قمه زنی حربه ای به دست وهابیت و دشمنان تشیع
مسئله قمه زنی از دیر باز بهانه بزرگی در دست دشمنان مذهب حقه تشیع بوده است. به طوری که در مقالاتی که توسط وهابیون در نقد عزاداری حسینی در سایتها و منابع وهابی و ناصبی به تحریر در می‌آید ، تصاویری از قمه زنی پای ثابتی در این گونه از نوشته جات دارد. دستاویزی که به شکل حراج و ارزان ، خود آن را به دست ایشان داده ایم و امروزه کار به جایی رسیده که این عمل نقش به سزایی در تاثیر گذاری وهابیون در وهن و تخریب مذهب تشیع دارد.
نکته اینجاست که عده ای در داخل دایره تشیع به ترویج این عمل بسیار وهن آلود می‌پردازند که بنده قبل از هر چیز این بیان را خدمت این عزیزان و برادران می‌خواهم داشته باشم که:
شما نمی توانید نسبت به قمه زنی تنها حکم به جواز داده و بعد هم کنار بکشید و تماشاچی باشید که هر چه می خواهد بشود ، بشود و پس از آن وهابیها نیز با دستاویز قرار دادن این امر به زشت نشان دادن مذهب زیبا و لطیف شیعه بپردازند.
البته ممکن است این جماعت پر کینه هزار چیز دیگر را عیب و زشتی بپندارند و دستاویز وهن مذهب ما قرار دهند ولی باید دید آیا آن چیزهای دیگر نیز مانند قمه زنی دلایل و مستنداتشان در این اندازه ای است که در جواز آن بین علما تردید ،آنهم بدون تقیه باشد؟
پس دو راه بیشتر وجود ندارد.
طبق احادیث «كُونُوا زَیْناً وَ لَا تَكُونُوا شَیْنا» یا باید زینت اهل بیت باشید و زشتی نباشید[۱]
«كُونُوا لَنَا زَیْناً وَ لَا تَكُونُوا عَلَیْنَا شَیْناً حَبِّبُونَا إِلَى النَّاسِ وَ لَا تُبَغِّضُونَا إِلَیْهِمْ فَجُرُّوا إِلَیْنَا كُلَّ مَوَدَّةٍ وَ ادْفَعُوا عَنَّا كُلَّ شَرٍّ الْحَدِیث»برای ما زینت باشید و برعلیه ما زشتی نباشید، باعث محبوبیت ما نزد مردم باشید و ایشان را با ما دشمن نکنید و به سوی ما همه مودتها را بکشید و از ما بدیها را دفع کنید[۲]
و یا باید به میدان آمده و اگر می‌توانید زیبایی این عمل را تبیین کنید و زشتی احیانا توهم شده از قمه زنی را پاک کنید (عملی که قطع داریم آن عمل از هیچ معصومی سر نزده و نیز صدور آن از هیچ والا مرتبه ای شانا و علما بعد از معصوم(علیه السلام) قطعی نیست و خبری نیز در این باره وجود ندارد؛ غیر ازحدیث مرسله مسلم جصاص که البته در دلالتش نیز مانند سندش ضعف وجود دارد که در ادامه بیانی از آن خواهیم داشت )
و اگر از ارائه یک کار تبلیغی در زشت جلوه نکردن قمه زنی و متنفر نکردن و وهن نشدن شیعه نزد غیر شیعه به واسطه قمه زنی عاجزید که والله والله همینطور است و عاجزید، چرا امام حسین (علیه السلام) را جلوی تیرهای از کمان در رفته دشمن بدهیم و بگوییم این امام حسین (علیه السلام) است و دستگاه، دستگاه اوست و کاری نمی‌شود کرد و همین است که هست!!!! گویی که که اینجا خود حضرت باید بیایند یک جوری جواب دهند!
پس بار جائز ردانستن کار فیصله نمی یابد و مسئولید محاسن و زیبایی های شیعه و کلام ائمه اطهار(علیهم السلام) رابنمایانید.
به دو روایت صحیحه و موثقه زیر دقت نمایید:
« فِی عُیُونِ الْأَخْبَارِ عَنْ عَبْدِ الْوَاحِدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُبْدُوسٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ قُتَیْبَةَ عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ الْهَرَوِیِّ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیَا أَمْرَنَا قُلْتُ كَیْفَ یُحْیِی أَمْرَكُمْ قَالَ یَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ یُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا الْحَدِیث.»[۳]
«حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ وُهَیْبِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً حَبَّبَنَا إِلَى النَّاسِ وَ لَمْ یُبَغِّضْنَا إِلَیْهِمْ أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ یَرْوُونَ مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَكَانُوا بِهِ أَعَزَّ وَ مَا اسْتَطَاعَ أَحَدٌ أَنْ یَتَعَلَّقَ عَلَیْهِمْ بِشَیْءٍ وَ لَكِنْ أَحَدُهُمْ یَسْمَعُ الْكَلِمَةَ فَیَحُطُّ إِلَیْهَا عَشْراً»[۴]
قمه زنی هم اگر از کلام ائمه (علیهم السلام) است پس بسم الله محاسن آن را نه برای خودمان که شیعه هستیم و در ازای محبت اهل بیت(علیهم السلام) از جان می گذریم بلکه طبق فرموده معصومین به غیر شیعه بنمایانید تا مرید و تابع ائمه گردند تا اینکه شامل دعای امام صادق(علیه السلام) که فرمودند :( رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً حَبَّبَنَا إِلَى النَّاسِ وَ لَمْ یُبَغِّضْنَا إِلَیْهِمْ ) باشید و تا اینکه این عمل نو ظهور که بسیار بعد از عصر ائمه اطهار(علیهم السلام) پدیدار شده، شین و زشتی به فرموده احادیث، بر دامن پاک اهل بیت ننشاند. آنگاه همگی به میدان خواهیم آمد، قمه خواهیم زد و آنگاه خود فقها و مجتهدین در صف اول قمه زنان و از ایشان خواهند بود.
اما در مورد روایت سر به محمل کوبیدن حضرت زینب(سلام الله علیها ) که نقل زبان برخی عوام و حتی شاید برخی علما شده است؛ توجه شما را به این نکات جلب می‌نمایم :
روایت مذکور در کتاب بحارالانوار آمده است. روایت در نقل گزارش ورود کاروان اسرا به کوفه است که بی‌بی زینب سلام الله علیها ملتفت سر روی نیزه حضرت سیدالشهدا علیه الصلاة والسلام می گردند و سر به چوبه محمل می کوبند.
برخی از بخشهای این نقل بدین گونه است:
«مُسْلِمٍ الْجَصَّاصِ قَالَ دَعَانِی ابْنُ زِیَادٍ لِإِصْلَاحِ دَارِ الْإِمَارَةِ بِالْكُوفَةِ ...قَالَ صَارَ أَهْلُ الْكُوفَةِ یُنَاوِلُونَ الْأَطْفَالَ الَّذِینَ عَلَى الْمَحَامِلِ بَعْضَ التَّمْرِ وَ الْخُبْزِ وَ الْجَوْزِ فَصَاحَتْ بِهِمْ أُمُّ كُلْثُومٍ وَ قَالَتْ یَا أَهْلَ الْكُوفَةِ إِنَّ الصَّدَقَةَ عَلَیْنَا حَرَامٌ وَ صَارَتْ تَأْخُذُ ذَلِكَ مِنَ أَیْدِی الْأَطْفَالِ وَ أَفْوَاهِهِمْ وَ تَرْمِی بِهِ إِلَى الْأَرْضِ قَالَ كُلُّ ذَلِكَ وَ النَّاسُ یَبْكُونَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ ثُمَّ إِنَّ أُمَّ كُلْثُومٍ أَطْلَعَتْ رَأْسَهَا مِنَ الْمَحْمِلِ وَ قَالَتْ لَهُمْ صَهْ یَا أَهْلَ الْكُوفَةِ تَقْتُلُنَا رِجَالُكُمْ وَ تَبْكِینَا نِسَاؤُكُمْ فَالْحَاكِمُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَكُمُ اللَّهُ یَوْمَ فَصْلِ الْقَضَاءِ فَبَیْنَمَا هِیَ تُخَاطِبُهُنَّ إِذَا بِضَجَّةٍ قَدِ ارْتَفَعَتْ فَإِذَا هُمْ أَتَوْا بِالرُّءُوسِ یَقْدَمُهُمْ رَأْسُ الْحُسَیْنِ ع وَ هُوَ رَأْسٌ زُهْرِیٌّ قَمَرِیٌّ أَشْبَهُ الْخَلْقِ بِرَسُولِ اللَّهِ ص وَ لِحْیَتُهُ كَسَوَادِ السَّبَجِ قَدِ انْتَصَلَ مِنْهَا الْخِضَابُ وَ وَجْهُهُ دَارَةُ قَمَرٍ طَالِعٍ وَ الرُّمْحُ تَلْعَبُ بِهَا یَمِیناً وَ شِمَالًا فَالْتَفَتَتْ زَیْنَبُ فَرَأَتْ رَأْسَ أَخِیهَا فَنَطَحَتْ جَبِینَهَا بِمُقَدَّمِ الْمَحْمِلِ حَتَّى رَأَیْنَا الدَّمَ یَخْرُجُ مِنْ تَحْتِ قِنَاعِهَا...»
اما نکات و اشکالاتی که بر استناد به این حدیث برای جواز قمه زنی می‌توان بیان کرد به این شرح است:
۱- بر فرض صحت این داستان و حجیت آن (که دلایل زیادی وجود دارد که چنین نیست)،این فعل حضرت را نمی توان دلیلی بر جواز این کار در شرایط عادی دانست و فقط می‌توان در شرایطی مشابه آنچه در حدیث موجود است جائز دانست و آن در موقع اندوه و حزن شدیدی که در واقع انسان اختیار را از کف برباید است. که اگراین فعل حضرت زینب سلام الله علیها از روی اختیار و استحباب بود این فعل باید در ادامه تا پایان عمر ایشان تکرار می‌شد که صد البته چنین نشده است.
۲- برخی در اعتبار این روایت می گویند: دانشمند متبحر در علم رجال و حدیث و کارشناس اسناد و روایات، یعنی مرحوم علامه مجلسی قدس سره در کتاب بحارالانوار خود، این حدیث را از پاره ای منابع معتبر نقل کرده است.
اینک شما خودتان به سند علامه که آن را عینا می‌نویسم دقت بفرمایید: «أَقُولُ رَأَیْتُ فِی بَعْضِ الْكُتُبِ الْمُعْتَبَرَةِ رُوِیَ مُرْسَلًا عَنْ مُسْلِمٍ الْجَصَّاصِ قَالَ دَعَانِی ابْنُ زِیَادٍ لِإِصْلَاحِ دَارِ الْإِمَارَةِ بِالْكُوفَةِ ...»
یعنی خود ایشان (علامه مجلسی) اذعان دارند که این روایت مرسله است یعنی در سلسله راویان آن تا معصوم انقطاع وجود دارد.
استاد پیشوایی که امروزه به عنوان استاد متبحر در علم تاریخ شناخته می‌شوند و رئیس گروه نویسندگان کتاب تازه نگاشته شده و گرانسنگ مقتل جامع حضرت سید الشهداء هستند می‌فرمودند که این حدیث اصلش توسط شخصی شافعی مذهب نقل و وارد احادیث شده است آن هم در کتابی به نام نور العین که انتسابش به آن شخص هم مورد تردید است.
۳- شیخ عباس قمی (نویسنده مفاتیح الجنان) در منتهی الآمال در مورد کتبی که علامه مجلسی این حدیث را از آنها نقل می کند می نوسند: «این خبر را گر چه علّامه مجلسى نقل نموده است، ولى مأخذ نقل آن، منتخب طریحى و كتاب نور العین است كه حالِ هر دو كتاب بر اهل فنّ حدیث ، مخفى نیست و نسبت دادن سر شكستن به جناب زینب علیهاالسلام و اشعار معروف نیز از آن مخدّره ـ كه عقیله هاشمیّین و عالمه غیر معلَّمه و رضیعه ثَدْىِ نبوّت و صاحب مقام رضا و تسلیم است ـ بعید است»[۵]
۴- نکته مهمتر اینکه ایشان (شیخ عباس قمی) می فرمایند:
«آنچه از مقاتل معتبره معلوم می‌شود حمل حضرت زینب بر شترانی بوده که جهاز ایشان پلاس بوده و روپوش نداشته اند » [۶] معنای این سخن آن است که اصلا محملی در کار نبوده است که عقیله بنی هاشم زینب کبری (سلام الله علیها) بخواهند سر بر آن بکوبند چرا که اصلا بر هر کسی آشکار است که یزیدیان بنای عزت و احترام دادن به دودمان عصمت و طهارت نداشتند؛ لذا محمل ساختن و غیره برای ایشان قطعا بی معناست.
۵- دراین حدیث آمده است:
«أَهْلُ الْكُوفَةِ یُنَاوِلُونَ الْأَطْفَالَ الَّذِینَ عَلَى الْمَحَامِلِ بَعْضَ التَّمْرِ وَ الْخُبْزِ وَ الْجَوْزِ فَصَاحَتْ بِهِمْ أُمُّ كُلْثُومٍ وَ قَالَتْ یَا أَهْلَ الْكُوفَةِ إِنَّ الصَّدَقَةَ عَلَیْنَا حَرَامٌ وَ صَارَتْ تَأْخُذُ ذَلِكَ مِنَ أَیْدِی الْأَطْفَالِ وَ أَفْوَاهِهِمْ وَ تَرْمِی بِهِ إِلَى الْأَرْضِ اهل کوفه به کودکانی که در محمل ها بودند مقداری خرما و نان و گردو می دادندکه ام کلثوم(سلام الله علیها )فریاد زد و گفت : ای اهل کوفه صدقه بر ماحرام است و آن نان و خرما وگردوها را از دست و دهان کودکان بر گرفت و بر زمین انداخت» (گویا در میان اسرا ایشان آزادی عمل بیشتری داشته اند!) اما اشکال مهمی که اینجا قابل طرح است اینکه اساسا بر خلاف آنچه عموما به اشتباه پنداشته می‌شود صدقه مستحبی طبق منابع معتبر حدیثی و استنباط قاطبه فقها بر سید حرام نیست و آنچه حرام است فقط صدقه واجب مثل زکاة، زکاة فطره و امثال این زکاتهای واجب است. البته تاجایی که نگارنده تا به این لحظه به دست آورده ام گاهی فقط اختلافاتی درحواشی و جزئیات این مسئله وجود دارد. و از این مطلب بر می آید که جاعل این روایت از غیر مطلعین به احکام شرعی مذهب بوده و از حکم این مسئله در حد عموم مردم اطلاع داشته است و به قول معروف این یک اشتباه بزرگ و سر نخ واضحی در مجعول بودن روایت است.
کسانی که به جواز قمه زنی قائلند البته ادله دیگری نیز دارند اما حقیقتا آن ادله قوی تر از آنچه به ضعف آن اشاره شد نیستند. ادله ای مانند اینکه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در زیارت ناحیه خطاب به جضرت سیدالشهداء دارند که «من صبح و عصر بر تو ندبه می‌کنم و به جای اشکها بر تو خون می‌گریم».
حال اینکه چگونه از این فراز زیارت جواز قمه زنی معلوم می شود، و این دیگر از آن عجایب روزگار است. ایشان می گویند امام زمان که دروغ نمی گوید، پس حتما واقعا آن حضرت خون گریه می کنند! حال که ایشان خون گریه می کنند،پس قمه زنی که در مقایسه با آن چیزی نیست.
در حالیکه این، بیان بی سوادانه ای بیش نیست. چرا که برای هر کسی معلوم است که بیان حضرت در زیارت ناحیه یک بیان بلیغ و فصیح برای نشان دادن شدت حزن است که در بیان بلیغ چنین عباراتی هر چند در عالم واقع محال باشند، حمل به دروغ گویی نمی‌شود.
نکته پایانی اینکه این همه طول و تفصیل سخن برای عزیزان صرفا یک بحث علمی است. چرا که در مقام عمل تشخیص مصالح و مفاسد اجتماع مسلمین بر عهده فقیه مدیر و مدبر آگاه و زمان شناس عادل است که بتواند اجتماع مسلمین را در غیبت حضرت ولیعصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، در کوران حوادث و شدائد روزگار غیبت، ولایت و رهبری کرده و به بهترین صورتی که یک غیر معصوم می‌تواند جامعه را اداره نماید،اعمال مدیریت و زعامت نماید.
در این صورت حکمی که ولی فقیه بنا به فقاهت و عدالتش در چارچوب شریعت و با نگاهی وسیعتر از دیگران و در وضعیتی ملموستر بر واقعیات عالم اسلام می‌دهد، اختیاری است که از سوی شرع مقدس به وی داده شده است و بر تمام مقلدین خود او و مقلدین سایر مجتهدین و مراجع عالیقدر لازم الاتباع می‌باشد.چنان که برخی از مراجع به این امر در خصوص قمه زنی تصریح داشته اند
مقام معظم رهبری می فرمایند:«کسي که با مسائل کشور شوروي سابق و اين بخشي که شيعه نشين است - جمهوري آذربايجان - آشنا بود، مي گفت:
آن زمان که کمونيستها بر منطقه آذربايجان شوروي سابق مسلّط شدند، همه آثار اسلامي را از آنجا محو کردند. مثلاً مساجد را به انبار تبديل کردند، سالنهاي ديني و حسينيه ها را به چيزهاي ديگري تبديل کردند و هيچ نشانه اي از اسلام و دين و تشيّع باقي نگذاشتند. فقط يک چيز را اجازه دادند و آن، قمه زدن بود! دستورالعمل رؤساي کمونيستي به زيردستان خودشان اين بود که مسلمانان حق ندارند نماز بخوانند، نماز جماعت برگزار کنند، قرآن بخوانند، عزاداري کنند، هيچ کار ديني نبايد بکنند؛ اما اجازه دارند قمه بزنند! چرا؟
چون قمه زدن، براي آنها يک وسيله تبليغ بر ضدّ دين و بر ضدّ تشيع بود. بنابراين، گاهي دشمن از بعضي چيزها، اين گونه عليه دين استفاده مي کند. هرجا خرافات به ميان آيد، دين خالص بدنام خواهد شد».[۷]
مرحوم شهید سید محمد باقر حکیم: «مرجع کبير آيت الله العظمي سيد محسن حکيم (رض) دائماً مي فرمودند:
« همانا قضيه قمه زني، اندوه و غصه اي در گلوي ماست» پس ايشان با اين ديد به قمه زني نگاه مي نمودند، ولي در جواب سوالات نيز مي نوشتند:
اگر قمه زني باعث ضرر به بدن يا هتک حرمت به مذهب اهل بيت و شيعيان گردد، حرام است.[۸]
معرفی یک کتاب: کتاب قمه زنی، آبروداری یا آبروریزی شیعه نوشته محمود یزدانی انتشارات بوستان کتاب قم
یک لینک مفید درباره قمه زنی: قمه زني، بدعتي كه مانع ترويج مذهب حقه تشيع است(link is external)
نمونه ای از تصاویری که با دستاویز قرار دادن قمه زنی سعی در تخریب مذهب شیعه دارند.
[۱] کافی ج۲ص۷۷ووسائل الشیعه ج۱۵ ص۲۴۵
[۲] وسائل الشیعه ج۱۲ ص۸
[۳] وسائل الشیعة ج۲۷ ص۲۹
[۴] کافی ج۸ ص۲۲۹
[۵] منتهى الآمال دوجلدی،تحقیق صادق حسن زاده ج۱ ص۸۳۴
[۶] همان کتاب ص۸۳۵
[۷] سایت پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
[۸] شعائر الحسينيه بين الوعي والخرافه، ص۱۱۹-۱۲۷
