94-10-28-حجت الاسلام و المسلمين فرحزاد -وصیت نامه پیغمبر گرامی (ص) به حضرت علی (ع) - (عفو و بخشش)
برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: وصیت نامه پیغمبر گرامی (ص) به حضرت علی (ع) - (عفو و بخشش)
كارشناس: حجت الاسلام و المسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 28-10-94

بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

اگر جای مروت نیست با دنیا مدارا کن *** به جای دلخوری از تنگ بیرون را تماشا کن
دل از اعماق دریای صدف‌های تهی بردار *** همین‌جا در کویر خویش مروارید پیدا کن
چه شوری بهتر از برخورد برق چشم‌ها باهم *** نگاهش را تماشا کن، اگر فهمید حاشا کن
من از مرگی سخن گفتم که پیش از مرگ می‌آید *** به «آه عشق» کاری برتر از اعجاز عیسا کن
خطر کن! زندگی بی او چه فرقی می‌کند با مرگ *** به اسم صبر، کم با زندگی امروز و فردا کن

شریعتی: سلام به همه‌ی شما دوستان خوب خیلی خوش آمدید به این سمت خدا دلتان گرم به محبت اهل بیت علیهم السلام باشد خوشحالیم در کنار شما هستیم سلام علیکم حاج آقا فرحزاد.

حاج آقا فرحزاد: سلام عرض می‌کنم خدمت شما و بینندگان عزیز و مهربان آرزوی موفقیت برای همه‌ی سروران داریم امشب شب هشتم ربیع الثانی شب ولادت سر تا سر نور امام حسن عسکری علیه السلام است خدمت آقا امام زمان و همه‌ی دوست داران اهل بیت بینندگان عزیز تبریک عرض می‌کنیم ان شاء الله کاری که باعث شادی و دلخوشی اهل بیت باشد خدا به ما توفیق مرحمت بکند انجام بدهیم.
شریعتی: ان شاء الله بحث هفته‌ی گذشته خیلی مورد استقبال دوستان خوب قرار گرفت بحث امروز شما را می‌شنویم.
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم قبل از این که بحث امروز را شروع کنیم هم خلاصه و چکیده‌ای از بحث‌های عفو و بخشش و نرنجیدن را خدمت عزیزان عرض می‌کنیم و واقعا از صمیم دل تشکر می‌کنم که پیام‌های بسیار زیادی در این سه چهار هفته از عزیزانی که به این دستورالعمل‌های روایات عمل کردند آمده خودشان را سبک کردند یک حدیث زیبایی است که حضرت امیر می‌فرماید لَا رَاحَةَ لِحُقُود (غرر الحکم، ج 1، ص 229) آدم‌هایی که کینه‌ای هستند الآن هوای تهران آلوده است برای این است که هوا نمی‌آید باد نیست هوا را ببرد جریان ندارد باران بیاید این قدر اثر ندارد ولی یک باد تند بیاید هوا تمیز تمیز می‌شود دقیقا ما هم باید کینه‌ها را به باد بدهیم باد ببرد اگر نبرد و باشد مسموم می‌شود ریه‌های خودمان را خراب می‌کند می‌رود در وجود ما لذا آدم‌هایی که کینه ورز هستند دنبال انتقام جویی هستند به دل می‌گیرند نگه می‌دارند فراموش نمی‌کنند تغافل ندارند نشنیده بگیرد یا گذشت بکند این کار‌ها را نمی‌کنند حضرت علی می‌فرمایند راحتی و خوشی ندارند یکی از فواید گذشت و عفو این است که خود انسان سبک می‌شود خود انسان راحت می‌شود یکی از فوایدش این است که آدم‌هایی که می‌گذرند خدا هم از این‌ها می‌گذرد بسیاری از پیام‌ها این جمله بود که ما اگر از همه بگذریم ممکن است ما هم به دیگران حقی داریم به گردن ما حقی دارند روز قیامت کم بیاوریم من این را عرض کردم وقتی شما بخشیدی از ته دل گذشتی هم خدا از شما می‌گذرد اهل بیت فرمودند هم ما می‌گذریم هم طرف‌های شما را هم راضی می‌کنیم آن چه که در توان ما است عذرخواهی می‌کنیم ببخشید می‌گوییم حلالیت می‌طلبیم دیگران را هم می‌بخشیم اگر یک جایی کم و کاستی بود چون ما گیر ندادیم گذشت کردیم قطعا خدا دل آن‌هایی که گردن ما حق دارند به دلشان می‌اندازد از ما بگذرند این گذشت را دست کم نگیریم این خودش خیلی بزرگ است پیام داریم که از کجا بفهمیم توبه‌ی ما قبول شده یک علامت قبولی توبه این است که صفت بخشندگی و گذشت را خدا به آدم توبه کار مرحمت می‌کند یعنی همان طور که ما می‌گوییم الهی العفو یا عفوّ یا کریم العفو یا کریم الصفح‌ای خدا ببخش عفو بکن اگر واقعا بخشش واقعی شامل حال ما شود علامتش این است که در خود ما هم علامت بخشش و بخشندگی ایجاد شود چقدر روی می‌خواهد ما به خدا بگوییم میلیون میلیون گناهان من را ببخش اما کسی به من تو گفته بداخلاقی کرده تندی کرده مالی از من خورده من آن چیزی که در توانم است را می‌گیرم آن چیزی که نمی‌توانم بگیرم را ببخشم گذشت کنم جوانی که غیر عمد یا نه اصلا عمدی انجام داده ولی نادم و پشیمان است گوشه‌ی زندان افتاده پنج سال ده سال بیست سال هر شب خواب قصاص می‌بیند خواب بد می‌بیند واقعا تو خودت را بگذار جای طرف دوست داری؟ «أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّـهُ لَكُمْ» (نور/ 22) هر طور که دوست داری خدا با شما رفتار بکند شما همان طور با دیگران رفتار بکنید ما همه اش می‌گوییم الهی العفو خدا می‌گوید تو خودت هم عمل بکن عفو خودمان کجاست؟ مخصوصا خانواده‌هایی که به خاطر این‌ها یک عده‌ای در زندان هستند در آتش جهنم می‌سوزند گرفتار هستند من خیلی خوشم آمد عزیزانی که گفتند فلانی به ما اذیت آزار طولانی داده ولی به خاطر روایاتی که خواندید از ته دل گذشت کردیم برایشان دو رکعت نماز خواندیم دلمان را جلا دادیم چقدر خودشان راحت شدند بعضی‌ها نوشتند اگر ما گذشت بکنیم طرف جری می‌شود این برای ما رشد آور است برای ما خوب است ما بالا می‌رویم آن می‌خواهد آدم شود نشود اگر قابلیت داشت آدم شود اگر نداشت بدتر شود یکی از راه حل‌ها برای این که جری نشوند در مواردی که می‌توانند مثلا کسی که می‌آید عذرخواهی می‌کند دوباره تکرار می‌کند یا جری می‌شود ما به این‌ها نگوییم که ما گذشتیم ولی در دلمان حتما بگذریم آدم‌های پر رو که خیلی جری می‌شوند در دلمان عفو بکنیم ته دلمان هیچ چیز نباشد در حالات یکی از علمای بزرگ نقل کردند که یک طلبه‌ای به ایشان تهمتی زده بود که مثلا این جاسوس خارج است ایشان هم ناراحت شده بود بعد آمده بود عذرخواهی بکند گفته بود من ببخشم؟ این حرف‌ها چه بود زدی؟ یک جوری صحبت کرده بود طلبه به التماس افتاده بود غلط کردم ببخشید از دهانم در رفته است خلاصه وقتی رفته بود آقایان گفته بودند چرا گفت من از اول بخشیده بودم ولی اگر می‌گفتم ممکن بود او یا امثال او دوباره تکرار بکنند من به ظاهر نگفتم اگر یک جایی می‌بینید طرف جری می‌شود در دلت عفو بکن ولی به او نگو ولی در دلت هیچ کدورتی نگه ندار برایش دعا هم بکن. در روایات ما هم اشاره شده که انسان اگر در عفو و بخشش اگر اشتباه بکند هیچ خسارت و ضرری ندارد یک جایی را نباید عفو بکنیم عفو کردیم ولی در انتقام یا قصاص اگر اشتباه کردیم چه؟ بی جا انتقام گرفتیم بی جا قصاص کردیم بی جا جواب دادیم این قابل جبران نیست خیلی سخت است مشکل است ما در روایت داریم اگر قاضی حتی اشتباهی عفو کرد مجرمی را عیب ندارد ولی اگر بی جا کسی را تازیانه زدند زندان کردند قصاص کردند اشتباهی این آقا را قصاص کردند می‌شود زنده اش کرد؟ نمی‌شود می‌خواهم عرض بکنم در عفو هم اگر ما یک جایی زیاده روی کردیم اشتباه کردیم به جایی برنمی‌خورد ولی خدا جبران می‌کند ولی اگر در انتقام و گرفتن حق بی جا افراط کردیم این قابل تدارک نیست یکی از نکات دیگری که جا مانده این است که خیلی‌ها می‌گویند ما گذشت می‌کنیم آن طرف برود راحت برای خودش خوش باشد؟ ما این طور جاها ما قانون داریم اگر کسی از قاتل گذشت کرد مدعی العموم حق عمومی مردم است که قاتل را آزاد نگذارد پنج الی ده سال ممکن است زندانش بکند بستگی دارد به طرف از لحاظ جنبه‌ی عمومی جرم این طور نیست ما هم اگر گذشت کردیم هر کس دستاویز عملش همراهش است اگر آن هم جبران نکند تدارک نکند کسی که غیبت ما را کرده تهمت زده آبروی ما را ریخته دل ما را شکسته برای ما رشد آور است ما عفو می‌کنیم گذشت می‌کنیم دعا می‌کنیم ما می‌رویم بالا ولی آن معلوم نیست به این راحتی ممکن است قصاص عمل خودش پاگیرش شود آن را خدا غیبت کننده اگر توبه کرد حدیث داریم آخرین کسی است که می‌رود بهشت اگر توبه نکرد اولین کسی است که می‌رود جهنم حضرت علی ابن ملجم را عفو کرد ولی خدا که ولش نمی‌کند عقوبتش می‌کند امام مسلمین را به شهادت رسانده ولی حضرت امیر فرمودند فَالعَفوُ لي قُربَةٌ ، و هُوَ لَكُم حَسَنَةٌ (نهج البلاغه، نامه 23) هم به خودشان هم به بچه هایشان فرمودند این عفو کردن هم برای ما قرب آور است برای شما حسنه و پاداش دارد برای شما خوب است آن‌هایی که ته دلشان است پدر طرف در بیاید می‌خواهم عرض بکنم باز خدا گیر بدهد به آن‌ها بازتاب عملشان همراه آن‌ها است گناه را باید پاسخ بدهد اگر توبه جبران نکند یک عبارت دیگر در خطبه‌ی متقین است یکی از راه حل‌ها این است آن‌هایی که دلشان نمی‌آید قشنگ جلا بدهند ببخشند برای طرف برای نجاتش هدایتش گرچه این صفات انبیا اولیا است ما رشد پیدا می‌کنیم یک راه حلش این است به خدا واگذار بکنند در خطبه‌ی متقین علامت متقین را حضرت علی می‌فرماید وَإِنْ بُغِیَ عَلَیْهِ صَبَرَ حَتَّی یَکُونَ اللَّهُ هُوَ الَّذِی یَنْتَقِمُ لَهُ (نهج البلاغه، خطبه 193) اگر هم یک جایی دلمان آن قدر قوی و بزرگ و دریا دل نیست که راحت ببخشد پاک بکند بگوید خدایا من به تو واگذار می‌کنم هر کاری خودت می‌خواهی بکن آن هم قشنگ تر است از این که من بیایم انتقام بگیرم آن موقع تعدی می‌کنم زیادی می‌گیرم یک غیبت کرده من ده بار غیبت می‌کنم نوعا عدالت را رعایت نمی‌کنیم در مخاصمه زیاده روی فراوان می‌شود بسیاری از جاها افرادی که مظلوم واقع می‌شوند نکته‌ی خیلی دقیقی است بسیاری از افراد در جایی که به آن‌ها ستم می‌شود آن قدر زیاده روی می‌کنند که جایشان با ظالم عوض می‌شود این آقا صد هزار نفر از مالش گم شده چهل نفر بی گناه را تهمت می‌زند گناهش از صد هزار تومان دزدی خیلی بالاتر است دروغ و تهمت خیلی بالاتر است آدم باید مواظب باشد بسیاری از جاها ما مظلوم می‌شویم ولی باید مواظب باشیم خودمان ظالم نشویم یک راهش این است که به خدا واگذار بکنیم بگوییم خدایا من توان گرفتن حقم را ندارم به خودت واگذار می‌کنم خودت اگر حقش است به او بده اگر حقش نیست من را راضی کن این قشنگ تر از این است که ما انتقام بی جا بگیریم در هر صورت این که آدم گذشت بکند که بی حساب کتاب می‌رود بهشت پرونده اش راحت بسته می‌شود بدی هایش پوشیده می‌شود خوبی هایش رشد پیدا می‌کند این عفو و بخشش و گذشت را خدا خیلی دوست دارد داستان فتح مکه را عرض کردیم حضرت یوسف با برادرانش هجده سال زندان چهل سال دوری از خانواده این همه خدا طبل می‌زند برای حضرت یوسف علیه السلام برای چیست؟ برای گذشتش است آن کمالات معنوی و روحی اش بوده و الا زیبایی جسمی آن قدر مهم نیست که یک سوره خدا برای حضرت یوسف بگوید زیبایی‌های معنوی اش مهم است ما از همه گذشت کردیم دوستان بیننده را هم دوست داریم همین طور باشند و این رشد آور است
شریعتی: مهم این است که منعطف باشیم بعضی‌ها خیلی خشک هستند تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند یک لحظه با خودشان خلوت بکنند که ببخشم یا نبخشم در این حد به خودشان مجال نمی‌دهند
حاج آقا فرحزاد: بله خدا هم همان طور با آن‌ها رفتار می‌کند هر طور ما با دیگران رفتار می‌کنیم توقع داشته باشیم خدا آن گونه با ما رفتار خواهد کرد. فراز بعدی پیامبر عظیم الشان به حضرت علی می‌فرماید یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِی الصَّلَاحِ- وَ أَبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الْفَسَادِ (من ‏لا یحضره‏ الفقیه، ج۴، ص۳۵۲) یا علی جایی که راستگویی باعث اختلاف شود باعث دردسر شود باعث فتنه شود دعوا درست شود ضرر مالی جانی به کسی برسد این راست گفتن جایز نیست راست گفتنی که باعث ضرر مالی جانی شود فساد ایجاد بکند اختلاف و دو به هم زنی باشد شر به پا شود مثل سخن چین بنده پشت سر شما حرفی زدم یک کسی شنید بیاید به شما بگوید این راست است همان را که شنیده می‌گوید دروغ نمی‌گوید ولی این که فساد ایجاد می‌شود دو دل از هم جدا می‌شوند خدا دوست ندارد مبغوض است خدا راستی که فتنه انگیز است راستی که اختلاف برافکن است راستی که در دل‌ها اختلاف می‌اندازد آتش افروزی می‌کند خدا دوست ندارد ولی دروغی که اختلاف را از بین ببرد صلح و صفا ایجاد بکند یا ضرر مالی جانی که حق ما است دارد پایمال می‌شود اگر راست بگوییم پایمال می‌شود ولی دروغ می‌گوییم جان یک مومن جان خودمان مال مهمی محفوظ شود ناموس کسی گناه کسی مخفیانه کرده حق کسی نیست اگر کسی بگوید فتنه به پا می‌شود خیلی خانواده‌ها مسئله را نمی‌دانند گفتن مسائل ناموسی حرام است به هیچ کس حتی به همسر بسیاری از بزرگان هم شاید همه گفتند فحشا و منکر حق شوهر نیست یعنی حق خانم نیست حق الله است استغفار بکند بعضی‌ها با یک گفتن فتنه و فسادی در فامیل می‌اندازند دیگر دل این مرد یا دل این زن تا آخر عمر پاک نمی‌شود خدا راستی که باعث فتنه و فساد شود دوست ندارد دشمن دارد و دروغی که مصلحت آمیز باشد البته شرح می‌دهیم جایی که مال جان یا به خاطر صلح بین دو طایفه فامیل دو دل‌ها این را خدا دوست دارد قبل از این که بحث صلح را بیشتر رویش مانور می‌دهیم خود راست گفتن و دروغ گفتن را معنا بکنیم احادیثی را بگوییم چون به این راحتی هم نیست که آدم فردا دور بگیرد هر جایی که بگوید من تشخیص بدهم دروغ بگوید موارد استثناء و اضطرار و اورژانسی است دروغ اجازه داده شده است. یکی از بدترین من روایاتش را مراجعه کردم یک مقدار جا خوردم در اسلام دروغ این قدر گناه بزرگی است دروغ و کذب بدترین از بدترین گناهان کبیره دروغ گفتن است تعبیر حضرت علی این است که لاسُوءَ أَسوَءُ مِنَ الْكِذْبِ (بحارالانوار، ج 69، ص 259) یعنی در میان بدی‌ها ما بدی بدتر از دروغ گفتن نداریم یا در روایت دیگری حضرت رسول اکرم فرمودند جُعِلَتِ الْخَبَائِثُ فِي بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ الْكَذِبُ (بحارالانوار، ج 69، ص 263) تمام خبائث را در خانه‌ای گذاشتند و کلیدی که تمام بدی‌ها را باز می‌کند دروغ است این تعبیر در چند روایت آمده کلیدی که سرچشمه‌ی تمام بدی‌ها است این دروغ گفتن است شاید رمزش هم این باشد که دروغ اصلا امنیت اعتماد همه چیز را به هم می‌ریزد یعنی یک کسی می‌خواهد مثلا بنای ازدواج را بگذارد من یک خانواده‌ای البته مال خیلی سال قبل است آمدند پیش من هر دو خانواده‌ی محترمی بودند با هم اختلاف شدیدی داشتند کار به طلاق کشید ما هم خیلی به عنوان حکم بودیم گفتند هر چه نظر بدهید قبول داریم من به خانم گفتم چرا با او زندگی نمی‌کنی ادامه نمی‌دهی قصد طلاق داشت گفت من خیلی ساده بگویم حرف راست با من تا به حال نزده شب اولی که آمدند خواستگاری چند نفر از آقایانی که سرشناس بودند آوردند که ما خانواده‌ی چنین چنانی هستیم ما جا آوردیم گفتند فوق لیسانس است سه شغل دارد یک جوری دکوربندی کردند هیئتی که همراه آورده بودند ما هم دست پاچه شدیم خدا را قسم می‌دهیم به حق امام حسن عسکری وسایل ازدواج برای همه‌ی دختران پسران به زودی زود فراهم بفرماید گفت ما منتظر بودیم یک آدم خوبی بیاید تحقیق آن چنانی نکردیم عقد را فوری خواندیم و فردای آن روز رفتیم دنبال کارها یک کمی که تحقیق کردیم دیدیم لیسانس هم ندارد اخراجی دانشگاه است درسش را هم درست نخوانده شغل ندارد بیکار است بین پنج الی هفت میلیون در سال ما در دادگاه‌ها پرونده داریم اگر دروغ را از این پرونده‌ها برداریم به یک میلیون هم شاید نرسد متهم راستش را بگوید افراد راستش را بگویند زن و شوهر در زندگی راست بگویند دو شریک با هم راست بگویند چک می‌خواهد بنویسد راست بگوید پول ندارد الکی این دروغ است دروغ زبانی دروغ عملی اگر دروغ در زندگی برچیده شود کسی که خرید و فروش می‌کند می‌خواهد شریک شود پیمانکار پیمان می‌بندد وعده می‌دهد اگر راستش را بگوید کسی که توانایی کاری را ندارد راست بگوید جهان گلستان می‌شود پرونده‌ها جمع می‌شود پیغمبر خدا می‌فرماید دروغ همه‌ی بدی‌ها است نمی‌گوید یک شرّ دو شرّ یک خبیث می‌گوید تمام خبائث یعنی هر چه خباثت و بدی است در خانه‌ای گذاشتند ورود به جهنم و تمام خباثت‌ها دروغ است با دروغ در تمام بدی‌ها باز می‌شود سنگ روی سنگ بند نمی‌شود با دروغ اعتماد را سلب می‌کند طرف را به خلاف واقع و حقیقت می‌اندازیم واقعیتی که همه‌ی جامعه باید با آن آشنا باشند تو پرده می‌اندازی طرف را به جهالت می‌اندازی سراب نشان می‌دهی مثل چوپان دروغ گو مردم را سر کار می‌گذاشت یک بار واقعا گرگ حمله کرد داستانی که در مدرسه‌ها می‌خواندند خودش ضرر کرد به گوسفندان ضرر زد به جامعه به خانواده‌ها ضرر می‌زند آدم راست و حسینی باشد این کلام نورانی که یک جوانی آمد هم درباره‌ی حضرت علی داریم هم درباره‌ی حضرت رسول یک جوانی آمد محضر پیغمبر خدا عرض کرد عَلِّمْنِي خُلُقاً يَجْمَعُ لِي خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ فَقَالَ لَا تَكْذِب‏ (بحارالانوار، ج 69، ص 262) گفت یک اخلاقی موعظه‌ای بکن یک کلید واژه‌ای به من یاد بده که خیر دنیا و آخرت باشد همه چیز در آن باشد حضرت فرمودند دروغ نگو فقط تو به من قول بده از این به بعد دروغ نگو من هم قول می‌دهم تمام دنیا و آخرتت همه چیزت اصلاح می‌شود راست و حسینی زندگی بکن ظاهرش این است که فقط دروغ نگو اگر خواستی شراب بکنی فحشا منکر فلان کار منظورش این است که فقط همین دروغ نگو این را قول بده گفت چشم من قول شرف می‌دهم از این به بعد در عمرم اگر جانم هم برود دروغ نگویم گفت برو هر کاری می‌خواهی بکنی بکن دروغ نگو رفت یک جایی رفقایی داشت شراب آماده کردند برویم شراب بخوریم یک چند قدم که رفت گفت اگر پیغمبر از ما یا پدر مادر سوال کرد دهانت بو می‌دهد چه باید بگویم؟ پیمان بستم که راستش را بگویم گفت نه من نمی‌توانم بیایم خیلی عجیب است مرحوم شیخ رجب علی خیاط مثال قشنگی می‌فرمود احکام و دستورات دینی اسلام آن قدر قرص و محکم است مثل زنجیر به هم بسته شدند یکی اش را درست انجام بدهی همین نماز را درست بخوانی مرحوم آیت الله قاضی فرمودند من ریشم را گرو می‌گذارم همه‌ی کارهایش درست شود همه به هم ربط دارد دروغ نخواهی بگویی شش میلیون پرونده‌ها از بین می‌رود متهم راستش را بگوید از اول با راستی ازدواج شراکت معامله رفت و آمد همه چیز را انجام بدهد گرانفروشی راستش را بگوید بانک‌ها ربا مبتلا می‌شوند پرونده‌ی الکی درست می‌کنند این همه اتهامات بانکی داریم اختلاس‌ها داریم با دروغ می‌شود این کارها را کرد با راستی که نمی‌شود پرونده‌های جعلی همه اش با دروغ است تمام کارهای جهنم با دروغ پیش می‌رود روز بعد باز رفت یک کسی دنبالش آمد برویم کار خلاف انجام بدهیم رفت چند قدم گفت من قول دادم دروغ نگویم نمی‌تواند برود یک جا رفت سرقت بکند گفت باید راستش را بگویم اگر من را گرفتند باید راستش را بگویم این راستگویی باعث شد تمام کارهایش را ترک کرد. من آن موقع تعجب می‌کردم مرحوم آیت الله بهاء الدینی خدا رحمتشان کند استادانی که به ما حق دارند مرحوم آقای دولابی و آیت الله بهجت مرحوم آقای دولابی مجسمه‌ی صداقت بودند یک دروغ ما در عمرمان بینی و بین الله یادمان نمی‌آید از این‌ها شنیده باشیم از میلیون نماز شب دعا عبادت زیارت عاشورا بالاتر است ما در زیارت عاشورا می‌گوییم ثَبِّتْ لی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَکَ راستگویی راه امام حسین راه راستی است علامت منافق را بعدا می‌خوانیم دروغ است دقیقا راستگویی علامت مومن است و دروغ علامت منافق است مرحوم آیت الله بهاء الدینی بارها گروه‌های مختلفی می‌آمدند دیدن ایشان من یادم است سال‌های آخر عمرشان شاید بود نیمه‌ی شعبان گروه‌های زیادی آمدند منزل ایشان سکته هم کرده بودند روی صندلی گذاشته بودند با زحمت می‌توانستند بنشینند حرف بزنند ما منتظر بودیم در مورد امام زمان و فضائل امام زمان و دوران غیبت و علائم ظهور حرف بزنند معمولا صحبت هایشان پنج دقیقه سه دقیقه بود طولانی اش ده دقیقه بود همه منتظر بودند گروه‌های مختلف علما طلبه‌ها فرمودند حدیث داریم که تمام بدی‌ها را در یک صندوقی قرار دادند و شراب کلید باز کردن تمام بدی‌ها است إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ لِلشَّرِّ أَقْفَالًا وَ جَعَلَ مَفَاتِیحَ تِلْكَ الْأَقْفَالِ الشَّرَابَ وَ الْكَذِبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرَابِ (كافى، ج 2، ص 338) شرابی که کلید همه‌ی بدی‌ها را باز می‌کند دروغ از شراب هم بدتر است فرمودند بروید دروغ نگویید همه‌ی کارهایتان درست می‌شود با خدا دروغ نگویید با بندگان خدا دروغ نگویید به زن و بچه دروغ نگویید شاید پنج دقیقه درباره‌ی این که دروغ نگویید مشکل جامعه‌ی ما دروغ گفتن است و راه حلش راستگویی است بروید دروغ نگویید من ضمانت می‌کنم یک آقایی آمده بود از مسئولین به او گفته بود بازیگری را بگذار کنار همه‌ی کارهایت درست می‌شود ما نماینده‌های خوب داریم نماینده‌هایی هم که بی جا حق را غصب می‌کنند هم داریم اگر وعده‌های دروغین به مردم ندهند راست و حسینی بگویند چرا آدم وعده‌های دروغی می‌دهد تو که در توانت نیست تو که می‌دانی این کاره نیستی یک دروغ این است که من بیایم پست و مقامی که لایقش نیستم را غصب بکنم. این دروغ است این واقعا غصب و خیانت است الكذبُ خِيانَةٌ (سفینة البحار، ج 2، ص 473) کاری که خلاف واقع باشد قابلیت ندارم یک نوع خیانت است ایشان فرمودند بازیگری را بگذارید کنار راست و حسینی باشد چند نوع خودتان را نشان ندهید راستگویی تمام خوبی‌ها را برای انسان می‌رساند یک موقعی جوانی آمده بود خدمت آقای بهاء الدینی ایستاده به آقا گفت موعظه‌ای بفرمایید آقا فرمودند برو دروغ نگو همه‌ی کارهایت درست می‌شود به آقا گفت منظورتان دروغ نگو این که مثلا در نماز می‌گویم ایاک نعبد یعنی خدایا من فقط تو را پرستش می‌کنم این دروغ است فرمودند نه این مال عرفا است همین دروغ‌های معمولی را نگو همین دروغ روزمره را نگو چه خوردی چه پوشیدی پول خرد داری؟ دارد می‌گوید ندارم بچه اذیت می‌کند می‌گوید می‌کشمت این دروغ است روایت داریم محضر پیغمبر خدا یک خانمی به یک بچه‌ای گفت بیا جلو خرما بدهم حضرت فرمود نیتت این بود خرما بدهی؟ گفت بله گفت اگر نیتت این بوده خرما ندهی دروغ است تعارف‌های الکی دروغی دروغ است.
شریعتی: اگر این طور باشد مثل نقل و نبات دروغ می‌گوییم.
حاج آقا فرحزاد: همین طور است در خارج این طور نیست در خارج وقتی شما کرایه به تاکسی بدهی اگر طرف گفت بفرمایید طرف پیاده می‌شود نمی‌گیرد اصلا تعارف نداریم تعارف یعنی دروغ مگر جایی که آدم از ته دل بگوید امام صادق علیه السلام با بعضی از دوستانشان می‌رفتند رسیدند به منزل موقعی که خداحافظی کردند خداحافظ شما آمدند یکی از نزدیکان حضرت فرمود تعارف می‌کردید گفت آمادگی نداشتم اگر تعارف می‌کردم دروغ می‌شد تعارف‌های دروغی در دلش نیست دروغ که شاخ و دم ندارد دروغ است دیگر.
شریعتی: این غیر از قسم دروغ است؟
حاج آقا فرحزاد: آن که جرمش بیشتر است یا دروغ به پیغمبر خدا جرمش بیشتر است بزرگواری می‌فرماید من برای این که دروغ نشود می‌گویم اگر میل دارید بفرمایید یعنی من میل ندارم یا آدم طوریه بکند جمله نباید جمله‌ی دروغ آمیزی باشد به بچه‌ها وعده می‌دهیم من چنین می‌کنم چنان می‌کنیم می‌گوییم باید عمل بکنیم وعده‌ی دروغ نباید بدهیم تعبیرهایی که اصلا عملی شدنی نیست دروغ گناه خیلی بزرگی است.
شریعتی: خیلی ممنون صفحه‌ی 98 را تلاوت می‌کنیم آیات 122 تا 127 سوره‌ی مبارکه‌ی نساء
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا وَعْدَ اللَّـهِ حَقًّا وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّـهِ قِيلًا ﴿١٢٢﴾ لَّيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ مَن يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ وَلَا يَجِدْ لَهُ مِن دُونِ اللَّـهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا ﴿١٢٣﴾ وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَـئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا ﴿١٢٤﴾ وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِّمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّـهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَاتَّخَذَ اللَّـهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا ﴿١٢٥﴾ وَلِلَّـهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَكَانَ اللَّـهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُّحِيطًا ﴿١٢٦﴾ وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ قُلِ اللَّـهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَى عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَن تَنكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَن تَقُومُوا لِلْيَتَامَى بِالْقِسْطِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا ﴿١٢٧﴾
ترجمه:
و کسانی که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند، به زودی آنان را در بهشت‌هایی که از زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است، درآوریم، در آن جاودانه اند. وعده خدا حق است، و راستگوتر از خدا در گفتار کیست؟ (۱۲۲) [کیفر و پاداش] نه بر وفق آرزوهایِ [واهیِ] برخی از شما [مسلمانان] است، و نه بر وفق آرزوهایِ [پوچِ] اهل کتاب. هر کس مرتکب کار زشتی شود، به آن کیفر داده می‌شود؛ و جز خدا سرپرست و یاوری برای خود نخواهد یافت. (۱۲۳) و کسانی از مردان یا زنان که بخشی از کارهای شایسته را انجام دهند، در حالی که مؤمن باشند، پس اینان وارد بهشت می‌شوند، و به اندازه گودی پشت هسته خرما مورد ستم قرار نمی‌گیرند. (۱۲۴) و دین چه کسی بهتر است از آنکه همه وجودش را تسلیم خدا کرده و نیکوکار است، و از آیین ابراهیم یکتاپرست حق گرا پیروی کرده است؟ وخدا ابراهیم را [برای حق گرایی، خلوص، پاکی اخلاق واعمالش] دوست خود گرفت. (۱۲۵) و آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، فقط در سیطره مالکیّت و فرمانروایی خداست؛ و خدا همواره بر هر چیزی احاطه دارد. (۱۲۶) درباره [حقوق ازدواج و نیز ارث] زنان از تو فتوا می‌خواهند. بگو: فقط خدا درباره آنان [مطابق با آیاتی که در اوایل همین سوره گذشت] به شما فتوا می‌دهد، و درباره دختران یتیمی که حقوق لازم و مقرّر آنان را نمی‌پردازید، و [به قصد خوردن اموالشان] میلی به ازدواج با آنان دارید، برابر احکامی که در این کتاب بر شما خوانده می‌شود به شما فتوا می‌دهد. و [نیز درباره] کودکان مستضعف [ی که حقوق مالی و انسانی آنان را پایمال می‌کنید، مطابق احکامی که در قرآن بر شما تلاوت می‌شود به شما فتوا می‌دهد]. و [نیز سفارش می‌کند] که با یتیمان به عدالت رفتار کنید؛ و آنچه را [درباره زنان، دختران یتیم و کودکان مستضعف] از هر خیری انجام می‌دهید، یقیناً خدا همواره به آن داناست. (۱۲۷)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: هر چقدر از فضیلت ذکر صلوات بر محمد و آل محمد بشنویم کم است.
حاج آقا فرحزاد: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم یک روایت نورانی هفته‌های قبل خواندیم یک بخش اش ماند در کافی شریف است که امام صادق علیه السلام فرمود کسی بر پیغمبر درود بفرستد خدای متعال هزار صلوات با هزار صف از ملائکه بر او نازل می‌کند و همه‌ی موجودات عالم به گوینده‌ی این ذکر درود می‌فرستند بعد امام صادق علیه السلام در پایان فرمودند وَ مَن لَمْ یَرْغَبْ فِی هَذَا فَهُوَ جَاهِلٌ مَغْرُورٌ قَدْ بَرِئَ اللَّهُ مِنْهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ (كافی، ج 2، ص 492) تعبیر به این تندی ما در روایات یا نداریم یا بسیار کم داریم فرمود کسی که میل و رغبت عشق به صلوات نشان ندهد ما با صلوات باید عشق بکنیم مشتاق باشیم جزء وجود ما باشد کسی میل و رغبت به صلوات نشان ندهد این آدم جاهل است مغرور است گول خورده است خدا از او بیزار است پیغمبر و اهل بیت بیزار هستند از کسانی که بی رغبت هستند به صلوات به محمد و آل محمد اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
شریعتی: اشاره‌ی قرآنی را بفرمایید.
حاج آقا فرحزاد: خدای مهربان می‌فرماید «وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَـئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا» یعنی اگر کسی در کارهای خوب مرد و زن مهم نیست یعنی مرد باشد زن باشد اگر فقط مومن باشد یک علامت پاداش‌ها این است که مومن باشد موارد خاصی است که مثلا احسان اگر مومن هم نباشد اثر وضعی در دنیا دارد ولی پاداش‌های آخرتی و بهشت برین شرطش ایمان است اصول دینش درست باشد هر کس عمل صالح انجام بدهد اولا خود آن عمل صالح باشد چه مرد باشد چه زن باشد در حالی که مومن باشد خدا وعده داده این‌ها را وارد بهشت می‌کند و ذره‌ای هم به این‌ها ظلم و ستم نخواهد شد امیدواریم ما هم مصداق مومن و عامل صالحات باشیم.
شریعتی: خیلی ممنون در ادامه در خدمت شما هستیم.
حاج آقا فرحزاد: یکی از روایاتی که درباره‌ی دروغ و این که دروغ خیلی خطرناک است را عرض خواهم کرد بعضی‌ها می‌گویند دروغ از روی شوخی جایز است که ما الکی شوخی بگوییم البته این را هم تذکرش به جا است یک موقعی یک شوخی است که طرف می‌فهمد شوخی الکی است آن را فقها گفتند اشکال ندارد ولی یک شوخی که طرف نمی‌داند من شوخی می‌کنم به واقع و راستی می‌پذیرد جدی می‌گیرد آن حرام است دروغی که طرف اشتباه می‌گیرد فکر می‌کند ما راست می‌گوییم فلانی به حسابت پول ریخته الکی یک وقت مثلا در هنرپیشه‌ها در فیلم‌ها تئاتر‌ها همه می‌گویند دروغ است این دروغی که همه می‌دانند این شوخی که برای همه روشن است الکی است یا مبالغه‌ی بی حساب کتاب است می‌دانند شوخی است این بحثش جداست حرام نیست ولی شوخی که طرف نمی‌فهمد شوخی است الکی می‌خواهیم سر به سرش بگذاریم حرام است در روایت داریم لا یَجِدُ عَبدٌ طَعمَ الایمانِ حَتَّی یَترُکَ الکِذبَ هَزلَة وَ جِدَّهُ (اصول کافی، ج 2، ص 340) کسی طعم ایمان را نمی‌چشد مگر این که دروغ چه شوخی چه جدی را ترک بکند این تعارفی که عرض کردیم در شب ازدواج یکی از همسران پیغمبر خانم‌ها جمع شده بودند این خانم را ببرند خانه‌ی بخت پیغمبر عظیم الشان شیر تعارف کردند به خانم‌هایی که آمده بودند برای بدرقه وقتی که تعارف کردند خانم‌ها گفتند ما میل نداریم حضرت فرمودند لاَ تَجْمَعْنَ جُوعًا وَكَذِبًا یعنی بین گرسنگی و دروغ جمع نکنید خیلی جاها آدم تعارف می‌کند بفرما میل بکن خجالت می‌کشد گرسنه تشنه است می‌گوید میل ندارم فرمودند هم گرسنگی هم دروغ را جمع نکنید یعنی بگو من نمی‌خواهم بخورم یا بعدا حرف دروغ نزن انسان باید زبانش را رفتارش را کنترل بکند که به دروغ آمیخته نشود. چون امشب شب میلاد امام حسن عسکری است و در آستانه‌ی وفات کریمه‌ی اهل بیت حضرت فاطمه‌ی معصومه قرار داریم دوست دارم روایاتی از امام حسن عسکری خوانده شود. امام حسن عسکری علیه السلام به فرزندشان حضرت مهدی علیه السلام فرمودند وَ اعْلَمْ أَنَّ قُلُوبَ أَهْلِ الطَّاعَةِ وَ الْإِخْلَاصِ نُزَّعٌ إِلَيْكَ مِثْلَ الطَّيْرِ إِذَا أَمَّتْ أَوْكَارَهَا (کمال الدین، ج 2، ص 348) خیلی بیان نورانی و جالبی است همه‌ی ما دوست داریم در زمان غیبت امام زمان پیوند معنوی و ارتباط روحی و معنوی با امام زمان داشته باشیم چون قطعا امام زمان منشأ خیرات و برکات است یعنی آن ولی کامل خدا که نماینده‌ی صد و بیست و چهار هزار پیغمبر و امامان معصوم در این زمان روی کره‌ی زمین هستند وجود امام زمان است طبق آیات و روایات خیر و برکات و فیوضات به یمن ایشان است بر قلب و جان ایشان نازل می‌شود از آن جا به همه می‌رسد واسطه‌ی فیض عالم است چه کار کنیم این قطره وصل به دریا شود این جزء به کل وصل شود امام حسن عسکری راه پیوند را بیان فرمودند که به فرزندشان فرمودند بدان دل‌های کسانی که حرف شنوی دارند اهل طاعت هستند و اخلاص دارند برای خدا کار می‌کنند دل هایشان پر می‌کشد کنده می‌شود به سوی تو یعنی پیوند و ارتباط و اتصال به شما برقرار می‌کنند مثل پرنده‌هایی که هر کجا پرواز می‌کنند برمی‌گردند به آشیانه‌ی خودشان یعنی امام زمان آشیانه‌ی دل‌های پاک است آشیانه‌ی انسان‌هایی است که طاعت و بندگی و اخلاص دارند دو شرط برای ارتباط با امام زمان بیان کردند یک اهل طاعت باشیم این خیلی مهم است اهل طاعت یعنی یک بزرگواری می‌فرمودند بسیاری از انسان‌ها نوکر زمان هستند ولی یک عده‌ی کمی نوکر امام زمان هستند نوکر زمان نباشیم نان را به نرخ روز نخوریم همه دروغ می‌گویند اگر دروغ نگویی کارت پیش نمی‌رود همه رشوه ربا همه بی حجاب همه در عروسی می‌رقصند خواهی نشوی رسوا هم رنگ جماعت شو نوکر زمان افرادی که نان را به نرخ روز می‌خورند فراوان هستند جو گیر می‌شوند عادت پرست رسم پرست می‌شوند پس کی خدا پرستی؟ پس کی فرمان امام نوکر زمان نباشیم نوکر جبر و محیط نباشیم نوکر امام زمان باشیم اهل طاعت باشیم شیطان شش هزار سال عبادت کرد یک بزرگی آیت الله بهجت هم این جمله را فرمودند فرق است بین عبد و عابد بین عبادت و عبودیت بعضی‌ها عبادت دارند ولی عبد نیستند شیطان عبادت داشت شش هزار سال عبادت کرد وهابی‌ها داعشی‌ها عبادت دارند نماز می‌خواند روزه می‌گیرد حج می‌گیرد جهاد می‌کند ولی عبد نیست باید بگویی خدا به تو گفته این کار‌ها را جنایت‌ها را بکن؟ شیطان شش هزار سال عبادت داشت ولی خدا گفت به ولی خدا سجده بکن نکرد عبد یعنی طاعت شیطان به خدا گفت به جای سجده کردن به آدم من چند هزار سال رکوع سجده می‌روم خدا گفت إِنَّمَا أُرِيدُ أَنْ أُعْبَدَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ لَا مِنْ حَيْثُ تُرِيدُ (تفسیر قمی، ج‏1، ص42) خدا گفت آن طوری که من می‌گویم تو اگر واقعا می‌خواهی عبادت بکنی بیا به آدمی که نمی‌خواهی سجده بکن بگو چشم طاعت یعنی چشم خدایا جنگ جنگ صلح صلح زمین بگویی بزنم خودم را می‌زنم بلند شوم می‌شوم هر طوری که شما بگویید طوق بندگی را به گردنمان می‌اندازیم طاعت بالاتر از عبادت است بعضی‌ها عبادت دارند ولی عبودیت ندارند بعضی‌ها عابد هستند ولی عبد نیستند خدا عبد می‌خواهد ان شاء الله همه مان عبد باشیم یکی عبد باشیم یکی هم خالص باشیم بعضی‌ها کار خوب می‌کنند فرمان می‌برند ولی این فرمان باید برای خدا باشد صدقه می‌دهد خیرات می‌دهد کارهای فلان می‌کند ولی ریا و تظاهر و چشم و هم چشمی و رو کم کنی دارد اخلاص خیلی مهم است آن‌هایی که طاعت و بندگی می‌کنند و خلوص در زندگی شان دارند این‌ها قطعا در مسیر امام زمان هستند امام زمان داعی الله است دعوت به خدا می‌کند اگر شما هم در آن مسیر باشی قطعا ارتباط روحی و معنوی با امام زمان خواهی داشت. فرمود فرزندم دل‌های آن‌هایی که طاعت و عبد هستند و مطیع هستند خالص هستند دل این‌ها پر می‌کشد ارتباط و اتصال برقرار می‌کند با شما مثل پرنده‌هایی که برمی‌گردند به آشیانه شان. ما خیلی ناراحت شدیم حاج آقای میرباقری موقتا از برنامه خداحافظی کردند خیلی از بیننده‌ها با گریه و اشک پیام‌هایی که نوشتند که ما ده دقیقه گریه کردیم بحمدلله جایگاهی داشتند که دل‌ها را جذب کرده بودند مطالب بلندی از روایات اهل بیت برای همه ما عزیز بودند خلق و خویشان رفتارشان حمایت‌هایی که از این برنامه داشتند تواضع ایشان واقعا درس و بحث‌ها کارهایشان را تعطیل می‌کردند وقت می‌گذاشتند می‌آمدند خانه جای تشکر دارد عرض ادب و سلام داریم آرزو می‌کنیم در اولین فرصت برگردند به برنامه