موضوع برنامه: وصیت رسول گرامی اسلام به حضرت علی (علیهالسلام)
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 31-03-95
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
صبحی گره از رلف تو باز خواهد شد *** راز شب تار برملا خواهد شد
تو مایه وحدتی که با آمدنت *** هر قطب نما قبله نما خواهد شد
شریعتی: سلام میکنم به همه شما دوستان عزیز و مهربان. امیدوارم در هر کجا که هستید، طاعات و عبادات شما قبول باشد. انشاءالله بهترینها نصیبتان شود. پیشاپیش میلاد با سعادت امام مجتبی را به همه شما تبریک و شاد باش میگویم. حاج آقای فرحزاد سلام علیکم خیلی خوش آمدید.
حاج آقا فرحزاد: عرض سلام دارم خدمت جنابعالی و بینندگان و شنوندگان عزیز رادیو قرآن. ایام ولادت سرتا سر نور امام مجتبی(ع) تبریک و تهنیت عرض میکنیم. انشاءالله در این ماه بهترین برکات و الطافی که خدای متعال به بندگان خاصش نازل میکند به همه عزیزان نازل کند و گره همه را باز کند.
شریعتی: بحث ما با حاج آقای فرحزاد در روزهای دوشنبه وصیت نبی مکرم اسلام به امیرمؤمنان بود. نکات خوبی را شنیدیم. به فرازی رسیدیم که حضرت کسانی را برمیشمرند که دعاهایشان مستجاب است. من فکر میکنم ماه مبارک رمضان ماه دعا و نیایش است. چقدر خوب است جلسه امروز ما مزین به آداب دعا و نکاتی که درباره دعا باید بدانیم، باشد.
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
در وصایای حضرت به این وصیت رسیدیم که فرمود: «يا علي! أربعة لا ترد لهم دعوة» چهار گروه هستند که خدای مهربان دعای آنها را رد نمیکند. یکی پیشوای عادل است «إمام عادل». یکی «و والد لولده» پدری که برای فرزندش دعا می کند. سوم مؤمنی که پشت سر مؤمنی از روی خیرخواهی و دلسوزی دعا میکند. چهارم هم مظلوم، خدا میفرماید: من از تو دادخواهی میکنم ولو اینکه وقت ببرد. زمان هم بگذرد من داد تو را خواهم گرفت. دعای تو را مستجاب خواهم کرد. ما قبل از اینکه بیشتر این چهار مورد را باز کنیم، چون ماه رمضان ماه دعاست، من به روایات جدیدی برخورد کردم که برای خود من تازگی داشت و مهم بود. گفتم: در مورد اصل دعا که اهمیتش را در همه اوقات و ایام، خصوصاً ماه رمضان و شبهای قدر است، میدانید که ماه رمضان افضل ماهها و شب قدر افضل شبهای سال و ایام است. که یک سوره قرآن در مورد شب قدر نازل شده است. «لیله القدر خیر من الف شهر» مهمترین کار شب قدر ما دعاست. یعنی بهترین شبها و ایام که بالاتر از هزار ماه است، به ما گفتند: دعا کنید. اولاً در آیه قرآن داریم «إِنَ إِبْراهِيمَ لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ» (توبه/114) حضرت ابراهیم اواه بوده، و حلیم و صبور و بردبار بوده است. اواه را به دَعّی معنا کردند. یعنی خیلی دُعا میکرده است. در میان انبیاء بعد از پیغمبر ما، افضل انبیاء حضرت ابراهیم(ع) است. از ویژگیهای مهمش دَعّی بوده است.
یا درباره امیرالمؤمنین (ع) هم این تعبیر آمده که حضرت دعّی بودند. خیلی دعا میکردند. محصول عبودیت و بندگی ما یکی در همین دعاهاست. انسان هرچه کرنش کند و التماس کند، در روایت داریم که اگر کسی از فضل و لطف و خدا دعا نکند، درخواست نکند و گدایی نکند، گرفتار میشود. محتاج و فقیر میشود. هم فقیر معنوی و هم فقیر ظاهری! این آیه در سوره مبارکه فرقان در اواخر سوره خیلی مهم است. «قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُم» (فرقان/77) ای پیغمبر بگو: پروردگار من به شما توجه نمیکند. اعتنا نمیکند، اگر دعا و نیایش شما نباشد. هرکس دعایش بیشتر است، التماس و تضرع و لابهاش بیشتر است. این لطف خدا، نظر و عنایت خدا بیشتر است. مثل بچهای که با ناله و گریه خود تمام حواسها را جمع میکند. گاهی یک بچه در حرم پدر و مادرش را گم کرده است. با ناله و گریهای که میکند، تمام خدام متوجه او میشوند و کارش را راه میاندازند. دستگاه بالا هم همینطور است.
زور را بگذار، زاری را بگیر *** رحم آید شیرزاری فقیر
«قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُم» اگر دعا نباشد، خدا به شما نظر نمیکند. من معتقد هستم اگر دعای امام زمان(ع) که دعایش مستجاب است، و اولیای خدا، اگر این دعاها نباشد، سنگ میبارد. یعنی بخاطر اعمالی که مردم دارند و جنایات و ظلمهایی که روی کره زمین انجام میشود، این دعا امواج بلا را برمیگرداند. یعنی دعای آنها سپر است. این دعاها است که مشکلات را حل میکند.
مثلاً در روایت داریم «أَحَبُ الاعْمَالِ إِلَي اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي الارْضِ الدُّعَاءُ» (كافي/ ج2/ص467) نه افضل، تعبیر أحَب آمده است. أحَب بالاترین واژهای است که میشود در باره خدا استفاده کرد. محبوب ترین و آنچه که خدا خیلی دوست دارد. محبوبترین کارها در نزد خدا روی زمین دعا کردن است.
شیخ محمد بهاری از عرفا بود. شاگرد ملا حسین رحمانی گفته بود: گدایی را از دست نده که محتاج میشوی. یعنی اگر در خانه خدا گدایی نکنی، التماس نکنی و دعا نکنی محتاج خلقی میشوی که به تو چیزی نمیدهند یا یک لقمه که میدهند، منت میگذارند. دندان تو را میشکنند و خرد میکنند. چرا آدم در خانه خدا نرود و احتیاجش را برطرف نکند. دعا دریای معارف است. دعا دریای لطف و عنایت خدا را باز میکند. هیچ وقت انسان نا امید نشود و بگوید: دعا کردم مستجاب نشد. همین که در خانه خدا میروی و با خدا صحبت میکنی، این بالاترین اجابت است. که خدا وقت گذاشته و به ما توفیق داده او را یاد کنیم. در خانهاش را بزنیم. یا رب بگوییم، یا الله بگوییم. چه اجابتی از این بالاتر!؟
یکی از حدیثهایی که برای من تازگی داشت. در تهذیب الاحکام این روایت زیبا آمده است. در بحار هم مرحوم مجلسی نقل کرده است. شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد که دو نفر مشغول نماز شدند. البته در غیر نماز هم مشابه این سؤال شده همین است. دو نفر مشغول نماز شدند. یکی در نمازش سورههای طولانی قرآن را خواند. یکی هم در نمازش، در قنوتش زیاد دعا خواند. هرکدام مثلاً نیم ساعتی نمازشان طول کشید. «ِثُمَّ انْصَرَفَا فِي سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ» (تهذیب الاحکام/ج2/ص104) در یک ساعت معین هر دو از نماز فارغ شدند. «أَيُّهُمَا أَفْضَلُ» به امام صادق گفتند: کدام افضل است؟ «قَالَ كُلٌّ فِيهِ فَضْلٌ كُلٌّ حَسَنٌ» چون ما گاهی بخاطر اینکه اهمین قرائت قرآن را از دست ندهیم، حضرت اول یک مقدار طفره رفتند. فرمودند: هر دو حسنه است. هردو فضیلت دارد. راوی سمج بود. فرمود: کدام بهتر است؟ حضرت فرمودند: «وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ» شما نشنیدی خدای مهربان در قرآن میفرماید: مرا بخوانید، من اجابت میکنم؟ آن حالتی که در دعا هست از خضوع و خشوع و تواضع و فروتنی است در قرائت نیست. در قرائت شما کلام خدا را میخوانی و گوش میدهی. یا در نماز آن حالت شکستگی نیست. ولی در دعا التماس کردن هست. صدا زدن هست. این غرور و تکبر شما را میشکند. حدیث داریم که خدا دوست ندارد کسی نزد بنده هایش اصرار و التماس کند و چیزی بخواهد. ولی این التماس کردن در خانه خودش را خیلی دوست دارد. و درهای رحمت را باز میکند.
حضرت فرمودند: مگر نمیدانی خدا میفرماید: آنهایی که دعا را رها میکنند، مستکبر هستند. تکبر میورزند. به زودی با خواری و ذلت وارد جهنم میشوند. یعنی محصول عمر ما دعا است. قرآن خواندن هم فضیلت دارد، ولی دعا کردن عمل به همان آیههای قرآن است. و هم خضوع و خشوعش بیشتر است. هم توجه خدا را جلب میکند. مثلاً اگر قرآن نود درجه ثواب دارد، دعا صد درجه ثواب دارد. ما نمیگوییم در خواندن قرآن کوتاهی کنند. اما در سنجش دعا برتری دارد. بعد حضرت شش بار قسم خوردند. من شش بار قسم خوردن را به یاد ندارم. سه بار را داریم. حضرت فرمودند: «هِيَ وَ اللَّهِ الْعِبَادَةُ هِيَ وَ اللَّهِ أَفْضَلُ هِيَ وَ اللَّهِ أَفْضَلُ» سه بار امام صادق برای اینکه در مغز خشک مقدسها بکند، فرمودند: به خدا قسم افضل است. به خدا قسم افضل است. به خدا قسم افضل است! بعد دوباره فرمودند: «أَ لَيْسَتْ هِيَ الْعِبَادَةَ» مگر دعا عبادت نیست؟ در بعضی روایات داریم «مخ العباده» مغز عبادت است. قرآن ما را به دعا کردن سوق میدهد. اگر دعا نکنی من به تو توجه نمیکنم. سه قسم دیگر خوردند. «أَ لَيْسَتْ هِيَ أَشَدَّهُنَّ هِيَ وَ اللَّهِ أَشَدُّهُنَّ هِيَ وَ اللَّهِ أَشَدُّهُنَ» (تهذيبالاحكام/ج2/ ص104) سه بار فرمود: افضل است. سه بار فرمود: محکمتر است. شب سجده و عبادت کنیم، بهتر است. یعنی نشاط و درآمدش بالاتر است. این «أشد» یعنی خیلی محکمتر است. در قرآن میگوید: من چند جز قرآن خواندم. ولی در دعا اشک ریخته و بیچارگیاش را نشان داده است. در باقی تکبرها انسان ممکن است دچار غرور شود. اما در دعا التماس و خواهش است.
الآن در بحث دعای ابوحمزه من طوطیوار میگذرم. واقعاً یک ماه در این دعا حرف بزنیم کم است. واقعاً باز کردن این دعا دریا معارف است. آنهایی که با دعاها انس دارند، به اخلاقشان و عرفان و معرفتشان توجه دارند. «عَلَيْكَ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ» (كافى/ ج 2/ ص 470) فرمود: بر شما باد به دعا کردن. دعا درمان و شفای تمام دردهاست. یعنی همه دردها را میتواند دوا کند. «علیک بالدعاء فان تتقربون بمثله» هیچ چیزی مثل دعا چون شکستگی دارد، ما را به خدا نزدیک نمیکند.
«إِنَّ الدُّعَاءَ يَرُدُّ الْقَضَاءَ وَ قَدْ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً» (كافى/ ج 2/ ص 469) بعضی تقدیرها هست، این بریده شده، مقدر شده، این بلا به طرف بخورد. این پیشامد بشود. میگوید: حتی بلایی مه بریده شده و قرص و محکم شده، دعا میتواند آن را هم تغییر بدهد و عوض کند. ما غیر از دعا راه دیگری نداریم. یکی دعا و یکی صدقه است. امواج بلا و امواج سختیها یکی با صدقه و یکی با دعا حل میشود.
دعا صلاح مؤمن است. دعا عمود الدین است. تعبیری که برای نماز هم آمده است. «الدعاء عمود الدين» ، «وَ لا يُنَالُ مَا عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلا بِالدُّعَاء» (کافی/ج2/ص470) یعنی آنچه در نزد خداست، خدا در خزانه خیلی چیزها دارد. می گوید: تا نیایی گدایی نکنی. التماس نکنی، در را نزنی، من باز نمیکنم. شرطش خواستن است.
حدیث داریم دو نفر مؤمن هر دو آدمهای خوبی بودند، بندگی میکردند. ولی روز قیامت یکی درجهاش بالاست و یکی پایین است. آن کسی که پایین است اعتراض میکند. میگوید: بابا خوب ما مثل هم نماز میخواندیم و روزه میگرفتیم. یکی بالا رفت و من پایین هستم. خدا میفرماید: او دعا میکرد و تو نمیکردی. بعضی به دعا اهمیت نمیدهند. میگویند: مفاتیح چیست؟ دعا چیست؟ گاهی یک گدایی در خانه خدا هزار برابر کارت برایت سرمایه ایجاد میکند. «و ما ینال الا بالدعاء» کسی به آنچه نزد خدا هست، نمیرسد مگر با دعا!
«إِنَّ أَعْجَزَ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ الدُّعَاءِ» (أمالى مفيد/ ص 317) یعنی عاجزترین آدمها کسی است که بیعرضه ترین است. فارسی دعا کند. خدایا مرا ببخش. خدایا نظرت را برنگردان. بخیل ترین مردم هم کسی است که به سلام کردن بخل بورزد.
نکتهای که باید بگویم این است که بسیاری از افراد میگویند: ما دعا میکنیم، اجابت نمیشود. دعا یعنی با خدا صحبت کردن. خدا را صدا زدن. یعنی یا رب گفتن. درخواست کردن سؤال است. هیچکسی از صدا زدن خدا ناامید نباشد. در دعای طواف چهارم هست که خدایی که مبعوث ترین خلقش ابلیس بود، به خدا گفت: به من مهلت بده. خدا به او مهلت داد. به خدا گفت: من مسلط شوم. گفت: به تو سلطه میدهم. چند دعا کرد. فرعون دعا کرد و دعایش مستجاب شد. نه اینکه فرعون و شیطان خوب باشند! عظمت و بزرگی و لطف خدا را میگویم. هیچوقت شیطان ما را وسوسه نکند و ما را از دعا کردن مأیوس نکند. همین گفتگو با خدا اجابت است. همین بالاترین عبادت است. در روایت هم داریم هرکس دعا میکند، خدا یکی از سه کار را با او میکند. یا آنکه حاجتی را که میگوید، برآورده میکند. اگر صلاحش باشد، چون خدا ارحم الراحمین است. اگر صلاح نباشد و وقتش نرسیده باشد، خدای مهربان معادل آن به او درجه و ثواب میدهد. مقام میدهد. که در بعضی روایات داریم روز قیامت بنده میگوید: کاش هیچ کدام در دنیا نقل نمیشد. هی گفتم: پول بده. سلامتی بده. اینها بعضی شد. اما اینجا چند برابرش را به ما دادند! یا اینکه معادل خواستهای که دارد خدا از او بلایی را دفع میکند. من میگویم: خدایا به من صد میلیون پول بده. بنا بود یک پیشامدی شود صد میلیون ضرر کنم. خدا آن ضرر را برمیدارد. آن صد میلیون را جای دیگر به من میدهد. پیامی که به خدا میزنید بیپاسخ نیست. خداوند فرموده: «أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ» (ضحی/10) سائل را ناامید نکن. فرعون دست از خدایی برداشته میگوید: خدایا غلط کردم، این کار را بکن! ابلیس به گدایی افتاده و دارد سجده میکند. میگوید: خدایا به من مهلت بده. الآن محتاج است و فقیر است. عظمت خدا را دیده است. رگی پیدا شد که در شش هزار سال عبادت نبود. خدا میگوید: اینجا به تو رحم میکنم. گفت: تا قیامت؟ گفت: نه تا وقت معینی که زمان ظهور آقا امام زمان(ع) است.
ما خیلی از مواقع از پیشامدهای ناگوار میترسیم. خدای نکرده کور نشویم. خدای نکرده فلج نشویم. سرطان نگیریم. تصادف نشود. افراد معمولاً خیلی دغدغه دارند. نگران آینده است که بلایی بر او نرسد. حضرت میفرماید: قبل از بلا بگوید: خدایا من خواهش دارم. پیشامد اینچنین برای من نشود. آنهایی که از بلاهایی واقعاً میترسند، برایشان نمیشود.
استادی داشتیم میگفت: من به خدا گفتم: خدایا من طاقت فقر را ندارم. این یک مورد را امتحان نکن. بقیه را امتحان کن. گفت: از آن روز تا به حال هیچوقت فقر به سراغم نیامده است. شاید هم سی چهل خانوار را هم اداره میکند. منظورم این است که این بشارتی است.
ما هفته گذشته یک دعای بسیار مهمی که اسم اعظم خدای متعال در آن است، دعای مشلول را عرض کردیم. در مفاتیح بعد از دعای سمات است. دعای مشلول دعای مهمی است. حتی کسانی هم که گرفتاری ندارند، این دعا را بخوانند. اسم اعظم در آن است. 250 اسم اعظم درونش است. دعای مشلول را عرض کردیم، جوانی را که فلج شده بود و پدرش نفرین کرده بود، آمد التماس کرد و امام حسین را نزد حضرت امیر(ع) آورد. حضرت فرمودند: الآن وقتی است که خدا به تو رحم کند. یک اسم اعظمی در این دعا هست به تو یاد میدهم. حداقل ده بار بگو. لازم نیست ده بار را پشت سر هم بخوانند. برای دیگران هم میشود خواند. برای برادرت بخوان. برای خواهرت بخوان. برای کسی که ابتلاء دارد بخوانید. میخواهید بختی باز شود. شغل ندارند، گرفتاری دارند. این جوان وقتی این دعا را خواند، شب پیغمبر را خواب دید، بر بدنش دست کشیدند. خوب شد و اصلاً زندگیاش عوض شد. امام حسین فرمود: بیش از اینکه این جوان خوب شد، من از این دعا خوشحال شدم که حضرت امیر، پدرم سر این دعا را باز کرد و این دعا را به ما که نمیدانستیم یاد داد. شرط این دعا این است که با وضو باشند. زمان خاصی هم ندارد. شب باشد، روز باشد. هروقتی باشد، دعای مشلول حداقل ده بار و پشت سر هم لازم نیست باشد. هروقت وقت داشتند بخوانند.
سحر هفته قبل یک دعای عظیمالشأنی که آن هم دعای خوبی است، عرض کردیم این دعا در حاشیه مفاتیح است. کلیات مفاتیح، حاشیهاش است که اسم کتاب باقیات الصالحات است. در بعضی از مفاتیحها هم آخرش چاپ شده است. در باقیات الصالحات، تعقیبات مشترکه، تعقیب دهم است. روایت جالبی است که در کافی هم هست. در چند کتاب معتبر ما آمده است. مرحوم کلینی و مرحوم صدوق نقل کردند. شیخ عباس قمی هم که نقل کرده و سندش هم معتبر است. حدیث از پیغمبر(ص) است. یک پیرمردی خدمت پیغمبر(ص) آمد. خیلی آه و ناله میکرد. عرض کرد یا رسول الله! من سابق حال داشتم. نماز زیاد بخوانم. روزه بگیرم. جهاد بروم و حج بروم. خیلی عبادت میکردم. الآن ناتوان شدم. دوست دارم یک عملی که سبک باشد. گفت: به من عملی بگو که سنگین نباشد. از کارهایم ماندم. حضرت فرمود: یکبار دیگر بگو. پیرمرد فرمود: قبلاً اعمال را انجام میدادم الآن کمیتم لنگ است و نمیتوانم. حضرت فرمود: دوباره بگو. همینطور سه باره تکرار کرد. خیلی عجیب است. حضرت فرمودند: بخاطر این حالت تو هیچ درختی نبود، که بخاطر رحم به تو گریه کردند. گفت: من دستم خالی است. عمل کوچکی بگو، من بیچاره شدم. حضرت فرمودند: یک عمل ساده به تو میگویم. بعد از نماز صبح ده مرتبه، بگو: سبحان الله العظیم و بحمده و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم! حضرت فرمودند: اگر این را ده بار بعد از نماز صبح بگویی، خدا تو را از جنون، از کوری، از جزام، از پیری، از فقر، تو را حفظ میکند. اسم این شخص و همچنین دعا شعبه حضلی است. تعقیبات مشترکه و باقیات الصالحات، تعقیب دهم است.
آدم بسیار رند و فهمیدهای بود. به آقا فرمود: این آثاری که شما شمردید که من از پیری و فقر و کوری و جنون و اینها رها میشوم. این برای دنیا است. پس آخرت من چه میشود؟ حضرت فرمودند: دعای دیگری به تو یاد میدهم که اگر این دعا را بخوانی قول می دهم هشت در بهشت به رویت باز شود و از هشت در وارد بهشت شوی. ولی این دعا برای همه نمازهاست. بگو: «اللهم اهدنی من عندک» یعنی خدایا مرا نزد خودت هدایت کن. «و افز علی من فضلک» از فضلت به من افازه کن. «و انشر علی من رحمتک» از رحمت خودت به من نشر بده. «و انزل علی من برکاتک» چهار کلمه است.فرمودند: اگر این چهار کلمه را بعد از نمازها بگویی و عمداً رها نکنی، من قول میدهم هشت در بهشت باز شود و از هر دری که خواستی وارد بهشت شوی.
شریعتی: بسیار خوب، خیلی ممنون. انشاءالله در راستای همین اذکاری که حاج آقای فرحزاد گفتند و در روایات آمده حرکت کنیم. و انشاءالله طبق همان در زندگیمان عمل کنیم.
حاج آقای فرحزاد: بعضی پیامک دادند ما این دعای مشلول را میخوانیم اما نمیشود. بعضیها یک خواستههایی دارند. مثلاً میگویند: ما دعای مشلول را خواندیم که هیچگاه پدر و مادر ما نمیرند. آخر نمیشود. باید معقول باشد. خدا بهتر از ما میداند باید چه کند.
شریعتی: امروز صفحه 252 قرآن کریم را با هم تلاوت میکنیم. آیات نوزده تا بیست و هشتم سوره مبارکه رعد تلاوت میشود. چقدر خوب است در شب میلاد کریم اهل بیت امام حسن مجتبی(ع) ثواب این آیات را به آن حضرت هدیه کنیم و انشاءالله از برکاتش فرد فرد ما بهرهمند شویم. زندگیتان منور به نور قرآن کریم باشد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
«أَ فَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمى إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ «19» الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ لا يَنْقُضُونَ الْمِيثاقَ «20» وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ «21» وَ الَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً وَ يَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ «22» جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ الْمَلائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ «23» سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ «24» وَ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ «25» اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ وَ فَرِحُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مَتاعٌ «26» وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنابَ «27» الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ «28»
ترجمه: پس آيا كسىكه مىداند آنچه از جانب پروردگارت بسوى تو نازل شده حقّ است، مانند كسى است كه نابيناست؟ همانا تنها صاحبانخرد پند مىگيرند. (خردمندان) كسانى هستند كه به پيمان الهى وفا مىكنند و عهد (او را) نمىشكنند. و (خردمندان) كسانى هستند كه آنچه را خداوند به پيوند با آن فرمان داده پيوند مىدهند و در برابر پروردگارشان (بخاطر شناختى كه دارند خشوع و) خشيت دارند و از سختى حساب مىترسند. و (خردمندان) كسانى هستند كه براى جلب توجّه پروردگارشان صبر پيشه كرده ونماز بپا داشتند واز آنچه روزيشان كرديم پنهانى وآشكارا انفاق كردند وبدى را با نيكى پاك مىكنند. آنانند كه سراى آخرت مخصوص آنهاست. (سراى آخرت) باغهاى جاودانى كه آنان و هر كس از پدران و همسران و فرزندانشان كه صالح بودهاند بدان داخل مىشوند و فرشتگان از هر درى (براى تبريك و تهنيت) بر آنان وارد مىشوند. (فرشتگان هنگام ديدارِ بهشتيان به آنان مىگويند:) بخاطر استقامتى كه كرديد، بر شما درود باد. پس چه نيكوست سراى آخرت. (در برابر گروه اوّل) كسانى هستند كه پيمان خدا را پس از محكم بستن مىشكنند و آنچه را خداوند به پيوند آن فرمان داده قطع مىكنند و در زمين فساد مىنمايند. آنانند كه برايشان لعنت است و برايشان بدمنزلى است.خداوند براى هر كه بخواهد روزى را گسترش مىدهد و (يا) تنگ مىگرداند. و (مردم) به زندگى دنيا دلخوشند، در حالى كه زندگى دنيا در (برابر زندگى) آخرت جز يك كاميابى (موقت و اندك) نيست. كفّار مىگويند: چرا از طرف پروردگارش معجزهاى (به دلخواه ما) بر او نازل نشده است؟ بگو: همانا خداوند هر كه را بخواهد (به حال خود رها و) گمراه مىكند و هر كس را كه به سوى او رو كرده و توبه نمايد، به سوى خويش هدايت مىنمايد. (هدايت شدگان) كسانى هستند كه ايمان آورده ودلهايشان به ياد خدا آرام مىگيرد. بدانيد كه تنها با ياد خدا دلها آرام مىگيرد.
شریعتی: انشاءالله دل و جانتان با یاد خدا و سرشار از آرامش باشد انشاءالله. نکته صلوات را به رسم دوشنبهها میشنویم و بعد هم نکته قرآنی را بشنویم.
حاج آقای فرحزاد: از امام هشتم روایت خیلی زیبایی است که فرمود: «افضل الدعاء الصلاه علی محمد و آل مح مد» بهترین دعاهاست. چون صلوات دعا است. داریم خدایا درود و لطفت را بر محمد و آل محمد نازل کن. هرچه به آنها برسد، به همه موجودات عالم سرریز میشود. و لذا فرمود: افضل دعاها صلوات بر محمد و آل محمد است. «ثم الدعاء للاخوان» بعد از صلوات دعا برای برادران دینی است. برای دیگران دعا کنیم. «تدعوا لنفسک» برای خودمان دعا کنیم. پیغمبر خدا فرمود: خدا هیچ دعایی را بدون صلوات مستجاب نمیکند. رمز اجابت دعا قبلش و وسط و آخرش صلوات بر محمد و آل محمد است.
در آیه 28 خدای مهربان میفرماید: «الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» آنهایی که ایمان آوردند دلشان با یاد خدا آرامش پیدا میکند. باز دوباره میفرماید: «ألا» آگاه باشید چه چیزی به ما آرامش میدهد؟ انسان دنبال آرامش است. فکر میکند مال زیاد، مقام، پست، مدرک، سر و صدا، مرید زیاد، کف بزنند، دورش را بگیرند، آرامش در این چیزهاست. بشر دنبال جمال مطلق، کمال مطلق، قدرت مطلق است. تا به هستی مطلق که خدای متعال است نرسد، هیچوقت آرام نمیگیرد. لذا باید به بینهایت برسیم که خدای متعال است. با یاد خدا آرامش به ما میرسد.
ذکر خدا فقط زبانی نیست، دعا بهترین ذکر است. قرآن بهترین ذکر است. نماز بهترین ذکر است. ذکر محمد و آل محمد، روایت زیبایی دیدم که بالاترین ذکرها خود پیغمبر است. وجود پیغمبر تجسم ذکر خداست. یاد پیغمبر آرامش فوق العادهای میدهد. اتصال به اهلبیت بالاترین ذکر است. در روایت داریم، ذکر خدا فقط به زبان نیست. جایی که حلال و حرام پیش میآید و چراغ قرمز خدا روشن میشود، بالاترین ذکرها ترک گناه است.
حاج آقای فرحزاد: چون امشب شب ولادت امام مجتبی(ع) است، امام مجتبی هم به عنوان کریم اهل بیت مطرح است. من در مورد کریم بودن چند جملهای خدمت عزیزان عرض میکنم. کریم چه شخصیتی است؟ ما میگوییم: امام حسن مجتبی(ع) کریم اهلبیت است. از خود امام مجتبی(ع) سؤال کردند: کرامت چیست؟ «الجود قبل السؤال و اطعام فی القحط» فرمودند: کرامت و کریم بودن این است که انسان قبل از اینکه طرف درخواست کند به او بگوید. پدر چه نیازی دارد؟ مادر چه نیازی دارد؟ اولاد چه میخواهد؟ ما خیلی پیامهای تلخ داریم که بعضی بچهها یا خانمها میگویند: می خواهیم از پدرمان یک گاز بگیریم، پدر ما را درمیآورد، ما را بیچاره میکند. این خیلی بد است. ببین این بچه چه نیازی دارد؟ خانمت چه نیازی دارد؟ این قشنگ است که قبل از آنکه التماس کند و بگوید انجام بده. «يا مَن يعطى مَن لم يسأله و مَن لم يعرفه تحنّناً منه و رحمة» (اقبال الاعمال/ص644)،«فَلَمْ أَرَ مَوْلًى كَرِيماً أَصْبَرَ عَلَى عَبْدٍ لَئِيم» (بحارالانوار/ ج 91/ ص 132) چقدر خدای کریمی داریم با این همه بدی، باز به بدی ما نگاه نمیکند. باز با کرم و لطفش به ما کرمش را عنایت میکند. فرمود: کرم این است که قبل از سؤال به طرف بدهیم. «اطعام فی القحط» یعنی انسان در نداری کمک کند. در تورم، در گرانیها و مشکلات باز کسانی هستند که افطاری میدهند و به فقرا میرسند. این خیلی ارزش دارد. در رفاه و آسایش که خیلی هنر نیست.
یکی هم فرمود: کریم در خطبه شعبانیه هم داریم «وَ جُعِلْتُمْ فِيهِ من أَهْلِ كَرَامَةِ اللَّه» یعنی در ماه رمضان مورد کرامت و لطف خدا قرار گرفتی. یعنی خدا کریمی میکند، امام حسن هم واسطه کرم است. روایت زیبایی است فرمود: کریم کسی است که «إِذَا قَدَرَ عَفَا وَ إِذَا وَعَدَ وَفَي» (بحارالانوار/ج64/ص310) آدم کریم کسی است که هروقت وعده بدهد، پایبند وعدهاش باشد. عین وعده را عمل کند. اما تَوَعُد یعنی وعید، بگوید: اگر این کارها را کردی، پاداش میدهم. خوبیهاست. تَوَعُد در بدی هاست. خط و نشان و جرایم است. اگر این کار را کنی جریمهات میکنم. بیرونت میکنم. آنها را ببخشد. یعنی جریمهها را چشم پوشی کند ولی وعدهها را قرص و محکم عمل کند. انشاءالله از کرامت امام حسن مجتبی(ع) خدا لطف و نظری کند و به همه عزیزان مرحمت کند. کرامت هم در مورد مال و هم در مورد اخلاق است. یعنی بزرگواری کند. «وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراماً» (فرقان/72) با جاهل هیچوقت درگیر نشویم. بزرگوارانه از کنار جهال میگذرند. این کریم بودن و کرامت است.
شریعتی: انشاءالله به برکت امام حسن مجتبی هم دعاهایتان بر درگاه استجابت باشد و هم انشاءالله لحظه لحظه زندگی شما توأم با آرامش باشد. انشاءالله دست خالی از این مهمانی بیرون نرویم. دعا بفرمایید.
حاج آقای فرحزاد: خدا را قسم می دهیم به حق محمد و آل محمد از بهترین برکات این ماه همه ما را بهرهمند بگرداند. قلب امام زمان از ما راضی و فرجش را نزدیک و ما را از بهترین یاران امام زمان قرار بدهد. بهترین مقدرات در شبهای قدر برای همه ما مقدر بگردان. رفع گرفتاری از همه گرفتارها، کسانی که مریض دارند، قرض دارند. همسر ندارند، اولاد ندارند، مسکن ندارند، به حق امام مجتبی به همه آنها مرحمت بفرما به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.