سفید در دنیا و آخرت می‌دهم از این آیات الی ماشاء الله ما در قرآن پیدا می‌کنیم حور و درجات بهشتی سوره‌ی واقعه الرحمن را بخوانید چقدر آیات در مورد بهشت است «وَلَحْمِ طَيْرٍ مِّمَّا يَشْتَهُونَ» (واقعه/22) این آیه جامع همه‌ی پاداش‌ها باشد «وَ فِیهَا مَا تَشتَهِیهِ الاَنفُس ‍ وَ تَلَذُّ الاَعْینُ» (زخرف/71) یعنی در بهشت ان شاء الله خدا نصیب بکند و فال خوب همیشه بزنیم حسن ظن داشته باشیم همیشه بگوییم بهشت می‌زنیم خدا ما را می‌برد بهشت به خودمان اعمالمان تکیه نکنیم به خدا و فضل و رحمت خدا تکیه بکنیم و به توسل به اهل بیت عمل خوب هم باید داشته باشیم اگر در بهشت رفتیم که بعضی‌ها از همین جا هم کانال می‌زنند به بهشت می‌روند حضرت امیر می‌فرمایند من دلم و روحم در بهشت است ولی بدنم در دنیا است می‌فرماید خدای مهربان در بهشت هر چیزی که اشتها داری هر چیزی که تمایل پیدا می‌کنی در بهشت حاضر است خیلی دایره اش وسیع است یعنی هر چیزی که به ذهن و قلبت خطور می‌کند این جایگاه اهل بهشت است آن‌هایی که واقعا مومن هستند وارد بهشت می‌شوند هر چیزی که تمایل نفسانی شان قلبی فکری شان بیاید فی الفور حاضر می‌شود یک کبکی پرنده‌ای در هوا پرواز می‌کند می‌گوید کاش کبک بریان شده آماده جلویش آمده است نه صید دارد نه زحمت دارد نه دردسر دارد اگر این جا واقعا عمل کردیم تسلیم بودیم به فضل خدا متکی بودیم خدا آن جا جبران می‌کند هر چه که چشم تان بهره می‌برد لذت می‌برد خوشش می‌آید هر چیزی از خانه مسکن همسر اولاد هوس می‌کند صد اولاد داشته باشد آن جا به منزله‌ی صد اولاد قلمان حاضر و آماده است هر چیزی اراده است ما حدیث داریم در بهشت از طرف خدای متعال نامه می‌آید مِنَ الْحَیِّ الْقَیُّومِ الَّذِی لایَمُوتُ إلَی الْحَیِّ الْقَیُّومِ الَّذِی لایَمُوتُ (علم الیقین، ج 2، ص 1061) می‌شویم مثل خدا از طرف خدایی که حی لایموت است به کسی که حی لا یموت است خستگی نیست خواب نیست فضولات نیست دستشویی نیست دفع نیست کسالت نیست دردسر نیست ناراحتی نیست این جا هوا یک مقدار گرم سرد می‌شود اذیت می‌شویم آن جا اعتدال کامل است جالب این است که در دنیا ما گاهی دلمان می‌خواهد بخوریم ولی سیر شدیم یا توانایی نداریم آن جا این طور نیست اگر ده ساعت هم بخواهی بخوری، بستگی به میل و اشتهای شما دارد اگر میل داری بخوری آن ظرفیت در تو ایجاد می‌شود تا هر وقت که بخواهی اگر میل به نخوردن پیدا بکنی نمی‌خوری اشتهایت می‌رود آن طرفی نه این که اشتها داری و نخوری همه چیز بر وفق مراد است لذا بزرگی می‌فرماید اگر یک گوینده‌ای بتواند درست نعمت‌ها و پاداش‌های خدا را وصف بکند و شنونده هم بتواند درست بگیرد معلوم نیست یک لحظه در دنیا بماند یکی از بزرگان علما بهشت را یک شب در خواب دید در عالم رویا جلوه‌هایی به او نشان دادند از خواب بلند شد آن قدر گریه کرد تا از دنیا رفت روحش پرواز کرد رفت این نهج البلاغه‌ی ما است امیرالمومنین سلام الله علیه درباره‌ی متقین در خطبه‌ی متقین می‌فرماید لَوْ لَا الْآجَالُ‏ الَّتِي كُتِبَتْ عَلَيْهِمْ لَمْ يَسْتَقِرَّ أَرْوَاحُهُمْ فِيأَجْسَادِهِمْ طَرْفَةَ عَيْنٍ شَوْقاً إِلَى الثَّوَابِ وَ خَوْفاً مِنَ الْعِقَابِ (نهج البلاغه، خطبه 193) می‌فرماید اگر اهل تقوا آن اجلی که خدا نوشته باشد هفتاد سال عمر بکند اگر اجل حتمی را خدا ننوشته بود باید تا فلان ساعت زنده باشد از شوق بهشت یک لحظه روح در بدنشان بند نمی‌شد یک لحظه از ترس جهنم که اگر بداند کسی چه چیزهایی برای اهل جهنم آماده کرده اند یک لحظه نمی‌توانست در دنیا از خوف دغ می‌کند سکته می‌کند ولی خدا اجلی معین کرده خود حمام که اسم شخصی است به امیرالمومنین گفت متقین را برای من توصیف کن حضرت فرمودند خدا با اهل تقوا و نیکوکاران است اکتفا نکرد گفت برای من باز کن حضرت شروع کردند باز کردن آخر خطبه فَصَعِقَ هَمَّامٌ صَعْقَةً كَانَتْ نَفْسُهُ فِيهَا یک شیحه‌ای زد از دنیا رفت بعد از توصیف متقین زنده نماند از دنیا رفت حضرت فرمودند من مجمل گفتم می‌ترسیدم تحمل نکند روحش پرواز بکند همین طور هم شد پرواز کرد پاداش‌هایی که خدا برای ما مهیا کرده چقدر ترغیب می‌کند دست از گناه و بدی‌ها در بیاوریم ما برای دنیایمان می‌خواهیم این قدر جان بکنیم زحمت بکشیم آیا خانه دار شویم نشویم بشویم هم خانه‌ی کوچکی که همیشه یک گوشه اش خراب می‌شود دغ مرگ می‌شود در خانه ولی آن جا حدیث داریم به هر مومنی که خانه‌ی بهشتی خدا می‌دهد می‌تواند تمام اهل بهشت را مهمان بکند.

شریعتی: اگر به آن جا دل ببندیم و توصیفاتی که شما گفتید مد نظر داشته باشیم خلا‌های این جا اصلا به چشم نمی‌آید

حاج آقا فرحزاد: بحثم درباره‌ی تشویق است تشویق و تکریم و تحسین اگر یک مرده‌ای را زنده بکند نباید تعجب کرد بسیاری از بزرگان می‌گویند با تشویق ما زیر و رو شدیم و به این جا رسیدیم مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی یک مرجع بزرگواری بودند خیلی هم به اهل بیت خصوصا حضرت زهرا علاقه‌ی ویژه‌ای داشتند و اهتمام ویژه‌ای به ایام فاطمیه داشتند من همین جا این نکته را عرض می‌کنم می‌ترسم یادم برود امسال عید نوروز مصادف شده با فاطمیه و شهادت حضرت زهرا مردم احترام بکنند دید و بازدید ایراد ندارد ولی چیزهای شاد نباشد آهنگ‌های شاد برنامه‌های شاد نباشد حرمت نگه دارند ما در دنیا و آخرت نیاز به این بانو داریم بانو شفیعه‌ی ما است خجالت زده‌ی فرزندش امام زمان و حضرت زهرا و پیغمبر نشویم که شما حرمت حضرت زهرا را نگه نداشتید تکریم بکنیم این ایام مخصوصا سه روز شهادت را برویم مجالس اهل بیت را شرکت کنیم تبریک نگوییم احوال پرسی عیب ندارد برنامه‌های شادمان را فرمود شیعیان ما از سرشت ما خلق شدند در شادی ما شاد هستند در غم ما غم گین هستند سه روز به احترام حضرت زهرا و اهل بیت دندان روی جگر بگذاریم تحمل بکنیم به بچه‌ها هم ادب حفظ شعائر اهل بیت یاد بدهیم قطعا به آن حرمت‌ها پاسخ می‌دهند اعتقاد من این است ریز ترین عرض ادب به ساحت اهل بیت بلاشک پاسخ می‌دهند و بی حرمتی هم اثر وضعی دارد آن‌هایی که اصلا اعتنایی به فاطمیه ندارند نه انگار وفات است نه انگار شهادت این‌ها چوب دارد یک بزرگی می‌فرمود مسائل ولایت اهل بیت چیزی است که خدا کم نمی‌گذارد اگر کسی در این مرحله بی ادبی و کوتاهی کند حتما خدا گوشش را می‌مالاند هر کس باشد این جا خدا حریم نگه نمی‌دارد مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی برای ایام فاطمیه حتی اعلامیه می‌دادند و مقید بودند فاطمیه احیا شود این مرجع بزرگوار در حالاتش این است برای من خیلی جالب بود پدر بزرگوار ایشان از نزدیکان مرحوم آیت الله بروجردی بودند از شورای استفتای ایشان بودند و از شاگردان مبرز ایشان بودند مرحوم آیت الله بروجردی تابستان‌ها به خاطر شدت گرمای قم می‌رفتند وشنوه محلی است ییلاقی نزدیک قم از روستاهای قم تابستانی بوده پدر آیت الله فاضل می‌روند وشنوه قم دیدن آیت الله بروجردی محمد فرزندشان خردسال بوده تازه طلبه شده بود که بعد مرجع تقلید شدند ایشان را هم برده بوده همراه خودش دیدن آقای بروجردی وقتی که می‌روند خدمت آقای بروجردی می‌گویند ایشان بنده زاده است اسمش محمد است معرفی می‌خواند آقا می‌فرمایند چه می‌خواند می‌گوید سیوطی فلان کتاب ادبی را می‌خواند آقای بروجردی ادبیاتشان قوی بوده اشعار سیوطی را حفظ بودند یک سوال ادبی در همان درسی که ایشان می‌خوانده می‌پرسد ایشان هم حضور ذهن و حافظه‌ی قوی داشته خیلی قشنگ جواب می‌دهد آقای بروجردی یک مرجع جهانی مثل امام آقای گلپایگانی آقای بهجت مراجع دست ایشان می‌رفتند تک مرجع بوده عادی نبوده خیلی خوشش می‌آید دقیقا اگر اشتباه نکنم مبلغش ممکن است یک وقت کم و زیاد شود در ذهنم است حدود شصت سال قبل آقای بروجردی پنجاه و سه سال قبل فوت کرده حدود شصت هفتاد سال قبل مبلغش در این حدود‌ها بوده خیلی زیاد بوده یک بزرگی کلام قشنگی دارد ایشان می‌فرماید انفاق احسان تشویق صدقه هم دهنده را باید تکان بدهند هم گیرنده را انفاق‌های جزئی هم خوب است نباید ترک کرد ولی این که چیزی که مشکلی را حل نمی‌کند یا خیلی جزئی است بود و نبودش خیلی اثر ندارد و هم این که کسی که می‌دهد دل می‌کند خیلی مهم است «لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ» (آل عمران/92) آن چیزی که دوست داری می‌دهی دلت می‌رو خودت می‌دهی و هم خود طرف احیا شود یک مبلغ سنگینی بود اصلا پسر آقای فاضل مبهوت می‌شود چنین هدیه‌ای شاید می‌شود سه دنگ خانه بخری انتظارش را نداشته آقای بروجردی خوشش می‌آید می‌بیند آمادگی و استعداد دارد این هدیه و این جایزه ایشان را زیر و رو می‌کند عجیب زیر و رو می‌کند می‌افتد پشت درس و محکم به درسش ادامه می‌دهد می‌گوید اول کار این قدر تشویق کرده ثمره اش این شده پایان کارش چه خواهد شد تشویق آقای بروجردی از این شخصیت مرجع می‌سازد.

شریعتی: بعضی وقت‌ها سوای جایگاه و هدیه‌ای که ما می‌دهیم یک وقت‌هایی موفقیت بچه‌ها و بزرگ تر‌ها را نمی‌بینیم سن هم ندارد مختص بچه‌ها نیست.

حاج آقا فرحزاد: بله این بحث‌هایی که دو سه هفته داشتیم عیب پوشی خوبی دیدن مثبت دیدن مخصوص بچه‌ها نیست برای بزرگان هم همین طور است برای افراد بزرگ است چون آخرین برنامه‌ی دوشنبه‌ی سال است برای بزرگان خیلی مهم است خدا وکیلی در ذهنم بوده برای بیننده‌ها عرض می‌کنم پیام‌های مشوقانه که برای ما می‌فرستند تشکر‌های حضوری پیامی خستگی ما در می‌رود شارژ می‌شویم انرژی می‌گیریم اگر تشویق بینندگان نبود من پیش تر از این ترک می‌کردم منت پذیریم خدای نکرده سر سوزنی منت نمی‌گذاریم منت پذیر بینندگان هستیم مثل ناودانی می‌مانیم که آب می‌آید مرحوم آقای دولابی می‌فرمودند سخنران‌ها روضه خوان‌ها معمولا عاقبت به خیر می‌شوند چون خودشان حدیث می‌خوانند گریه می‌کنند روضه می‌خوانند خودشان هم می‌خورند این رزق و روزی بیننده‌ها است که می‌آید واقعا ما در همه‌ی هفته‌ها پیام داریم از مجری از ادب شما به جا حرف زدن شما این ما را نگه می‌دارد این پشتوانه‌ی ما است اگر بیایند در ذوق ما بزنند برنامه بی خود است ارزش ندارد اگر چند هفته ادامه پیدا بکند شل می‌شویم این است که چه بزرگان حتی انبیا حتی پیغمبران چقدر خدا تشویقشان می‌کند.

شریعتی: تشویق و تقدیر محرک است.

حاج آقا فرحزاد: بله اگر مرده زنده می‌کند شکی نیست روایت داریم حتی تشویق لفظی مَنْ قَالَ لِأَخِيهِ الْمُؤْمِنِ مَرْحَباً كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ مَرْحَباً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ (اصول کافی، ج 3، ص 293) امام صادق علیه السلام اگر به برادر دینی اش بگوید مرحبا آفرین صد آفرین خدا تا روز قیامت برای گوینده اش آفرین و مرحبا می‌نویسد حالا ببین خدا چقدر لطف دارد یک وقت خواهر خواهری را تشویق می‌کند خدا می‌فرماید من تا قیامت تو را تشویق می‌کنم تو شکرگزار و قدردان هستی ممکن است همه‌ی بحث‌ها را در این جلسه بگوییم اگر زنده بودیم و توفیق پیدا کردیم در جلسات بعدی واقعا تشویق و پاداش و هدیه انواع و اقسام تشویق هم داریم یکی زبانی است عملی است رفتاری است همایش‌هایی که مشوق واقعی برای آن شخصیت باشد نه این که هزینه‌های جنبی آن قدر می‌کنند به چشم نمی‌آید گم می‌شود یک نویسنده‌ی توانا قهرمان هنرمند ورزشکار پنجاه تا سکه می‌دهند این انرژی می‌گیرد بلد می‌کند مدال طلا می‌دهند این اثر دارد تشویق به جا و درست چه عملی چه لفظی نوشتاری و گفتاری تقدیر این‌ها بسیار اثر دارد و نیرو می‌دهد خوبی‌ها را که بزرگ کردیم بدی‌ها هم از بین می‌رود امیدواریم موضوع تشویق و تحسین و تکریم را همسر به همسر پدر مادر به اولاد اولاد از پدر مادر تشکر بکنند از معلم‌ها از استادان از عوامل برنامه همکاران هر کسی مشوق و تشویق کردن انرژی می‌دهد و خستگی طرف را در می‌کند.

شریعتی: خیلی ممنون مشرف می‌شویم محضر قرآن کریم صفحه‌ی 387 قرار روزانه‌ی ما است آیات 14 ام تا 21 ام سوره‌ی مبارکه‌ی قصص در سمت خدای امروز تلاوت می‌شود به برکت این آیات نورانی تمام لحظات زندگی مان توأم با بندگی باشد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ ﴿١٤﴾ وَدَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلَى حِينِ غَفْلَةٍ مِّنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَذَا مِن شِيعَتِهِ وَهَذَا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِن شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَى فَقَضَى عَلَيْهِ قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُّضِلٌّ مُّبِينٌ ﴿١٥﴾ قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ﴿١٦﴾ قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِّلْمُجْرِمِينَ ﴿١٧﴾ فَأَصْبَحَ فِي الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنصَرَهُ بِالْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُ قَالَ لَهُ مُوسَى إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُّبِينٌ ﴿١٨﴾ فَلَمَّا أَنْ أَرَادَ أَن يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَّهُمَا قَالَ يَا مُوسَى أَتُرِيدُ أَن تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ إِن تُرِيدُ إِلَّا أَن تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَن تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ ﴿١٩﴾ وَجَاءَ رَجُلٌ مِّنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ ﴿٢٠﴾ فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿٢١﴾

ترجمه:

چون به توانایی [جسمی و عقلی] خود رسید و رشد و کمال یافت، به او حکمت و دانش دادیم؛ و این گونه نیکوکاران را پاداش می دهیم. (۱۴) و [موسی] به شهر وارد شد در حالی که اهل آن [در خانه ها استراحت می کردند و از آنچه در شهر می گذشت] بی خبر بودند، پس دو مرد را در آنجا یافت که با هم [به قصد نابودی یکدیگر] زد و خورد می کردند، این یک از پیروانش، و آن دیگر از دشمنانش، آنکه از پیروانش بود از موسی بر ضد کسی که از دشمنانش بود درخواست یاری کرد، پس موسی مشتی به او زد و او را کشت، گفت: این [نزاع میان آن دو] از عمل شیطان است، قطعاً او گمراه کننده و دشمنی اش آشکار است. (۱۵) گفت: پروردگارا! [از اینکه از جایگاهم درآمدم و وارد شهر شدم] به خود ستم کردم [مرا از شرّ دشمنانم حفظ کن] و آمرزشت را نصیب من فرما. پس خدا او را آمرزید؛ زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۶) گفت: پروردگارا! به خاطر قدرت و نیرویی که به من عطا کردی، هرگز پشتیبان مجرمان نخواهم شد. (۱۷) پس [موسی آن شب را] در آن شهر با حالت بیم و نگرانی صبح کرد، در حالی که [آثار و عواقب حادثه اتفاق افتاده را] انتظار می کشید؛ پس ناگهان دید آنکه دیروز از او یاری خواسته بود، دوباره وی را به فریادرسی می خواند، [موسی به او] گفت: همانا تو گمراهی آشکار هستی، [و گمراهیت از اینکه بدون قدرت و نیرو با فرعونیان به زد و خورد می پردازی، پیداست.] (۱۸) هنگامی که خواست با کسی که دشمن هر دوی آنان بود به سختی برخورد کند [و از آن بنی اسرائیلی مظلوم دفاع نماید، مرد ستمدیده با ارزیابی اشتباهش در حقّ موسی به تصور آنکه موسی قصد وی را دارد] گفت: ای موسی! آیا می خواهی مرا بکشی چنان که دیروز یک نفر را کشتی؟ تو می خواهی در این سرزمین فقط یاغی و سرکش باشی، ونمی خواهی از مصلحان به شمار آیی! (۱۹) و مردی از دورترین [نقطه] شهر شتابان آمد [و] گفت: ای موسی! اشراف و سران [فرعونی] درباره تو مشورت می کنند که تو را بکشند! بنابراین [از این شهر] بیرون برو که یقیناً من از خیرخواهان توام. (۲۰) پس موسی ترسان و نگران در حالی که [حوادث تلخی را] انتظار می کشید از شهر بیرون رفت، [در آن حال] گفت: پروردگارا! مرا از این مردم ستمکار نجات بده. (۲۱)

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

شریعتی: به برکت این آیات دل و جانتان بهاری باشد نکته‌ی صلوات بر محمد و آل محمد را می‌شنویم و بعد هم اشاره‌ی قرآنی

حاج آقا فرحزاد: همان طور که عرض کردیم همه دوست داریم اهل بهشت باشیم یکی از شرایط رفتن به بهشت این است میزان حسنات ما سنگین باشد و در روایات ما چیزهایی بیان شده که میزان حسنات را خیلی سنگین می‌کند یکی خوش اخلاقی است تسبیحات اربعه است یکی از آن‌ها که چند روایت داریم امام صادق علیه السلام فرمود مَا فِی الْمِیزَانِ شَیْ‏ءٌ أَثْقَلَ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ (الکلینی، الکافی، ج 2، ص 494) اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم شاید راحت ترین و ساده ترین میانبرش همین ذکر است مداومت بر صلوات میزان حسنات را سنگین می‌کند و باعث رفتن به بهشت می‌شود. این آیه‌ی اول این صفحه که درباره‌ی حضرت موسی علیه السلام است بعد از این که حضرت موسی علیه السلام مدتی در خانه‌ی فرعون بزرگ شد خدای مهربان می‌فرماید «وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا» وقتی که به رشدی و بلوغی رسید خدای متعال می‌فرماید ما هم حکم به او دادیم یعنی حکمت و چیزی که بتواند حق و باطل را تشخیص بدهد و قضاوت بکند که بعضی فرموده اند حکم از علم هم بالاتر است و هم علم و دانش و آگاهی دادیم که اگر کسی در مسیر صحیح و خدا قرار بگیرد در مسیر بندگی خدا باشد خدا هم حکم و حکمت به او می‌دهد مثل لقمان پیغمبر نبود خدا به او حکمت داد و هم علم و فهم و دانش و دانایی مرحمت می‌کند و بعد می‌فرماید«وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ» این مخصوص یک شخص و شخصیت نیست هر کس در مسیر صحیح قرار بگیرد خدای جزای بندگی و عبادت را به او خواهد داد در حد خودش و ظرفیت خودش علم و حکمت به او مرحمت می‌کند.

شریعتی: بسیار خوب. طرحی که داریم کارفرمایان عزیزی که تعالیم دینی و اخلاق اسلامی را رعایت می‌کنند این بار کارگرها آن‌ها را به ما معرفی خواهند کرد آدرس و مشخصاتشان را به ما خواهند گفت در حد وسع و توانمان از آن‌ها تقدیر بکنیم و هم خود کارگر‌ها از آن‌ها تقدیر می‌کنند 110 جلد هم حاج آقای فرحزاد زحمت کشیدند تقبل کردند و بانی شدند.

حاج آقا فرحزاد: جا دارد واقعا همین بحثی که ما داشتیم تقدیر و تشکر کلام خیلی قشنگی است اگر کسی چهل سال به آدم خوبی بکند انسان آن چهل سال خوبی‌ها را نمی‌بیند ولی اگر بدی می‌کند پای آدم را لگد می‌کند خیلی زشت می‌آید چهل سال گیر می‌دهد ولش نمی‌کند کارفرماهایی که بد هستند ان شاء الله خوب شوند و نباشند و خودشان را اصلاح بکنند خیلی به چشم می‌آید اگر یک ماه حقوق نداده چنین کرده واقعا هم کار بدی کرده ولی کارفرماهایی که به وظایفشان عمل می‌کنند استاد کار مهندس هر کس در هر رشته‌ای این‌ها جای تقدیر و تشکر دارد من همین جا عرض می‌کنم ما همیشه درباره‌ی احسان و صدقه و انفاق چند ماه صحبت کردیم بالاترین احسان‌ها و انفاق‌ها و بالاترین صدقات ادای دیون واجب است فراوان داریم کارهای مستحبی تشریفاتی و تجملات به جا می‌آورد خانه و زندگی پرده و مبل را عوض می‌کند ادای دین جزء واجبات است اگر زیارت مستحبی می‌روی دین داری اجاره خانه ات عقب افتاده این را اول باید بدهی کارفرماهایی که چند ماه حقوق ندادند یا مسئولینی که سهل انگاری می‌کنند در پرداخت حقوق یا پیمان کارها این‌ها پیش خدا مسئولیت دارند یک درهم بدهی هزارها برابر از صدقه‌ی مستحبی اثر دارد بسیاری از دیونی که ادا بکنیم حق کارگرها زیرمجموعه‌ها را اگر بدهیم حتی من همین جا عرض می‌کنم خیلی از پدر مادرها درست انفاقی که باید به همسر به خانواده داشته باشند ندارند خیلی خانم‌ها می‌گویند نفقه‌ی روزمره مان را شوهرمان دارد نمی‌دهد ما اگر انفاق‌های واجبی که به گردن ما است وظیفه مان است یک پیمان کاری من خیلی خوشم آمد گفت تمام زیرمجموعه‌ی من هزار و خورده‌ای هستند مثل فرزند خودم حساب می‌کنم اگر مشکلی دارد قرض دارد جهاز می‌خواهد گرفتاری دارد پایان سال با او جلسه می‌گذارم در آن حدی که در توان دارم مثل فرزند خودم اگر او خوش باشد من خوش هستم و الا عاق او من را زیر و رو می‌کند اثر وضعی دارد اگر بسیاری از دیون را بدهیم دیگر نیازی به صدقه‌ی مستحبی و کارهای خیلی که ما داریم مانور می‌دهیم لازم نیست این پرداخت دین را دست کم نگیریم خیلی از ما می‌توانیم از تجملات نقشه‌هایی که داریم مسافرت‌های کلان برویم کذا برویم چنین بکنیم هتل‌هایی می‌گویند میلیونی هزینه اش است از این‌ها بزنیم دیونمان را ادا کنیم آن کارگری که حقوقش کم است پاداش بدهیم حقش را ادا بکنیم حقوق معوقه اش را ادا بکنیم یا از این طرف هم خیلی‌ها به بانک‌ها بدهکار هستند بدهی هایشان را پرداخت بکنند پیش خدا مسئولیت دارند اگر اداء دیون شود بسیاری از معضلات و مشکلات ما حل می‌شود.

شریعتی: خدمت شما هستیم در این دقایق پایانی اگر نکاتی باقی مانده در آخرین برنامه‌ای که در سال 93 خدمت شما هستیم بفرمایید.

حاج آقا فرحزاد: یک نکته این که احیانا بعضی‌ها شب چهارشنبه‌ی آخر سال باعث اذیت و آزار دیگران می‌شوند من خیلی باز نمی‌کنم هم پدر مادر‌ها هم خود بچه‌ها جوان‌های عزیز من جاهای مختلف مسافرت یا زیارت می‌روم بسیاری از جوان‌ها نوجوانان این برنامه را می‌بینند نم خاضعانه خاشعانه تقاضا مند هستم یک عملی که باعث دردسر و زحمت برای دیگران می‌شود خانواده‌ها می‌ترسند آتش سوزی می‌شود پارسال چندین نفر تلفات جانی داشتیم از بین رفتند این واقعا خیلی فاجعه است این‌هایی که این فجایا را ایجاد کردند پیش خدا چه جوابی می‌خواهند بدهند.

شریعتی: نفس این سر و صدا ایجاد کردن حق الناس نیست؟

حاج آقا فرحزاد: بله واقعا آدم مدیون است خسارت‌های مالی جانی طرف را از خواب می‌اندازی گاهی تا آخر شب تا آخر شب تق و توق می‌کنند این‌ها چه کاری است واقعا کدام عقل می‌گوید کدام وجدان می‌گوید این‌ها را مراعات بکنید هر کس به اندازه‌ی توان خودش در زیرمجموعه‌ی خودش کاسب‌ها این طور چیزها را نفروشند مواد آتش زا مواد مخرب و خطرناک را زن حامله گاهی سقط می‌کند یک آقایی می‌گفت بعضی‌ها شوخی می‌کنند پنج دقیقه فیوز را می‌کشند قطع می‌کنند پنج دقیقه قطع می‌کنی یک کسی از پله می‌افتد زخمی می‌شود یک کسی غذایش می‌سوزد یک کسی مشکلی پیدا می‌کند شوخی می‌کنی یا می‌خواهی بازی بکنی ولی چقدر حق الناس گردنت می‌آید خیلی‌ها معیوب جسمی شده اند یک عمر کور می‌شود یک عمر فلج باید باشد این‌ها را چه کسانی می‌خواهد جواب دهد حدیث داریم اگر کسی را بترسانی خدا تو را می‌ترساند به سرت می‌آید اثر وضعی دارد ان شاء الله این را عزیزان مراعات بکنند یکی از توصیه‌هایی که خیلی به جا و مهم است در پایان سال همه خانه زندگی شان را مرتب می‌کنند نظافت می‌کنند شیشه هایشان را این قدر براق می‌کنند آدم فکر می‌کند جلویش شیشه نیست آیا لازم نیست ما خودمان را تمیز و شفاف کنیم همه جا را تمیز می‌کنیم اما خودمان یادمان می‌رود یک خانه تکانی جدی قلبی اولا مواظب باشیم آزار و اذیت ما به کسی نرسد و هر کسی که ما را اذیت کرده محض رضای خدا به خاطر خدا کینه‌ها کدورت‌ها مخصوصا از فامیل نزدیک بریزیم دور محض رضای حضرت زهرا امام زمان بگوید من می‌روم با این فامیلم در عید دید و بازدید مفصلی است در طول سال نیست بهانه‌ی خوبی است برای آن‌هایی که کدورت دارند روایت زیبایی دیدم از پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله و سلم خیلی مهم است پیغمبر اول شخصیت عالم یک کسی را یاد بکند به خاطر یک صفت خوب به خاطر یک عمل شایسته پیغمبر ما فرمود کسی در امت سابق بوده به نام ابوضمضم فرمودند بیایید از او یاد بگیرید الگوی شما باشد او هر روز با خدا معامله می‌کرده سرش را بالا می‌کرده می‌گفته خدایا من کینه‌ی کسی را در دل ندارم هر کس حقی از من ضایع کرده پشت سر من حرفی زده غیبتی تهمتی اذیتی آزاری من راضی نیستم به خاطر من صدمه بخورد جهنم برود مشکلات برایش به وجود بیاید من دلم را تکان می‌دهم از همه راضی ام صفت برجسته‌ای است خیلی سخت است ولی همان کاری که خدا خیلی وقت‌ها با ما می‌کند به اعمال ما گیر نمی‌دهد اکثرا می‌بخشد یا همه را می‌بخشد ما با دیگران انجام دهیم این رنجش‌ها کدورت‌ها گفت:

رو سینه را چون سینه‌ها هفت آب شوی از کینه‌ها * * * وانگه شراب عشق را پیمانه شو پیمانه شو

اگر می‌خواهیم محبت خدا و اولیای خدا در دل ما بیاید یک آیت الله بزرگی در قم بوده خدا رحمتش کند ایشان می‌فرمودند شب قدر اگر می‌خواهید واقعا دعاهایتان مستجاب شود توبه تان صد در صد قبول شود بیایید با خدا معامله کنید هر کس گردن شما حقی دارد حلال بکنید از طرف شما گذشت باشد خدا می‌گیرد حق تان را بعضی‌ها فکر می‌کنند گذشت بکنند دیگر ضایع شد از بین رفت تمام شد نه محفوظ است خدا ثواب می‌دهد اجر می‌دهد چند برابر جبران می‌کند حدیث داریم روز قیامت آن‌هایی که گذشت کردند خدای مهربان می‌فرماید هم آیه داریم هم حدیث در سوره‌ی مبارکه‌ی شوری است «فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَي اللَّهِ» (شوری/40) روز قیامت خطاب می‌رسد کجا هستند آن کسانی که به خدا حق دارند چون حق به خدا پیدا کردن خلاف قاعده است انبیا صلحا شهدا؟ می‌گویند نه آن‌هایی که گذشت کردند خانه تکانی دل کردند گفتند محض رضای خدا ما گذشتیم، آن‌هایی که اهل بخشش اند ببخشند شما سینه ات را پاک کن من همین جا خواهش دارم خیلی‌ها می‌گویند ما حلالیت می‌طلبیم طرف قبول نمی‌کند آن خیلی بدتر است پیغمبر ما فرمود شفاعت من نمی‌رسد به کسی که عذرخواهی می‌کند و طرف عذرش را البته مالی است پولش را باید بدهد ولی اگر ندارد یا عرضی است آبرویی است حلال کند طرف رو زده فرمود شفاعت من نمی‌رسد به کسی که عذرخواهی می‌کند و آن کسی که قبول نمی‌کند شفاعت من نمی‌رسد فرمود کجا هستند کسانی که عفو می‌کنند و حضرت استشهاد کردند به آیه‌ی قرآن «فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَي اللَّهِ» کسی که عفو بکند آشتی بکند اجرش با خود خداست خدا بی حساب کتاب آن‌ها را به بهشت می‌برد.

شریعتی: در راستای همان سنت خوب شکرگزاری که حاج آقا فرحزاد گفتند من طرح را یادآوری می‌کنم کارگران عزیز مشخصات کارفرماهایشان که تعالیم دینی و اخلاق اسلامی را رعایت می‌کنند با نام و مشخصات به سامانه‌ی پیامکی ما ارسال بکنند که ان شاء الله از نهج البلاغه‌های اهدایی برنامه‌ی سمت خدا بهره مند شوند که 110 تا را هم حاج آقای فرحزاد بانی شدند.

حاج آقا فرحزاد: یکی از نکته‌هایی که در پایان سال عزیزان توجه دارند بیشتر دقت داشتند همان طور که به فکر زنده‌ها هستیم صله رحم فامیل سرکشی حتما در این ایام به فامیل‌هایی که مشکلات و گرفتاری‌هایی دارند صله رحم بارها عرض کردیم بزرگی فرمود فقط دید و بازدید نیستند خوشحال کردن طرف است بالاترین صله رحم‌ها گره گشایی است من بروم پیش عمه ام خاله ام بگویم فدایت شوم قربانت شوم هزار تا گرفتاری دارم می‌توانند حل بکنند؟ بدون این که دلی به دست بیاوریم. بالاترین صله رحم گره گشایی است قطع کردن را وصل کنیم بالاترین صله رحم است. امام ششم علیه السلام فرمود تَواصَلُوا وَ تَبارُوا وَ تَراحَمُوا وَ کُونُوا إخوَة أبراراً کَما أمَرَکُمُ الله عَزَّوَجَل (وسایل الشیعه، جلد ۸، ص ۵۵۲، حدیث ۳) با هم دیگر صله بکنید بر و نیکی داشته باشید مشکلات را حل کنید به هم دیگر رحم کنید یک برادر وضعش خیلی خوب است یک برادر زیر خط فقر است دارد از بین می‌رود رحم بکنید مهربان باشید تا خدا هم به شما مهربان باشد و بعد فرمود برادران مهربان و نیکوکننده‌ای به هم باشید هر چه می‌توانید به هم نیکی کنید که خدا این طوری امر کرده یکی از نکته‌هایی که در پایان سال اشاره می‌کنم زیارت اموات است همه‌ی عزیزانی که سال‌های قبل بودند از دنیا رفتند اساتید ما پدرمادرهای ما فامیل بستگان خدا به بازماندگان صبر و اجر بدهد فقط نگذاریم پنج شنبه‌ی آخر سال روزهای قبلش برویم جمعه اش برویم بعد از تحویل سال برویم به یادشان باشیم بالاترین خدمت به اموات ادای دیون آن‌ها است حالا دیون معنوی یا مادی بدهی دارند یا افرادی که از آن‌ها ناراضی اند فشار قبر دارند بیاییم از فامیل‌ها بخواهیم حلالشان بکنند نماز روزه بدهکاری دارند بدهند خود همین فاتحه خواندن قرآن خواندن صدقه دادن در تمام کارهای مستحبی می‌توانیم اموات را شریک بکنیم در روایت داریم از امام صادق علیه السلام پرسید من می‌روم سر قبر مومنی فامیلی آیا متوجه می‌شود فرمود والله متوجه می‌شود مستجب است دست را روی قبر بگذارد و برایشان فاتحه بخواهند خواهش دارم میلیاردها هزینه می‌شود گل می‌خرند می‌ریزند روی قبر مرده به نظر من این اسراف است کار خلافی است برای مرده گل چه فایده‌ای دارد؟ حتی ممکن است مسئولین ما این کار را بکنند.

شریعتی: احساس می‌کنند تکریم و احترام است.

حاج آقا فرحزاد: این چه تکریمی است این دسته گل را باید برای زنده‌ها برد شما مجلس ختم یک آدم معمولی نه ثروت مند نه سرشناس یکی از دوستان ما رفته بود گفت ده میلیون گل تازه خرج کرده بودند که بعد بریزند دور ایتامی که هستند برایشان دسته گل‌های مصنوعی می‌آورند هزینه هایش را صرف ایتام می‌کنند موسسه‌های خیریه هستند.

شریعتی: به این تکریم‌ها جهت بدهیم.

حاج آقا فرحزاد: بله گل‌های مصنوعی را ببریم میلیاردها هزینه می‌شود ولی هیچ فایده‌ای برای مرده ندارد به خدا اگر یک ذره برای مرده داشته باشد پولش را صدقه بدهیم کارهای خیر بکنیم هفت پشت آن مرده آباد می‌شود.

شریعتی: خیلی ممنون سال خوبی را برای شما و خانواده‌ی محترم آرزو می‌کنم.

حاج آقا فرحزاد: همه‌ی پدر مادرها شهدا امام را یاد می‌کنیم مخصوصا مرحوم آقای مهندسی روح همگی را شاد می‌کنیم خدا را قسم می‌دهیم به حق محمد و آل محمد بدون صدقه سفر نروید صدقه و دعا امواج بلا را دور می‌کند خدا را قسم می‌دهیم به حق محمد و آل محمد به همه‌ی ما معرفت کامل عنایت بفرما عافیت وسعت رزق سلامتی به همه مرحمت بفرما سفر مسافرین بی خطر بگردان فرج امام زمان تعجیل بفرما و همه‌ی ما را از شیعیان اهل بیت قرار بده السلام علیک یا ابا محمد یا حسن بن علی و السلام علیک یا اباعبدالله.

شریعتی: خیلی ممنون السلام علیک یا اباعبدالله.