در مورد مراسم عزاداری سالگرد شهادت حضرت فاطمه(س) توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – امسال مراسم عزاداری حضرت فاطمه (س) خیلی خوب برگزار شد و عزاداری شبیه عزاداری عاشورا بود. همه ی مردم در عزاداری شرکت کردند. رسانه هم دسته جات عزاداری را خیلی خوب انعکاس داد. از گذشته مراجع تاکید داشتند که این مراسم به خوبی برگزاری بشود. این مراسم درس خوبی برای علما بود که بدانند مردم همیشه آماده هستند ولی مردم باید در این مسیرها هدایت بشوند.

الان مردم نگران حجاب وعفاف جامعه هستند. اگر رسانه ،علما و مردم با هم تلاش کنند، می توانند در مورد حجاب جامعه کاری انجام بدهند. آقایی می گفتند که من چهل سال بود که همسایه ی آیت الله بهجت بودم. همسر من از دنیا رفت و آیت الله بهجت به تشییع جنازه آمدند و بعد به قبرستان آمدند و مراسم خاک سپاری را هم انجام دادند با اینکه کار سختی برای ایشان بود. اصرار کردم که ایشان به قبرستان نیایند ولی ایشان قبول نکردند و گفتند که این خانم جزو شهدا هستند زیرا من چهل سال است که با ایشان همسایه هستم ولی تابحال صدای ایشان را نشنیدم. اگر رسانه ،علما و مراجع بیان ها را خوب و بابرنامه بگویند، مردم آماده هستند. این آقای همسایه می گفت که روزی در خانه ی ما خیلی سر و صدا بود و دیدیم که آیت الله بهجت به منزل ما آمدند و مقداری پول به من دادند و گفتند که من دیدم سر و صدا زیاد است ،ممکن است که شما میهمان داشته باشید و نیاز به کمک مالی داشته باشید. بعد از مدتی وقتی خواستم پول را به ایشان پس بدهم ولی قبول نکردند و من به اجبار پول را به ایشان دادم و ایشان گفتند که من این پول را برای خانم شما می دهم که ختم قرآن کنند.

سوال – در مورد نداها و اسامی قیامت توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – در قرآن هفتاد نام برای قیامت برده شده است. فیض کاشانی در محجة البیضاء می نویسد که هر کدام از این اسامی، سِّر و رمزی در قیامت دارد. و فقط برای صدا زدن نیست. در اسامی دنیویی ما می خواهیم چیزی یا کسی را با اسم صدا بزنیم ولی در قیامت این طور نیست. هر اسم فضایی قیامت را ترسیم می کند. مثلا در قرآن اسامی وصفی داریم یوم تبلی السرائر، یوم یفرالمرء من اخیه و...

هر کدام از این اسامی جهتی دارد. مثلا در مورد عذاب قبر، امیرالمومنین نامه ای به محمد بن ابی بکر نوشته اند( کتاب امالی شیخ مفید) که می فرمایند:کسانی که دچار عذاب قبر هستند 99  مار آنها را عذاب می دهد. چرا حضرت عدد 99 را بکار برده اند ؟ این اعداد هم رمز دارد. شیخ بهائی می نویسد: این اعداد اشاره به مجموعه ی صفات و رذایل اخلاقی است که انسان ها وقتی از دنیا می روند همراه خودشان دارند .

عذاب قبر چیزی نیست که از خارج آمده باشد بلکه چیزی است که ما خودمان همراه برده ایم. اگر ما همراه خودمان حسد ،تکبر ،بددلی و... را برده ایم همان عذاب قبر ما می شود. قبر هیچ ماری ندارد مگر اینکه ما خودمان صفات رذیله را همراه ببریم .پس در قبر ،حسد برای ما یک مار می شود. انسان می تواند عذاب قبر نداشته باشد بشرط اینکه صفات رذیله را در خودش از بین ببرد.

امام خمینی در کتاب چهل حدیث می فرماید که در جهنم دو نوع عذاب داریم: یکی افرادی هستند که گناهکار هستند و کفه ی گناهان شان سنگین تر است و عذاب می کشند. در جهنم عذابی وجود دارد که منشأ آن یک رذیله ی اخلاقی بوده است. مثلا فردی تکبر یا حسادت داشته و تکبر یا حسادت منشأ صدها گناه شده است. جهنم این افراد با افراد دیگر متفاوت است. این افراد یک آتش مخصوص دارند. ممکن است که انسان گناهی انجام بدهد ولی گاهی یک رذیله باعث صدها گناه می شود.

یکی از دوستان می گفت که من مدت ها در اصفهان پای خطبه های نمازجمعه حاج آقا ارباب بودم. ایشان گفت که من خاطرات زیادی از ایشان دارم. قرار شد که بعد از تعطیلات نوروز، ایشان خاطراتش را در اختیار من بگذارد ولی متاسفانه ایشان در نوروز از دنیا رفتند. ایشان به نقل از حاج آقا ارباب می گفتند که زمانی در اصفهان جاده ای را از وسط قبرستان عبور دادند.(در زمان شاه خیلی به این مسائل پایبند نبودند) روزی از این خیابان که هنوز نیمه کاره بود ،عبور می کردم که دیدم تعدادی از بچه ها دارند با سر اسکلتی فوتبال بازی می کنند. من آن سراسکلت را گرفتم و با عصایم در خاک دفن کردم. هنگام شب خواب دیدم که آقایی به ظاهر مذهبی از من تشکر می کند. به او گفتم که من شما را نمی شناسم. او گفت که من صاحب جمجمه ای بودم که شما از بچه ها گرفتید. من مستحب این عقوبت بودم زیرا کله ی من کمی باد داشت و کمی تکبر داشتم ( البته ایشان فرد خوبی بوده )و باید مواخده می شدم.

پس اگر انسان این رذایل را از بین نبرد و همراه خودش به قبر ببرد همه ی آنها تبدیل به عذاب می شود.

هر کدام از اسامی قیامت اسراری دارد. یکی از اسامی قیامت یوم الطناد یعنی روز صدا زدن یا ندا کردن است، در این روز جهنم یان صدا می زنند. سیدبن طاوس حدیثی نقل کرده اند که جهنمیان در قیامت، سه نوع ندا دارند:

(سوره اعراف آیه 50) جهنمیان بهشتیان را صدا می زنند و می گویند که کمی به ما آب بدهید. روایت داریم که اهل جهنم تشنه می میرند، تشنه وارد قبر می شوند، تشنه سر از قبر برمی دارند و تشنه وارد قیامت می شوند. اگر آب نمی شود چیز دیگری به ما بدهید. آنها می گویند که این نعمت ها برای شما حرام است. این افراد کسانی بودند که دین داران را مسخره می کردند و در دنیا دین را فراموش کرده بودند. در روایت داریم که مدت چهل سال طول می کشد تا بهشتیان جواب رد به جهنمیان بدهند. روایت داریم :انتظار از مرگ سخت تر است.

(سوره غافر آیه 49)جهنمیان به ماموران جهنم ندا می دهند که شما از خدا بخواهید که یک روز عذاب ما را تخفیف بدهد. آنها می گویند که چرا شما در دنیا جواب انبیاء را نشنیدید ؟ ماموران هم جواب رد می دهند.

(سوره زخرف آیه 77)جهنمیان ندا می دهند که ای مالک( مامور جهنم) از خدا بخواه که ما را نابود کند و ما تمام بشویم. بعد از چهل سال به آنها می گوید که شما اینجا هستید. باید در دنیا حرف ها را گوش می کردید ولی سخنان دین را نپذیرفتید.

چرا جهنمیان مستقیما از خدا درخواست نمی کنند؟ مرحوم علامه می فرماید که جواب این سوال در آیه 15 سوره مطففین آمده است که می فرماید: اهل جهنم قابلیت درخواست از خدا را ندارند و بین آنها با خدا حجاب است.(برعکس  در بهشت به بهشتیان سلام می کنند و می گویند که داخل شوید و هر چه می خواهید مهیا است.)پس جهنمیان محجوب هستند و نمی توانند تقاضای شان را به خدا بگویند. در آیه 108 سوره مومنون داریم :وقتی مرگ عده ای می رسد، آنها می گویند خدایا ما را برگردان تا عمل صالح انجام دهیم ... جهنمیان می گویند :ما را از آتش برگردان این آخرین بار است. خطاب می آید: گم شوید،دورشوید ( این تعبیر برای دور شدن حیوان بکار می رود) شما در دنیا مومنین را مسخره می کردید. ( اگر خدا ما را برگرداند ما باز کارهای گذشته را ادامه می دهیم زیرا در زندگی موقعیت هایی پیش آمده است که تصمیم جدی گرفته ایم که اشتباه را کنار بگذاریم ولی باز آنرا ادامه داده ایم.

به عالمی گفتند که اگر مخبری به شما خبر بدهد که شما تا هفته ی دیگر زنده نیستید چکار می کنید؟ ایشان فرمود :من هیچ تغییری در زندگی ام نمی دهم زیرا از زمانی که به تکلیف رسیده ام در زندگی ام حساب داشته ام.

در شهرستانی ، یک وصیت نامه ای به من نشان دادند که ببینم درست است یا خیر، مبلغ ارث بیست میلیارد تومان بود. در کل وصیت نامه هیچ کار خیری نوشته نشده بود و فقط نوشته بود که صد هزا رتومان به فقرا بدهید. شما فکر کنید که در قیامت می خواهید به خدا بگویید که ما را برگردان ، پس از همین الان شروع کنیم.)

گناه بد است ولی اگر منشأ گناه رذیله اخلاقی در وجود باشد، خیلی بدتر است زیرا این رذیله باعث تولید هزاران گناه می شود. از آیت الله بهجت پرسیدم که ما چه کتاب اخلاقی بخوانیم ؟ایشان فرمود: جامع السادات بخوانید. مرحوم مهدی نراقی درجامع السادات فرمود: صفات رذیله کشتزار گناهان است یعنی تکبر صدها گناه تولید می کند. پس آتش جهنم این فرد با آتش جهنم فردی که یک گناه انجام می دهد فرق می کند.

سوال – صفحه 304 قرآن کریم را توضیح بفرمایید

پاسخ – در پایان این صفحه داریم :علامه مجلس از موسی بن جعفر(ع) نقل کرده است که اگر کسی می خواهد برای نماز شب بلند بشود اگر آیه پایانی این صفحه را بخواند تا خواب نماند.

مهم این است که ما دغدغه ی نافله ی شب را داشته باشیم .حاج آقا مصطفی خمینی می گفتند که روزی دیدم که پدرم بعد از نماز صبح ، بلند گریه می کند و علت را از مادرم پرسیدم و مادرم گفت که پدرت هر وقت از نماز شب خواب می ماند، گریه می کند. گاهی ما اگر یک سفر پروازی داشته باشیم از اضطراب خواب مان نمی برد و هیچ وقت از پرواز جا نمی مانیم ولی چرا برای نماز شب خواب می مانیم ؟ آیا نماز صبح پرواز نیست ؟ شهید رضوان علیه یک شب از نماز شب خواب مانده بود و شعری گفت که خدایا یک مصیبت عُظما به من رسید که دیشب از نماز شب خواب ماندم.

اگر انسان دغدغه ی نماز را داشته باشد حتی اگر این آیه را هم نخواند، ازنماز شب یا صبح  خواب نمی ماند.

انشاءالله خداوند توفیق معارف دین و عمل به آن را به همه عنایت بفرماید.