صورت برزخی اشخاص
• کانال ایتا شیعه کوئست: @shiaquest_net
سوال ؛ میخواهم بدانم در باطن به چه صورتی هستم. آیا این امر ممکن است؟
پاسخ آیه الله حسن زاده آملی (ره) : بله.
هر انسانی میتواند باطن برزخی خویش را تشخیص دهد و بفهمد در باطن به چه صورتی میباشد.
• صورت اول : اگر آدمى میخورد و میخوابد و شهوت به كار میبرد و به اطراف کاری ندارد "بهيمه" (چهار پایان آرام و غیر درنده) است
• صورت دوم: و اگر علاوه بر اين سه امر، ضرر و آسيب و آزار به خلق خدا دارد "سبع" (حیوانات شرور و درنده ) است.
• صورت سوم: و اگر میخورد و میخوابد و شهوت به كار میبرد و حيله و مكر و تزوير و خلاف و دروغ و از اين گونه امور با بندگان خدا دارد بطوریکه درباطن دشمن اما به ظاهر دوست است "شيطان" است.
• صورت چهارم: و اگر صفات سبعى و شيطانى ندارد و خالصانه به عبادت پروردگار مشغول است و به مردم منفعت رسانده و خلق خدا از او آسوده اند، "ملَك" (فرشته)است
• صورت پنجم: و اگر علاوه بر عبادات و مقامات ملَك، با ترک انواع معصیت، بسوى معارف الهی و درك حقايق و سيروسلوک الى اللّه ، حرکت دارد "انسان" است.
خلاصه اینکه بشرخاکی به پنج گونه تقسیم میشود :
بهيمه، سبع، شيطان، فرشته و انسان .
حال هر کسی با این علم میتواند بفهمد که در باطن به چه صورت است.
• توضیحات بیشتر (اضافه شده ):
آیه ۱۷۹ - سوره اعراف: (وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ )
به‌‌يقين، گروه بسيارى از جنّ و انس را براى دوزخ آفريديم؛ آنها دل‌ها (عقل‌ها) يى دارند كه با آن [انديشه نمى‌كنند، و] نمى‌فهمند؛ و چشمانى كه با آن نمى‌بينند؛ و گوش‌هايى كه با آن نمى‌شنوند؛ آنها همچون چهارپايانند؛ بلكه گمراه‌تر! اينان همان غافلانند [چون امكان هدايت دارند و بهره نمى‌گيرد].
روایت: عَنْ عَبْدِاللهِ ابْنِ سَنانِ قالَ: سَألتُ اباعَبدِاللهِ جَعفَرَ بنَ مُحَمَّدٍ الصّادِقَ عَلَیهِ السَّلامُ: فَقُلْتُ الْمَلائِکَةُ اَفْضَلُ اَمْ بَنُوآدَمَ فَقالَ عَلَیهِ السَّلامُ قالَ اَمیرُالْمُؤْمِنینَ عَلِی بْنُ اَبیطالِبٍ عَلَیهِ السَّلامُ: اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ رَکَّبَ فِی الْمَلائِکَةِ عَقْلاً بِلا شَهْوَةِ وَ رَکَّبَ فِی الْبَهائِمِ شَهْوَةً بِلا عَقْلٍ وَ رَکَّبَ فی بَنی آدَمَ کِلْتَیهِما فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَیرٌمِنَ المَلائِکَةِ وَ مَنْ غَلَبَ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّمِنَ البَهائِمِ
• ارزش انسان در نظر امیرالمؤمنین(ع)
من در اینجا یک علتش را ضمن یک روایت از حضرت مولی الموحدین ، امیرالمؤمنین(ع)، یعسوب‌الدین، جانشین بلافصل و به حقّ پیغمبر(ص) برایتان بیان کنم. حضرت می‌فرمایند:
• -آفرینش فرشتگان، بدون عقل و شهوت
«اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ رَكَّبَ فِى الْمَلائِكَةِ عَقْلاً بِلا شَهْوَةٍ» خداوند تمام فرشتگان را آفرید، ولی وجود فرشتگان را به‌طور خالص عقلانی قرار داد؛ یعنی ذات، حقیقت و وجود فرشته به نور عقلانیت منوّر است. در حقیقت، نیت کار بد در فرشتگان به‌وجود نمی‌آید؛ چون همهٔ وجود و ذات آنها عقلانیت است، میل فرشتگان فقط به فرمان‌بردن از خدا، عبادت‌الله و کار خیر است. وجود فرشتگان عقلانیِ محض است. خود عقل، خیر، چراغ و دلیل راه خیر و راهنمای به امور مثبت است.
عقل هیچ‌گاه وجود عاقل را به پلیدی راهنمایی نمی‌کند. راهنمایی عقل، فقط به خوبی‌ها و درستی‌هاست. عقل یک نور است و از نور الهی پدید آمده. عقل محبوب‌ترین آفریده خداست، چنان‌که پروردگار به عقل می‌گوید: «مَا خَلَقْتُ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْكَ» چیزی را محبوب‌تر از تو نیافریده‌ام. این یک گروه از موجودات زنده هستند.( علل‌الشرایع، ص4، ح1.)
• -آفرینش حیوانات، بدون عقل
«وَ رَكَّبَ فِى الْبَهائِمِ شَهْوَةً بِلا عَقْلٍ» اما وقتی حیوانات و چهارپایان را آفرید، میل و خواسته و اشتهای محض آفرید. حیوانات میل به خوردن، استراحت، تولید نسل و لذات بدنی دارند و هیچ میل دیگری در آنها نیست. میلی در آنها نیست که بر اثر آن میل، خواهان صعود به عالم ملکوت و قرب باشند. چهارپایان، زمینی محض و مادی خالص هستند.
چریدن، خوردن، استراحت، تولید نسل و اگر حلال‌گوشت باشند، نهایت کارشان کشتارگاه است؛ اما اگر به کشتارگاه نرسند، نهایت کارشان، مرگ و بازگشت به خاک است. قرآن مجید کسانی که بین آدمیان چنین اخلاقی را دارند، به بهائم و انعام تشبیه کرده است و می‌فرماید: «أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ»[ اعراف، 179.] آنهایی که جنبهٔ عقلانیت و فکر، بصیرت و روشن‌دلی ندارند، همچنین کارشان فقط خوردن و لذت بردن و استراحت است؛ اینها مثل حیوانات هستند.
در آیهٔ دیگری نیز می‌فرماید: «الَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ»[محمد، 12] آنهایی که فقط لذت‌خواه و خورندهٔ رزق هستند و هیچ کار دیگر هم مثل حیوانات نمی‌کنند، «وَالنَّارُ مَثْوًى لَهُمْ» دوزخ جایگاه آنهاست. این هم یک نوع از موجودات زنده‌اند.
• -انسان، ترکیبی از عقلانیت و شهوات
«وَ رَكَّبَ فى بَنى آدَمَ كِلَيْهِما» خدا انسان را آفرید و او را ترکیبی از عقلانیت، خواسته‌ها و شهوت و خواسته‌های مادی آفرید. عقلانیتش خواهان مسائل ملکوتی، مسائل مثبت، حقایق، عبادت، خدمت و کمک و یاری دادن به دیگران است. این جنبهٔ عقلانیت انسان بود. یک جزء وجودش هم شهوات است؛ یعنی خواسته‌های مادی که میل خوردن، خوابیدن، استراحت، سفر و خوش‌گذرانی دارد. این هم جنبهٔ دوم این موجود ترکیبی است.
• ویژگی انسانِ برتر از فرشتگان
حالا عاقبت این موجود ترکیبی به کجا خواهد کشید؟ امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَيْرٌ مِنَ الْمَلائِكَةِ وَ مَنْ غَلَبَتْ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّ مِنَ الْبَهائِمِ» کسی که جنبهٔ عقلانیتش بر جنبهٔ شهوات، امیال و خواسته‌هایش بچربد و پیروز بشود؛ یعنی جنبهٔ عقلانیتش تمام ارتش شهوات و امیالش را به دست بگیرد و مهار آنها را داشته باشد که به لغزش‌ها، مادی‌گری و زمینی محض دچار نشود و آسمانی‌بودنش حفظ بشود؛ چنین انسانی از همهٔ فرشتگان برتر است. (علل‌الشرایع، ص4، ح1.)
حضرت رضا(ع) از پدران بزرگوارشان و آنها از پیغمبر اکرم(ص) نقل می‌کنند که پیغمبر(ص) فرموده‌اند: «مَثَلُ المُؤمِنِ عِندَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلّ كَمَثَلِ مَلَكٍ مُقَرَّبٍ، وإنَّ المُؤمِنَ عِندَ اللّهِ أعظَمُ مِن ذلِكَ»[ بحارالأنوار، ج67، ص72، ح41] در پیشگاه خدا و محاسبات پروردگار، مقام مؤمن از فرشتهٔ مقرب هم بالاتر است. مؤمن یعنی کسی که جنبهٔ عقلانیتش بر جنبهٔ شهوانی او حاکم است.
امام صادق(ع) نیز در روایتی می‌فرمایند: «المُؤمِنُ أعظَمُ حُرمَةً مِنَ الكَعبَةِ»[ خصال، ص27] مؤمن از نظر شخصیت و احترام، از کعبه که بیت‌الله است، برتر است. شما اگر ارزش‌های مؤمن را در قرآن و روایات ببینید، شگفت‌زده می‌شوید! مؤمن یعنی آن‌کسی که جنبهٔ عقلانیتش بر جنبهٔ شهوانی‌اش پیروزی دارد و تمام رشته‌های شهوتش به دست عقل است. اصلاً مهار زندگی‌اش به دست خرد و خرد ورزی‌اش است.
