94-08-18- حجت الاسلام والمسلمین فرحزاد -وصیت نامه پیغمبر گرامی (ص) به حضرت علی (ع) - (ظلم نکردن به دیگران)
موضوع برنامه: وصیت نامه پیغمبر گرامی (ص) به حضرت علی (ع) - (ظلم نکردن به دیگران)
كارشناس: حجت الاسلام و المسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 18-08-94

بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

و عمر شیشه عطر است، پس نمی‌ماند *** پرنده تا به ابد در قفس نمی‌ماند
مگو که خاطرت از حرف من مکدر شد *** که روی آینه جای نفس نمی‌ماند
طلای اصل و بدل آنچنان یکی شده اند *** که عشق جز به هوای هوس نمی‌ماند
مرا چه دوست چه دشمن ز دست او برهان *** که این طبیب به فریادرس نمی‌ماند
من و تو در سفر عشق دیر فهمیدیم *** قطار منتظر هیچ کس نمی‌ماند

شریعتی: سلام به همه‌ی شما دوستان خوب خیلی خوش آمدید به این سمت خدا سلام علیکم حاج آقا فرحزاد
حاج آقا فرحزاد: علیکم السلام و رحمة الله خدمت شما و همه‌ی بینندگان عرض سلام دارم ان شاء الله عزیزان برای زیارت اربعین آماده شوند.
شریعتی: ان شاء الله، هفته‌ی گذشته بحثی را در ذیل وصیت حضرت رسول به امام علی داشتیم بحث هم در مورد وصیت بود خیلی مورد استقبال قرار گرفت نکاتی مانده بعد از تلاوت قرآن همراه ما باشید بحث امروز شما را می‌شنویم.
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم وصیت سوم پیغمبر عظیم الشان به مولا حضرت علی این است که يَا عَلِيُّ أَفْضَلُ الْجِهَادِ مَنْ أَصْبَحَ لَا يَهُمُّ بِظُلْمِ أَحَدٍ (محاسن، ص 292) بالاترین جهاد‌ها و کوشش‌ها چیست؟ بالاترین ایثار و فداکاری چیست؟ همّ ما و دغدغه‌ی اصلی ما چه باشد لبه‌ی تیز کارهای اصلی ما چه باشد چه برای ما مهم باشد آن چیزی که دغدغه‌ی پیغمبر است کدام جهاد از همه مهم تر است جهاد یعنی تلاش کدام تلاش همت فعالیت در راس همه‌ی تلاش‌ها باید باشد؟ پیغمبر عظیم الشان عقل کل می‌فرماید یا علی، یا علی را هم خیلی دوست داشتند چون ذکر حضرت علی عبادت است یا علی بالاترین کوشش‌ها بالاترین جهاد‌ها بالاترین رزمنده‌ها آن‌هایی هستند که همتشان این باشد که آزار و اذیتشان به کسی نرسد یعنی صبح که از خانه می‌آید بیرون مواظب باشد آزارش به کسی نرسد در خانه است مواظب باشد آزار و اذیتش به کسی نرسد همه اش حواسش به حق الناس باشد اگر کسی یک طوری زندگی بکند که آزار و اذیتش به کسی نرسد او بالاترین مجاهد رزمنده و مومن و بالاترین انسان کامل است حضرت علی تعبیری دارند که ما مسلمان واقعی هستیم یا نه می‌فرماید المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلمونَ مِن لِسانِهِ و يَدِهِ (معانی الاخبار، ج 1، ص 239) اگر کسی در این دوره یک طوری زندگی کرد که از دست و زبانش دیگران در آسایش بودند همسرش می‌گوید واقعا من از او راضی هستم زن و بچه اش می‌گویند راضی هستیم پدر مادر زیر مجموعه همکاران همه می‌گویند راضی هستیم او همه‌ی راه را تقریبا رفته بالاترین ایمان جهاد کوشش برای کسی است که همت بگمارد ظلمش به کسی نرسد یک بزرگی سی سال قبل کلامی به من فرمودند هنوز در گوش بنده است فرمود فلانی من تمام فکر و همّ و غم ام این است که آه مظلوم پشت سر من نباشد یقین دارم خدای مهربان سریع الرضا است ارحم الراحمین است اگر حق الناس گردن من نباشد ظلم حق الناسی گردن من نباشد خدا خیلی بالاتر از این‌ها است خدای بزرگ عفو اش هم بی نهایت بزرگ است ولی روایت داریم همین خدا روز قیامت قسم خورده در روایت فَقَالَ وَ عِزتِی وَ جَلَالی لَا َیجوزنی ظلْم ظَالمٍ و لوْ کفٌ بکفٍ (کافی، ج 2، ص 443) ظالم به عزت و جلالم قسم من از ظلم ظالم نمی‌گذرم اگر کسی اذیت و آزاری به کسی رسانده یا به شخصی خلقی موجودی حتی به یک حیوان خدا می‌فرماید من از ظلم ظالم نمی‌گذرم گناه نابخشودنی است مگر این که مظلوم یا حلال بکند یا قصاص بکند ظالم قصاص شود یا مظلوم از حقش بگذرد روایت داریم آخر قیامت خدا خطاب می‌کند‌ای امت پیغمبر خاتم من از شما گذشتم بروید هم دیگر را حلال کنید بروید بهشت ولی اگر نگذرند گیر هستند آن جا هم عذرخواهی فایده ندارد حسنات طرف را می‌گیرند اگر نداشته باشد گناهان طرف را می‌دهند در آن وانفسا نیاز هم داریم در دنیا حاضر نیست بگذرد آن جا بگذریم؟ این را جدی بگیریم پیغمبر امامان ما در سخت ترین شرایط مثل حضرت مسلم لبش شکاف برداشته خون می‌رود حرف زدن برایش مشکل است ولی وصیت می‌کند پیغمبر ما لحظات واپسین که از جا بر اثر سمّ به شهادت رسیدند این هم کم لطفی است وفات بدانیم محدث قمی می‌فرماید روایات معتبر داریم تمام انبیا و امامان شهید شدند پیغمبر واقعا شهید شدند بدنشان مسموم بود در آستانه‌ی شهادت نمی‌توانستند از جا بلند شوند حضرت علی و فضل بن عباس زیر بغل‌های آقا را گرفتند پاهای حضرت به زمین کشیده می‌شد آمدند منبر رفتند وصیت کردند حضرت علی ضربت خورده وصیت می‌کند امام حسن تشت خون کنارش است بر اثر سم وصیت می‌کند امام حسین لحظه‌ی آخر آمد چقدر وصیت کرد پیغمبر روی منبر که نشستند اول شخصیت عالم است مهم ترین موضوع را در آخرین منبر می‌فرماید فرمود مردم خدا قسم خورده من از ظلم ظالم نمی‌گذرم خیلی باید جدی بگیریم مهم ترین دغدغه‌ی پیغمبر این است می‌خواهد روز قیامت ما گیر نباشیم ما در قیامت طبق آیات قرآن و روایات پنجاه موقف ایست بازرسی داریم موقف است عقبه است مثلا موقف نماز روزه زکات خمس باید حساب پس بدهیم شلوغ ترین موقف قیامت که خطرش از همه بیشتر است موقف ظلم و حق الناس است که اگر به حق کسی تعدی نکردی بفرما برو بدهی حق الناس نداری بفرما برو پیغمبر ما می‌خواهد این موقف را برای ما حل بکند می‌فرماید خدا قسم خورده به ذاتش که از ظلم ظالم نمی‌گذرم ایها الناس از من رسول الله اگر کسی طلبی دارد یا حلال کند یا بگیرد که من طاقت عذاب روز قیامت را نکردم پیغمبر تعارف نمی‌کردند نه بعضی‌ها فکر می‌کنند سمبلیک است نه کفر است که پیغمبر صحنه سازی بکند واقعا جدی حلالیت طلبیدند حضرت خدیجه همه‌ی هستی اش را داده حلالیت می‌طلبد حضرت زهرا که معصوم است حلالیت می‌طلبد یکی از کارهای خوب در زمان زنده بودن و بعد از مرگ حلالیت طلبیدن است خود امام حسین علیه السلام بعد از این که این همه عزیزانشان به شهادت رسیدند و حضرت تک و تنها ماندند آمدند در خیمه با امام چهارم وداع بکنند امام سجاد را در آغوش گرفتند به سینه چسباندند شما شرایط امام حسین را در نظر بگیرید آن موقع چه چیزی دغدغه اش است این پیام برای ما می‌ماند فرمود یا بُنَیَّ إِیَّاکَ وَ ظُلْمَ مَنْ لَا یَجِدُ عَلَیْکَ نَاصِراً إِلَّا اللَّهَ (کافی، ج 2، ص 331) فرزندم مواظب باش از ظلم کردن به کسی که جز خدا ناصر و یاوری ندارد مواظب باش ظلمی به کسی نرسد آه مظلوم پشت سرت نباشد مخصوصا مظلومانی که توان دفاع ندارند همه نوع ظلم بد است کمترین ظلم بد است یک موقع آدم به کسی ظلم می‌کند پول دارد پارتی دارد زبان مدرک دارد می‌رود حقش را می‌گیرد بیشتر هم می‌گیرد این خطرش کمتر است ولی به آدم ضعیفی ظلم می‌کنید که دستش به جایی بند نیست زانوهایش را می‌رود بغل می‌کند پدرت را در می‌آورد از امام حسن پرسیدند بین زمین تا آسمان چقدر فاصله است حضرت فرمود آه یک مظلوم ناله‌ی یک مظلوم نفرین یک مظلوم یک آه می‌کشد من همین جا عرض می‌کنم بعضی مواقع ما پدر مادرانی داریم که زبان دارند از خودشان دفاع می‌کنند همسری داریم که قوی است چپ بروی راستت می‌کند این خطر ندارد جوابت را می‌دهد حقش را می‌گیرد پیغمبر خدا فرمود اگر سجده بر غیر خدا جایز بود من امر می‌کردم خانم‌ها برای شوهرهایشان سجده بکنند حدیث این طوری نداریم واقعا ما همیشه از خانم‌ها دفاع کردیم چون بیشتر مورد ستم قرار می‌گیرند مواظب باشیم یک وقت خانمی پدر مادری است حقش را ندهی با چنگ و دندان می‌گیرد یک متلک بگویی نه متلک بارت می‌کند شاید چند تا هم طلبکار شود اما یک پدر مادری هم مظلوم اند آه می‌کشند اولادی است نمی‌گوید در خودش می‌خورد همسری است که آه می‌کشد از این‌ها خیلی بترسیم مورد خطاب امام حسین این موارد است بترسید از آه مظلومی که جز خدا یاوری ندارد خطر این خیلی جدی است و تاثیر گذاری اش هم زود است وکیل مظلوم خود خدا است می‌آید میدان ممکن است دیر و زود باشد ولی خدا اثر وضعی در ظلم گذاشته ظلم زود طرف را پاگیر می‌کند برمی‌گردد آتش می‌زند. آیت الله خرازی کتاب خیلی قشنگی دارند روزنه‌هایی به عالم غیب گاهی آقای حسینی قمی هم معرفی کردند حداقل اگر کتاب‌های علمی حوصله نداریم بخوانیم کتاب‌های داستانی بخوانیم خاطرات داستان‌های علما این‌ها هم خسته کننده نیست رفع خستگی هم می‌کند خیلی حکایات داستان‌های واقعی است که افسانه نیست رمان نیست واقعی است با سند در خارج اتفاق افتاده ایشان نقل کردند که یک خانمی بوده شوهرش مرده بوده چهار بچه یتیم داشته چاره‌ای نداشته دست فروشی می‌کرده می‌آمده وسائلی را پهن می‌کرده جایی می‌فروخته آدم هم اگر یک وقت می‌خواهد سد معبری بکند با متانت از راه صحیح تذکر بدهد نه با ظلم و فحش و اهانت و تحقیر نه با از بین بردن اموال طرف. دو مامور می‌آیند به این خانم می‌گویند جمع کن می‌گوید من یتیم دارم سرپرست ندارم خواهش می‌کنم اجازه بدهید یا ببرم یک جای دیگر یکی از این مامورها می‌گوید باشد صرف نظر می‌کند آدم مودبی بوده آن یکی مثل شمر می‌گوید این حرف‌ها چیست پا می‌زند لگد می‌کند به زن اهانت می‌کند زن می‌رود یک گوشه‌ای آه می‌کشد مستند است این آن ماموری که این بی ادبی را کرده و ظلم به این خانم کرده بعد از چند روز پا درد شدیدی می‌گیرد هر چه دکتر دوا درمان کرده دردش قطع نمی‌شده آخر می‌رود فایده ندارد دست به دعا و نذر و نیاز می‌شود تا این که می‌گویند اگر بروی کربلا حضرت عباس شفا می‌دهد می‌رود کربلا شبی که وارد کربلا می‌شود که می‌خوابد تا فردا برود زیارت حضرت عباس را خواب می‌بیند حضرت می‌فرماید پایت را در حرم من بگذاری مجازات می‌کنم چوب می‌زنم برگرد برو قابل توجه آن‌هایی که هزاران ظلم می‌کنند ادای دین حق الناس دارند پدر مادر می‌گویند راضی نیستیم با این حال می‌روند کربلا می‌گویند می‌خواهی راضی باش می‌خواهی راضی نباش ما استادی داشتیم خدا رحمتش بکند فرمود من گذرنامه گرفتم بروم کربلا پدرم گفت من راضی نیستم حلال نمی‌کنم گفتم من گذرنامه را پاره می‌کنم من نوکر خدا امام حسین هستم نوکر دلم نیستم که ما نوکر هوا هوس و دل خودمان هستیم نوکر عادت خودمان هستیم جو ما را می‌گیرد. ببینیم خدا راضی است امام حسین راضی است یا نه امر امام حسین امر حضرت عباس چیست حضرت عباس به این ظالم گفت اگر بیایی حرم چوب می‌زنم زیارت نکرده برگشت برود طرف را پیدا بکند راضی بکند چرا امام حسین لحظه‌ی آخر این سفارش را کرده هزار کار خیر است ولی آن لحظه‌ی آخر حضرت حسین عزیزش را در دلش گرفته امام به حق بعد از خودش است سفارش می‌کند مواظب باشیم ظلم نکنیم آه مظلوم پشت سر ما نباشد پیغمبر ما چه موقع مرگ چه در طول زندگی این سفارش را می‌کردند که بالاترین جهاد این است که ظلمت به کسی نرسد مرحوم آسید علی قاضی رحمة الله استاد مرحوم آیت الله بهجت و علامه طباطبائی و خیلی از بزرگان بود که می‌فرمایند عمده بهره‌ی عمر ما دورانی بود که با این استاد در ارتباط بودیم وصیت‌های خیلی مهم را آدم یا بنویسد یا بگوید موقع مردن بچه‌ها عمل بکنند ایشان دو سه وصیت مهم داشتند یکی این که روزی یک توسل به اهل بیت داشته باشیم خیلی وصیت خوبی است پل ارتباطی معنوی و قلبی در قالب زیارت عاشورا دعای توسل یکی از دعاها تلاوت قرآن هدیه به چهارده معصوم باشد یا حداقل صد صلوات هدیه بکنیم به چهارده معصوم یک حاضر باش بزنیم زیارت امین الله را هر روز می‌فرمودند بخوانید حاضر باش به حضرت علی بزنیم یکی این که عزت خودتان را حفظ بکنید تا می‌توانید رو به کسی نزنید حتی در خانه‌ی مرجع تقلید هم آبرویتان را نبرید نماینده‌ی امام زمان باشد اشکالی ندارد آبرویت را می‌دهی خودت را خرد می‌کنی برو با قناعت با عزت مندی خودت را حفظ بکن این وصیتش به نظر من از همه مهم تر است ایشان وصیت کردند سه بار نام خدا را آوردند الله الله الله در زندگی سعی بکنید دلی را مرنجانید واقعا سفارش مهمی است این وصیت همه‌ی پیغمبران امامان همین است این اگر واقعا در جامعه‌ی ما پیاده شود چه می‌شود؟ چرا در مملکت ما پنج الی هفت میلیون پرونده در سال است خیلی فاجعه است تازه چقدر پرونده‌هایی که به دادگاه کشیده نمی‌شود یا دعوا می‌شود رویشان نمی‌شود یا بخواهد وکیل بگیرد چند برابر ضرر را باید بدهد ما به حق خودمان راضی نیستیم تعدی به حقوق دیگران می‌کنیم این جامعه که همه دم از عدالت می‌زنند اما از عادل بودن تهی هستند کارفرما حق کارگر را رعایت بکند روایتی است در مورد این‌هایی که حق کارگر‌ها را نمی‌دهند خیلی باید مواظب باشند یک وقت مشکلی است کارفرما می‌گوید من از دولت طلب دارم ندادند عذر دارد این معلوم است ولی اگر دارد می‌تواند حق این کارگر را بدهد می‌خواهد سود بیشتر بدهد در بانک بگذارد چنین بکند یا املاک است دلش نمی‌آید ارزان تر بفروشد خیلی شکایت داریم شش ماه یک سال است حقشان را نداده اند چقدر بازنشسته‌ها به ما مراجعه کردند آب خوردن غذا خوردن ما از همین حقوق ناچیز است شش ماه است ندادند ما چقدر قرض بکنیم آن‌هایی که می‌توانند نمی‌توانند هم عذر بخواهند پیغمبر عظیم الشان فرمودند مَنْ ظَلَمَ أَجِیراً أَجْرَهُ أَحْبَطَ اللَّهُ عَمَلَهُ وَ حَرَّمَ عَلَیْهِ رِیحَ الْجَنَّةِ وَ إِنَّ رِیحَهَا لَیُوجَدُ مِنْ مَسِیرَةِ خَمْسِمِائَةِ عَام‏ (من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 12) پیغمبر عظیم الشان فرمودند اگر کسی حق اجیری را ادا نکند مزد کارگر را ندهد اجیر نه این که کارگر باشد نه مهندس است معمار است پیمان کار است هر کسی که دارد کار می‌کند در ذهن ما کارگر نباشد هر نوع قراردادی باشد که ما قراردادی بستیم وقتش رسیده توان پرداخت هم داریم بینی و بین الله و باید اجرت بپردازیم و سهل انگاری می‌کنیم امروز فردا می‌کنیم فرمود اگر کسی حق ثابت کسی را ندهد خدا عمل او را هبط می‌کند یعنی کارهای ثوابش از بین می‌رود حالا دائم سجاده آب بکش بگو من عذاب وجدان نگیرم به یتیم‌ها کمک کردم بیخود به یتیم‌ها کمک کردی شما باید اول دین ات را ادا بکنی من مال مردم را بگیرم مثل همان که دزدی می‌کرد می‌داد به عده‌ای این کار خلافی است اصلا قبول نمی‌شود اعمال او حبط می‌شود نه این که بهشت نمی‌رود بوی بهشت به آن کسی که حقوق دیگران را نمی‌دهد بدهی اش را پرداخت نمی‌کند نمی‌رسد بوی بهشتی که پیغمبر فرمود از مسافت پانصد سال به مشام می‌رسد به این شخص نمی‌رسد اول قدم در راه خدا سیر و سلوک این است همه‌ی بیننده‌ها توجه داشته باشند مواظب باشیم همه نوع ظلم بد است من از مثال ظلم ریز شروع می‌کنم در اسلام این قدر موضوع ظلم مهم است ریزترین ظلم‌ها ظلم به یک گیاه ظلم به یک نهال به یک درخت به یک حیوان این به درد منابع طبیعی و محیط زیست می‌خورد ما روایت داریم اگر کسی یک علفی یک گیاهی را به ناحق از بین ببرد پایمان بکند بکَنَد فرشته‌ای است که او را پرورش می‌دهد رشد می‌دهد آن فرشته او را لعنت می‌کند نمی‌خواهیم بگوییم جرم سنگین آن چنانی است ولی در همین اندازه برایش گناه می‌نویسند پایمال کردن یک گیاه یک نبات یک زراعت یک کشاورزی لعنت می‌کند علف‌های هرز که نه یا برای استفاده اشکال ندارد یا اضافه است باید بچینند را نمی‌گوییم آن‌هایی که به ناحق به محیط زیست خسارت وارد می‌کنند فرشته‌هایی که موکل آن محیط هستند آن‌ها را لعنت می‌کنند حتی روایت داریم اگر کسی یک پرنده‌ای را بی جهت بکشد یک وقت پرنده‌ای حشراتی هستند اذیت می‌کنند موذی اند موذی‌ها را تبعید کردن یعنی یک جای دور بردن یا کشتن اشکال ندارد مورچه‌هایی که به خانه زندگی حمله کردند عیب ندارد ولی مورچه حشره‌ای که آزار ندارد پرنده‌ای که آزار ندارد کشتنش جایز نیست ما روایت داریم کسی گنجشکی را بی جهت بکشد روز قیامت دادخواهی می‌کند می‌گوید خدایا من چه گناهی داشتم این آقا به من با سنگ یا تیر زد من را کشت این پرنده حلال گوشت یا حرام گوشت ما حق نداریم حیوانی را بی جهت بکشیم حرام است مگر موذی باشد کسی را اذیت بکند به ما حمله می‌کند مجبوریم دفاع بکنیم ولی حیوانی که آزار ندارد نمی‌توانم بکشم مصداق ظلم است این خیلی جالب است این آیه را عزیزان مراجعه بکنند «وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ» (تکویر/ 5) آیه‌ای است که همه حفظ هستیم خدا حیوانات وحشی را روز قیامت محشور می‌کند آدم‌هایی که وحشی هستند یک احتمال است ولی ظاهر آیه این است که حیوانات محشور می‌کنند روایات را مراجعه می‌کنیم می‌بینیم روز قیامت حیوانات بهشت و جهنم ندارند ولی قصاص دارند روایت داریم اگر حیوانی به یک بز دیگر شاخ زده تنه زده خدا این دو را زنده می‌کند آن که خورده قصاص می‌کند بعد از بین می‌روند. حیوان به حیوانی اگر ظلم بکند قصاص می‌شود عزیزان بیننده خدایی که از شاخ یک بز نمی‌گذرد از این که شما یک علفی را از بین ببرید نمی‌گذرد آیا از ظلم به یک انسان به یک مومن پدر مادر همسر ولی خدا می‌گذرد به همین راحتی؟ نمی‌گذرد تعارف نداریم. روایت از امام صادق علیه السلام است دَخَلَتِ امْرَأَةٌ النَّارَ فِي هِرَّةٍ رَبَطَتْهَا فَلَمْ تُطْعِمْهَا ، وَلَمْ تَسْقِهَا خدا یک زنی را وارد جهنم می‌کند به خاطر این که یک گربه‌ای را به ناحق در قفس کرد مثلا گوشتش را برده بود خانه اش را کثیف کرده بود گربه که تکلیف ندارد تو باید مواظب خانه ات باشی این گربه را بگیر در گونی بگذار بیرون ببر بگذار این را خواست توبیخ بکند دام گذاشت در قفسش هر چه این زبان بسته ناله زد نه آب داد زجر کش کرد بعضی‌ها حالت انتقام و شکنجه گری دارند امام صادق فرمود به خاطر زجر به این حیوان خدا او را وارد آتش جهنم می‌کند تعارف هم نداریم اگر توبه جبران نکند جبرانش این است به حیوانات دیگر برسد خودش توبه استغفار بکند برعکسش هم است روایت داریم یک خانم بدکاره‌ای بوده یک سگی را از تشنگی نجات داد خدا به او رحم کرد موفق به توبه شد قصری در بهشت برایش ایجاد کرد محبت و خدمت کردن به حیوانات اثر وضعی دارد مرحوم آیت الله بروجردی می‌رفتند وشنوه شصت کیلومتری قم منطقه‌ی ییلاق است تابستان گرم بود می‌رفتند آن جا گفتند این جا روستایی است مرض جوع گرفته خود این که ما سیر می‌شویم نعمت بزرگی است ولی آدم اگر تشنگی اش برطرف نشود مرض سختی است در یک روایت داریم پیغمبر ما معاویه را صدا زدند کار داشتند هر چه صدا زدند نیامد حضرت ناراحت شدند فرمودند ان شاء الله شکمت سیر نشود مشغول خوردن بوده خیلی پرخور بوده معاویه می‌گفت هر چه می‌خورم دهانم خسته می‌شود ولی گرسنگی ام برطرف نمی‌شود از بس که به پیغمبر بی ادبی و اهانت کرد آمدند خدمت آقای بروجردی که چنین مرضی دارد جلوی آقا دو پرس غذا نان آوردند خورد گفت سیر نشدم هنوز می‌خواهم بخورم ولی نمی‌توانم آقا فرمود چه شدی از اول این طور بودی گفت نه فرمود شغلت چیست گفت شکارچی هستم الآن الحمدلله جلوی شکار گرفته شده سابق خیلی شکار می‌رفتند معمولا هم شکارچی‌ها گرفتاری‌های سختی به خودشان و خانواده هایشان می‌رسند یک وقت بچه آهو را می‌زند مادرش ناله می‌زند یا به عکس. شیخ رجبعلی خیاط خدا رحمتش کند در کتاب کیمیای محبت نوشته‌ی آقای محمدی ری شهری نوشته که یک قصابی آمد پیش شیخ رجبعلی خیاط گفت به داد من برس جوان من دل درد شدیدی گرفته بردیم دکتر گفتند قابل علاج نیست می‌میرد مرحوم شیخ سرنخ‌ها را پیدا می‌کرد رفت حالت خودش نگاه کرد گفت دیروز شما یک گوساله‌ای را جلوی مادرش کشتید گفت این مادر ناله زده گفته خودت مبتلا شوی و من کاری نمی‌توانم بکنم آن بچه اش هم از دنیا رفت اثر وضعی دارد. شکارچی تعریف کرد من شکارچی بودم یک روز نان و غذایی بردم برای شکار هر چه گشتم شکاری پیدا نکردم پیدا نشد نشستم سفره پهن کردم غذا بخورم دیدم که یک سگی لنگان افتان خیزان دارد می‌آید فهمیدم این گرسنه است هر چه به من نگاه کرد سر تکان داد من هم با کمال بی رحمی خوردم خیلی آدم بی رحم بد است یک حیوانی جلوی امام حسن بود یک لقمه خودشان می‌خوردند یک لقمه به او می‌دادند می‌فرمودند من حیا می‌کنم جانداری به من نگاه بکند این قدر بی رحم باشم. این شکارچی بی اعتنایی کرد هر چه آن زبان بسته سر تکان داد یک تکه نان به او نداد می‌گفت غذای من که تمام شد این سگ افتاد مرد ضعف در حد مردن داشت این قدر بی رحم بوده گفت من هم ناراحت شدم ولی از آن روز این مرض جوع به من رسیده هر چه می‌خورم سیر نمی‌شوم ظلم اثر وضعی دارد این که خدا می‌گوید به عزت و جلالم من از ظلم ظالم نمی‌گذرم مواظب باشیم این را در زندگی مان مراعات بکنیم این ظلم چه کوچک باشد چه بزرگ، بزرگش خطر بیشتر است تمرین کنیم حتی به یک مورچه این کلام حضرت علی در نهج البلاغه است والله اگر هفت طبقه آسمان و زمین را به من بدهند بگویند یک پوست جو از دهان مورچه به ناحق بیرون بکش من به خدا قسم این کار را نمی‌کنم اگر من را به خار مغیلان بتابانند در غل و زنجیر روی زمین بکشانند بیشتر دوست دارم تا این که آزارم به کسی برسد یا مال کسی را غصب بکنم خدا را ملاقات بکنم در حالی که به کسی ظلم کرده باشم چرا به خاطر دنیا با زبان دست دهان ظلم می‌کنم اگر هم ظلمی اتفاق افتاده راه کارهایش را خواهیم گفت جبران بکنیم.
شریعتی: خیلی ممنون صفحه‌ی 28 قرآن کریم آیات 182 تا 186 سوره‌ی بقره تلاوت خواهد شد.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿١٨٢﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿١٨٣﴾ أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُوا خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿١٨٤﴾ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّـهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّـهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿١٨٥﴾ وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ ﴿١٨٦﴾
ترجمه:
پس کسی که از انحراف وصیت کننده [در مورد حقوق ورثه] یا از گناه او [که به کار نامشروع و ناحقّی وصیت کند] بترسد، و میان ورثه [با تغییر دادن وصیت بر اساس احکام دین] اصلاح دهد، گناهی بر او نیست؛ یقیناً خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۸۲)‌ای اهل ایمان! روزه بر شما مقرّر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر و لازم شد، تا پرهیزکار شوید. (۱۸۳) [در] روزهایی چند [روزه بگیرید]؛ پس هر که از شما بیمار یا در سفر باشد [به تعداد روزه‌های فوت شده] از روزهای دیگر [را روزه بگیرد]؛ و بر آنان که روزه گرفتن طاقت فرساست، طعام دادن به یک نیازمند [به جای هر روز] کفاره آن است. و هر که به خواست خودش افزون بر کفاره واجب، بر طعام نیازمند بیفزاید، برایش بهتر است و روزه گرفتن [هر چند دشوار و سخت باشد] اگر [فضیلت و ثوابش را] بدانید برای شما بهتر است. (۱۸۴) [این است] ماه رمضان که قرآن در آن نازل شده، قرآنی که سراسرش هدایتگر مردم است و دارای دلایلی روشن و آشکار از هدایت می‌باشد، و مایه جدایی [حق از باطل] است. پس کسی که در این ماه [در وطنش] حاضر باشد باید آن را روزه بدارد، و آنکه بیمار یا در سفر است، تعدادی از روزهای غیر ماه رمضان را [به تعداد روزه‌های فوت شده، روزه بدارد]. خدا آسانی و راحت شما را می‌خواهد نه دشواری و مشقت شما را. و [قضای روزه] برای این است: شما روزه‌هایی را [که به خاطر عذر شرعی افطار کرده اید] کامل کنید، و خدا را بر اینکه شما را هدایت فرموده بزرگ شمارید، و نیز برای این که سپاس گزاری کنید. (۱۸۵) هنگامی که بندگانم از تو درباره من بپرسند، [بگو:] یقیناً من نزدیکم، دعای دعا کننده را زمانی که مرا بخواند اجابت می‌کنم؛ پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند، تا [به حقّ و حقیقت] راه یابند [و به مقصد اعلی برسند]. (۱۸۶)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: نکته‌ی صلوات و اشاره‌ی قرآنی را می‌شنویم
حاج آقا فرحزاد: در روایت داریم حضرت علی فرمود أَلصَّلاَةُ عَلَی النَّبِیِّ وَ آلِهِ أَمْحَقُ لِلْخَطَایَا مِنَ الْمَاءِ إِلَی النَّارِ چگونه آب آتش را خاموش می‌کند بیش از تاثیر آب بر آتش برای از بین بردن گناهان تاثیر صلوات بر محمد و آل محمد است اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. آخرین آیه‌ی این صفحه که آیه‌ی بسیار مهمی است اهل معنا دل و عرفان خیلی روی این آیه صحبت کرده اند در روایت داریم از پیغمبر سوال کردند ما چگونه با خدا رابطه برقرار کنیم دور است نزدیک است داد بزنیم یا آرام صحبت بکنیم این آیه نازل شد «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ» از خدا نزدیک تر چه کسی است؟ هفت بار در این آیه خدا خودش را معرفی کرده و بنده هایش را به خودش نسبت داده مثل این که یک بار گویی بنده ام از عرش بگذرم خنده ام خدا خیلی لطف دارد که ما را منتسب به خودش می‌کند صانع مصنوع خالق مخلوق را رها نمی‌کند خدا قدر ما را می‌داند. هر وقت بندگان من سوال می‌کنند از من نمی‌گوید بگو فقل خود خدا می‌آید میدان می‌گوید فانی قریب من نزدیک هستم دور نیستم از رگ گردن به ما نزدیک تر است وجود ما مملو از اوست باز می‌گوید من خودم جواب می‌دهم بدون واسطه دعوت دعا کننده را هر وقت صدا بزند داعی یعنی دعا کننده دعوت کننده یا رب یا الله گوینده وقتی من را صدا می‌زند دعانی است که یاء افتاده پس استجابت می‌کنند من را و به من ایمان بیاورند باور داشته باشند مشکل مهم ما این است که باور نداریم خدا می‌گوید بیایید من را باور بکنید من مومن هستم شما هم ایمان بیاورید که رزاق هستم اجابت می‌کنم ممکن است دیر و زود شود ولی در وقتش آن چه نیاز باشد را می‌دهد هر چقدر ما دلمان به حال خودمان می‌سوزد خدا میلیاردها برابر بیشتر دلش به حال ما می‌سوزد می‌فرماید من را اجابت بکنید شاید به رشد و سعادت برسید
شریعتی: خیلی ممنون نکات پایانی شما را در مورد بحث وصیت می‌شنویم
حاج آقا فرحزاد: یکی از نکاتی که در وصیت مهم است این است که اولا موقعی که ما زنده هستیم حلالیت بطلبیم بزرگواری می‌گفت من چند روز یک بار از همسرم یا مادرم حلالیت می‌طلبم اگر ما را حلال نکنند ما گیر هستیم عکسش همین طور است پیغمبر فرمود شفیعی برای بانوان بالاتر از خشنودی همسر نیست خانم‌ها هم حلالیت بطلبند این حلالیت دائمی باشد این هم خوب است که آدم در وصیت نامه اش بنویسد که اولا تمام کسانی که حقی گردن من دارند خواهش دارم التماس دارم من را حلال بکنند من خیلی خوشم آمد این داستان را. من منزل بزرگواری منبر می‌رفتم گفت پدر خانم من روحانی سرشناسی بود بزرگ این شهر بود اوایل انقلاب یک مدت قاضی شد اشتباهی چند زمین را مصادره کرد بعضی از مصادره‌ها به جا بود به پدر خانمم گفتم این جا را شما اشتباه کردی اگر حلال نکنند گیر هستی گفت راست می‌گویی رفت حلالیت طلبید چند تا راضی شدند دو سه تا گفتند راضی نمی‌شویم گفت من نه پول دارم نه زمین دارم قیمت‌ها فرق کرده آمد به من گفت بیشترشان راضی شدند چند تا راضی نمی‌شوند چه کار کنم گفتم برو التماس بکن آدم یک جایی خودش را ذلیل بکند خیلی خوب است این جاها عزت است ذلت نیست روحانی عالم بزرگ شهر رفت خانه شان بست نشست گریه کرد بهشت بر او واجب است خدا می‌گوید تو این طور در مقابل ادا کردن حق جدی هستی من تو را نبخشم؟ اگر او هم راضی نشود من راضی اش می‌کنم گفت رفت گریه کرد آن‌ها هم حلالش کردند این جا آدم گریه بکند التماس بکند از مظلوم خیلی راحت تر است از این که آن جا با آتش جهنم بتواند پاسخ بدهد وصیت بکنیم موقع دفن اعلام بکنند حلالیت بگیرند این را جدی بگیریم تاثیر دارد مادر شوهر عروس داماد خاله عمه حرف پشت سر هم زدند چه کسی مبتلا به به غیبت تهمت نیست؟ با زبان خیلی گناه کردیم در مجالس ختم در وصیت نامه اعلام بکنند هر کس به گردنش حقی است بیاید بگیرد یا حلالیت بطلبند خود ما در وصیت اعلام بکنیم ما از همه گذشتیم آن خانمی که آقای حسینی فرمودند شوهرش او را اذیت کرده بود آمدم گفتم شوهرت را حلال کن گفت من یک بند انگشت راضی نیستم در آتش برود آفرین خدا هم زود می‌گذرد امام صادق در موقع شهادتشان یکی سفارش کردند شفاعت ما به کسانی که نماز را سبک می‌شمارند نمی‌رسد یکی فرمودند به فلان فامیل این قدر بدهید از جمله پسر عمویی داشتند فرمودند هفتاد اشرفی بدهید سالمه کنیز حضرت بود به حضرت گفت این آقا چاقو برای شما کشیده فرمودند می‌خواهم مصداق این آیه باشم «وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّـهُ بِهِ أَن يُوصَلَ» (رعد/ 21) کسانی که قطع رحم می‌کنند از پانصد سال راه بوی بهشت به مشامشان نمی‌رسد می‌خواهیم مصداق قاطع رحم نباشم حتی فامیل‌هایی که به ما بدی کردند بیاییم وصیت کنیم به آن‌ها خدمتی شود به ما بدی کردند ما طلبکار هستیم باز هم به آن‌ها وصیت کنیم هم آن‌ها ما را حلال کنند هم ما حلال کنیم یکی از چیزهایی که در وصیت مهم است این است که الآن برای میت مجلس‌های سنگین تالارهای سنگین می‌گیرند میلیون میلیون هزینه می‌کنند در صورتی که این‌ها را اگر به فقرا بدهند هم برای ورثه هم برای آن شخص بسیار ارزشش بالاتر است مجلس ترحیم ساده برگزار بکنند چند میلیون گل و دسته‌های آن چنانی نباشد تکریم زنده‌ها است من گاهی رفتم در مجالس ختم اصلا کسی به قرآن گوش نمی‌دهد تشکر از این و آن است می‌گویند چه کسی آمد چه کسی رفت برای میت اثری ندارد این برای حفظ آبروی زنده‌ها است ما به جای این که وصیت بکنند که سوم هفتم بگیرند این را وصیت بکنیم برای کارهای خیر که به مراتب بالاتر است و می‌ماند برای ما یک ختم خیلی ساده و نه زیاد بگیرند یک مجلس دو مجلس. الآن مرسوم شده سوم و هفتم را یکی می‌کنند خیلی خوب شده چهلم هم مجلس ساده بگیرند تمام بکنند مرحوم آقای دولابی وصیت کردند برای من مجلس نگیرید بنرهایی که می‌زنند چند میلیون می‌شود چه اثری برای مرده دارید بروید کار خیر انجام بدهید ما سوراخ دعا را گم کردیم اگر خود شخص کاری نکرده باشد وصیت به خیر نکرده باشد مجالس ختم به دادش نخواهد رسید یکی از چیزهای مهم این است که حتما در وصیت نامه‌ها یا شفاها گفته شود بسیاری از بچه‌ها وابسته به پدر مادر و همسر هستند اگر این پدر مادر چون رابطه‌ی عاطفی و احساسی و اخلاقی با هم دارند مثل پیغمبر و امامان و اولیاء خدا که وصیت‌های اخلاقی داشتند بگویند فرزندان عزیز من من از شما خواهش می‌کنم نمازتان را اول وقت بخوانید به فقرا رسیدگی بکنید روضه‌ی محرم فاطمیه را از دست ندهید من خودم وصیت کردم سخاوت بالاترین چیزی است که انسان‌ها را نجات می‌دهد روضه در خانه زندگی مان نسل اندر نسل باشد چون این رابطه‌ی ما با اهل بیت است رسیدگی به فقرا مخصوصا سادات فقیر باشد این چیزهای مهم را که نکته‌های مهمی است حتما در نظر بگیریم خیلی دیدیم پدرم به من گفته من گوش می‌دهم مادرم به من وصیت کرده این کار را بکن می‌کنم ممکن است صد پیغمبر بگویند اثر نداشته باشد این خیلی خوب است فشرده و خلاصه رسیدگی به فقرا گره گشایی کارهای خیر وصیت به اموری که خدا و پیغمبر دوست دارند خیلی اثر دارد فرهنگ وصیت را جا بیندازیم باب شود روز به روز هم وصیت‌ها را بهتر کنیم یکی از مسائلی که مهم است الآن هم باب شده وصیت به اهدا عضو است هم پدر مادر‌ها اگر فرزندشان از دست رفت تصادفی پیش آمد یا سکته کرد راضی باشند یا خود ما ثبت بکنیم یا وصیت بکنیم اگر حادثه‌ای پیش آمد از اعضای ما قابل استفاده بود اهدا شود چقدر کار خوب است بسیار کار پسندیده‌ای است در وصیت بگنجانیم یکی هم وصیت به این که لحظه‌های حساس شب اول قبر موقع خیلی مهمی است صدقه دادن گوسفند کشتن کار خیر کردن باشد موقع دفن ما روضه بخوانند تربت عقیق بگذارند این مستحبات را انجام دهند استادی داشتیم می‌گفتند جریدتین یادتان نرود دو چوب تازه از درخت انار انجیر تازه باشد حدیث داریم همراه میت اگر بگذارند آن تا وقتی که تازه است خدا آن میت را عذاب نمی‌کند و اگر در وقتش عذاب نکرد دیگر عذاب نمی‌کند در آدابی است که خیلی تاکید شده پیغمبر ما عبور می‌کردند دیدند قبری معذب است فرمودند دو چوب تازه بیاورید قبر را کندند قضایش را به جا آوردند فرمودند مادامی که این‌ها تازه است خدا عذاب نمی‌کند این آداب مهم است ممکن است مستحب به نظر برسد اما خیلی مهم است موقع دفن آداب رعایت شود تربت بگذارند جریدتین بگذارند آدم را درست دفن بکنند با تلقین خوب این‌ها خیلی اثر دارد ولی در راسش ادای دیون و واجبات است.