94-10-21- حجت الاسلام و المسلمين فرحزاد -وصیت نامه پیغمبر گرامی (ص) به حضرت علی (ع) - (عذر خواهی و عذر پذیری)
برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: وصیت نامه پیغمبر گرامی (ص) به حضرت علی (ع) - (عذر خواهی و عذر پذیری)
كارشناس: حجت الاسلام و المسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 21-10-94
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
رسیده ام به خدایی که اقتباسی نیست *** شریعتی که در آن حکم‌ها قیاسی نیست
خدا کسی ست که باید به دیدنش بروی *** خدا کسی که از آن سخت می‌هراسی نیست
به عیب پوشی و بخشایش خدا سوگند *** خطا نکردن ما غیر ناسپاسی نیست
به فکر هیچ کسی به غیر خودت مباش‌ای دل *** که خودشناسی تو جز خداشناسی نیست
دل از سیاست اهل ریا بکن، خود باش *** هوای مملکت عاشقان سیاسی نیست
شریعتی: سلام به همه‌ی شما دوستان خوب خیلی خوش آمدید به این سمت خدا دلتان گرم به محبت اهل بیت علیهم السلام باشد خوشحالیم در کنار شما هستیم سلام علیکم حاج آقا فرحزاد.
حاج آقا فرحزاد: سلام عرض می‌کنم خدمت شما و بینندگان عزیز و مهربان همان طور که عزیزان مستحضر هستند حاج آقای حسینی روز ولادت پیغمبر عظیم الشان و امام صادق علیه السلام از بینندگان عزیز یک نظر سنجی و نیازسنجی کردند و بسیار بسیار پیام‌های زیبا و جذاب و دلگرم کننده‌ای بود که من واقعا از صمیم دل تشکر می‌کنم شاید همین پیام‌ها و الطاف بیننده‌ها است که کارشناسان را به وجد می‌آورد و راه نسبتا سخت را از شهرستان می‌آیند تهران برای این برنامه واقعا تشکر می‌کنیم مخصوصا بحث اخلاق گذشت عفو قرض الحسنه آزادی زندانی‌ها و خیلی از مباحث و موضوعاتی که بیننده‌ها اشاره کرده بودند بحث وسواس که هزاران نفر از این گرداب بیرون آمدند واقعا جای خوشحالی و تشکر دارد من از صمیم دل از همه‌ی بیننده‌های عزیز تشکر می‌کنم و آرزوی موفقیت برای همه داریم همان طور که بارها عرض کردیم در همه‌ی مستحبات دعا زیارات و عبادات آن‌ها را شریک می‌کنیم این دسته جمع بودن خیلی الطاف الهی را سر ما نازل می‌کند صمیمانه تشکر می‌کنیم خوشحالی بزرگی ما تاثیرگذاری این برنامه‌ها است که هزاران نفر می‌گفتند می‌خواستیم طلاق بگیریم اختلاف داشتیم جدا شویم این بحث‌ها برای ما موثر بده حتی بسیاری از عزیزان می‌گویند ما برنامه‌های دیگر را نمی‌بینیم فقط این برنامه را می‌بینیم و به ما خیلی آرامش می‌دهد جز این که برای آن‌ها دعا بکنیم اندوخته‌ای نداریم.
شریعتی: بحث ما در این فصل جدیدی که خدمت ایشان و شما هستیم وصیت نبی مکرم اسلام به حضرت علی است نکات خیلی خوبی را شنیدیم که بسیار هم راهگشا است خدمت شما هستیم ادامه‌ی فرمایشات شما را می‌شنویم.
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم همان طور که محضر عزیزان گفتیم این فراز از وصیت برای ما مهم تر و مورد نیاز بود این هفته دیگر بحثش را جمع می‌کنیم پیغمبر عظیم الشان در این فراز به حضرت علی سلام الله علیه فرمودند یَا عَلِیُّ مَنْ لَمْ یَقْبَلِ الْعُذْرَ مِنْ مُتَنَصِّلٍ صَادِقاً کَانَ أَوْ کَاذِباً- لَمْ یَنَلْ شَفَاعَتِی (بحارالانوار، ج 74، ص 440) یا علی هر کس عذر عذر آورنده را نپذیرد کسی می‌آید صادقانه یا مجبوری یا کاذب عذرخواهی می‌کند پوزش می‌طلبد حلالیت می‌طلبد اگر عذر عذر آورنده را نپذیریم ولو این که موجه باشد یا غیر موجه باشد اگر رد کنیم اهمیت ندهیم یا انتقام بگیریم شفاعت پیغمبر شامل حال ما نمی‌شود که بحث ما درباره‌ی این بود که رنجش پیدا نکنیم تا می‌شود گذشت بکنیم و راه کارهایی که می‌تواند این صفت را در ما بارور بکند که عفو و گذشت و رنجش پیدا نکردن و عواملی که این فضا را برای ما ایجاد می‌کند در این باره یکی دو هفته صحبت کردیم که یکی اصل تغافل است این که انسان خیلی چیزها را باید ندیده نشنیده بگیرد و محو بکند هر ظرفی تا تمیز نباشد نمی‌شود استفاده کرد ولو بهترین ظرف‌ها باشد راهش این است که از خودمان شروع بکنیم یک تعبیر خیلی لطیف و ظریفی از حضرت علی در نهج البلاغه است اُحْصُدِ الشَّرَّ مِنْ صَدْرِ غَيرِكَ بِقَلْعِهِ مِنْ صَدْرِكَ (نهج البلاغه، حکمت 178) یعنی کینه‌ها شر و بدی‌ها را از سینه‌ی طرف مقابلت درو کن با کندن آن شر و بدی‌ها و کینه‌ها از ته دل خودت یعنی این طرف را هر چقدر صاف می‌کنی صفا جلا می‌دهی او هم اگر انسانی باشد واقعا وارستگی داشته باشد انسانیت داشته باشد او هم واقعا پاک می‌شود مثل این که وقتی جلوی آینه وقتی صورتمان را پاک می‌کنیم عکس مقابل هم پاک می‌شود خودمان را کینه‌ها را بریزیم دور خودمان را پاک کنیم. درو کن شر را یعنی هر چه می‌توانی روی خودت کار بکن این جا را که قشنگ تمیز کردی روی او هم کم کم اثر می‌کند پاک می‌شود اگر هم پاک نشد شما رشد می‌کنی بالا می‌روی این برای شما خیلی خوب است یکی از چیزهایی که باعث می‌شود به انسان آرامش فوق العاده برسد خود انسان آن‌هایی که حالت انتقام و کینه ورزی و قصاص را دنبال می‌کنند خودشان آرامش ندارند دائم طرف مقابل در ذهنشان است مرور می‌کند فلانی به من بدی کرده چنین کرده چهل پنجاه سال است همین طور کینه کدورت است دنبال این است که فرصت باشد انتقام بگیرد طرف نابود شود یا بلایی به سرش بیاید او آرامش خودش را به هم زده حضرت علی می‌فرماید تَعافُوا تَسْقُطُ الضَغائِنُ بَيْنَكُمْ (کنز العمال، حدیث 7004) اگر این عفو و گذشت را سیره‌ی خودتان قرار بدهید این آتش‌ها کینه‌ها کدورت‌ها بین شما از بین می‌رود یعنی با بخشیدن کینه‌ها کدورت‌ها از بین خواهد رفت یکی از چیزهایی که کینه کدورت‌ها از بین می‌برد خوبی کردن به کسانی است که به ما بدی کردند احسان بکنیم این دیگر خیلی فوق العاده است اولا خدا می‌فرماید کظم غیض بکنید متقین کسانی هستند که خشمشان را فرو می‌برند مرحله‌ی دوم عفو و گذشت بکنیم قصاص نکنیم انتقام نگیریم از این بالاتر که قشنگ خودمان را تمیز می‌کند به آن کسی که به ما فحش داده جسارت کرده بی ادبی کرده دعا بکنیم یک کاسه آش هم ببریم در خانه اش ببریم از او تشکر بکنیم این دیگر فوق العاده است واقعا سیره‌ی پیغمبر‌ها سیره‌ی امامان سیره‌ی اولیاء خدا همین روش بوده واقعا این کار تمرینش هم آدم را بزرگ می‌کند ولو به خودمان به زور عیب ندارد ما بارها عرض کردیم بعضی چیزها تکلفش هم خوب است إن لَم تَكُن حَليما فَتَحَلَّم فَإِنَّهُ قَلَّ مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ إِلاّ أَوشَكَ أَن يَكونَ مِنهُم (نهج البلاغه، حکمت 207) اگر هم حلیم نیستی خودت را به حلم زدن و بردباری بزن حضرت امیر فرمود کم کسی است که خودش را شبیه دسته و جمعی بکند الا این که مثل آن‌ها شود جزئشان می‌شود وَمَنْ یَتَصَبَّرْ یُصَبِّرْهُ اللَّهُ (میزان الحكمه،ج 2، حدیث 10128) حضرت علی فرمود کسی که خودش را به صبر وادار بکند خدا هم به او صبر می‌دهد چطور گفتند گریه به امام حسین نمی‌توانی بکنی تباکی بکن حالت گریه بگیر خیلی مواقع حالت گریه که می‌گیرد اشکش هم جاری می‌شود جاری هم نشود ثواب را می‌دهند بعضی چیزها این قدر خوب است که تشبه اش هم برکاتش را دارد ولو دلمان راضی نیست ولی با عدم رضایت قلب به کسی که با ما قهر کرده بدی کرده پیامک می‌دهیم تلفن می‌زنیم دعا می‌کنیم محبت می‌کنیم هدیه می‌دهیم خدا می‌گوید می‌پذیرم بلکه می‌خواهم بگویم این جا ثوابش از همه جا بیشتر و فوق العاده است به کسی که به ما خوبی کرده خوبی می‌کنیم هنر نیست در یک روایتی امام به کسی فرمودند این که آدم به خوب‌ها خوبی بکند با بد‌ها بدی بکند حیوانات هم بلا نسبت دارند به حیوان وقتی محبت می‌کنید دم تکان می‌دهد سر تکان می‌دهد بدی بکنی پرخاشگری می‌کند این که هنر نیست هنر انسان خیلی بالاتر از این هاست مرحوم بهاء الدینی بارها می‌فرمودند من سابق فکر می‌کردم خوبی را با خوبی باید مقابله کرد بدی را با بدی دیدم این خیلی کلاسش پایین تر است هنر این است که کسی که به ما اذیت رسانده ما دعا بکنیم در آغوش بگیریم کسی که به ما بدی کرده بغل می‌کنیم نوازش می‌کنیم چه کار می‌تواند بکند او زمین خورده و اسیر ماست خلع سلاح می‌شود یک پیامی بود چند تا در این باره پیام‌های قشنگی بود گفتند شما می‌فرمایید عفو بکنیم به ما اتهام می‌زنند شما ظالم پرور هستید ساده لوحی هستید آدم نفهمی هستید نه بگویند اگر گفتند ثواب ما چند برابر می‌شود اصلا این علامت شجاعت و بزرگی و تحمل است علامت بردباری است بار را می‌تواند به مقصد برساند الآن یک کسی به من اهانت کرد فحش داد جسارت کرد این کم ظرفیتی و کوچکی و جهالت من است که فوری جواب بدهم ولی اگر لبخند زدم تحمل کردم سعه صدر به خرج دادم علامت رشد و کرامت و کمال و بزرگی و سعه صدر من است شیطان می‌آید در اطرافیان نفوذ می‌کند به وسیله‌ی آن‌ها می‌خواهد ما را به مسیر خودش بکشاند وقتی ما با کرامت و سعه صدر برخورد می‌کنیم شیطان با صورت به زمین می‌خورد صورتش خدشه دار می‌شود که به مقصدش نرسیده یکی از عواملی که این را برای ما آسان می‌کند آرامش و راحتی است که به انسان می‌دهد انسان‌های بی کینه راحت می‌خوابند زندگی می‌کنند ناراحتی اعصاب و افسردگی دارند چهل سال قبل مادر شوهر عمو خاله هر کسی حرفی زده پیامک تند داده ولش نمی‌کند خودش از همه بیشتر اذیت می‌شود مرحوم آقای دولابی می‌فرمودند آدم‌هایی که سعه‌ی صدر دارند اگر تحمل بکنند کتک خورشان خوب می‌شود دنده هایشان خوب می‌شود طرف هم دیگر نمی‌زند طرف وقتی می‌زند که دردت بیاید وقتی دردت نمی‌آید دیگر طرف نمی‌زند گفت کارد بهر اورسات کورا گردنیست سایه کف کنده است او را کارد نیست الآن گوسفندی که سرش را بریدند دیگر کارد نمی‌کشند نفسش بریده شده زمین خورده این زمین خورده است آدم زمین خورده را دیگر لگد نمی‌زنند ولی اگر شاخ و شانه نشان می‌دهی او هم بیشتر تحریک می‌شود این کار را بکند ملا عبدالله خدا رحمتش کند از عرفا بوده کلمات خیلی پخته‌ای دارد نکته‌ی قشنگی است می‌گوید افرادی که به ما بدی می‌کنند یا حرف تند می‌زنند قهر می‌کنند به کجای ما برمی‌خورد؟ به کدام قسمت چون ما دارای ابعاد مختلف هستیم روح مان نفسمان جان مان بدنمان این زخم‌ها به کجا می‌خورد می‌گوید این زخم‌ها به من ما به نفس ما می‌خورد این نفس هر چه شکسته تر شود بهتر است نفس ما دشمن ما است به روح ما برنمی‌خورد روح ما جان ما و حقیقت ما همه‌ی دنیا به ما اهانت بکنند مرگ بگویند اصلا اثر ندارد همه‌ی دنیا بگویند درود بر تو او در فضای خودش است «قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي» (اسراء/ 85) از عالم بالاست به حقیقت ما هیچ دستی نمی‌خورد ولی نفس ما تعین و تشخص ما عنوانی که برای خودمان درست کردیم پز و پرستیژ و من به این بت برمی‌خورد لذا درگیر می‌شود می‌خواهد دعوا بکند یا انتقام بگیرد خدا می‌خواهد من ما را بشکند کمک می‌کند بت را می‌شکند تبر برداشته زحمت را کم کرده ما نمی‌خواهد بشکنیم او می‌شکند دیگران دارند این کار را می‌کنند بگذار شکسته شود و روح ما بلکه بالا هم می‌رود کیف می‌کند و این کلام نورانی که بارها خواندیم از وصیت‌های حضرت علی علیه السلام به امام حسن مجتبی علیه السلام است که فرمود وَ لَا يَكْبُرَنَّ عَلَيْكَ ظُلْمُ مَنْ ظَلَمَكَ فَإِنَّهُ يَسْعَى فِي مَضَرَّتِهِ وَ نَفْعِكَ وَ لَيْسَ جَزَاءُ مَنْ سَرَّكَ أَنْ تَسُوءَهُ وَ اعْلَمْ يَا بُنَيَّ أَنَّ الرِّزْقَ رِزْقَانِ رِزْقٌ تَطْلُبُهُ وَ رِزْقٌ يَطْلُبُكَ (كنز العمال ، ج 16 ، ص 375 ) اگر شما را کسی آزار داد اذیت کرد خیلی برایت بزرگ جلوه نکند او به ضرر خودش و به نفع ما کار می‌کند بت ما را می‌شکند منیت‌های ما را خرد می‌کند گناهان ما را به خودش منتقل می‌کند ثواب‌های خودش را به ما منتقل می‌دهد این تعادل برقرار می‌شود چرا این قدر بزرگ جلوه می‌دهی چقدر این آدم را آرام می‌کند آن حرفی که بارها گفتیم شیخ بهایی یا یکی از علما که غیبتش را می‌کردند به غیبت کننده گاهی پول هم می‌فرستاد می‌گفت گوش هایت سنگین شده غیبت کرده می‌گوید بله می‌دانم ثواب‌های من را زیاد می‌کرد گناهان من را کم می‌کرد پول می‌دهم گفتند دیگر غیبتت را نمی‌کند گفت من هم دیگر پول نمی‌فرستم برای خدا کار بزرگ این جا اتفاق می‌افتد که ما در مقابل گفت بدی را بدی سهل باشد جزا اگر مردی احسن الی من عصی این شعر حافظ واقعا حافظ را نباید فقط به دید شاعر نگاه کرد عارف عالم اهل سیر و سلوک بوده حافظ قرآن با چهارده روایت بوده می‌گوید وفا کشیم و ملامت کشیم و خوش باشیم که در طریقت ما کافریست رنجیدن چرا؟ چون کفر است من شما می‌رنجد بت شما می‌رنجد اگر کسی رنجش پیدا می‌کند این بت می‌رنجد این کفر است راهی که ما به سوی خدا پیش می‌رویم به روح ما به جان ما به آخرت ما هیچ برنمی‌خورد بله به دنیای ما آبروی من حیثیت من برمی‌خورد به من بزرگ برمی‌خورد چرا به دیگران هزار اهانت می‌کنند به ما برنمی‌خورد ولی به حزب من گروه من جناح من برمی‌خورد به این من که گوشه‌ای بیاید غوغا می‌شود.
شریعتی: یک وقت آقای قرائتی نقل می‌کرد کسی وارد جمعی شد به همه شان فحشی داد کسی تکان نخورد رفت جلو تک تک گفت تو فلان تو فلان به همه برخورد.
حاج آقا فرحزاد: بله علامت این است که به من می‌خورد و الا اگر به غیر من می‌خورد انسان مشکل ندارد پس به من ما برمی‌خورد اگر به کسی می‌گویی تو بلند می‌شود یقه را می‌گیرد به او برمی‌خورد به قول این جفای خلق با تو در جهان، گر بدانی گنج زر آمد نهان، خلق را با تو چنین بدخو کنند، تا ترا ناچار رو آن سو کنند مردم که فشار می‌دهند مخصوصا به آن‌هایی که آدم خدمت می‌کند می‌فهمد این‌ها به درد آدم نمی‌خورند این‌ها به درد آدم نمی‌خورد نمی‌ماند آن چیزی که می‌ماند خدا و چهارده معصوم و اولیای خدا هستند آدم بیشتر از خلق خدا کنده می‌شود به سمت خدا و آخرت حرکت می‌کند این فشارها اذیت‌ها آزار‌ها در آن خیلی گنج بزرگی خوابیده از دیگران قطع امید کردند اگر ما گنج باطنش را پیدا بکنیم و بهره اش را ببریم دیگر اصلا ناراحت نمی‌شویم خیلی سبک و آرام می‌شود یکی از چیزهایی که باز عفو و گذشت را در ما آسان می‌کند این هم نکته‌ی خیلی مهمی است که اگر ما عفو بکنیم خدا هم عفو می‌کند پیغمبران هم عفو می‌کنند امامان هم عفو می‌کنند بلکه حق الناس‌ها هم که به گردن ما است طرف‌ها را واسطه می‌شوند آن‌ها هم عفو بکنند این قاعده‌ی کلی را ما بارها گفتیم هر طوری که ما با دیگران رفتار بکنیم همان طور با ما رفتار می‌شود این نکته خیلی مهم است اگر شما عفو بکنید عفو می‌کنند گیر بدهی گیر می‌دهند گذشت بکنی گذشت می‌دهند سخت بگیری سخت می‌گیرند مسخره بکنی مسخره می‌کنند مرحوم آیت الله زاهدی در قرآن بودند از رفقای مرحوم آیت الله بهاء الدینی خیلی شخصیت بزرگی بودند ایشان در شب قدر به مردم در قم فرموده بودند کدام یک از شما دوست دارید امشب واقعا خدا عفوتان بکند؟ ما این همه می‌گوییم خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ یَا رَبِّ و العفو اگر می‌خواهید عفو الهی شامل حال شما شود بیایید امشب با خدا معامله بکنید بگویید خدایا هر کس که ما به او حقی داریم به خاطر ما در دنیا گیر دنیا گیر آخرت حرفی زده چیزی گفته کاری کرده خیلی‌ها هستند خجالت می‌کشند بیایند بگویند ما را ببخش یا می‌ترسند به مادر شوهر بگویند ما را ببخش هزار فتنه به پا شود بگوید حالا چه کار کردی اول دعوا است خیلی‌ها به خاطر عذرهایی که دارند یا به خاطر مشکلاتی که است یا به خاطر این که رویش نمی‌شود خجالت می‌کشد نمی‌گوید بیاییم به خاطر خدا از همه‌ی این‌ها بگذریم ما از همه گذشتیم می‌گذریم گذشته و آینده راضی به گناه نیستیم ولی خدایا آن چیزی که مربوط به ما می‌شود راضی نیستیم به خاطر ما خار پای کسی برود زمین بخورد گرفتار دنیایی داشته باشد رزقش کم شود آخرتش کم شود هیچ وقت راضی به این کار نیستیم هیچ چیز ته دلمان نیست بیننده‌ها بیایند این معامله را با خدا بکنند مرحوم آیت الله زاهدی فرمودند اگر کسی شب قدر این معامله را بکند من قول می‌دهم صد در صد خدا از همه می‌گذرد اگر شما گیر ندهی گذشت بکنی خدا قطعا می‌گذرد خدا قطعا می‌بخشد خدا نمی‌گوید تو گذشتی من نگذرم؟ من از همه‌ی عفو کننده‌ها برتر و بالاتر هستم هر کسی سر سوزن عفوی دارد یک ذره از دریای رحمت اوست عفوّ است عفو کننده ترین عفو کننده‌ها است عفو خدا در مقابل عفو دیگران قابل قیاس نیست یَا مَن عَفوُّهُ عَظِیم یا عَظیمَ الْعَفْوِ (دعای جوشن کبیر) ولی چه کار کنیم این شامل حال ما شود؟ خدا به ما می‌گوید دو بدی کوچک به تو کردند حاضر نیستی ببخشی میلیارد میلیارد گناه کردی می‌خواهی من ببخشم؟ خیلی رو داری تو ببخش تا من ببخشم مطابق روایات هم این خیلی است ما خواب و داستان خیلی نمی‌خواهیم بگوییم این‌ها را موید می‌آوریم به خاطر چاشنی یک بزرگواری از علما نقل کردند فرمودند کسی آدمی بود هم سعه‌ی صدر داشت خیلی با گذشت بود اهل عفو و بخشش بود می‌گفتند فلانی پشت سرت غیبت کرده می‌گفت ولش بکن من گذشتم تهمت زده بارها عرض کردیم ما راضی نیستیم گناه انجام شود غیبت تهمت نباید ظلم کرد آن مرحله را ما گفتیم فعلا در این هستیم که مرنج در نرنجاندن شاید ده‌ها جلسه صحبت کردیم ولی حالا ما در معرض رنجش قرار گرفتیم پاک کنیم نرنجیم حالا این اتفاق در مسیر ما افتاده هر کسی هر چیزی می‌گفت او می‌گفت ولش کن بی خیال دنیا ارزش این را ندارد ما درگیر شویم با جاهل وقتمان را تلف بکنیم از دنیا رفت چند وقت گذشت دوستی داشت او را خواب دید که جایش خیلی خوب است وضعش خوب است گفت چه خبر گفت من وقتی از دنیا رفتم در عالم برزخ نکیر و منکر آمدند من این را هم تا به حال در سمت خدا نگفتم در ذهنم بود بگویم ما هر چه که شنیدیم تا به حال می‌گوییم نکیر و منکر یعنی بازپرس‌هایی که در مقام مچ گرفتن هستند یعنی از انکار می‌آید همه اش می‌خواهد اتهام را ثابت بکند علیه ما هستند نکیر و منکر یعنی علیه ما هستند همه اش دنبال این است یک جای کج رفته باشیم پرونده‌ای تجسسی جایی که مچ بگیرند نکیر و منکر مال بعد‌ها است مال کفار و منافقین است برای مومنین که نکیر و منکر نیست برای مومنین بشیر و مبشر است خیلی خوب است ان شاء الله عزیزانی که می‌خواهند پیگیری بکنند در روایات هم است به مفاتیح مراجعه بکنند دعای هر روز ماه رجب یک فرازش این است وَ ادْرَأْ عَنِّي مُنْكَرا وَ نَكِيرا وَ أَرِ عَيْنِي مُبَشِّرا وَ بَشِيرا (مفاتیح الجنان، دعای هر روز ماه رجب) یعنی خدایا من که از دنیا می‌روم نکیر و منکر را از من دور بکن باز پرس‌هایی که مال جهنم هستند دنبال اتهام هستند که ثابت بکنند برای آدم‌های بد هستند و برای مومنین دوست داران اهل بیت مبشر و بشر می‌آید مچ گیری ندارد دست گیری دارد همه اش بشارت می‌دهند فلان جا کار خوب کردی پرونده ات خیلی خوب بوده عالی بوده چنین چنان بوده برای اهل بخشش بشیر و مبشر می‌آید نکیر منکر نمی‌آید جلوه‌ای از رحمت الهی است «وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ» (بقره/ 223) ینذر الکفارین کفار و منافقین و بد‌ها را باید هشدار بدهیم بترسانیم مومنین که دست بالا کرده گذشت کرده انفاق می‌کند برای چه بترسانیم بازجویی بکنیم نکیر و منکر مال بد‌ها است شاید خیلی از بیننده‌ها نشنیدند مچ می‌گیرند پدر طرف را می‌خواهند در بیاورند.
شریعتی: مشابه همان ذهنیتی که در مورد حضرت عزرائیل داشتیم.
حاج آقا فرحزاد: بله فرشته‌ای است که پرده‌ها را می‌زند کنار به ملاقات حضرت علی امامان پیغمبر ما را می‌برد این برداشت‌ها دیدمان را ما عوض بکنیم خیلی زندگی مان عوض می‌شود بشیر و مبشر آمدند سوال کردند چه کار کردی چه آوردی فلان جا مثلا آن فرشته دیگر گفت ولش بکن گفت چرا ولش بکنم او در دنیا هر کس به او بدی می‌کرد می‌گفت ولش بکن چون او دیگران را ول می‌کرده رها می‌کرده می‌بخشیده دستور خداست ولش بکنیم ول بکنی ولت می‌کنند گیر بدهی گیر می‌دهند سخت بگیری سخت می‌گیرند در دنیا بشیر و مبشر باشی آن جا هم بشیر و مبشر می‌آید در دنیا مچ بگیری فلان جا دیر دعوتم کردی فلان جا محلم نگذاشتی اگر حساب بکشیم حساب می‌کشند بعضی‌ها هستند از اول مهمانی که می‌نشیند یا رفاقت تا آخر فقط گلایه می‌کنند بعضی از بستگان می‌گویند اسم فلانی را گذاشتیم آه و ناله شکایت و گلایه شکایت آمد ناله آمد آه آمد فلان جایم درد می‌کند خوبی‌ها را انتقال بده نعمت‌ها را انتقال بده همه اش آه و ناله شکایت گلایه پرونده‌ی چهل سال فلان دختر خاله چنین کرده پسر خاله چنین کرده ول کن راحت بگذار زندگی بکنیم خوش باشیم وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم که در طریقت ما کافریست رنجیدن افرادی که می‌بخشند بدون حساب کتاب می‌روند بهشت خیلی مهم است این خیلی آدم را راحت می‌کند خدایا من از همه‌ی کسانی که من گردن آن‌ها حقی دارم من گذشت کردم دعایشان هم می‌کنم این خیلی راه را آرام فضا را آرام می‌کند این آیه‌ی قرآن است زیرش هم روایت داریم «فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّـهِ» (شوری/ 40) یعنی کسی که گذشت بکند آشتی بکند صلح بکند این روایت را هم می‌ترسم یادم برود امام صادق علیه السلام فرمود افرادی که می‌آیند حلالیت می‌طلبند یا عذرخواهی می‌کنند اگر شما نپذیری شفاعت پیغمبر شامل حال شما نمی‌شود و امید همه‌ی عالم به شفاعت پیغمبر است امام صادق دو بار لعنت کردند لعن یعنی از رحمت خدا از بهشت دور است مَلْعونٌ مَلْعونٌ رَجُلٌ يَبدؤهُ أخوهُ بالصُّلْحِ فلَمْ يُصالِحْهُ (بحارالانوار، ج 74، ص 236) یعنی دو بار فرمودند ملعون است از رحمت خدا دور است آن فامیل دوست رفیقی که می‌آید می‌گوید ببخشید اشتباه کردم غلط کردم حلالیت می‌طلبم می‌گوید من نمی‌بخشم من چنین چنان می‌کنم دو بار مورد لعنش قرار داد این طرف خدا می‌فرماید کسی که عفو بکند و آشتی بکند اجرش با خداست امام صادق در ذیل این آیه فرمودند در روز قیامت از طرف خدا ندا می‌رسد کجا هستند آن‌هایی که از خدا طلب دارند به خدا حق پیدا کردند ما این تعبیر را فقط برای این گروه داریم برای شهدا علما انبیا نداریم مگر این که آن‌ها این صفت را داشته باشند که معمولا دارند آخر حق به خدا پیدا کردن خلاف قاعده است خدا به ما حق دارد ما از خدا چه طلبی داریم؟ یا ذال من و لا یمن علیه تو بر ما منت داری کسی به خدا منت ندارد خدا می‌فرماید بعضی‌ها هستند به من حق پیدا کردند یعنی یک کاری کردند که من واجب است به آن‌ها توجه بکنم مدیون آن‌ها هستم بعد می‌گویند این‌ها چه کسانی هستند اَینَ العَافُونَ عَنِ اللنَّاس کجا هستند آن‌هایی که در زندگی گذشت می‌کردند می‌بخشیدند خانه تکانی می‌کردند کینه‌ها را دور می‌ریختند این‌ها بیایند برود در بهشت امام باقر علیه السلام فرمود انَّ اهلَ الصبرَ يدخلونَ الجنَّةَ بغيرِ حسابٍ (سفينة البحار، ج 2، ص 5) آن‌هایی که در مسائل و مشکلات صبر می‌کنند تحمل می‌کنند گلایه و شکایت و انتقام و کینه جویی ندارند بدون حساب کتاب از قبر که بیرون می‌آیند می‌روند بهشت آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است آن‌هایی که گذشت می‌کنند دوست اهل بیت هستند ذیل این آیات عزیزانی که اهل مطالعه هستند روایاتش را ببینند تفسیر نورالثقلین تفسیر برهان تفسیر‌های مختلف روایی مان «إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ، ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُم» (غاشیه، 26-25) ذیل این آیه ما روایاتی داریم از امام هشتم از بقیه‌ی امامان که فرمودند آن‌هایی که دوست ما هستند شیعه هستند گوش می‌دهند صفات خوب دارند روز قیامت ممکن است دین گردنشان باشد فرمودند اگر به ما حقی داشته باشند ما اولی هستیم که بگذریم ما از حق خودمان می‌گذریم و اگر از طرف خدا بدهکاری دارند ما پیش خدا شفاعت می‌کنیم و خدا کریم تر است از این که حرف ما رد بکند خدا حق خودش را می‌بخشد و اگر دیونی به مردم دارند ما وساطت می‌کنیم که مردم هم آن‌ها را ببخشد اگر این جا ما گذشت کردیم هم حق الناس‌ها را واسطه می‌شوند البته آن مقداری که می‌توانیم باید بپردازیم آن کسی که پول دارد باید بپردازد کسی نباید بی خیال باشد خیلی از زندانیان غیر عمد سالیان سال گوشه‌ی زندان هستند تصادفات حوادث غیر عمد است ما نمی‌گوییم اراذل اوباش را ببخشند یکی بار اولش بوده یک لحظه عصبانی شده هر طوری که برای خودت اتفاق بیفتد دوست داری با تو رفتار بکنند شما همان طور با دیگران رفتار بکن اگر کسی پای ما را لگد کرد اگر کسی به ماشین ما زد آیا ما می‌خواهیم زندان بکنیم قصاص بکنیم پول بگیریم یا گذشت بکنیم هر طور دوست داریم با ما رفتار بکند همان طور برخورد بکنیم اگر بچه‌ی ما خیانتی کرد چند سال گوشه‌ی زندان بخوابد یا دوست داریم ببخشد؟ پس بچه‌ی دیگری این طوری رفتار کرد شما همین طوری رفتار بکن من را کنار بگذار هر چه است سر این من است باید بزنی بشکنی نشکنم در هر کجا گیر می‌دهد می‌شکنند وقتی شما گذشت نکردی خدا می‌گوید من گذشت نمی‌کنم گیر می‌دهد تمام زندگی ات به هم می‌ریزد تا ببخشی وقتی ببخشی در رحمت باز می‌شود. «فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّـهِ» حضرت به این آیه استشهاد کردند خدا می‌فرماید اجرش با خداست پیغمبر ما صلوات الله علیه که جان همه‌ی عوالم به قربان ایشان فرمودند در گذشته یک مردی بود در زمان‌های سابق به نام ابو زمزم چقدر گفت من که باشم که بر آن خاطر عاطر گذرم لطف‌ها می‌کنی‌ای خاک درت تاج سرم یک انسان معمولی بود پیغمبر امام نبوده وصی پیغمبر نبوده غلام بوده کاسب بوده معمولی بوده پیغمبر خاتم اشرف مخلوقات او را یاد می‌کند به عنوان الگو بین امت معرفی می‌کند می‌فرماید او کسی بود که هر روز صبح با خدا معامله می‌کرد می‌گفت خدایا من دلم را پاک کردم هر کس گردن من حقی دارد حلالش کردم من به کسی حق دارم حلالش کردم به خاطر من آسیبی نبیند در بهشت برود جهنم نرود برایش خیرخواهی می‌کنم فرمودند از او یاد بگیرید آبرویش خودش را خرج می‌کرد این را پیغمبر ما دوست دارد اگر ما یک جلسه فقط در مورد همین موضوع برای بیننده‌های عزیز صحبت بکنیم جا دارد پیغمبر ما بیست سال حدودا از مردم مکه آن چه که شما فکر بکنید اذیت و آزار دیدند مجنون ساحر کذاب خواستند شکمبه گوسفند شتر سر پیغمبر خالی کردند پای پیغمبر را خرد کردند سنگ می‌بستند پیشانی حضرت را شکستند وحشی قاتل جگر حضرت حمزه را در آورد هند جگر خوار ابوسفیان اگر در تاریخ ثبت شود چقدر یاران پیغمبر را زیر شکنجه‌ها شهید کردند پدر مادر عمار یاسر را پیغمبر در فتح مکه همه بودند خیلی هایشان می‌توانست انتقام بگیرد فرمود شما درباره‌ی من چه قضاوت می‌کنید؟ گفتند شما کریم هستید برادر کریمی هستید فرمود همان حرفی که یوسف پیغمبر به برادران گفت من به شما می‌گویم خیلی مهم است پیغمبر حقش بود که انتقام بگیرد قصاص بکند ولی خانه‌ی ابوسفیان را مأمن قرار داد ابوسفیان سرچشمه‌ی تمام مفاسد و جنایات و فتنه‌ها بود ولی گذشت کرد گذشت را خیلی خدا دوست دارد چیزی مثل نرنجیدن و گذشت کردن انسان را به بهشت و خدا نزدیک نمی‌کند.
شریعتی: این بهشت بهشت ارزانی است یا پر هزینه است؟
حاج آقا فرحزاد: بهشتش خیلی قیمتی است ولی راه ورودش گذشت است.
شریعتی: بهایی که ما می‌پردازیم عفو کردن کار سختی است یا آسان است؟
حاج آقا فرحزاد: برای آن‌هایی که کوچک هستند خیلی سخت است برای آن‌ها که بزرگ هستند مثل پیغمبر ما این همه بیست سال برادر با برادر خواهر با خواهر سر یک دعوت من یک طایفه را می‌شناسم سر یک دعوتی که برای او نوشته حاج آقا برای او نوشته دکتر برای او نوشته مهندس چند سال با هم قهر هستند سر یک عنوان این عنوان‌ها را خرد کنیم بگذاریم زمین چقدر من پرست خود پرست هستیم سر یک کارت دعوت که چرا مال او را مهندس نوشته مال من را مهندس ننوشته خیلی نفهمی و جهالت است بریزیم دور این منیت و خودخواهی را از همین جا بهشت ما شروع می‌شود وحشی قاتل آمد پیش پیغمبر فرمودند من بخشیدمت جگر حضرت حمزه را مثله کرده بخشید عفو کرد که در طریقت ما کافریست رنجیدن کفر است گفت تا فضل و علم بینی بی معرفت نشینی یک نقطه ات بگویم خود را مبین که رستی اگر خودت را ندیدی نجات پیدا کردی
شریعتی: خیلی ممنون صفحه‌ی 91 را امروز با هم تلاوت می‌کنیم آیات 80 تا 86 سوره‌ی مبارکه‌ی نساء از جزء پنجم قرآن کریم.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
مَّن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّـهَ وَمَن تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا ﴿٨٠﴾ وَيَقُولُونَ طَاعَةٌ فَإِذَا بَرَزُوا مِنْ عِندِكَ بَيَّتَ طَائِفَةٌ مِّنْهُمْ غَيْرَ الَّذِي تَقُولُ وَاللَّـهُ يَكْتُبُ مَا يُبَيِّتُونَ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّـهِ وَكَفَى بِاللَّـهِ وَكِيلًا ﴿٨١﴾ أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللَّـهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا ﴿٨٢﴾ وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّـهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا ﴿٨٣﴾ فَقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ وَحَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَسَى اللَّـهُ أَن يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَاللَّـهُ أَشَدُّ بَأْسًا وَأَشَدُّ تَنكِيلًا ﴿٨٤﴾ مَّن يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُن لَّهُ نَصِيبٌ مِّنْهَا وَمَن يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُن لَّهُ كِفْلٌ مِّنْهَا وَكَانَ اللَّـهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُّقِيتًا ﴿٨٥﴾ وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا ﴿٨٦﴾
ترجمه:
هر که از پیامبر اطاعت کند، در حقیقت از خدا اطاعت کرده و هر که روی برتابد [حسابش با ماست.] ما تو را بر آنان نگهبان [اعمالشان که به طور اجبار از فسق و فجور حفظشان کنی] نفرستادیم. (۸۰) و [آنان در محضر تو] می‌گویند: ما مطیع و فرمانبرداریم، ولی هنگامی که از نزد تو بیرون می‌روند، گروهی از آنان در شب نشینی‌های مخفیانه خود بر خلاف آنچه تو می‌گویی، [و غیر آنچه در حضورت می‌گفتند] تدبیر می‌کنند. خدا آنچه را که در شب نشینی‌های مخفیانه تدبیر می‌کنند [در پرونده اعمالشان] می‌نویسد. بنابراین از آنان روی برتاب، و بر خدا توکل کن؛ و کارساز بودنِ خدا [نسبت به امور بندگان] کافی است. (۸۱) آیا به قرآن [عمیقاً] نمی‌اندیشند؟ چنانچه از سوی غیر خدا بود، همانا در آن اختلاف و ناهمگونی بسیاری می‌یافتند. (۸۲) و هنگامی که خبری از ایمنی و ترس [چون پیروزی و شکست] به آنان [که مردمی سست ایمان اند] رسد، [بدون بررسی در درستی و نادرستی اش] آن را منتشر می‌کنند، و [در صورتی که] اگر آن خبر را به پیامبر و اولیای امورشان [که به سبب بینش و بصیرتْ دارای قدرت تشخیص و اهل تحقیق اند] ارجاع می‌دادند، درستی و نادرستی اش را در می‌یافتند؛ [چنانچه به مصلحت جامعه بود، انتشارش را اجازه می‌دادند و اگر نبود، از انتشارش منع می‌کردند] و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، یقیناً همه شما جز اندکی، از شیطان پیروی می‌کردید. (۸۳) پس در راه خدا به جنگ برخیز. تو فقط به [وظایف و اعمال] خودت مکلّف می‌باشی، و مؤمنان را [هم به جنگ با دشمن برانگیز و] تشویق کن؛ امید است خدا آسیب و گزند کافران را [از تو و مؤمنان] بازدارد؛ و خداست که صولت وقدرتش شدیدتر، وعذاب وکیفرش سخت تر است. (۸۴) هر کس وساطت پسندیده‌ای کند، [تا کار خیری چون جهاد، احسان به مردم و حلّ مشکلات جامعه انجام گیرد] بهره‌ای از آن برای او خواهد بود، و هر کس وساطت ناپسندی کند [تا شرّی و باطلی به وجود آید و زیانی به مردم رسد] سهمی از [گناه و وبال] آن برای او خواهد بود؛ و خدا همواره نگهبان بر هر چیزی است. (۸۵) و هنگامی که به شما درود گویند، شما درودی نیکوتر از آن، یا همانندش را پاسخ دهید؛ یقیناً خدا همواره بر همه چیز حسابرس است. (۸۶)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: از فضیلت ذکر صلوات می‌شنویم
حاج آقا فرحزاد: امام صادق علیه السلام فرمودند کسی یک بار صلوات بفرستد خدای متعال هزار صلوات رحمت نازل می‌کند با هزار صف از فرشتگان بر کسی که این ذکر را بگوید و بعد فرمودندلَمْ یَبْقَ شَیءٌ مِمَّا خَلَقَهُ اللَّهُ إِلاَّ صَلَّی عَلَی [ذلِکَ] الْعَبْدِ لِصَلاَةِ اللّهِ عَلَیْهِ وَ صَلاَةِ مَلائِکَتِهِ (کافی، ج 2، ص 492) اول خدا و ملائکه به او درود می‌فرستند رحمت نازل می‌کنند بعد فرمود خیلی عجیب است که ذکر صلوات چه بازتابی در عالم دارد این‌ها را آقای میرباقری باید باز بکند وقتی ما به اول شخصیت عالم درود می‌فرستیم خدا لطف و عنایت می‌کند او سرچشمه‌ی همه‌ی خوب‌ها و خوبی هاست این سرازیر می‌شود به همه‌ی ذرات عالم لذا انعکاسش این است که امام صادق علیه السلام فرمود مخلوقاتی در عالم باقی نمی‌مانند الا این که آن‌ها هم به تبعیت خدا و ملائکه دعا می‌کنند و درود می‌فرستند به کسانی که صلوات بر محمد و آل محمد می‌فرستند اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: اشاره‌ی قرآنی را بفرمایید.
حاج آقا فرحزاد: آیه‌ی آخر این صفحه «وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا» اگر کسی به شما تحفه‌ای داد هدیه‌ای داد شما بهتر از او آن هدیه چون ابتدا به تحفه و هدیه کرده باید بهتر پاسخ بدهی اگر نتوانستی بهتر پاسخ بدهی حداقل مطابق هدیه‌ی خودش به او هدیه بده مثل همان که البته ظاهر آیه مطلق است هدیه یعنی هر خیرخواهی از خیرخواهی معنوی مادی دعا کردن خدمت کردن خیر رساندن چیزی کسی به ما یاد می‌دهد هدیه‌ی مادی معنوی ولی مصداق مهمی که در روایات ما آمده که همین تحیت خیلی راحت و ساده سلام کردن است که اگر کسی به شما سلام کرد شما واجب است یا بهتر از او به او جواب بدهی یا حداقل مثل او به او جواب بدهی یک بزرگی می‌فرمود کمترین عرض ادب یک سلام است ولی پاسخش واجب شده سلام دعا و درود است ولی پاسخش واجب است ولی کسی که به ما هزار‌ها برابر سلام محبت کرده خدمت کرده خوبی کرده آیا نباید ما مد نظر بگیریم؟ اگر ما مد نظر نگرفتیم پیش خدا گم نمی‌شود «إِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا» خدا حساب‌های ما را می‌رسد کفر نعمت گاهی نعمت‌ها را از دست ما بیرون می‌برد.
شریعتی: خیلی ممنون آخرین فرصت طرح پرداخت رد مظالم است دیروز هم اشاره کردم فقط این نکته را باید تذکر بدهیم که این رد مظالم مختص ماه ربیع نیست در وقت‌های دیگر هم دوستان می‌توانند مظالم عباد را پرداخت بکنند منتها در این ماه برنامه‌ی سمت خدا از مراجع محترم تقلید اجازه گرفته تا مبلغ صد هزار تومان دوستان عزیز ما خودشان می‌توانند به فقرایی که می‌شناسند پرداخت بکنند.
حاج آقا فرحزاد: همان طور که اشاره کردید رد مظالم هر چند وقت یک بار آدم ممکن است یک جایی فراموش کرده نسیه گرفته از کسی پولی گرفته آن طرف ننوشته ما ننوشتیم فراموش کردیم حقی ضایع شده به کسی زده یادش رفته ماشین کسی خط برداشته طرف نبوده این رد مظالم می‌رود به حساب طرف این بسیار کار پسندیده‌ای است در ماه ربیع سنتی است هر سال دوستان اعلام می‌کنند تا صد هزار تومان از طرف مراجع مجاز هستند که بدهند ولی این را در ایام دیگر عزیزان هر چند وقت یک بار انجام بدهند انسانی که به حقوق دیگران اهمیت می‌دهد خدا هم به او لطف و عنایت می‌کند اگر نتوانیم طرف را پیدا بکنیم یا افرادی که در بچگی چون رد مظالم حتی در سن غیر تکلیف را می‌گیرد از باغ کسی بی اجازه میوه برداشته خورده شیشه‌ی کسی را شکسته این‌ها دیگر سن تکلیف غیر تکلیف نمی‌شناسد حق به گردن می‌ماند این کار پسندیده‌ای است در راستای همان گذشت و عفو است ما غیر مستقیم طرف را عفو و گذشت می‌کنیم یکی از برکات بسیار مهمی که آدم را سبک می‌کند برای گذشت و عفو این است که انسان هم نشین انبیا اولیا و امامان می‌شود که این خیلی مهم است آن‌هایی که گذشت می‌کنند عفو می‌کنند با پیغمبر محشور می‌شوند با اهل بیت محشور می‌شوند چون بارزترین صفات آن بزرگواران همین بوده یک کسی سبزی گندیده به مالک اشتر پرتاب کرد آدمی که زورش نمی‌رسد هنر نیست هنر این است که من می‌توانم انتقام بگیرم طرف را سرکوب بکنم قصاص بکنم ولی به خاطر خدا گذشت می‌کنم عفو می‌کنم بزرگی و کرامت به خرج می‌دهم اصلا اهمیت نداد راهش را کشید رفت به او گفتند که این شخصیتی که به او سبزی پرتاب کردی مالک اشتر است فرمانده لشکر حضرت علی است نیرو دارد بزرگ قبیله است خیلی متاثر شد ناراحت شد ردش را انداخت دید رفت مسجد دید مشغول نماز است صبر کرد نمازش تمام شد دعایش تمام شد زانو زد عذرخواهی کرد گفت نه مشکلی نیست من وارد مسجد شدم به خاطر تو نماز خواندم دعا کردم برای تو اعتقاد بنده این است این طور کارها که آدم در مقابل بدی من اش را می‌گذارد کنار از هزاران نماز شب عبادت دعا سجاده آب کشیدن بهتر است بعضی‌ها اصلا حاضر نیستند یک تو به آن‌ها بگویی یک انتقاد بکنی بگویی بالای چشمت ابرو است پدر طرف را در می‌آورد این گذشت کردن خیلی اگر ما اجرش و برکاتش و آرامش روحی و روانی و ظاهری و دنیا و آخرتی اش را درک بکنیم خودمان را می‌اندازیم در دریای عفو و بخشش
شریعتی: اگر چه شاید طرف مقابل نپذیرد کوتاه نیاید قطعا صلح یک طرفه بهتر از جنگ دو طرفه است
حاج آقا فرحزاد: بله تولید دارد یک کسی اگر فحش داد شما فحش می‌دهی دوباره او می‌دهد دوباره شما آتش می‌ریزید وسط اگر انتقام بگیریم چه می‌شود نگیریم چه می‌شود مثل زوج و زوجه تولید دارد خلادة بن عوس حضرت داود پیغمبر به آن عظمت به خدای متعال گفت هم نشین من در بهشت چه کسی است من الآن در دنیا با او آشنا شوم خیلی جالب بود برای من گفتند یک خانم خانه دار است آدرس گرفت رفت خانم آمد دم در گفت من از خدا هم نشینم را پرسیدم باید عابد باشد پیغمبر باشد خانم خانه داری هستی گفت اشتباه کردی گفت نه همین است خلاده تو هستی از حرف زدن تواضعت پیدا است می‌خواهم ببینم چه باعث شده گفت هر کس که به من بدی کرده صبر تحمل کردم در تمام سختی‌ها گرفتاری‌ها هیچ وقت گلایه شکایت ناشکری نکردم گفت حق است این صفت بزرگی است که این باعث شده تو با من هم نشین شوی