در مورد اسامی قیامت( آیه 180 سوره آل عمران) توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – 180 آل عمران می فرماید: کسانی که آنچه خداوند از فضل خودش نصیب آنها کرده است بخل می ورزند فکر نکنند که به نفع آنهاست، این برای آنها شر است . در قیامت ثروت هایی که جمع کرده اند و در راه خدا نداده اند، بصورت طوق گردن آنها خواهد بود.

در آنجا سنگینی این ثروت بر وبال گردن آنهاست. و برای آنها عذاب است .این آیه تجسم اعمال را نشان می دهد. ما باید باور کنیم که امانتدار ثروت مان هستیم. اگر انسان به این باور برسد، سخاوت و انفاق برایش آسان می شود. بدانیم ثروت و نعمت های دیگر از فضل خداست. علم ودانش و فکر و استعداد از نعمت های پروردگار است.

آیت الله شیخ محمدحسین قروی اصفهانی استاد شخصیت هایی مثل آیت الله بهجت، آیت الله میلانی و علامه مظفر بوده .ایشان از بهترین شاگردان آخوند خراسانی بوده است. بعضی ها معتقد هستند که حواشی صحبت های استاد که شاگرد نوشته است از حرف های استاد بهتر است. ایشان می گوید: یک روز سر درس آمدم و متوجه شدم که درس استاد تکرار دیروز است ،فردا دوباره درس استاد تکراری بود. روز سوم باز استاد درس را تکرار کرد. یکی از شاگردان ایشان آقا شیخ علی محمد بروجردی ( پدرشهید آقا شیخ مرتضی بروجردی)به استاد گفت که شما دارید درس تکراری می دهید. استاد گفت: من می دانم که دارم درس تکراری می دهم. ولی سه روز است که هر چه فکر می کنم نمی توانم حرف جدید بزنم و درس های تکراری به مغزم می رسد. خدا می خواهد بگوید که حتی فکر تو هم از ماست.( درس توحیدی)  پس ما نباید به خودمان مغرور بشویم .اگر ما باور کنیم که علم و فکر ما از خداست، دیگر برای یاد دادن به دیگران بخل نمی ورزیم. هر چیزی زکاتی دارد: زکات علم تعلیم است و زکات آبرو، گذاشتن آبرو برای حل کردن مشکلات دیگران.

اگر ما در علم ،آبروی و.. بخل می ورزیم بخاطر اینها است که باور نداریم اینها از فضل خداست. در آخر آیه می فرماید: آنچه بخل می ورزید می ماند و خداوند وارث آسمان و زمین است. علامه طباطبایی می فرماید که این آیه شبیه آیه 34 سوره توبه است. در این آیه داریم :طلا و نقره را بصورت گنج جمع می کنند و آنرا در راه خدا انفاق نمی کنند. در قیامت این طلا و نقره در آتش جهنم گذاخته می شود و بر پشت و پهلوی آنها گذاشته می شود و می گویند: این همان گنج هایی است که جمع کرده بودید. حالا اثر آنرا در اینجا بچشید.

علامه طباطبایی می فرماید که در اسلام ثروت و مالکیت محدودیت ندارد. به چه چیزی گنج می گویند که عذاب دارد. جواب این سوال را ادامه ی آیه داده است که می فرماید که اگر جمع کردید و در راه خدا انفاق نکردید. انفاق در راه خدا چیست؟ راه خدا(فی سبیل الله) چند مصداق دارد .هر چیزی که قوام جامعه در راه آن است. مثل جهاد. اگر در جبهه نیاز به طلا و نقره باشد و کسی آنرا جمع کند و ندهد، این یکی از مصداق های آن است. مثل مصالح عمومی که حفظ دین و شئونات جامعه قائم به آن است. عده ای ثروت ها را جمع می کنند درحالی که می دانند اگر این ثروت را در اختیار دیگران قرار بدهند (مثلا قرض بدهیم) مشکلات عده ای حل می شود. الان جوانان برای ازدواج نیاز به شغل و وام دارند. اگر جوان شغل نداشته باشد چه مفاسدی به دنبال آن وجود دارد ؟افرادی که از سر بیکاری و فقر ازدواج نمی کنند و مشکلاتی برای آنها پیش می آید، آیا ما در گناه آنها شریک نیستیم؟

مثلا ما می توانیم ثروت مان را در جامعه فعال کنیم و مشکلاتی را حل کنیم. قرآن می فرماید که ثروت شان را در راه خدا ا نفاق کنند. اگر در اقوام فردی است که با چند میلیون مشکلش حل می شود، آیا این مصداق آیه نیست؟

این گنج حتما نباید خیلی زیاد باشد. الان نظام بانکداری ما مسئول است. اگر مردم ما به صندوق های قرض الحسنه بانک ها اعتماد داشتند، حتما پول شان را در اختیار آنها قرار خواهند داد ولی وقتی آمارها را می بینند می فهمند که بانک ها دغدغه ی قرض الحسنه را ندارند. در خیلی موارد پول های قرض الحسنه تماماَ بصورت قرض الحسنه پرداخت نمی شود. البته این آیه شامل کسانی که خمس و زکات هم می دهند می شود ولی علامه می فرماید که این آیه منحصر به واجبات نیست. یعنی اگر کسی خمس مالش را داد فکر نکند که دیگر شامل این آیه نمی شود. راه خدا از این بالاتر است. اگر راه خدا زمین مانده و مشکلات عده ای با ثروت ما حل می شود ،باید آنرا در اختیار آنها قرار بدهیم و ثروت را بصورت گنج جمع نکنیم. ممکن است که در یک شب انسان همه چیز را از دست برود.مگر اینکه آنها را در راه خدا داده باشد.

واژه ی بخل دوازده بار در قرآن آمده است. در سوره لیل داریم: هر کس دست دهنده دارد و تقوا پیشه می کند و قیامت را قبول دارد،... کسانی که بخل می ورزند و قیامت را تکذیب  کردند. پس منشأ بخل ،تکذیب قیامت است. آیت الله بهجت می فرمود: ما باید آنقدر با نهج البلاغه مأنوس باشیم که آنرا از حفظ کنیم . در نامه 53 حضرت امیر به مالک اشتر داریم :منشأ بخل ،حرص و ترسیدن از مردم بدگمانی به خدا و تکذیب قیامت است. خدا می فرماید: روزی که وارد آتش می شوید ثروت دیگر به دردتان نمی خورد. ما باورنداریم که اگر در راه خدا بدهیم، خدا برای ما جایگزین می کند. انسانی که بخیل و خسیس است و از دیگران می ترسد، این باور را ندارد.

مرحوم طبرسی درمجمع البیان ،در ذیل این آیه داستانی دارد: فرد مسلمانی درخت خرمایی داشت و شاخه های آن  درخانه ی همسایه بود. که این همسایه هم فقیر و هم عیال وار بود. گاهی اوقات خرماها در خانه ی همسایه می افتاد. این فرد خسیس خرماها را از این همسایه می گرفت. (بعضی آقایان به خانواده شان خرجی نمی دهند. پیامبر فرمود: بدترین مردان شما کسی است زن و فرزندش را وادار کند که دست نیاز پیش کس دیگری دراز کند.) گاهی اوقات خرما را از دهان بچه ی این همسایه درمی آورد.  این همسایه نزد پیامبر رفت و داستان را گفت. پیامبر گفت که این درخت را بفروش ولی او قبول نکرد. پیامبر فرمود: این درخت را با یکی از درخت های بهشتی عوض کن ولی او قبول نکرد. فردی از اصحاب پیامبر گفت که اگر من او را راضی کنم درخت بهشتی را به من می دهی. پیامبر قبول کرد. این صحابی نزد او رفت و این درخت را با قیمت سنگینی خرید. و آنرا به همسایه داد. پیامبر فرمود :درخت بهشتی برای توست.

بدتر از صفت بخل ،بخل بعلاوه ی حرص است. در سوره تغابن آیه 16 و 17 داریم :اگر انفاق کنید برای خودتان بهتر است. هر که خداوند او را ،از بخل و حرص نگه دارد، رستگار می شود. در نهج البلاغه داریم :خدایی که همه ی آسمان ها و زمین مال اوست می فرماید که به من قرض بدهید. خداوند نیازی به ثروت شما ندارد می خواهد شما را امتحان کند. دنیا دار امتحان است. امام صادق (ع) در خانه کعبه از صبح تا شب یک دعا را تکرار می کردند. و می فرمودند: خدایا مرا از بخل بعلاوه ی حرص حفظ کن. در دعا می خوانیم که خدایا مرا از عذاب نار نجات بده. عذاب نار از بخل می آید. فردی گفت که شما دعای دیگری نخواندید ؟ امام فرمود که  قرآن می فرماید: رستگاری در همین دعاست.

علامه طبرسی در مجمع البیان نقل می کند که به بزرگی گفتند که فلانی این قدر ثروت جمع کرده است. او گفت: او به اندازه ای که ثروت جمع کرده، عمر هم جمع کرده است؟ گفتند :خیر. درمناقب خوارزمی داریم که پیامبر فرمود: اگر می شد سخاوت را بصورت یک انسان مجسم کرد، او امام حسین(ع) بود.

کسانی که برای عزای سیدالشهدا هزینه می کنند، این یک نوع سخاوت است. مردم برای امام حسین(ع) کم نمی گذارند. امام حسین(ع) می فرماید: اینکه مردم نیازمند شما هستند، این برای شما نعمت است، از آن خسته نشوید .اگر از آن اظهار خستگی کنید این نعمت به فرد دیگری منتقل می شود. ما می توانیم روایات امام حسین(ع) را در هیئت ها تابلو کنیم.

سوال – صفحه ی 500 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – دراین صفحه داریم : پیامبر به مسلمانان بگو که ببخشند کسانی که قیامت را قبول ندارند. قیامت هم یوم الله است.اصل شما بر هدایت و دستگیری باشد.

بهترین هدیه، کتاب است و خوب است که بانی بشویم و به دیگران کتاب هدیه بدهیم. پیامبر به امیرالمومنین فرمود: اگر یک نفر بوسیله ی تو هدایت بشود از همه ی آنچه خورشید بر او می تابد بهتر است.  یکی از راه های هدایت جوانان ،خواندن کتاب های خوب است.

در آستانه ی محرم هنر ما این باشد که دست دیگران را بگیریم و بر کشتی سیدالشهد سوار کنیم. هنر این است که ما کسانی را که فکر می کنیم رابطه ای با سید الشهدا ندارند، هدایت کنیم. همه ی ائمه کشتی نجات هستند ولی سرعت کشتی امام حسین(ع) بیشتر است. همه را سوار این کشتی کنیم تا امام حسین(ع) آنها را به ساحل نجات برساند.

خوب است که اگر ما خلافی داریم، به احترام این ده شب، آنها را کنار بگذاریم. اگر گناه چشم ،بدحجابی و ... است آنها را کنار بگذاریم. آقای مسلمانی در کشور خارجی می گفت که من نمی دانستم که ماه محرم فرارسیده است. ولی در شب دوم وقتی فهمیدم ،به احترام عزای امام حسین(ع) شرب خمر را کنار گذاشتم. و الان زندگی ام عوض شده است.

آیت الله بهجت می فرمود: به آیت الله حائری موسس حوزه ی علیمه قم گفتند که رضاخان جلوی عزاداری را گرفته است ،ایشان خیلی ناراحت شدند. فردی به آقا گفت که ناراحت نباشید ، فقط جلوی روضه خوانی که یک کار مستحب است را گرفته اند. آقا فرمود: از این کار مستحب هزار کار واجب بدست می آید. الان ما هر چه داریم از مجالس سید الشهدا داریم. آیت الله بهجت فرمود: فضیلت گریه ی بر سید الشهدا از نماز شب بالاتر است. ایشان می فرمود: اصرار نداشته باشید که خدمت امام زمان(عج) تشرف پیدا کنید. دو رکعت نماز و توسل به امام زمان(عج) از تشرف بالاتر است. درمجالس امام حسین(ع) با ادب بنشینیم و گریه کنیم. رفتن به مجالس امام حسین(ع) تشرف خدمت ایشان است.

امروز ساعت پنج خورشید گرفتگی اتفاق می افتد که نماز آیات دارد. نماز آیات دو رکعت است.. راه آسان: در هر رکعت حمد را بخوانید و سوره توحید یا سوره دیگر را پنج قسمت کنید و بعد از هرقسمت به رکوع بروید. راه طولانی :درهر رکعت، پنج سوره حمد و سوره پنج توحید خوانده شود.

کتاب پرتویی از عظمت حسین نوشته ی آیت الله صافی گلپایگانی، کتاب قصه ی کربلا نوشته ی نظری منفرد، کتاب پیشوای شهیدان نوشته ی آیت الله صدر و کتاب بررسی تاریخ عاشورا نوشته ی دکتر آیتی است.