در مورد عوامل ندامت و پشیمانی در قیامت توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – یکی از اسامی روز قیامت روز حسرت و پشیمانی است. پیامبر فرمود : بدترین پشیمانی ها، پشیمانی در قیامت است، بدترین عذرخواهی،عذرخواهی در سکرات مرگ است، بدترین سخن گفتن ،گفتن دروغ است،بدترین کسب رباخواری است و بدترین خوردنی ها خوردن مال یتیم است. آیت الله کوهستانی فرمودند :از مال یتیم، صغیر و وقف بپرهیزید.

چه کسانی پشیمان می شوند؟ پیامبر فرمود :احدی نیست در قیامت که پشیمان نباشد. حسرت در قیامت هم برای افراد خوب است و هم برای افراد بد. پشیمانی هم همین طوراست. خوب ها پشیمان هستند که چرا از این فرصت دنیا بهتراستفاده نکردند. پس پشیمانی قیامت عمومی است و بدترین پشیمانی هاست.

از عوامل پشیمانی یکی حرام خواری و دیگری مفاخره و تفاخر است. یکی دیگر از عوامل پشیمانی بخل است. سوره آل عمران آیه 180 می فرماید: کسانی که خداوند از فضل خودش به آنها چیزی داده است فکر نکنند که خیر آنهاست ،اگر بخل بورزند برای آنها شر می شود. اموالی که در راه خدا نداده اند مثل طوقی برگردن آنها می شود. خداوند مال آسمان و زمین است. این آیه در مورد زکات واجب(مثل خمس و زکات) و صدقات مستحبی است. این یکی از ندامت های سنگین است.

کتاب تندیس پارسایی از شیخ غلامرضای یزدی است. ایشان از شاگردان آخوند خراسانی، ،آیت الله دُرچه ای و جهانگیرخان بوده است. و درجه اجتهاد داشته است. وقتی ایشان به قم می آمده مرحوم آیت الله بروجردی طلبه های را جمع می کرده تا ایشان به طلبه ها درس اخلاق بدهد. وقتی ایشان از دنیا می رود به قدری مردم به ایشان علاقه داشتند که از محل اسکان ایشان تا یزد که شصت کیلومتر فاصله است ، جنازه ی ایشان را پیاده به یزد بردند. وقتی از آیت الله بهجت در مورد ایشان سوال می کنند، آیت الله بهجت می فرماید: ما کجا و آیت الله غلامرضای یزدی کجا؟

وقتی فقرا به ایشان مراجعه می کردند و دست ایشان خالی بود، منزل محل سکونتش را می فروخته و به فقرا می داده است. مردم متوجه می شدند که آقا خانه اش را بخاطر نیازمندان فروخته است و آنها دوباره خانه را برای آقا می خریدند. ایشان چندین بار خانه را فروختند و در آخر مریدان ایشان خانه را بنام خانم ایشان سند زدند که آقا نتواند آنرا بفروشد. حتی در سال قحطی ایشان آرد را به یهودیان می داده است. ایشان نسبت به دیگران ترحم داشتند.

آیت الله بروجردی شخصیتی بود که معاد را باور داشت. این معاد باوری منشأ همه ی خیرهاست. حتی زمانی می خواستند آب انبار یهودیان راخراب بکنند ولی آیت الله غلامرضا یزدی اجازه ی این کار را ندادند.

فرزند محدث قمی می گفت که من و برادرم بعد از مرگ پدرم تصمیم گرفتیم که خدمتی به پدرم انجام بدهیم. البته پولی هم نداشتیم. در صحن نجف ،در شب های جمعه به مردم تشنه آب می دادیم. یکشب این کار را نکردیم و پدرم را در عالم رویا دیدم که می گفت :من تشنه هستم. و از آب های درِ صحن می خواهم. ما باید باور داشته باشیم که کمک کردن به مردم و گره گشایی خیلی ثواب دارد.

ما نگاههای دینی را به سبک خودمان تفسیر می کنیم. مرحوم سیدبن طاوس از پیامبر نقل کرده است که سخت ترین زمانی که انسان از دنیا می رود شب اول قبراست. به میت رحم کنید.( ما فقط نماز شب اول قبرمی خوانیم)و صدقه و خیرات بدهید و اگر ندارید نماز شب اول قبر بخوانید. نگاه ما باید به رفع گرفتاری مردم و خیر رساندن به دیگران باشد.

در صلوات شعبانیه داریم :خدایا به من توفیق بده کسانی که در تنگنای روزی هستند از فضلی که تو به من داده ای، روزی بدهم ،خدایای ثروت وسیله ی امتحان است تا بینم که شاکر هستم یا ناسپاس. ثروت ، فقر و مقام همه امتحان هستند.

در ارشادالقلوب دیلمی داریم :فردای قیات ،ترازوی اعمالی فردی را می گذارند و می بینند که در کفه حسنه یک حسنه کم دارد تا کارش درست بشود. این فرد فرزندش را پیدا می کند و به او می گوید که من برای تو خدمات زیادی انجام داده ام، یک حسنه به من بده تا مشکل من حل بشود. فرزند می گوید :من هم گرفتاری دارم و نمی توانم به تو حسنه بدهم. سراغ همسرش می رود ولی او هم قبول نمی کند. اینکه داریم در قیامت همه از هم فرار می کنند بخاطر این است که نمی خواهند حسنه ای به کسی بدهند و همه گرفتار هستند.

سوال – صفحه 360 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – یکی از بهانه هایی که کفار و مشرکین می گرفتند این بود که چرا پیامبر از جنسی بشر است . خدا می فرماید: مشرکین می گفتند که این چه پیامبری است که غذا می خورد و در بازار راه می رود.

اگر پیامبراز جنس ما بود الگو اسوه ی ما می شد ولی اگر پیامبر از جنس فرشته بود بهانه می گرفتند که او فرشته است و نمی تواند الگوی ما باشد. مشرکین بهانه های مختلف دیگری می گرفتند.

یکی دیگر ازعوامل پشیمانی ظلم است. منظور از ظلم فقط ظلم های یزید و صدام نیست. آیا ما در زندگی فردی و اجتماعی ظلم نمی کنیم؟ همین ظلم ها در قیامت باعث پشیمانی است. امام حسین(ع) در عصر عاشورا در حالیکه خون از بدنش می ریخت به خیمه ی امام سجاد(ع) آمد و به پسرش فرمود: پسرم ظلم نکن.

من حدود دوازده سال در کشور اروپایی بودم و در مرکز اسلامی کار می کردم. من خودم در آنجا رانندگی می کرد. روزی با یکی از دوستانم درماشین بودم و قبل از خط عابر پیاده توقف کردم. دوستم گفت که اگر پلیس اینجا بود تو را جریمه می کرد. زیرا تو باید از هفتاد متر جلوتر از خط عابر پیاده سرعت ماشین را کم کنی تا برای عابر پیاده دلهره ایجاد نشود تا عابر با آرامش از خیابان عبور کند. ترساندن عابر پیاده ظلم نیست؟ تلفات عابران پیاده در کشور بالای 60 درصد است .ما فکر می کنیم که ظلم منظور ظلم های خیلی بززگ است.

در کشورهای اروپایی در سال تلفات سالیانه عابران پیاده پانصد نفر است. در حالیکه در کشور ما حدود بیست هزار نفر است. در یکی از کشورهای اروپایی در حادثه ای چهار دانش آموز فوت کردند، عزای عمومی برگزار شد و مسئولی برکنار شد. کسانی که مسئول هستند به مسئولیت خودشان عمل نمی کنند. رسانه باید آموزش بدهد تا تلفات کمتر بشود. در کشور ما پیاده رو بخشی از محل عبور موتورسوارها شده است، این حق الناس است. این حوادث مشکلات زیادی بوجود آورده است. بیشتر این حوادث به فرهنگ سازی برمی گردد.

ایجاد آلودگی صوتی ظلم است. آزار همسایه حق الناس است. نادیده گرفتن حقوق اجتماعی ظلم است. آیت الله بهاءالدینی نماز شب خودش را تعطیل کرد زیرا دید که دوستش آقای حیدری کاشانی دیروقت از مراسم روضه آمده است و اگر او نماز شب بخواند باعث اذیت دوستش می شود. بنابراین آیت الله بهاءالدینی از نماز شب که برای او مثل واجبی بود می گذرد.

عبادت به این نیست که ما فقط نماز بخوانیم و روزه بگیریم. در مراسم نیمه شعبان حقوق مردم را رعایت کنیم. و سعی کنیم که این جشن همراه با آزار مردم نباشد.

عامل دیگر پشیمانی در قیامت عجله و شتاب است. گاهی ما در عقوبت و مواخده عجله می کنیم. عده ای خدمت پیامبر آمدند و گفتند که ما رفته بودیم زکات جمع کنیم ولی آنها می خواهند با ما بجنگند.آیه (سوره حجرات آیه 6 ) نازل شد که این طور نیست، شتاب نکنید، بررسی کنید. آنها برای استقبال آمده بودند.

ما در زندگی اجتماعی به خاطر تصمیمات عجولانه ای که می گیریم خیلی دچار پشیمانی می شویم.

فردی به امام حسین(ع) جسارت کرد. امام فرمود که تو به من اهانت کردی. من خودم را می شناسم، ما باید از یک گردنه ی سنگین عبور کنیم اگر من از آن گردنه عبور کردم  مهم نیست که به من چه گفته ای، اگر آنجا متحیر ماندم ،من بدترهستم از حرفی که تو گفته ای.

خیلی از حوادث بخاطر یک تصمیم عجولانه است. در کتاب مناقب و بحار داریم که سید الشهدا در لحظات آخر، وقتی شمر روی سینه او نشسته بود تبسم کردند و او را موعظه کردند که تو مرا نمی شناسی ؟... ایشان می خواستند در آخرین لحظه کسی را ارشاد کنند.

سوال – نظر شما درمورد انتخاب ریاست جمهوری چیست؟

ما پیروزی ملت ایران را در انتخابات ریاست جمهوری با شرکت 72 درصدی مردم تبریک می گوییم. مردم با تمام مشکلاتی که دارند وقتی احساس می کنند که باید برای انقلاب در صحنه حضور داشته باشند در صحنه ظاهر می شوند .و ما باید از مردم تشکر عملی بکنیم یعنی مشکلات مردم از جمله معیشت ،ازدواج جوانان و ... را حل کنیم.

رئیس جمهور منتخب روحانی هستند که جزو مجلس خبرگان هستند. و مردم از این فرد با سابقه انتظارات فراوانی دارند. ایشان باید برای رفع مشکلات مردم و تدین مردم تلاش کنند.

پیامکی برای من آمده است( آیه 140 سوره آل عمران): شکست ها شکست نیست، می گردد و برای همه امتحان است. چه برای کسی که رأی آورده است و چه برای کسی که رأی نیاورده است.

پیامبر فرمود :اگر ریاست رنگ خدایی نداشته باشد روز اول خیلی خوب است ولی جدا شدنش خیلی سخت است .اگر کسی برای خدا کار کند ،روزی که آمده و روزی که می خواهد برود ،نباید برایش فرق داشته باشد.

خدایا به حق محمد و آل محمد برای همه ی ملت ما خیر مُقدر بفرماید.