همه انسان ها به اين مسئله آگاهي دارند که بدن ما به غذاهاي متنوع نيازمند است ولي به غذاي روح توجه کمتري دارند. روح ما انسان ها نيز به ويتامين هاي گوناگون نياز دارد که بايد مورد توجه قرار گيرد. علم و دانش به نياز هاي روحي ما پاسخ مي دهند و باعث ارضاء و سيراب شدن روح ما مي شود لذا براي تأمين اين نياز روحي بايد به دانش افزايي رو آوريم؛ توجه به توصيه هاي زير شما را در اين امر ياري خواهد نمود.
1ـ انگيزه و علاقه به دانش افزايي را در خود ايجاد و تقويت کنيد براي اين منظور به نکات زير توجه کنيد.
1ـ1ـ به اهميت و ضرورت دانش توجه کنيد. اولين آيات قرآن کريم بر اهميت خواندن و نوشتن تأکيد مي کند.
1ـ2ـ براي ايجاد انگيزه، هدف و غايتي جذاب را براي خود در نظر بگيريد زيرا انسان هر رفتاري را که انجام مي دهد بر اساس يک هدف و غايتي است که در نظر گرفته است؛ آنگاه هر اندازه هدف و غايت، ارزشمندتر باشد، انگيزه قويتر شده و رفتار نيز با استحکام بيشتر بروز خواهد نمود. براي اين منظور از مشاوره كمك بگيريد.
1ـ3ـ به فوائد دانش و دانستن توجه کنيد. اگر توجه به اين داشته باشيد که مطالعه هم فوائد معنوي دارد مثل قرب به خدا، الگو شدن در جامعه و خانه و تأثير گذاري بر ديگران و مفيد بودن به حال خود و جامعه. و هم فوائد و ثمرات مادي به دنبال دارد. فهرستي از اين فوايد تهيه كنيد و پيوسته مرور كنيد.
1ـ4ـ به ضررهاي جهل و ناداني توجه کنيد. فهرستي تهيه كنيد و آن را مرور كنيد. انسان فطرتاً منفعت گرا و ضرر گريز است. اين فهرست ها باعث تقويت انگيزه در شما مي شود.
1ـ5ـ ديدگاه ها و تلاش هاي خستگي ناپذير دانشمندان براي کسب علم و دانش را مطالعه کنيد. به عنوان مثال سقراط حکيم در رابطه با مطالعه مي گويد: «جامعه وقتي به سعادت و فرزانگي مي رسد که مطالعه کار روزانه اش باشد.» و نمونه اي از تلاش و پشتکار، محدث قمي يکي از علماي شيعه است که اندک اندک پولي تهيه مي کرد و براي خريد کتاب با پاي پياده به تهران مي رفت تا به تحصيلات خود ادامه دهد و در حالي که از بيماري هاي تنفسي رنج مي برد و در شبانه روز حدود 18 ساعت به مطالعه و نوشتن مشغول بودند. تولستوي مي گويد كنار هر مدرسه اي كه باز مي شود زنداني بسته مي شود.
2ـ در شناخت موضوع مورد مطالعه دقت کنيد.
3ـ به علايق، توانايي ها و استعدادهاي خود توجه داشته باشيد تا با شکست و سرخوردگي مواجه نشويد. بلکه با رسيدن گام به گام به هدف خود، انگيزه تان قوي تر شود.
4ـ با آداب و شرايط مطالعه آشنا شويدو به آن عمل کنيد تا گرفتار مشکلات جسمي نشويد و سبب تنفر شما از آن نشود.
5ـ در مطالعات خود تنوع ايجاد کنيد. سعي کنيد به طور يکنواخت بر يک موضوع متمرکز نشويد برخي از روان شناسان بر اين عقيده اند که بهره وري کيفي و کامل از يک موضوع با مطالعه اي در حدود سي دقيقه در اطراف آن انجام مي پذيرد و پس از آن کيفيت و بهره وري هر مطالعه به تدريج سير نزولي خواهد داشت. حضرت علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: همانا دل ها نيز هم چون ابدان ملول و خسته مي گردند پس براي آسايش دل ها در پي حکمت هاي تازه و نو بر آييد.
6ـ با اهل علم و دانش همنشين شويد. با کساني رابطه برقرار کنيد که اهل علم هستند و اوقات خود را بيهوده تلف نمي کنند و هميشه در حال پيشرفت هستند.
7ـ در مسير علمي خود يک رفيق و هم بحث کوشا و درسخوان انتخاب کنيد و مواظب يکديگر باشيد تا در صورت مشاهده سستي و ضعف به يکديگر تذکر داده و اسباب تلاش و کوشش را براي يکديگر فراهم کنيد.
8ـ در جلسات گروهي و علمي شرکت کنيد. روان شناسان بر اين عقيده اند که کارهاي گروهي و مطالعات گروهي ثمر بخش است لذا انسان بايد خود را در گروه هاي علمي قرار دهد تا زمينه پيشرفتش فراهم شود.
9ـ با خود عهد کنيد. عهد کردن دو نوع است: 1ـ تشويقي 2ـ تنبيهي دانشمندان تعليم و تربيت بهترين روش را همين روش مي دانند مثلاً عهد کنيد که روزي فلان مقدار را بايد مطالعه کند؛ اگر مطالعه نکرد يک امر مورد علاقه اش ممنوع. و اگر موفق شد يک امور مورد علاقه اش را به خود عرضه کند.
10ـ به مسائل کاربردي مطالعات خود توجه کنيد.
11ـ از وسائل کمک آموزشي استفاده کنيد.
عباس آئينه چي - مركز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه
