کانال شیعه کوئست در ایتا
بسيارى از صفات زشت و رذيله از يكديگر سرچشمه مى گيرند، حسد نيز از صفاتى است كه از صفات زشت ديگرى ناشى مى شود و خود نيز سرچشمه رذايل و زشتی های فراوانى است!
علماى اخلاق براى حسد سرچشمه هاى و انگیزه های زيادى ذكر كرده اند:
1- عداوت و كينه: انسانی که از دیگری کینه و نسبت به او عداوت و دشمنی داشته باشد آرزو می کند نعمت های او زایل شده و از بین برود.
2- كبر و خودبرتربينى : انسان حسود اگر ببيند ديگران نعمت هاى بيشترى دارند، آرزو دارد بلكه تلاش مى كند كه نعمت آنان از بین برود تا برترى خود را نسبت به دیگران حفظ کند.
3- حبّ رياست:کسانی که مقام دوست هستند و همیشه به فکر حکومت کردن بر دیگران هستند برای این که این موقعیت را حفظ کنند، آرزوى زوال نعمت ديگران را می کنند.
4- ترس از نرسيدن به مقاصد و اهداف مورد نظر:گاهی وقت ها انسان تصوّر مى كند نعمت هاى الهى محدود است اگر ديگران به آن دست يابند امكان رسيدن او را به آن نعمت ها كم مى كنند.
5- احساس حقارت و خود كم بينى:افرادى كه در خود لياقت رسيدن به مقامات بالا را نمى بينند و از اين نظر گرفتار عقده حقارتند آرزو مى كنند ديگران هم به جايى نرسند تا همانند يكديگر شوند.
6- بخل و خباثت نفس :بخيل نه تنها حاضر نيست از نعمت هاى خود در اختيار ديگران بگذارد بلكه از رسيدن ديگران به نعمت هاى الهى نيز بخل مى ورزد و ناراحت مى شود، آرى تنگ نظرى و بخل طبع آدمى را به حسد مى كشاند.
ولى فراتر از اينها حسد ريشه هايى در عقايد انسان نيز دارد، كسى كه ايمان به قدرت خدا و لطف و عنايت او و حكمت و تدبير و عدالتش دارد چگونه مى تواند حسد بورزد؟
شخص حسود با زبان حال به خداوند اعتراض مى كند كه چرا فلان نعمت را به فلان كس دادى؟! اين چه حكمتى است و چه عدالتى؟! چرا به من نمى دهى؟! و نيز به زبان حال مى گويد: هرگاه خدا به ديگرى نعمتى دهد ممكن است از دادن مثل آن به من اَلْعِيَاذُ بِاللهِ عاجز باشد پس چه بهتر كه نعمت از او سلب گردد تا به من برسد!
بنابراين حسودان در واقع معترض به حکمت های خدا هستند در حدیثی از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) نقل شده است كه مى فرمايد: خداوند به موسى بن عمران فرمود: «لاَتَحْسُدَنَّ النَّاسُ عَلَى مَا آتَيْتُهُمْ مِنْ فَضْلِى، وَ لاَتَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ اِلَى ذَلِكَ، وَ لاَتَتَّبِعُهُ نَفْسَكَ، فَاِنَّ الْحَاسِدَ سَاخِطٌ لِنِعَمِى، ضَادٌّ لِقَسْمِىَ الَّذي قَسَمْتُ بَيْنَ عِبَادي وَ مَنْ يَكُ كَذَلِكَ فَلَسْتُ مِنْهُ وَ لَيْسَ مِنّي!; اى موسى! هرگز در مورد آنچه به مردم از فضلم عطا كرده ام حسد مورز و چشم به آنها ندوز و آنها را در دل پيگيرى نكن(و بر اين امور خرده مگير); زيرا حسود نسبت به نعمت هاى من خشمگين و مخالف تقسيمى است كه در ميان بندگانم كرده ام، هر كس چنين باشد نه من از اويم و نه او از من است»!
بنابر این حسود در واقع پايه هاى اعتقادى محكمى ندارد وگرنه مى دانست حسدورزى نوعى انحراف از توحيد است.
