باید چه اتفاقی بیفتد که روزه گرفتن در این هوای گرم تابستان برای ما دلچسب بشود ؟
پاسخ – چند سالی است که ماه رمضان در تابستان است . در روایت داریم که بافضل ترین عمل مشکلی ترین عمل است . طبیعتا اجر آن هم بیشتر است . بعضی ها می گویند که کدام مرجع آسانتر می گیرد همان را انتخاب کنیم درحالیکه اشتباه است . در انتخاب مرجع نباید سهولت عمل را ملاک قرار بدهیم . کسی که دنبال عمل سخت تر برود پاداش بیشتری دارد . به نقل از معصومین داریم که ما نماز و وضو گرفتن در شبهای سرد یا روزه گرفتن در روزهای گرم را دوست داریم . با توجه به سختی که روزه گرفتن در تابستان دارد ، من مقداری از اهمیت روزه گرفتن می گویم . وقتی انسان بداند کاری اهمیت و ارزش دارد پای آن وقت می گذارد و سختی را بر خودش هموار می کند . مثل مادری که نه ماه سختی دوران بارداری را تحمل می کند ولی همه ی امیدش به این است که این بچه بدنیا می آید و ثمره ی این سختی را می بیند . یک بیمار باید درد و سختی را تحمل کند و دارو بخورد به این امید که بهبود پیدا بکند .کارمندی سه شیفت کار می کند به امید اینکه خانه و ماشین بخرد . ما خودمان یک سری سختی را می پذیریم به خاطر آثاری که بر آن مترتب است . و به امید آن تنایجی هستیم . روزه سختی دارد ولی نتایج آن خیلی با ارزش است . ما تنها یک عبادت داریم که خدا می گوید که این عبادت مال من است . حدیث داریم که روزه برای من است و من برای آن جزا تعیین می کنم . مگر نماز حج جهاد برای خدا نیست ؟بعضی از تعبیرکنندگان می گویند منظور این است که ثواب اعمال دیگر را فرشته ها می دهند ولی ثواب روزه را خود خدا می دهد . بعضی ها گفته اند که ثواب روزه از بقیه اعمال بیشتر است . یک استاد اخلاقی می فرمود : روزه تشبه به خالق است . خدا نمی خورد و نمی آشامد . روزه دار هم نمی خورد و نمی آشامد . این امساک یک نوع تشبه به خالق است و بخاطر همین گفته که روزه برای من است و من خودم پاداش آنرا می دهم . روایتی از بحار داریم که پیامبر فرمود : هیچ کسی نیست که ماه رمضان روزه بگیرد و سختی آنرا تحمل کند مگر این که هفت اثر در زندگی او داشته باشد البته هر روزه ای این اثر را ندارد . یکی از آن آثار این است که حرام در بدنش ذوب می شود . کسی که نگاه و استماع و... حرام داشته باعث می شود که اینها در بدنش تحلیل برود . یعنی این خودبخود پادزهری است که در زندگی حرام را از بین می برد . این یک تمرین و ممارست است . کسی که سی روز نخوردن حلال را تمرین می کند ، بعد از ماه رمضان این فرد می تواند حرام را هم نخورد . شما که بخاطر روزه آب نخوردی ، پس می توانی دیگر شراب هم نخوری ، شما که با این روزه حلال مرتکب نمی شوی ، در حال روزه خیلی از کارهای حلال حرام می شود مثل نزدیکی با همسر که در هنگام روزه داری حرام است . در مکه وقتی شما مُحرم می شوید می گویند که مورچه را آزار ندهید ، بدنت را نخارانید، خون از بدنتان بیرون نیاید . این می خواهد بگوید که تو اینحا نباید مورچه را آزاربدهی تمرین بکن که بعدا مردم را آزار ندهی . انسانی که روزه می گیرد و حلال بر او منع می شود می تواند دنبال نامحرم نرود ، پای صحنه های متبذل ننشیند . پس این اولین اثر است . حالا عده ای نگویند که ما یازده ماه سال را گناه می کنیم و در یک ماه رمضان همه ی آنها ذوب می شود . دومی این که کسی که روزه می گیرد به رحمت خدا نزدیک می شود . در قرآن 114 بار بسم الله الرحمن الرحیم است که 228 بار کلمه ی رحمت در آن تکرار شده است . بعضی از سوره های قرآن با رحمت شروع شده است . مثل سوره ی مریم . رحمت خدا این قدر مهم است که انبیاء الهی دعا می کردند : ادخلنی فی رحمتک عبادک الصالحین . هر کس که مشمول رحمت خدا شد بقیه ی مسائل حل است . اول دعای کمیل می گوییم اللهم انی اسئلک برحمتک التی وسعت کل شئی . رحمت خدا دو قسم است . یکی رحمت عام و فراگیر دارد و نگاه نمی کند که طرف مومن است یا کافر . به همه این رحمت را می دهد . مثل رحمت جاذبه که شامل همه ی انسانهای روی زمین است ، رحمت هوا، سلامت ، غذا ... و دیگری رحمت خاص است . مثلا باعث می شود که انسان لذت عبادت را بچشد ، باعث می شود افسردگی نداشته باشد ، باعث احساس آرامش می شود ، باعث می شود که انسان از مرگ نترسد .رحمت خاص شامل هر کسی نمی شود . لذا از خدا می خواهیم که این رحمت را به ما بدهد . در دعای مناجات حضرت امیر می فرماید که خدایا به من رحم کن . رحمت خاص خدا این است که از آنها راضی باشد . پس در روزه خدا رحمتش را شامل بنده می کند . بنده هفده ساعت گرسنگی و تشنگی را تحمل می کند مخصوصا نوجوانانی که سال اول شان است که روزه می گیرند و به آنها توصیه می کنم که روزه بگیرند و دعا هم بکنند . او فقط بخاطر خدا دارد این کار را می کند . اگر ساعت ناهار این نوجوان جابجا بشود نوجوان صدایش در می آید . داریم که روزه دار یک شادی عجیبی در افطار دارد و یک شادی هم هنگام عید فطر دارد . در روایات داریم که جایزه ی ویژه به فرد روزه دار داده می شود . حالا اگر کسی بیمار است و عذر دارد و نمی تواند روزه بگیرد از این ثوابها محروم نمی شود . زیرا ماه ، ماه رحمت است . قرآن و دعا خواندن و خیلی کارهای دیگر می توان در این ماه انجام داد . بحث ما روی کسانی است که می توانند روزه می گیرند و به آن بی توجهی می کنند . اثر سومی این است که خداوند سکرات موت را بر فردی که روزه می گیرد آسان می کند . سکرات به معنی مستی مرگ است یعنی لحظه ای که انسان دارد از بستگانش جدا می شود و یک حالت سختی است زیرا لحظه ی انتقال است . بعضی از اولیاء خدا برای آن لحظه گریه می کردند . پس برای فرد روزه دار لحظه ی مرگ آسان می شود و عزرائیل را به صورت خوبی می بیند و جان دادن برایش سهل می شود. اثر چهارم این است که فردی که روزه می گیرد از تشنگی و گرسنگی روز قیامت مصون می ماند . دانش آموزی که صبح تا شب درس می خواند و کلاس می رود ، به امید قبولی در کنکور همه ی این سختی ها را قبول می کند . این روایت خیلی زیاد است . اثر پنجم این است که خداوند او را از آتش جهنم در امان می دارد . یکی از عواملی که باعث جهنمی شدن ما است شیطان است . در ماه رمضان شیطان عملا دستش بسته است . اثر ششم این است که خدا از غذاهای پاکیزه ی بهشت به او می خوراند زیرا او مستحق بهشت است . فرمود : هرکس در ماه رمضان روزه بگیرد و با خودش بگوید که هر چند سال که زنده باشم روزه می گیرم ، اگر او بمیرد و ماه رمضان دیگریی را درک نکند به بهشت می رود. یکی از شاهان عباسی فرد عیاشی بود و به او خبر دادند که ماه رمضان رسیده است . او ناراحت شد و گفت که اگر من زنده باشم ماه رمضان را برمی دارم . سال بعد قبل از ماه رمضان او از دنیا رفت . اثر هفتم این است که روزه ی انسانها ، کفاره ی اشتباه حضرت آدم که از بهشت رانده شد می شود . ما کسانی داشته ایم که تمام عمرشان روزه بودند مگر روزهایی که روزه حرام بوده است یا کسانی که از خدا خواسته اند که با زبان روزه از دنیا بروند . نفیسه خاتون در مصر دفن است و فردعجیبی بوده است . او نوه امام حسن مجتبی (ع) و عروس امام صادق (ع) بوده است . او در مصر حرم دارد. او چند هزار ختم قرآن کرده است . مدرس بوده است و در پشت پرده می نشسته و بزرگان از محضر درس او استفاده می کردند . ایشان وقتی از دنیا رفتند شوهرش می خواست او را در قبرستان بقی دفن کند ولی مردم مصر اجازه نداند و گفتند که او مال ماست . شوهرش پیامبر را خواب دید که فرمود : بگذار او در مصر دفن بشود که باعث برکت این سرزمین است . خادم این خانم می گوید که وقتی ایشان می خواست جان بدهد رو به قبله شد و شروع به خواندن قرآن کرد . همانطور که قرآن می خواند به او حالت احتضار دست می داد . من برای او یک ظرف آب بردم . ایشان روزه بودند و آب نخوردند . ایشان با حالت روزه از دنیا رفت . در جنگ موته برادر حضرت امیرالمومنین جعفر ضربت خورد . و دستهایش از بدن قطع شد و به جعفر طیار معروف بود. وقتی او به زمین افتاد فردی برایش آب برد . او روزه بود و گفت که اگر من افطار را در ک کردم آنرا می خورم ولی از خدا خواسته ام که با زبان روزه از دنیا بروم . فردی با همسرش که متدین بودند پیش پیامبر آمدند و گفتند که راهی به ما نشان بده که راحت بهشتی بشویم . پیامبر فرمود : روزه بگیر . حتی مستحب است که بعد از عید فطر انسان شش روز روزه بگیرد . اگر کسی این شش روز را روزه بگیرد گویی کل سال را روزه بوده است . بزرگان اخلاق می گویند علت گرفتن این شش روزه این است که یعنی خدایا ما هنوز خسته نشده ایم . امام سجاد (ع) وقتی هلال ماه رمضان می رسید لبخند می زند و وقتی هلال ماه شوال می رسید اشک می ریخت . ایشان وداع با رمضان داشت . ماه رمضان ماه استثنائی است. مثلا در بین انبیاء ، برترین انبیاء رسول خداست . در بین اوصیاء برترین وصی حضرت علی (ع) است . در بین خانم ها ، حضرت زهرا سیدة النساء العالمین است . در ایام هفته جمعه برتر است . در میان ذکر ها ذکر سبحان الله و الحمدلله ولا اله الا الله و الله اکبر برتر است . برترین ماه ، ماه رمضان است و برترین شب ، شب قدر است . در این ماه ختم یک آیه ثواب ختم کل قرآن را دارد ، خواب هم عبادت است . خدا می خواهد بگوید که وقتی اینها ثواب دارد ببینید که نماز چه ثوابی دارد . البته ضوابطی دارد که بعدا خواهیم گفت .
سوال- سوره مریم آیات 26 تا 38 را توضیح بدهید .
پاسخ – این صفحه اشاره به روزه ی حضرت مریم دارد . او وقتی با عیسی به نزد مردم برگشت ، مردم برایشان سوال بود که چرا این بچه بدوم پدر بدنیا آمده است . به او وحی شد که بگو من روزه هستم . و آن موقع در روزه سکوت هم بود . این نشان می دهد که روزه بعنوان یک عبادت در ادیان سابق هم بوده است . در قرآن داریم : کتب علیکم صیام کما کتب علی الذین من قبلکم .
سوال – در مورد آداب ماه مبارک رمضان توضیحاتی بدهید .
پاسخ – در روایات داریم که نگویید : رمضان آمد و رفت ، بگویید : ماه مبارک رمضان آمد و ماه مبارک رمضان رفت . این ماه را با احترام بگویید . زیرا ماه رمضان نامی از نامهای خداست . باران پاییز که گرد و غبار تابستان را می شوید در زبان عرب به آن رمض می گویند . ماه رمضان به معنای شوینده است . روایت داریم که رمضان گناهان را می شوید و از بین می برد . ما می خواهیم آداب ماه رمضان را بگوییم و یک عده ای می گویند که ما نمی توانیم این آداب را عمل کنیم پس روزه هم نمی گیریم . بعضی از بینندگان بخشی از صحبت های ما را می شنوند و بقیه را گوش نمی کنند . آقایی به من می گفت که من نماز نمی خوانم . گفتم که نماز ستون دین است و ... ایشان گفت که شما گفته اید که پیامبر گفته به نماز افراد نگاه نکنید به امانتداری ، صدق در گفتار آنها نگاه کنید و اگر کسی بار از دوش مومن بردارد افضل از یک ماه نماز و روزه است . ایشان توجه نکرده که وقتی من ثواب خدمت رسانی را می گویم نمی خواهم با آن نماز را قربانی کنم . اگر نماز قبول بشود کارهای دیگر ما قبول می شود و اگر نماز قبول نشود کارهای دیگر ما قبول نمی شود . اگر ما کاری را می گوییم که فضیلتش از نماز بیشتر است معنایش این نیست که شما نماز نخوانید . این ثواب هایی که من می گویم مخصوص روزه دار نیست . اگر کسی نمی تواند در ماه رمضان روزه بگیرد یاعذر دارد می تواند اینها را رعایت کند . دیگر این که کسانی که روزه می گیرند و نمی توانند این آدابی که می گوییم رعایت کنند ، نگویند که پس ما روزه نمی گیریم . روزه گرفتن هم درجاتی دارد . این مثل روایتی می ماند که می گوید اگر کسی شراب بخورد نمازش پذیرفته نیست . پس آیا باید فرد نماز نخواند ؟ خیر . این روایت می خواهد بگوید که نماز نقش ارتقاء و سازندگی و رشد را در انسان دارد که نماز فرد شراب خوار نمی تواند صرف این بشود بلکه می تواند صرف این بشود که زهر شراب را از بین ببرد . یعنی اثر منفی شراب را از بین می برد . نماز برای یک فرد سالم آرایش است و برای فرد شراب خور پالایش است . حالا اگر کسی این آداب روزه را رعایت نمی کند خود روزه این آثار را می آورد . رسول خدا می فرماید : کسی که شش چیز را در ماه رمضان رعایت کند خداوند آثار روزه را به او می دهد . یکی اینکه فرد روزه دار دین خودش را حفظ کند ودین خودش را به دنیای خودش نفروشد. مثل کسانی نباشند که در کربلا روزه گرفتند و امام حسین (ع) را کشتند . علت اینکه روز عاشورا مکروه است که روزه بگیریم این است که آنها به شکرانه ی کشته شدن اباعبدالله روزه گرفتند . مثلا کسی روزه بگیرد و کلاه سر مردم بگذارد . پس دینش را باید حفظ بکند . دیگر این که خودش را کنترل کند و نگه دارد . مثلا خودش را از نگاه نامحرم نگه دارد . روایت داریم که وقتی انسان روزه می گیرد چشم ، گوش و مو او هم باید روزه بگیرد . خانمی که روزه هستی مویت را نامحرم نبیند .البته در مواقع دیگر هم باید این طور باشد . دیگری اینکه کسی که روزه می گیرد صله ی رحم بکند . پس ماه رمضان زمان دید و بازدید است . وقتی سحر بلند می شوند فقط دنبال سحری خوردن است . البته سحری خوردن خودش موضوعیت دارد. می توانید در سحر دو رکعت نماز شب بخوانید . قرآن بخوانید و استغفاری بکنید . دیگر اینکه همسایه را آزار ندهید. الان باب شده است که جوانان تا سحر فوتبال بازی می کنند . این کار خوب است ولی کوچه ممکن است که مردم بیمار داشته باشند و سر و صدا آنها را اذیت کند . می توانید در ورزشگاهها بازی کنید که برای مردم مزاحمت نباشد . بعضی در ماه رمضان مراسم دارند این خوب است ولی نباید مزاحم مردم بشوند . بدانید که همسایه آزاری باعث می شود که ثواب روزه ی شما کم بشود . دیگری اینکه مراعات برادرانش را رعایت کند . مثلا شما کارمند هستی و روزه هستی ، با مردم بدخلقی نکن . روزه بهانه ای نشود که از کار مردم کم بگذاری . دیگر اینکه زباشن را در کامش نگه دارد . و چنین روزه ای ، ثوابش را فقط خدا می داند . روزه داری که این کارها را می کند روزه اش اهمیت دارد . در روایات ما تاکید شده در حال روزه خوش خلق باشید ، عطر بزنید ، بی حال و سست نباشید ، اگر انسان گرسنه اش هم شد نباید این را نشان بدهد . اقشاری از مردم با زحمت روزه می گیرند . مثل بناها ، مکانیک ، نانواها ، الان دانشگاهها و مدارس تعطیل است ولی کسانی که تبلغ دین می کنند یا تدرس می کنند ، این افراد بدانند که ثواب روزه شان خیلی زیاد است . فرد عرق می ریزد و کار می کند و روزه می گیرد ما باید به این افراد غبطه بخورید .
سوال – در مدتی که به پایان ماه شعبان مانده است ، چکار کنیم تا قصورهای مان را جبران کنیم ؟
پاسخ – اول اینکه دعا کنند که خدایا اگر تا این موقع ازماه شعبان ما را نیامرزیده ای ، الان ما را ببخش و بیامرز . دیگر اینکه این اذکار را در روزهای باقی مانده بگویند . مثل صلوات ، استغفرالله و اسئله التوبه ، سبحان الله و الحمد الله و لا ... را بگویند ، از مناجات شعبانیه غافل نشوند .