در مورد ندای قیامت که می فرماید :کجا هستند کسانی که با خدا جنگیده اند توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – ولادت خجسته ی زینب کبری را تبریک عرض می کنیم. یکی از مصداق های افرادی که با خدا جنگیده اند، کسانی هستند که با اولیاءخدا جنگیده اند. مصداق دیگر کسانی هستند که قسم دروغ می خورند و مصداق دیگر رباخواری است که این یک جنگ دوطرفه است.

ظلم به دیگران هم یکی دیگر از مصداق های جنگ با خداست. در نهج البلاغه نامه ی 53  داریم( حضرت امیر به مالک اشتر) می فرمایند :با مردم منصفانه برخورد کن. انصاف با مردم یعنی هر آنچه که برای خود می پسندی برای دیگران هم بپسندی. اگر با مردم منصفانه برخورد نکنی، ظلم کرده ای و کسی که به بندگان خدا ظلم کند خدا دشمن اوست ،کسی که خدا با او دشمنی کند عذری از او پذیرفته نمی شود و کسی که به مردم ظلم کند محارب با خداست. پس افرادی که ظلم می کنند با خدا می جنگند. حضرت می فرماید :فکر نکنی که جنگ با خدا چیز مهمی نیست، تو نمی توانی کیفر الهی را تحمل بکنی.

حدیثی در کتاب کافی داریم که امام صادق(ع) می فرماید :خدا به یکی از پیامبرشان وحی فرستاد و فرمود که به فلان ستمکار بگو که اگر من به تو مقام دادم برای این نبود که خون بی گناهان را بریزی و مردم را چپاول کنی، من این مقام را به تو دادم تا کاری بکنی که مظلومین صدای ناله نداشته باشند. من از ظلم به مظلومین صرف نظر نمی کنم اگر چه مظلوم کافر باشد. حضرت در ادامه می فرماید: در طبقات پایین جامعه ،خدا را در نظر داشته باش. با بیچاره ها ، درماندگان ،نیازمندها و زمین گیرها، طوری رفتار کن که در روز قیامت که خدا را ملاقات می کنی کوتاهی نکرده باشی .حضرت به مالک تاکید دارد که باید با طبقات پایین بیشتر توجه کنی.

آیت الله احمدی میانجی نقل می کردند که آیت الله مدرس با جایگاه بالایی که داشت وقتی ایشان در مجلس می نشستند، اگر فردی از طبقات پایین دست می آمد آیت الله مدرس به تمام قد در مقابل او می ایستاد و اگر تاجری می آمد نیم خیر، قیام می کرد و اگر قوم السلطنه می آمد تکانی می خورد و یا اللهی می گفت. وقتی ایشان می خواست در حق قوام لطف کند می گفت که قوام برای خودش چایی بریزد. و قوام از این کار خوشحال می شد. در جامعه نباید این وضعیت جابجا بشود.

عده ای از مسئولین وعلما خدمت امام خمینی رسیده بودند و به امام گفتند که شما به مردم بگویید که از تشریفات کم کنند و به فقرا رسیدگی کنند. وقتی فردی این حرف را به امام زد ،امام با ناراحتی فرمود که من چه بگویم اگر من به مردم بگویم که سراغ تشریفات نروید و مردم به من بگویند که مسئولین چکار کرده اند. من شنیده ام که برای خودتان خانه های کذایی درست کرده اید. امام نگران بود که نکند مسئولین با فقرا هماهنگ نباشند.

کسانی که می توانند کاری برای طبقات زیر دست و پایین انجام بدهند. کسانی که از بانک ها وام می گیرند دو دسته هستند: عده ای هستند که میلیاردی وام می گیرند، اگر بانک از آنها درصد بالای سود هم بگیرد و جریمه هم بگیرد آنها ضرر نمی کنند زیرا آنها برج ساخته اند و سود برده اند و افرادی هستند که بخاطر نیازمندی وام های  ده میلیون یا بیست میلیون می گیرند.

آیا نظام اسلامی نمی تواند برای افراد نیازمند کاری بکند؟ خانمی نوشته اند که شوهر من وام گرفته است و در اثر سانحه ای چشمش را از دست داده است و نتوانسته است که قسط های بانک را بدهد. الان خانه را از دست ما گرفته اند. آیا ما مسئولیتی در قبال این آقا نداریم؟  خانمی که تحت پوشش کمیته ی امداد هستند ،نوشته است که من وامی گرفته ام که خانه ی گِلی خودم را بازسازی کنم. به دلایلی نتوانستم آنرا پرداخت کنم و الان جریمه های زیادی دارم .آقایی گفته اند که ضامن فرد جوانی شده ام که وام بگیرد و این جوان در اثر حادثه از بین رفته است و وام آن به گردن من افتاده است. من نتوانستم آنرا بدهم و الان جریمه ی آن خیلی زیاد شده است. آیا ما در مورد این جور گرفتاری ها وظیفه ای نداریم ؟ ما باید به حکم دین اعتماد داشته باشیم.

آیه 280 سوره بقره می فرماید: اگر کسی وام گرفت و نتوانست آنرا بپردازد، به او مهلت بدهید. شأن نزول این آیه به این صورت بود که عده ای وام می دادند و وقتی زمان پرداخت آن فرا می رسید و نمی توانست آنرا بپردازد، طلبکار می گفت که آنرا با شش ماه تاخیر بده ولی باید جریمه بدهی .این آیه ای که در مورد ربا آمده است بخاطر این موضوع است .

از یکی مراجع بزرگوار پرسیدم که بانک می گوید که جریمه شرط ضمن عقد است که فرد قبول می کند که اگر قسط را ندهد، جریمه پرداخت کند. ایشان فرمود :اگر این مجوز زیاده گرفتن بود ، چرا در روایات نفرموده اند که ربا حرام است مگر اینکه طرف قبول بکند که بیشتر بپردازد.

در سال 1361 از طرف بانک، خدمت امام خمینی رفتند و گفتند که اگر ما جریمه نگیریم مردم قسط هایشان را نمی پردازند. و خواستند که شرط ضمن عقد بگذارند و امام فرمودند که من قبول نمی کنم و این کار ربا است و من آنرا جایز نمی دانم. مجلس قانونی تصویب کرد و شورای نگهبان هم آنرا تایید کرد و گفت: بر اساس فتوای غیرمشهور این قانون درست است و این کار انجام شد. الان سی سال است که این قانون نوشته شده است. آیا بعد از سی سال نباید این قانون بازنگری بشود ؟آیا راه دیگری وجود ندارد؟ حداقل حکومت دینی برای کسانی که نیازمند هستند چاره ای بیندیشد. این آیه قرآن در کجای نظام اسلامی ماست ؟ در آن روز امام فرمودند که فکر دیگری به جز جریمه بکنید و آنرا قبول نکردند.

خوب است که رسانه، میزگردهای علمی با افراد با تجربه و فقها بگذارند و مباحثه و مناظره در مورد این قانون ،آنرا بررسی کنند. رسانه می تواند آمار بگیرد از افرادی که وام های کم گرفته اند و نتوانسته اند اقساط آنرا بپردازند و خانه شان را از دست داده اند. چه مقدار مردم دچار مشکل شده اند؟ و چه مقدار بانک متضرر شده است ؟ در هر موضوعی که رسانه وارد بشود نقشش خیلی مهم است. گاهی یک گزارش چند دقیقه ای پخش می شود و استانی به حرکت در می آید تا مشکل را حل کند. پس خوب است که در این مورد وقت گذاشته بشود و این قانون کارشناسی بشود.

یکی از نمایندگان مجلس گفته است که امروز بانک ها خون مردم را در شیشه کرده اند و حتی این مطلب در رسانه هم پخش کنند. صحبت هایی شد که تعطیلی روز تاسوعا را حذف کنند. خوب است ما بجای خذف تعطیلی روز تاسوعا، به تغییر این قانون فکر کنیم. فقیه بزرگواری فرمودند که بانک ها در ایران بالاترین سود را می گیرند و ایران رباخوارترین کشور جهان است. وقتی نرخ سود واقعی نباشد مشکلات زیادی پیش می آید.

مدیرعامل بانکی می گفت که یکی از آشنایان بواسطه ی من  از بانک وام کلانی با سود 14 درصد گرفت و بعد متوجه شدم که در همان بانک با سود 20 درصد سرمایه گذاری کرده است، وقتی به این فرد اعتراض کردم ایشان اسم این کار را فکر اقتصادی گذاشت.

هر کجا که ما تسلیم دین نشویم و راه کار دین را قبول نکنیم دچارمشکل می شویم. امام خمینی به حکم دین باور داشت و جریمه بانک را قبول نکرد. اگر ما به راه کار دین اعتماد داشته باشیم دنبال راه کارهای دیگر نمی رویم. موسسات اعتباری روی بانکها را سفید کرده اند ،نباید دست آنها را باز گذاشت .در هر شهری باید شورای فقهی باشد تا ببینند که بانک ها به وظایفشان عمل می کنند یا خیر و عقود را مورد بررسی قرار بدهند.

شما از کارمند بانک ها یا مردم سوال کنید که چند درصد آنها از عقود بانک ها اطلاع دارند. چند درصد به این عقود عمل می کنند؟

سوال – صفحه 269 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – در این صفحه داریم :اگر بخواهید نعمتهای الهی را بشمارید نمی توانید این کار را بکنید. انسان سپاسگزار نیست .این تعبیر در دو جای قرآن آمده است: آیه ی 34 سوره ابراهیم می فرماید: هیچ کس نمی تواند نعمت های الهی را بشمارد . خداوند غفور و رحیم است . در این صفحه خداوند می فرماید که اگر بخواهید سپاسگزارهم باشید نمی توانید. همه مشکلات دارند ولی انسان باید نیمه ی پر لیوان را هم ببیند.

سوال – آداب سفر چیست ؟

پاسخ – امام صادق (ع)از لقمان نقل فرموده اند که وقتی به سفر می روید خوش اخلاق باشید. مواظب باشید که شادی همراه با گناه نباشد. آیت الله اراکی در قم نماز جمعه می خواندند و می فرمودند که می شود چهار نفر مومن کنار هم جمع بشوند و غیبتی نشود؟ اگر شما چنین چیزی را پیدا کردید من ریش هایم را می کنَم. آداب  دیگر سفر، هماهنگی در سفر است .در سفر با همسفرهای تان هماهنگ باشید ولی اگر بخواهند شما را به گناه بکشند نباید با آنها هماهنگ باشید. حدود حریم محرم و نامحرم هم رعایت بشود. وقتی عده ای از خانم ها می خواستند عبای آیت الله صافی را ( بخاطر مقدس بودن) ببوسند ایشان می فرمود: از عبای من مقدس تر، چادر خودتان است.

در دید و بازدید عید به این فکر نباشیم که به دیدن کسی برویم که هم شأن ما باشد. و اگر کسی که از ما فقیرتر است به منزل ما آمد ،او را تحویل نگیریم. روایت داریم :اگر کسی مومنی را به خاطر فقرش ذلیل بکند ،در روز قیامت خدا او را انگشت نما و رسوا می کند. .آبروی مومن پیش خدا خیلی محترم است. پس اگر به سراغ خویشاوندان می روید به سراغ افرادی که وضع مالی شان از شما بدتر است بروید و آنها را تحویل بگیرید.

فرصت عید زمان خوبی برای اطعام دادن به مومنان است. اطعام دادن با صدقه دادن فرق می کند. حتما نباید در اطعام دادن، افراد فقیر باشند. فردی به امام صادق(ع) گفت که من الان فقیر هستم ولی قبلا وضعم خوب بود. امام فرمود که مقداری قرض کن و اطعامی بده تا عده ای از مومنین سر سفره ی تو بنشینند ،تناول کنند و برای تو دعا کنند. بحثی بنام برکت وجود دارد که آنرا می توان برای مومن نقل کرد زیرا بحث معنوی است.

ابن حدید از علمای اهل سنت برای هفت صد سال قبل است .ایشان نقل می کند که امام علی(ع) ناراحت بود، گریه می کرد و می فرمود که هفت روز است که میهمان به خانه ی من نیامده است و من می ترسم که از عنایت خدا دور شده باشم که میهمان به خانه ی من نمی آید. کسی که نگاهش مادی است می گوید که ما باید کسب درآمد کنیم، آنرا جمع کنیم و به کسی ندهیم. به پذیرایی و اطعام ها به چشم یک عبادت نگاه کنیم و مواظب باشیم که رضای خدا در آن باشد.

یا مقلب القلوب والابصار .... انشاءالله خودمان مقدمات تحویل حال را فراهم کنیم ،دل های مان را باهم صاق کنیم تا خدا دل های ما را به بهترین احوال تبدیل کند.