94-06-30-حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد_بازنگری در خود
موضوع برنامه: بازنگری در خود
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش:94/06/30
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
نگاه کودکی ات دیده بود قافله را *** تمام دلهره ها را ، تمام فاصله را
هزار بار بمیرم برات ، می خواهم *** دوباره زنده کنم خاطرات قافله را
تو انتهای غمی ، از کجا شروع کنم *** خودت بگو ، بنویسم کدام مرحله را؟
چقدر خاطره ی تلخ مانده در ذهنت *** ز نیزه دار که سر برده بود حوصله را
چه کودکی بزرگی است این که دستانت *** گرفته بود به بازی گلوی سلسله را
میان سلسله مردانه در مسیر خطر *** گذاشتی به دل درد ، داغ یک گِله را
چقدر گریه نکردید با سه ساله ، چقدر *** به روی خویش نیاورده اید آبله را
دلیل قافله می برد پا به پای خودش *** نگاه تشنه ی آن کاروان یک دِله را
هنوز یک به یک ، آری به یاد می آری *** تمام زخم زبان های شهر هلهله را
مرا ببخش که مجبور می شوم در شعر *** بیاورم کلماتی شبیه حرمله را
بگو صبور بلا در منا چه حالی داشت *** که در تلاطم خون دید قلب قافله را؟
سلام عرض می‌کنم خدمت شما خیلی خوش آمدید تسلیت می‌گویم سالروز شهادت امام محمد باقر علیه السلام حاج آقای فرحزاد سلام علیکم.
حاج آقا فرحزاد: علیکم السلام و رحمة الله خدمت شما و بینندگان عرض سلام داریم سالروز شهادت امام باقر علیه السلام که شهادت حضرت هم روز دوشنبه بوده تسلیت عرض می‌کنیم بعد از تلاوت قرآن درباره‌ی امام باقر علیه السلام و موضوع عرفه و قربانی صحبت خواهیم کرد.
شریعتی: ان شاء الله هفته‌ی گذشته حاج آقای فرحزاد اشاره کردند ما در تعاملات و روز مرگی‌ها خیلی وقت‌ها حق را همیشه به خودمان می‌دهیم در حالی است که همیشه باید انگشت اتهام را به سمت خودمان بگیریم چه کار باید کرد که این اتفاق بیفتد
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم همان طور که عرض کردیم مهم ترین موضوع و مسئله این است که از خودمان شروع کنیم برای اصلاح دیگران و جامعه اول از خودمان شروع کنیم این جمله ای که مطابق آیات و روایات است من یکی اگر خوب شوم خیلی خوب می‌شود بنده به خودم همه تک تک به خودشان بگویند مثال خیلی خوبی که عرض کردیم اگر ما مقابل آینه قرار گرفتیم و دیدیم عیب و نقصی در چهره‌ی ما است هزار سال شما آینه را دستمال بکشی تا خودت را درست نکنی آن نقش آینه پاک نمی‌شود ما دستمال گرفتیم دیگران را دستمال می‌کشیم این اشتباه است دو تعبیر خیلی عالی تعبیر این که عرض کردم باید خودمان را دستمال بکشیم است از امیرالمومنین است در نهج البلاغه حاسِبْ نَفْسَكَ لنَفْسِكَ ؛ فإنَّ غَيرَها مِن الأنْفُسِ لَها حَسيبٌ غَيرُكَ (نهج البلاغه، خطبه 222) به حساب خودت برس برای خودت به فکر خودت باش حساب خودت را برس بقیه‌ی انفس هر کدام صاحبی دارند خودشان می‌دانند آن‌ها خودشان باید حساب گر خودشان باشند حساب کتاب هر کسی با خودش است ما داریم فرافکنی می‌کنیم عیب و نقص‌ها را به گردن دیگران می‌اندازیم و اصلاح‌ها را هم همین طور که آن‌ها باید کاری بکنند دقیقا حضرت امیر عکس این را می‌فرماید حساب خودت را برس برای خودت بقیه خودشان حساب گر خودشان باید باشند یا در قرآن خدای مهربان می‌فرماید «وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا، اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا» (اسراء/ 14-13) علیک خیلی آیه‌ی قشنگ و زیبایی است یعنی هر کسی طومار زندگی اش را و کارهای خوب و بدش را از خودش می‌کشند بیرون در می‌آورند نوشتاری است فیلم است تجسم است حقیقت است مافوق این‌ها ممکن است باشد همه‌ی این‌ها را می‌بیند همه‌ی آن چه که انجام دادیم در وجود ما ثبت و ضبط تجسمی شده و حقیقتش هر کاری یا نورانیت یا شقاوت و ظلم و تاریکی ایجاد می‌کند یا به سمت بهشت یا جهنم می‌برد روز قیامت این را می‌آورند بیرون خودت بخوان خودت حساب بکن آیا کسی که این کارها را کرده چه باید کرد ان شاء الله خوب نگاه کنیم این جا آن جا که فرصت جبران نیست ما روایت داریم عذرخواهی حلالیت طلبیدن جا به جایی پول معنا ندارد میدان عمل همین جا است الْيَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ (نهج البلاغه، خطبه 42) یعنی امروز روز عمل است و کشت و کار و فردا روز درو و نتیجه‌ی اعمال و حساب آن جا گاهی برای یک درهم بدهکاری قابل توجه کسانی که به بدهکاری اهمیت نمی‌دهند هفتاد نماز قبول شده می‌گیرند به طرف مقابل می‌دهند که طرف رضایت بدهد آیا ما دو رکعت نماز قبول شده داریم یا نداریم اگر هم عبادات مقبول ندارد گناهان طرف مقابل را می‌دهند به این می‌شود وزر و وبال عذرخواهی و مبادله‌ی پول نیست «يَوْمَ لَا يَنفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ» (غافر/ 52) صریح قرآن است یعنی عذرخواهی این که من خودم را فدا می‌کنم مالم را گرو می‌گذارم آبرو می‌آورم هیچ معنا و مفهوم ندارد اگر تا قبل از مردن کاری کردیم کردیم آن جا حساب کتاب و جا به جایی اش خیلی مشکل است باید از اندوخته‌های آخرتی بدهیم که خیلی خسارت است ما از الآن شروع کنیم نامه‌ی عملمان را بخوانیم حساب خودمان را برسیم از خودمان شروع کنیم اگر می‌خواهیم کینه‌ها و اختلاف‌ها را دور کنیم جمله‌ی زیبایی است حضرت علی که حضرت می‌فرماید اُحْصُدِ الشَّرَّ مِنْ صَدْرِ غَيْرِكَ بِقَلْعِهِ مِنْ صَدْرِكَ (نهج البلاغه، حکمت 169) چه کار کنیم اطرافیان با ما خوب شوند کدورت‌ها اختلاف‌ها تفرقه‌ها برود حضرت می‌فرماید حصاد به معنای درو کردن است می‌فرماید شر و عیب‌ها و کینه‌ها و بدی‌ها را از سینه‌ی خودت درو بکند چطور درو بکن؟ ریشه‌ی کینه توزی ناراحتی کدورت و اختلاف افکنی حرف‌های زشت کارهای زشت و کدورت‌هایی که از دیگران داری از دل خودت قلع و قم کن ریشه اش را در بیاور که اگر این را در بیاوری شر کینه‌های دیگران را ریشه کن کردی وقتی کینه‌ها را از خودت دور ریختی دیگر کسی به تو ضرر نمی‌زند و این کینه دور کردن خودت و بدی‌ها را از خودت دور کردی باعث می‌شود آن‌ها آرام و ساکت شوند آدمی است که شمر است آن استثناء است ولی اگر طرف مقابل قابل اصلاح باشد وقتی شما جنگ و دعوا و اختلاف را گذاشتی کنار ریشه اش را در آوردی می‌فرماید ریشه‌ی اختلاف‌ها را از خودت در بیاور اگر این کار را کردی شما سینه‌ی همه اطرافیان را هم پاک کردی درو بکن شرور از کینه‌های دل‌های اطرافیان و دیگران مال آن هار می‌گوید درو بکن مال آن‌ها را می‌گوید ریشه اش را در بیاور اگر ریشه اش را از دلت در بیاوری مال آن‌ها را هم درو کرده ای از خودمان باید شروع کنیم همه اش نرویم به دیگران ور برویم من یکی اگر خوب شوم خیلی خوب می‌شود چقدر ما آیه داریم «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنفُسَكُمْ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ» (مائده/ 105) بر شما باد واجب است به خودتان بپردازید اگر به خودت پرداختی دیگران گمراه شدند به شما ضرری نمی‌زند شما اول خودت را در مسیر قرار بده شما الگو می‌شوی در جامعه این آیه خیلی مهم است بعد از جریان هابیل و قابیل خدای متعال وقتی جریان را نقل می‌فرماید یک نتیجه گیری می‌کند می‌فرماید «مِنْ أَجْلِ ذَلِكَ كَتَبْنَا عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا» (مائده/ 32) یعنی بعد از این که قابیل متاسفانه برادر خودش را کشت خدا می‌فرماید ما نوشتیم یک قاعده‌ی کلی است اگر کسی یک نفس و یک انسان را بکشد مثل این است که همه‌ی مردم را کشته هابیل اگر می‌ماند چقدر نسل به وجود می‌آمد این حرکت او یک بدعتی گذارده شد که آدم کشی و برادر کشی باب شد یک نسل یک نفر را از بین بردی و بدعتی گذاشتی آدم کشی رواج پیدا کرد تو یکی تو نیستی یک نفر را نبینیم یک نفر را کشتیم یک نسل را کشتیم این در جمعی محیطی الگوی بد می‌شود الگوی خوب هم همین طور است ما الآن سادات حسنی چقدر داریم سادات حسینی چقدر داریم آن‌هایی که حضرت محسن را شهید کردند یک سوم نسل پسری حضرت زهرا را کشتند اگر حضرت محسن هم بود مثل امام حسن امام حسین فرزند دار می‌شد این طور نیست که فقط همین یک نفر را شهید کردند لذا می‌فرماید اگر کسی یک نفر را می‌کشد مثل این که همه را کشته یک نفر نیست ما با یک نفر سر و کار داریم و اگر کسی یک نفر را احیا کرد اگر شما می‌بینی یک نفر تصادف کرده رو به قبله است یک طبیب دلسوز یک کسی را از مرگ نجات می‌دهد یک نفر نیست جمعی را احیا کرده مردم را احیا کرده هم الگو می‌شود که دیگران هم احیا بکنند هم از آن نسل‌های زیادی به وجود می‌آید این ظاهر آیه است باطن آیه که در روایات آمده این است که یک نفر را که احیا کردی انگار همه را احیا کردی آن یک نفر خود من هستم شما خودت هستی همه تک تک خودشان هستند اگر اصلاح شویم اگر فرحزاد اصلاح شود تمام مخاطبین و دوست داران که با او در رابطه هستند بلا شک اصلاح می‌شوند در راه پیامی خواندید دل من حال آمد.
شریعتی: دوستی از دوستان خوب ما این پیام را از اهواز فرستاده بودند گفتند من به برنامه‌ی شما مدیون هستم بعد از این که برنامه‌ی شما را دیدم اخلاقم کلا عوض شد دیگران جویای علت تغییر اخلاقم شدند گفتم برنامه‌ی سمت خدا اخلاقم را تغییر داده و آن‌ها هم جذب شدند و خیلی‌ها به این جمع پیوستند و سمت خدایی شدند.
حاج آقا فرحزاد: هم آن جوان در اهواز یک نفر نیست هم فرحزاد هم شریعتی عزیز یک نفر نیستند یک نفر یعنی همه و همه یعنی یک نفر قرآن می‌گوید «أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا» همه‌ی عالم را ببینیم یک مسیری درست می‌شود همه‌ی ما می‌توانیم جریان سازی بکنیم جریان احیا یا جریان اماته و قتل لذا می‌فرماید تو نگو من یک نفر هستم شما یک نفر اصلاح شوی رفیق‌ها فامیل می‌گویند چطور شده این راهش خوب است ما را هم با راه و سمت خدا آشنا بکن تک تک انسان‌ها این قدرت را دارند موج ایجاد می‌کند جریان ایجاد می‌کند و از این آیاتی که خواندیم مهم تر که این آیه اگر ده جلسه درباره اش مانور بدهیم کم است یک آیه خواندیم خودت را دریاب یک آیه همین که یک نفر را احیا کنی همه را احیا کردی از همه مهم تر اگر عزیزان با قرآن سر و کار دارند قرآن مطالب را خیلی زیبا و راحت و روان بیان کرده بعضی جاها خدای بزرگ برای اعلام یک مطلب قسم خورده قسم به آسمان به زمین به خود پیغمبر عمر و جان پیغمبر به موجودات به خود خدا به انبیا قسم خورده قسم خوردن یک امر مکروهی است قسم دروغ که حرام است و قسم آدم بخورد « وَلَا تَجْعَلُوا اللَّـهَ عُرْضَةً لِّأَيْمَانِكُمْ» (بقره/ 224) یعنی خدا را در معرض قسم هایتان قرار ندهید بعضی‌ها هستند حرف عادی شان قسم است کراهت دارد خدا پیغمبر موجودات را وسیله‌ی قسم قرار ندهید قسم خوردن زیاد کراهت دارد چرا خدا پیغمبر یا امامان قسم خوردند پیغمبر گاهی به جانش به خدا قسم خورده این قسم‌هایی که خوردند برای این که موضوع خیلی مهم است یا به خاطر این که به طرف شوک ایجاد بکنند تلنگری بزنند اگر یک مرجع تقلیدی خطیب جمله ای ولی فقیهی بیاید بگوید مردم به خدا مسئله این طوری است ما تکان می‌خوریم جدی می‌گیرند مطلب را اگر امام زمان قسم بخورد اگر خدای بزرگ قسم بخورد خدای بزرگ در قرآن بعضی جاها یک قسم خورده فراوان دو جا یک جا داریم سه قسم خورده جایی پنج تا قسم خورده از این بالاتر موضوعی که صحبت می‌کنیم خودسازی است خدای مهربان و حکیم و علیم و دانا یازده بار فقط یک مورد قسم خورده دیگر نداریم یک بار پنج قسم داریم و بعد از آن یازده بار است سوره‌ی والشمس است در نماز عید قربان مستحب است سوره‌ی اعلی در رکعت اول و رکعت دوم سوره‌ی والشمس خوانده شود « وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا، وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا، وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا، وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا، وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا، وَالْأَرْ‌ضِ وَمَا طَحَاهَا، وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا، فَأَلْهَمَهَا فُجُورَ‌هَا وَتَقْوَاهَا، قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا، وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا» (شمس/ 10-1) یازده قسم خدای بزرگ می‌خورد خیلی مهم است یک پدر خانواده قسم بخورد والله من پول ندارم به داد من برسید بچه‌ها می‌آیند قلک‌ها را می‌شکنند هر چه داریم مال تو خدای بزرگ اگر قسم می‌خورد باید زلزله در عالم بیفتد نه یک بار یازده بار خدای بزرگ قسم می‌خورد یازده بار قسم می‌خورد به چه قسم می‌خورد به خورشید و نورانیت خورشید اگر خورشید در این عالم منظومه‌ی شمسی نباشد نه انسانی نه گیاهی نه آبی نه نفس کشی است منشأ حیات است همین نعمت خورشید را هزار سال سر به سجده بگذاریم قدرش را نمی‌دانیم خدا به ماه که پشت سر خورشید در می‌آید اگر یکی از این ستاره‌ها نباشد به هم پاشیده می‌شود طبیعت جمع می‌شود به شب قسم می‌خورد به روز اگر شب و روز نباشد گیاه و موجودات پرورش پیدا نمی‌کند به خدایی که آسمان را بنا کرده و خود خدا و خود آسمان به زمین و خدایی که زمین را گسترانیده به خودش خدا قسم می‌خورد این خیلی مهم است یک وقت خدا قسم می‌خورد به عالم طبیعت یک وقت به خود خالق آسمان «وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا» آن خدایی که آسمان را بنا کرده خدا به خودش قسم خورده این خیلی مهم است این ظاهر آیات همین هم مهم است باطن آیات این است که شمس پیغمبر خداست ماه حضرت علی است شب «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ» (دخان/ 3) خیلی روایت داریم شب به حضرت زهرا تعبیر شده یعنی به پیغمبر و حضرت علی و زهرا قسم خورده قسم‌های کوچکی نیست هم قسم خورنده هم تعداد قسم‌ها هم موردی که قسم خورده مهم است نتیجه اش مهم است خدا این همه قسم خورده می‌خواهد بگوید نماز بخوانید روزه بگیرید قیامت حق است بعد از یازده بار قسم چه می‌خواهد بگوید می‌فرماید «وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا» قسم به این نفوس انسان‌ها و خدایی که این‌ها را استوار و برقرار کرده که « قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا، وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا» اگر کسی خودش را درست کرد من یکی اگر خوب شوم خیلی خوب می‌شود و اگر من یکی خوب نشوم کسی که جلوی هوا هوسش را نگرفت اصلاح و خودسازی نکرد خیلی ضرر کرده خدا اگر بگوید این این طوری است یعنی است خدا رحمت کند آقای دولابی می‌گفتند خدا در سوره‌ی مومنین می‌فرماید «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ» (مومنون/ 1) نمی‌گوید می‌شوند نمی‌شوند شاید بشوند ماضی است قد افلح یعنی تمام شد کسی که ایمان آورد رستگار شده شک و شبهه نکنید تضمینی است خدای بزرگ می‌گوید به تحقیق صد در صد رستگار شد آن کسی که مومن است که علامت مومن را می‌گوید که از لغو اعراض می‌کنند برای نماز محافظت می‌کنند رستگار شد کسی که خودش را درست کرد خودش را ظلوم و جهول دید نگوید همه‌ی عیب‌ها مال دیگران است اول از خودت شروع بکن خودت را اصلاح بکن اصلاح نفس خودسازی محاسبه مراقبه را از خودت شروع کن یازده بار خدا قسم خورده خیلی است نتیجه‌ی قسم این است که هر کس خودش را اصلاح کرد خودش را ساخت رستگار شد هر کس خودش را رها کرد ضرر کرد پایان سوره خدا مثال می‌آورد به قوم صالح این که یک نفر آمد شتر حضرت صالح را پی کرد ولی این یک نفر باعث شد عذاب نازل شود همه‌ی قوم از بین بروند خودمان را تنها نبینیم بقیه هم کارش را تایید کردند چون هر کسی کار خوبی انجام دهد در عالم قابیل یا هابیل یا ابن ملجم یا شمر هر کسی قابیل اشقی الاولین بود قاتل حضرت علی اشقی الآخرین است هر کسی را در خوب و بدش تایید می‌کنی در کارش شریک هستی این غیر از این است ما فکر گناه می‌کنیم نوشته نمی‌شود تا عمل نکنیم نوشته نمی‌شود ثواب فکرش را بکنیم نوشته می‌شود عمل کنیم مضاعف نوشته می‌شود یعنی اگر در خارج کسی کار خوب و بدی انجام داد ما تایید یا تکذیب کردیم نوشته می‌شود همراهی کردیم ناقه‌ی صالح یک نفر بود معجزه‌ی الهی را پی کرد خدا همه‌ی قوم صالح را عذاب کرد یک نفر می‌آید همه‌ی عالم را نجات می‌دهد این را جدی بگیریم
شریعتی: خیلی ممنون ثواب تلاوت این آیات را هدیه می‌کنیم به حضرت باقرالعلوم صفحه‌ی 576 را تلاوت می‌کنیم آیات هجدهم تا چهل و هفتم سوره‌ی مبارکه‌ی مدثر لحظه لحظه‌ی زندگی مان منور به نور قرآن کریم و اهل بیت باشد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ ﴿١٨﴾ فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ﴿١٩﴾ ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ﴿٢٠﴾ ثُمَّ نَظَرَ ﴿٢١﴾ ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ ﴿٢٢﴾ ثُمَّ أَدْبَرَ وَاسْتَكْبَرَ ﴿٢٣﴾ فَقَالَ إِنْ هَـذَا إِلَّا سِحْرٌ يُؤْثَرُ ﴿٢٤﴾ إِنْ هَـذَا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ ﴿٢٥﴾ سَأُصْلِيهِ سَقَرَ ﴿٢٦﴾ وَمَا أَدْرَاكَ مَا سَقَرُ ﴿٢٧﴾ لَا تُبْقِي وَلَا تَذَرُ ﴿٢٨﴾ لَوَّاحَةٌ لِّلْبَشَرِ ﴿٢٩﴾ عَلَيْهَا تِسْعَةَ عَشَرَ ﴿٣٠﴾ وَمَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً وَمَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ إِلَّا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَانًا وَلَا يَرْتَابَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَالْمُؤْمِنُونَ وَلِيَقُولَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَالْكَافِرُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّـهُ بِهَـذَا مَثَلًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّـهُ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَمَا يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكْرَى لِلْبَشَرِ ﴿٣١﴾ كَلَّا وَالْقَمَرِ ﴿٣٢﴾ وَاللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ ﴿٣٣﴾ وَالصُّبْحِ إِذَا أَسْفَرَ ﴿٣٤﴾ إِنَّهَا لَإِحْدَى الْكُبَرِ ﴿٣٥﴾ نَذِيرًا لِّلْبَشَرِ ﴿٣٦﴾ لِمَن شَاءَ مِنكُمْ أَن يَتَقَدَّمَ أَوْ يَتَأَخَّرَ ﴿٣٧﴾ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ ﴿٣٨﴾ إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ ﴿٣٩﴾ فِي جَنَّاتٍ يَتَسَاءَلُونَ ﴿٤٠﴾ عَنِ الْمُجْرِمِينَ ﴿٤١﴾ مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ ﴿٤٢﴾ قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ ﴿٤٣﴾ وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ ﴿٤٤﴾ وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ ﴿٤٥﴾ وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ ﴿٤٦﴾ حَتَّى أَتَانَا الْيَقِينُ ﴿٤٧﴾
ترجمه:
او [برای باطل کردن دعوت قرآن] اندیشید و [آن را] سنجید؛ (۱۸) پس مرگ بر او باد، چگونه سنجید؟ (۱۹) باز هم مرگ بر او باد، چگونه سنجید؟ (۲۰) آن گاه نظر کرد، (۲۱) سپس چهره درهم کشید و قیافه نفرت آمیز به خود گرفت، (۲۲) آن گاه [از قرآن] روی گردانید و تکبّر ورزید؛ (۲۳) پس گفت: این قرآن جز جادویی که از جادوگران پیشین حکایت شده چیزی نیست، (۲۴) این جز سخن بشر نمی باشد. (۲۵) به زودی او را در سقر درآورم (۲۶) و تو چه می دانی سقر چیست؟ (۲۷) [آتشی است که] نه چیزی را باقی می گذارد و نه رها می کند؛ (۲۸) پوست بدن را [همه جانبه] دگرگون می کند؛ (۲۹) بر آن نوزده نفر [موکّل] گمارده اند (۳۰) و ما موکّلان آتش را جز فرشتگان قرار نداده ایم، و شماره آنان را جز آزمایشی برای کافران مقرّر نکرده ایم تا اهل کتاب [به خاطر هماهنگی قرآن با کتابشان] یقین پیدا کنند و بر ایمان مؤمنان بیفزاید، و اهل کتاب و مؤمنان [در حقّانیّت قرآن] تردید نکنند، و تا بیماردلان و کافران بگویند: خدا از توصیف گماشتگان آتش به این [نوزده نفر] چه هدفی دارد؟ این گونه خدا هر که را بخواهد [پس از بیان حقیقت] گمراه می کند و هر که را بخواهد هدایت می نماید، و سپاهیان پروردگارت را جز خود او کسی نمی داند، و این قرآن فقط مایه تذکر و پند برای بشر است. (۳۱) این چنین نیست [که کافران می پندارند که این حقایق افسانه است،] سوگند به ماه (۳۲) [و] سوگند به شب هنگامی که پشت می کند (۳۳) و سوگند به صبح زمانی که از پرده سیاه شب درآید و رخ نماید (۳۴) که بی تردید این [قرآن] از بزرگ ترین پدیده هاست؛ (۳۵) هشدار دهنده به بشر است، (۳۶) برای هر کس از شما که بخواهد [به وسیله ایمان، طاعت و انجام کار خیر] پیشی جوید یا [به سبب کفر، طغیان و گناه] پس ماند؛ (۳۷) هر کسی در گرو دست آورده های خویش است، (۳۸) مگر سعادتمندان (۳۹) که در بهشت ها از یکدیگر می پرسند (۴۰) از روز و حال گنهکاران، (۴۱) [به آنان رو کرده] می گویند: چه چیز شما را به دوزخ وارد کرد؟ (۴۲) می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم (۴۳) و به تهیدستان و نیازمندان طعام نمی دادیم (۴۴) و با فرورفتگان [در گفتار و کردار باطل] فرومی رفتیم، (۴۵) و همواره روز جزا را انکار می کردیم (۴۶) تا آنکه مرگ ما فرا رسید. (۴۷)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فجرهم
شریعتی: ای خدای باقر علم نیست آن چه نزد مردمان است علم آن است که مظهرش باقر العلوم است به ما سنگریزه ای از سلسله جبال علوم باقری عنایت بکن نکته‌ی صلوات را می‌شنویم
حاج آقا فرحزاد: در روایات داریم یکی از چیزهایی که انسان را عاقبت به خیر می‌کند مداومت بر صلوات است حتی در روایت داریم کسی که مداومت بر صلوات می‌کند از دنیا نمی‌رود مگر این که جایگاه خودش را در بهشت خدای متعال به او نشان می‌دهد امیدواریم با مداومت بر صلوات همه مان عاقبت به خیر شویم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. آیات پایانی سوره‌ی مدثر چند نکته‌ی مهم دارد از آیه‌ی 38 به بعد «كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ، إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ، فِي جَنَّاتٍ يَتَسَاءَلُونَ، عَنِ الْمُجْرِمِينَ، مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ، قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ، وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ، وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ، وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ» همین بحثی که ما داشتیم یعنی هر انسانی در گرو کارهایی است که انجام داده اصحاب یمین آن‌هایی هستند که اهل محاسبه و مراقبه اند در این دنیا با یک عذرخواهی با دادن بدهکاری یا نمی‌توانم حلالم کن تمام می‌شود اصحاب یمین از گرو خودشان را در می‌آورند ولی آن‌هایی که این جا محاسبه نمی‌کنند اصلاح نمی‌کنند از گرو در نمی‌آورند آن جا گیر شدید هستند اصحاب یمین در بهشت که قرار می‌گیرند از مجرمین می‌پرسند «مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ» ما در آیات قرآن داریم اولش هنوز رابطه بین بهشت و جهنمیان برقرار است دیگر قطع می‌شود خود بهشتی‌ها از هم دیگر سوال می‌کنند خود جهنمی‌ها از هم و جهنمی‌ها از بهشت و بهشتی‌ها از جهنمی‌ها سوال می‌کنند این جا بهشتی‌ها از جهنمی‌ها می‌پرسند چه باعث شد به جهنم بروید مواظب باشیم ما از آن‌ها نباشیم «قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ» ان شاء الله در بیننده‌های ما کسی نباشد که به نماز اهمیت ندهد ارتباطش با خدا قطع باشد ما شش هفت جلسه در باره‌ی نماز و زیبایی‌های نماز صحبت کردیم نماز ستون خیمه است ستون بریزد خیمه از بین می‌رود نماز را دست کم نگیریم کنار نماز خیر رساندن به دیگران است اطعام است خیلی سفارش شده به اطعام که کنار نماز است زکات واجب خمس واجب و صدقات نه بعضی مفسرین گفتند غیر از خمس و زکات ما نیستیم؟ چرا یک کسی که مریض است از بین می‌رود یکی کسی که فقر او را از بین می‌برد فامیل بستگانش واجب است مومن مسلمان یک انسان مظلومی که از فقر دارد متلاشی می‌شود کمک بکنند بعضی از پولدار‌ها هستند می‌گویند خمس و زکاتم را دادم این مهم است اگر انسانی از فقر یا مریضی از پا در می‌آید تو می‌توانی کمک بکنی انفاقش واجب است جان انسان در خطر است آن‌هایی که اطعام نمی‌کنند اهل جهنم اند سوم آن‌هایی که مجالس لهو و لعب و عیاشی و ولگردی و گناه معصیت و پارتی و امثال این‌ها را می‌روند فرو می‌روند با اهل باطل این‌ها هم علت جهنم رفتن است آخرین چیزی که باعث جهنم رفتن ما این بود که قیامت را تکذیب کردیم اگر واقعا کسی اعتقاد به قیامت داشته باشد قوی ترین بعد از توحید عامل بازدارنده از بدی‌ها پلیدی‌ها یاد مرگ است کسی باور داشته باشد خودش را اصلاح می‌کند باور نداشته باشد دست به هر کاری می‌زند می‌گوید ما نماز نخواندیم اطعام نکردیم با اهل باطل و گناه نشست و برخواست کردیم قیامت را تکذیب کردیم تا مرگ ما فرا رسید و راهی جهنم شدیم.
شریعتی: خیلی ممنون وقت در اختیار شماست عرفه و عید قربان در پیش است و قرار شد برنامه را منور به نور امام باقر بکنیم.
حاج آقا فرحزاد: قبل از این که از بیانات امام باقر علیه السلام عرض بکنم یکی در مورد عرفه و عید قربان عرض می‌کنم که روز عرفه روز مهمی است در میان شب‌ها شبی مثل قدر‌ها نداریم برای ارتباط با خدا و در میان روزها روزی مثل عرفه نداریم از ظهر مخصوصا عوجش است تا غروب عزیزان حتی آن‌هایی که سر کار هستند مرخصی رد بکنند یا جایگزین بکنند می‌شود کار را تعطیل کرد یا دولت کاری بکند ساعت کار را کم بکند روز عرفه استثناء است مساجد اماکن مقدس مشاهد یا خانه جمعی دعای عرفه بخوانند روزی است که خدا لطف و عنایتش را می‌باراند آن‌هایی که می‌توانند کربلا بروند زیارت کربلا شب عرفه و روز عرفه شب عید قربان و روز عید قربان هر چهار وقت مستحب موکد است خدا اول در عالم در روز عرفه به زوار قبر امام حسین نظر می‌کند بعد به حجاج خودش که مهمان خودش هستند در صحرای عرفان این چیز عجیبی است روایت داریم اگر کسی شب قدر آمرزیده نشد عرفه یا عرفات را درک بکند بسیج عمومی شویم روز عرفه دعای امام حسین زیارت عاشورا را در مفاتیح مراجعه بکنند جدی بگیرند یکی از چیزهایی که خیلی سفارش شده دعا برای دیگران بکنند که چند برابر در مورد خودشان برآورده می‌شود آقای حسینی و رفیعی در مورد عرفه می‌خواهند صحبت بکنند نمی‌خواهم بیشتر صحبت کنم من در مورد عید قربان و قربانی دادن صحبت می‌کنم سنت قربانی در روز عید قربان سنت موکد است یعنی مستحب موکد است برای همه‌ی کسانی که تمکن مالی دارند و حتی مستحب است دو قربانی بکنند پیغمبر ما حضرت علی این کار را می‌کردند پیغمبر عید قربان یکی برای خودشان و خانواده یکی هم برای امت از هر کسی که نمی‌تواند قربانی بکند نیابتا قربانی می‌کردند این خیرخواهی و دلسوزی را خدا خیلی دوست دارد این ذهنیتی که در ذهن بعضی از افراد آمده که افرادی که مکه رفتند یا سال‌های قبل حاجی شدند این‌ها باید قربانی بکنند نه هر کس که تمکن دارد نکته‌ی دوم این که ام سلمه سلام الله علیها همسر خیلی خوب پیغمبر بوده به پیغمبر خدا عرض کرد ما خیلی دوست داریم قربانی بکنیم ولی پول نداریم فرمود اِستَقرَضی فَاِنَّهُ دَینٌ مَقضی (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 489) یعنی برو قرض بکن و قربانی بکن دین مقضی در وسائل الشیعه است قرض کنیم قربانی کنیم این قدر مهم است ما میلیون میلیون پول عمل دکتر دوا پیشامد‌های ناگوار بیمه پول همه چیز می‌دهیم ولی به قربانی که می‌رسد دست و پای ما می‌لرزد ماشین می‌خریم خانه می‌خریم یک خون بریز حضرت فرمودند قرض بکن و قربانی بکن خدا قرض قربانی را می‌دهد این را باور کنیم فرمود اگر مردم بدانند که در قربانی کردن چه آثار و برکاتی است یکی اش این است اول قطره ای که از خون قربانی زمین رسید خدا گناه صاحب را می‌بخشد حق الناس را باید ادا بکند البته خیلی اثر عجیبی دارد اولا قربانی سنت موکد است فراگیر هم است حتی قرض کردنش ما برای کارهای دیگر خودمان را به آب و آتش می‌زنیم ما سال‌های قبل پیامک‌های دلخراشی داشتیم بیننده‌هایی که توان دارند مسئول هستند پیش خدا فراوان پیامک داشتیم خدا وکیلی در طول سال ما فقط و فقط عید قربان گوشت به ما می‌رسد ممکن است محرم روضه ای می‌روند ولی گوشتی که برای ما بیاورند دم خانه طبخ کنیم کیلویی سی چهل هزار تومان نداریم گوشت بخریم فراوان اثر دارد نکته‌ی سوم که مهم است در روایات ما است که قربانی را می‌شود اشتراکی انجام داد اگر یک نفر نمی‌تواند یک گوسفند بکشد یا شتر یا گاو هم مستحب است اگر می‌تواند برود اشتراکی چند همکار چند فامیل نفری ده بیست پنجاه تومان بگذارند این را باب کنیم یکی از رفقا حرف قشنگی می‌زد می‌گفت ما در فامیل صندوقی گذاشتیم صندوق قربانی در طول سال هر کسی ماهیانه هفتگی مبلغی می‌ریزد هر ماهی یکی دو تا قربانی می‌کنیم اگر اشتراکی عمل بکنند تمام خانواده‌های ایرانی می‌توانند قربانی بکنند «تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى» (مائده/ 2) در مسجد محل ما چند شب و روز است دارند برای قربانی پول جمع می‌کنند گاهی ده بیست گوسفند می‌کشند یک نفر بیاید بانی خیر شود بعضی‌ها فکر می‌کنند اگر ما قربانی کردیم گوشتش را نباید بخوریم نخیر قربانی را خودت هم می‌توانی مصرف بکنی به دیگران هم می‌توانی بدهی بهتر است به دیگران بدهی در روایت دیدم امام سجاد علیه السلام سه قسمت می‌کردند یک قسمت برای خودشان و خانواده شان برمی‌داشتند یک قسمت به همسایه‌ها و اطرافیان می‌دادند یک قسمت هم به مساکین و فقرا البته افضل این است که به فقرا هر چه آدم بدهد بهتر است حدیثی را خواندیم که پیغمبر خدا قربانی کردند همه اش را به اطرافیان دادند یک دست برای خودشان گذاشتند همسر پیغمبر گفت همه از دست رفت این ماند فرمودند این از بین می‌رود آن‌هایی که فرستادیم می‌ماند این هم در آیات قرآن دارد «لَن يَنَالَ اللَّـهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَـكِن يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنكُمْ» (حج/ 37) تقوا خدا می‌خواهد ببیند شما تقوا پیشه می‌کنید حرف گوش می‌دهی گذشت می‌دهی سخاوت به خرج می‌دهی یا نه و الا گوشت و خون و استخوان که به خدا نمی‌رسد آن عمل شما باطن حقیقت عمل شما به خدا می‌رسد اگر به فقرا بدهیم نور علی نور است پایدار می‌ماند جهنمی‌ها برای چه جهنم می‌روند «وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ» «مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللَّـهِ بَاقٍ» (نحل/ 96) ما آن قدر حدیث داریم که امواج بلا با قربانی کردن دفع می‌شود غیر عید قربان هم مناسبت‌ها مریضی اگر کسی دارد گرفتاری دارد امر خیر ازدواج است عقیقه این قدر روایات فراوان در باب عقیقه داریم که عقیقه کانه واجب است پیرمردی به پیغمبر خدا گفت من شک دارم برای من عقیقه کرده اند یا نه فرمودند بکن افرادی که سن بالا هستند تمکن دارند نمی‌دانند برای آن‌ها عقیقه شده یا نه بکنند هر انسانی در گرو عقیقه است حتی می‌توانند این ایام هم تداخل دارد می‌توانند عقیقه بکنند البته کراهت دارد پدر مادر گوشتش را مصرف بکنند. بچه ای که متولد می‌شود دختر پسر مستحب است برای او عقیقه بدهند یعنی یک گوسفندی قربانی بکنند و این وسیله‌ی حفظ آن بچه می‌شود هر بچه ای در گرو عقیقه است و اگر آن‌هایی که قدرت دارند دو گوسفند بکشند و این سنت را رواج بدهند خیلی آثار و برکات دارد خیلی از بلاها و گرفتاری‌ها دفع می‌شود.
شریعتی: خیلی خوب این نکاتی که گفتید در مورد قربانی گوسفند و گاو و شتر است.
حاج آقا فرحزاد: برای عید قربان البته در طول سال مناسبت‌هایی دفع گرفتاری‌ها ماشینی می‌خرند خونی بریزند مرحوم بهاء الدینی می‌فرمودند یکی حدیث کسا یکی چهارده هزار صلوات و یکی هم ذبح یک گوسفند آثار عجیبی برای دفع ابتلائات و شدائد و سختی‌ها دارد در راسش قربانی کردن است.
شریعتی: امسال هم قرار می‌گذاریم با دوستان آن‌هایی که تمکن مالی ندارند چند نفر شوند دست به دست هم دهند گوسفند بخرند قربانی بکنند ده بیست نفر رفیق دوست فامیل همسایه کار خوبی است خیلی ممنون از حضرت باقر علیه السلام می‌شنویم.
حاج آقا فرحزاد: امروز چون روز شهادت حضرت است روایت نورانی از حضرت امام باقر علیه السلام داریم إنَّ حَدِیثَنا یُحْیِی القُلُوبَ (بحارالانوار، ج۲، ص۱۴۴) روایات ما دل‌ها را زنده می‌کند امام باقر علیه السلام به فرزندشان امام صادق علیه السلام سه توصیه کردند فرمودند یا بنی اذا علیک فقل الحمدلله و اذا حزنک امر فقل و اذا رجس اتسغفرالله اگر نعمت‌های خدا را دیدی که خدا چقدر به تو لطف و عنایت کرده نعمت داده شکر گزار باش حمد خدا را بکن الحمدلله جامع همه‌ی حمد‌ها است روایت داریم حمد و شکری که شما می‌کنید از خود نعمت مهم تر است نعمتی خدا به ما مرحمت کرده بچه‌ی سالم داده رزق و روزی و سلامتی داده الحمدلله که می‌گویی از آن نعمت بالاتر است چون این می‌ماند و پایدار است درباره‌ی خود امام باقر داریم حضرت شتری داشتند گم شد فرمودند اگر شتر من پیدا شود ستایش و حمدی خدا را خواهم کرد که خدا از من خشنود شود و باعث رضایت و خشنودی خدا شود طولی نکشید شتر پیدا شد منتظر بودند حضرت دعای جوشن کبیر بخواند حمدهای کذایی دعای افتتاح را بخواند فرمودند الحمدلله جامع همه‌ی ستایش هاست گفتند آقا فقط همین دو کلمه الحمدلله فرمودند چیزی از ستایش و مدح و ثنا من فروگذار نکردم الا به خدا نسبت دادم الحمدلله یعنی تمام زیبایی‌ها هر کجای عالم کسی از کسی تعریف می‌کند مال خداست من خودم یادم است آقای دولابی حاء حمد را از بیخ حلق می‌گفت جگر همه حال می‌آمد همین نعمت ولایت اهل بیت که خدا به ما داده با هیچ چیزی نعمت سلامتی بدن ما نمی‌دانیم یک مویرگ ما راه تنفسش راه خونش بند بیاید سکته‌ی مغزی یا قلبی است خانه نشین می‌شویم از همه‌ی کارها می‌مانیم چقدر خدا به ما نعمت داده آن‌هایی که گرفتار هستند ببینند خدا چه نعمت‌هایی داده خیلی از بلاهای دیگر را از آن‌ها دفع کرده بر همه چیز الحمدلله اگر در بحران غم و غصه و حوادث تلخ افتادی بگو لا حول و لا قوة الا بالله ذکر حوقله می‌گویند ذکر خیلی قوی است با توجه بگوییم حول ما قوه‌ی ما از خداست ظاهر ما باطن ما از خداست ما هیچ چیز نداریم پوچ و تو خالی هستیم آدم پوچی خودش را ببیند و همه کاره را خدا ببیند آرامش عجیبی می‌دهد در مصیبت‌ها و غم و غصه‌ها مستحب است انسان بگوید در روایت داریم حضرت آدم به خدا عرض کرد حزن و غم من را می‌گیرد چه کار کنم عالم دنیا عالم حزن و غم است زندان است از این زندان باید بیاورد بیرون با خدا ارتباط برقرار بکند این حزن‌ها و غم‌ها می‌رود شادی می‌آید خدای متعال فرمود ذکر لا حول و لا قوة الا بالله زیاد بگو برای دفع فکر‌ها و وسوسه‌های شیطانی خیلی خوب است فرمود گنجی از گنج‌های بهشتی است در این ذکر خدا هفتاد و دو نوع بلا و مرض را دور می‌کند حول ما قوه‌ی ما ظاهر ما باطن ما از خداست ما چیزی نیستیم هر چه است مال خداست هیچ برگ درختی بدون اذن خدا اتفاق نمی‌افتد ممکن است ما مقصر باشیم در بعضی کارها ولی خدا هم اجازه می‌دهد «مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّـهِ» (تغابن/ 11) «قُل لَّن يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّـهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا وَعَلَى اللَّـهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (توبه/ 51) او مولای ماست همه‌ی سرازیری سربالایی ابتلائات خدا دستی دارد ما واگذار به خدا کنیم از او کمک بخواهیم خیلی زیاد سوال می‌کنند زن و مرد اولین مهم ترین و سوالشان این است رزق و روزی مان کم شده یا برکت رفته حقوق ما دخل و خرجمان به هم نمی‌خورد رزق ما دیر می‌رسد یا برکت ندارد معذرت می‌خواهم همه دچار ضعف دلار هستند عوض این که احساس ضعف ایمان و خودسازی بکنند این مشکل از روز اول تا آخر است عالم ماده و طبیعت خیلی مهم است می‌فرمود وقتی رزق و روزی دیر می‌رسد برکت ندارد استغفار درمانش است خدا رزاق است خیرالرازقین است کم برای بنده اش نمی‌گذارد حدیث داریم هیچ سالی باران از سال‌های دیگر خدا کمتر نمی‌فرستد منتها در دریاها می‌فرستد گاهی تبدیل به سیل می‌شود دستاورد خود ماست خدا هیچ وقت تغییر نمی‌دهد تغییر مال ماست آن‌هایی که می‌خواهند رزقشان زیاد شود قرضشان کم شود وسعت رزق پیدا بکنند برکت در رزق و روزی شان باشد خیلی خیلی روایت داریم استغفار زیاد بکنند اَستَغفِرُاللهَ رَبِّی وَ اَتُوبُ اِلَیه استغفار هم نه فقط این ذکر را گفتن است اگر صرف این باشد من هزار بار می‌گویم هیچ فرقی نمی‌کند استغفار یعنی این که دلی را شکستی جبران بکنی توبه‌ی واقعی بکند آدم ببیند کجا پیاله شکسته حقی را پایمال کرده یک آدمی که مال مردم را خورده استغفرالله آیا دینش را ادا می‌کند؟ در این چند روز چند نفر به من زنگ زدند یا نامه نوشتند گفتند کسب و کار داریم مثلا مبل می‌سازیم نجار هستیم بنا هستیم مهندس هستیم ساختمان می‌سازیم برای کارهای صنعتی پول ما را مردم نمی‌دهند دارد نمی‌دهد یک سال است شش ماه است کابینت ساختم چرا پول مردم را نمی‌دهی نمی‌توانی نکن اگر می‌توانی داری چرا نمی‌دهی چقدر از پول بانک‌ها و قرض الحسنه‌ها را نمی‌دهند یک آقای می‌گفت برای قرض الحسنه ما سه ضامن گرفتیم یک قسطش را هم نداده خورده رفته سد راه کار خیر می‌شوند استغفرالله درمان درد این‌ها نیست بروید مال مردم را پس بدهید عرض کردم برای یک درهم هفتاد نماز قبول شده می‌گیرند ما هم سر می‌گذاریم به زمین می‌بینیم کسی دین ما را هم ادا نمی‌کند من در مورد بدهی مالی باید جدا صحبت بکنم که مردم خیلی گرفتار هستند اگر ما دیون مردم را بدهیم خدا در رزق و روزی را باز می‌کند وعده‌هایی که دولت می‌دهد وام ازدواج وام مسکن چرا سر وقت نمی‌دهد مردم را معطل می‌کند و سر کار می‌گذارد استغفار یعنی هم با زبان و هم با قلب و عمل کسی که زیاد استغفار بکند پیغمبر خدا فرمود خدا از هر غم و غصه ای از هر بن بستی و ناهمواری او را بیرون می‌آورد و رزق و روزی اش را از جاهایی که گمان ندارد می‌رساند هم آیات قرآن داریم سوره‌ی مبارکه‌ی نوح «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا» (نوح/ 10) هم روایات فراوان داریم اگر می‌خواهند رزق و روزی شان حل شود استغفار واقعی توبه‌ی واقعی حق الناس حق الله را رو به راه بکنند بعد ببینند چقدر در رزق به رویشان باز می‌شود راویت داریم امام محمد باقر فرمودند ثَلاثَةٌ مِنْ مَکارِمِ الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ: أَنْ تَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَکَ، وَ تَصِلَ مَنْ قَطَعَکَ، وَ تَحْلُمَ إِذا جُهِلَ عَلَیْکَ (اصول کافی، ج2، ص 107) سه چیز از کرامت‌های اخلاقی دنیا و آخرت است یعنی انسان با کرامت با شرافت و با شخصیت دارای این سه صفت است که دنیا و آخرت سر افراز و عزیز و سربلندشان می‌کند جایی که انسان می‌تواند طرف ناتوان است امکان ندارد اشتباه کرده بگذرد گذشت بکند ما نمی‌گوییم همه وقت و همه جا در مورد بحث ظلم و ظالم گفتیم باز هم می‌گوییم جاهایی که خدا دوست دارد انسان گذشت بکند تو عزیز می‌شوی ما به این‌ها می‌گوییم ظلم نکن حالا اگر ظلمی اتفاق افتاد جاهایی که می‌تواند طرف هم ندارد امکان دارد آبرویی ریخته شده گذشت کنیم آن چیزی که ما را سر افراز و سربلند می‌کند این است گذشت بکند که ما اگر بخواهیم گذشت نکنیم یک کسی می‌خواهد برود مشهد ماشینی می‌زند خط می‌اندازد یا شما می‌زنی باید همه اش بنشینی درگیری درست بکنی یک بله برون آقای بهاء الدینی خدا رحمتشان بکند یک شب رفتیم محضرشان مغرب‌ها نماز می‌رفتیم آن جا دیدیم خیلی پکر و گرفته است پرسیدیم چرا فرمود من دیشب من را بردند در محله ای قم برای خواندن عقد موقع عقد خواندن سر مهریه دعوا شد گفت چهار ساعت با هم جر و بحث کردند به جایی نرسیدند می‌گفت حال من گرفته شد سر یک خرید عقد خرید طلا پیراهن عروس اگر گذشت نکنیم کارت پیش نمی‌رود واقعا انسان در زندگی گذشت نکند همه اش باید درگیر دادگاه و جر و بحث باشد خیلی جاها باید گذشت بکنی دوم آن فامیل و دوستی که با او قطع کرده شما وصل بکنی به خاطر خدا وصل بکنی اگر آن هم جواب نداد شما وصل بکنی سوم اگر آدم جاهل و نادانی بی ادبی کرد تندی کرد حلم بورز حلیم باش كادَ الْحَليمُ أَنْ يَكونَ نَبيّا (بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۷۰) مدال پیغمبری را خدا می‌دهد به آدمی که حلیم و صبور و بردبار است.
