در مورد اسامی قیامت( سوره ممتحنه آیه سوم ) توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – یکی از اسامی قیامت که 68 بار در قرآن آمده است یوم القیامه است. خدا در سوره ممتحنه آیه سوم می فرماید: در روز قیامت فرزندان و خویشاوندان به درد شما نمی خورند، خدا بین شما جدایی ایجاد می کند.

علامه طبرسی در مجمع البیان دارد که بعد از جنگ بدر،(اولین جنگی که مشرکین برای از بین بردن سملمانان از مکه به مدینه آمدند ولی شکست سختی خورند. در جنگ بدر پیامبر و یاران شان پیروز شدند) زنی بنام ساره از مکه به مدینه آمد. او پیامبر را می شناخت. پیامبر به او فرمود :مسلمان شده ای که به مدینه آمده ای؟ او گفت :خیر. پیامبر فرمود :هجرت کرده ای و می خواهی در مدینه زندگی کنی ؟او گفت :خیر. من نیاز به کمک مالی داشتم و آمده ام که از شما تقاضای کمک کنیم. کار این زن در مکه آوازه خوانی بود. او برای جوانان مکه آواز می خواند و پول می گرفت. حضرت فرمود: مگر جوانان مکه به تو پول نمی دهند؟ او گفت: بعد از جنگ بدر که تلخی شکست را چشیده اند مجلس عیش و نوش آنها بهم خورده است. و کسی سراغ من نمی آید. پیامبر بدون معطلی دستور دادند که پولی خوبی به او بدهند. حتما پیامبر او را به اسلام دعوت کرده ولی او نپذیرفته زیرا اسلام اجباری نیست. مسلمان مهاجری بنام حاطب این خانم را بصورت مخفیانه صدا زد و گفت که من پولی به تو می دهم و تو هم نامه ای را برای مشرکین قریش ببر. در آن روزها پیامبر در جریان فتح مکه بودند. او در نامه می نوشت که بدانید پیامبر می خواهد مکه را فتح کند.

به محض اینکه این زن رفت .جبرئیل به پیامبر خبر داد که این زن دارد چنین نامه ای را می برد. پیامبر حضرت علی (ع)و عمار یاسر را فرستادند تا این نامه را از زن بگیرد ولی او گفت که نامه ای ندارد. بالاخره او اعتراف کرد و نامه را برگرداند. پیامبر حاطب را خواست و فرمود :این چکاری بود که کردی؟ او گفت: من مسلمان واقعی هستم و منافق هم نیستم. من می دانستم که این نامه ی تاثیری در کار آنها ندارد. و شما پیروز هستید. همسر و فرزندان من در مکه بودند و من خواستم با این کار آنها درامان باشند. فردی گفت که بگذار من او را مجازات کنم ولی پیامبر قبول نکرد زیرا او جزو رزمندگان بود.  پیامبر او را بخشیدند و بخاطر این داستان ،آیه ی سوم سوره ی ممتحنه نازل شد.

پس اگر عزیزترین افراد خانواده ی شما در مسیر حق نیستند بخاطر آنها خودتان را جهنمی نکنید. بعضی ها مسلمان خوبی هستند نماز می خوانند، روزه می گیرند و زکات می دهند ولی همسر و فرزندان آنها را به مسیر خلاف می برند. ما در بعضی از امتحانات زندگی موفق هستیم. ولی گاهی علاقه شدید به خویشان و فرزند و همسر، ما را در مسیری می اندازد که می دانیم خدا از آن راضی نیست. باید علاقه باشد ولی باید محدود ه ی آن رعایت بشود. ما سه آیه هشدار در مورد فرزندان و همسران داریم: در سوره انفال آیه 28، خدا می فرماید: مواظب باشید که فرزندان شما وسیله ی آزمایش هستند، درسوره منافقین آیه 9 خدا می فرماید: محبت به فرزندان شما را از یاد خدا غافل نکند ،درسوره تغابن آیه 14 خدا می فرماید: بعضی ازهمسران و فرزندان شما دشمنان شما هستند.

ما باید به فرزندان و همسران مان مهربانی کنیم ولی اگر در راهی از ما تقاضایی کردند که خلاف جهت حق بود ،نباید آنرا بپذیریم. مردی روزی حلال دارد ولی می بیند که انتظارات فرزندانش برآورده نمی شود.بنابراین به دنبال روزی حرام می رود. خیلی از کسانی که دچار حرام خواری هستند بخاطر فشارهایی است که در خانه می بینند. البته بعضی از مردها هم هستند که خودشان دنبال مال اندوزی هستد. بعضی از پدرومادرها متدین هستند ولی مجالس عروسی فرزندان شان همراه با گناه است و می گویند که ما نمی توانیم به فرزندان مان بگوییم که فلان کار را نکن. اگر شما بخاطر علاقه به فرزندان و همسر گرفتار گناه شدید بدانید که آنها در قیامت به درد شما نمی خورند.حتی محبت به فرزند  و همسر هم وسیله ی آزمایش است و نباید آنها ما را سرگرم کنند که دنبال دین نرویم . حضرت علی(ع)می فرماید: بیشتر فکر خودت را به زن و فرزندان قرار نده یا آنها از بندگان خوب خدا هستند که خدا مواظب آنهاست و یا آنها دشمن خدا هستند، چرا برای دشمن خدا دل می سوزانید؟

در کتاب فضیلت های فراموش شده که شرح حال آخوند ملاعباس تربتی است و نوشته ی پسر ایشان، آقای راشد است داریم :(ایشان اهل تربت حیدریه و شهر کاریزک بوده اند. فرزند ایشان آقای راشد هم انسان فوق العاده ای بودند. امام در درس هایشان از ایشان تعریف می کردند.) من پدر بزرگی داشتم که از دنیا رفت. وارث ایشان پدر و عمه ام بودند. پدرم به خواهرش گفت که هر چه می خواهی از سهم خودت بردارد. بعد پدرم تمام ثروتی که از پدرش به ارث رسیده بود را بعنوان خمس، زکات و ردمظالم به فقرا و در راه خدا داد. از این فرزندان خیلی کم پیدا می شود. این اولادها به درد می خورند. ما نمی دانیم که بعد از مرگ چقدر فقیر هستیم.

آیت الله خرازی نوشته اند که وقتی پدر ملاحبیب الله رشتی از دنیا می رود،ایشان طلبه بودند و تمام نمازهای پدرشان را قضا می کنند.(احتیاط اشکالی ندارد) بعد که مجتهد می شوند یک بار دیگر نمازهای پدر را قضا می کنند. اینها به افسانه بیشتر شبیه است.

بعضی ها به وصیت پدر در مورد قضای نمازها هم عمل نمی کنند. یازده فرزند نزد آقای مجتهد تهرانی  آمدند و گفتند که نماز و روزه ی زیادی بر گردن پدر ما است ولی ما نمی خواهیم آنها را ادا کنیم و پدرم وصیت هم نکرده است. یکی از فرزندان گفت که اگر ما این کار را نکنیم چه می شود .ایشان گفت :پدر شما در آنجا می سوزد. او گفت: اگر پدر ما تنها بسوزد بهتر است یا ما یازده تا در اینجا بسوزیم؟ بعضی نگاه ها این طوری است. اینها اولادهایی هستند که در قیامت به درد ما نمی خورند. پس مواظب باشیم که بخاطر فرزندان و همسران خودمان را جهنمی نکنیم. بعد از مرگ پدر و مادر کسی در کنار قبر آنها خیمه نمی زند .

آقای احمدی میانجی می گفتند که محبتی که ما به بچه داریم  قابل مقایسه با محبتی که بچه به پدر و مادر دارد، نیست. یکی از دوستان همیشه در منبر این دعا را می کرد: خدایا ما را محتاج روز نوبتی نکن. گاهی اوقات عمر پدر و مادر زیاد می شود یا زمینگیر می شوند .فرزندان نوبت می گذارند که هر روز یکی از آنها مراقبت کند.بالاخره آنها هم خسته می شوند.روایت داریم که ما باید دعا کنیم که زمین گیر نشویم. گاهی فرزندان آرزوی مرگ پدر و مادر را دارند ولی می گویند که خدا پدرم را نجات بدهد. گاهی پدر و مادر چندین سال فرزندی را که فقط حیات نباتی دارد نگه داری می کند و به او عشق می ورزند.

ما چقدر سر قبر پدر و مادرمان می رویم یا برای آنها خیرات یا صدقه می دهیم؟ اکثرا کمتر به یاد آنها هستند با اینکه پدر ومادر پنجاه سال برای آنها کار کرده اند. اگر جوانی از دنیا برود، پدر و مادر از شدت محبت زیاد، از بین می روند.

سوال- صفحه 465 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – قرآن سفارش می کند از قرآن پیروی کنید و به آن عمل کنید نکند که روز قیامت حسرت بخورید. در سوره زمر شش بار کلمه ی یوم القیامه در آیات 15،24 ،31 ،47 ،60 ،67 آمده است. در آیه 60 داریم که در روز قیامت عده ای چهره شان سیاه است .در جهنم جایی برای متکبرین نیست .

در سوره آل عمران آیه 106 و107 خدا می فرماید: در قیامت عده ای با چهره سفید و عده ای با چهره ی سیاه وارد می شوند. به کسانی که با چهره ی  سیاه وارد می شوند گفته می شود: شما که مومن بودید ،دوباره کافر شدید؟ سفید رویان نه ،آنها در رحمت خدا بسر می برند.

در کتاب کافی ،من لایحذر شیخ صدوق و ملحقات کتاب مفایتح داریم که هرگاه حضرت علی(ع) وضو می گرفتند این دعا را می خواندند: خدایا در روز قیامت صورت مرا سفید بگردان و آن روزی که همه چهره ی سفید دارند، من با چهره ی سیاه وارد محشر نشوم .این دعای وضو برای امیرالمومنین است. باید بدانیم که فقط دعا کافی نیست و باید قدم برداشت. حضرت فقط دعا نمی کردند. ما گاهی دنبال کارهای آسان می گردیم. مثلا وقتی پدر و مادری از دنیا می رود، نماز وحشت می خوانیم ولی پیامبر فرمود: در شب اول قبر به مرده رحم کنید با صدقه دادن. اگر صدقه نداشتید نماز لیلة الدفن بخوانید.  پس اول برای مرده صدقه بدهیم.

حضرت علی(ع) آبادانی های فراوانی کرده بودند و موقوفات زیادی هم داشتند. روزی ایشان می خواستند نخلستانی را وقف کنند و این طور نوشتند :من علی بن الحسین هستم و می خواهم این نخلستان را وقف کنم تا اینکه روز قیامت خداوند آتش را از من برگرداند. یعنی به دنبال دعای وضو، این اعمال را هم انجام می دادند. اگر ما بعد از مرگ پدر و مادر کاری برای آنها نمی کنیم حداقل در زمان حیات بار آنها را سنگین نکنیم. پدر و مادرها بیشتر بخاطر فرزندان به حرام می افتند. تصمیم بگیریم که هر روز یک بار سوره ی یاسین را برای پدر و مادرمان بخوانیم. در کنار این ،به نیت آنها به فقرا هم کمک کنیم.

نماز روز یکشنبه ماه ذیقعده را فراموش نکنید و می توانید این نماز را به نیت پدر و مادر بخوانید. برای این نماز غسل می کنیم و بعد وضو می گیریم و دو تا نماز دو رکعتی می خوانیم.  25 ماه ذیقعده روز دحوالارض (گسترش زمین از زیر کعبه)است.این روز اعمال زیادی دارد. در رساله ی میرداماد داریم :در سال چهار روز است که روزه گرفتن مورد تاکید قرار گرفته است.یکی از آن روزها، 25 ذیقعده است که روزه ی آن معادل هفتاد سال است. پس از روزه ی این روز غفلت نکنید ولی اگر کسی روزه ی قضا دارد نمی تواند نیت روزه ی مستحبی بکند.مرحوم میرداماد می نویسد: در این روز بالاتر از عمل روزه گرفتن، زیارت امام رضا(ع) است.

انشاء الله خداوند به ما توفیق عمل به دستورات دین را عنایت بفرماید.