راه هاي دست يابي به موفقيت تحصيلي
1ـ توجه به پيش نيازهاي يادگيري: براي دست يابي به پيشرفت تحصيلي ابتدا لازم است پيش نيازهاي يادگيري مورد توجه قرار گيرند:
الف ـ وجود هدف براي يادگيري
 ب ـ وجود انگيزه کافي براي يادگيري
 ج ـ وجود توجه و دقت کافي نسبت به مطلب آموختني
 الف ـ راه ايجاد هدف براي يادگيري: در فرايند تحصيل، دانش آموزان هنگامي به نتيجة رضايت بخش دست مي يابند که هدف از آموختن هر مطلب يا مادة درسي را بخوبي بدانند. براي تحقق اين امر لازم است علاوه بر تعيين هدف کلي از آموزش هر درس به تعيين هدف هاي کوتاه مدت که در فاصلة زماني کمتري به دست مي آيد اقدام کرد.
ب ـ راه ايجاد انگيزه: براي ايجاد انگيزة تحصيلي در دانش آموزان مي توان از روش هاي زير استفاده کرد:
1ـ طرح آموختني ها به صورت پرسش هاي جالب و جذاب
2ـ قرار دادن دانش آموزان در تماس مستقيم با آموختني ها
3ـ ايجاد زمينه براي انتقال و ارائه آموخته هاي دانش آموزان در بين جمع
4ـ بيان محاسن آموختن مطالب و معايب ندانستن آن ها.
5ـ آگاه نمودن يادگيرينده از ميزان پيشرفت خود در جريان تحصيل.
6ـ استفاده از عوامل بر انگيزنده يا تشويقي مانند تشويق هاي کلامي (مرحبا، آفرين) و تشويق هاي غير کلامي «دادن هديه، تشويق نامة کتبي».
شايان ذکر است در به کار بردن روش هاي تشويقي بايستي به «سن و تفاوت هاي فردي» دانش آموزان توجه کرد؛ به عنوان مثال فراگيران در دورة پيش از دبستان و دبستان بيشتر با روش هاي غير کلامي بر انگيخته مي شوند.
ج ـ راه ايجاد توجه و دقت: دست اندرکاران آموزش و پرورش بايد بدانند ميزان توجه و دقت در دانش آموزان به عوامل متعددي مانند تفاوت هاي فردي، علائق، نيازها و سن بستگي دارد؛ مثلاً کودکان 3 تا 4 سال به مدت 5 تا 10 دقيقه و کودکان 4 تا 5 ساله، 15 دقيقه و کودکان 5 تا 6 ساله، 15 تا 20 دقيقه مي توانند حواس خود را براي يادگيري مطلبي متمرکز کنند.
هم چنين لازم است رابطة ميان زمان «توجه و دقت» با «نوع درس و فعاليت» در نظر گرفته شود؛ زيرا اگر دانش آموزان مجبور شوند چند درس را که نياز به کار ذهني داشته و ويژگي هاي همسان دارند در يک روز مطالعه کنند به مرور از وسعت و دامنة دقت آن ها کاسته مي شود. براي ايجاد دقت و توجه بيشتر به مطالب آموختني بهتر است مواد يادگيري تا آن جا که امکان دارد با تصاوير مختلف همراه شود. در ارائه مطلب از محرک هاي شنوايي (بيان شعر، داستان، مَثَل و همچنين تغيير تن صدا) استفاده کرد.
2ـ زمان مناسب براي يادگيري: هر شخص در ساعات معيني از روز و شب کار ذهني را بهتر انجام مي دهد؛ اما تحقيقات نشان مي دهد که در ساعات اول روز آمادگي براي يادگيري بيشتر است، لذا توصيه مي شود درسهايي که نياز به تمرکز و دقت ذهني بيشتري دارد در «ساعات اول روز» مطالعه شوند. هم چنين تجربه نشان داده است که قدرت فراگيري يک دانش آموز در آغاز، نيمه و پايان جلسه درس يکسان نيست. آن چه در ابتدا و پايان يک جلسة درسي ارائه مي شود بهتر در ذهن اثر مي گذارد، بنابر اين توصيه مي شود حتماً در اواخر جلسه، مطالب درسي به طور خلاصه تکرار شود. هم چنين طبق بررسي هاي انجام شده «رابطة معکوس» بين مدت زمان انجام يک کار و ميزان دقت وجود دارد، بنابر اين توجه داشته باشيد زمان اختصاص داده شده براي هر جلسة يادگيري طولاني نباشد.
3ـ پُر يادگيري: براي اين که دانش آموزان آنچه را ياد مي گيرند بتوانند زمان طولاني نگه دارند بايستي به جاي يادگيري، پُر يادگيري کنند. در پريادگيري، يادگيري زيادتر از حد لازم انجام مي شود و فراگيرنده به تکرار مجدد مطالب آموخته شده مي پردازد.
4ـ خواندن با صداي بلند: اگر دانش آموزان مطالب را با صداي بلند بخوانند (طوري که خود نيز بشنوند) با اين عمل از دو حس بينايي و شنوايي به صورت همزمان استفاده مي کنند، لذا يادگيري آسانتر مي شود.
5ـ از بر خواندن مطالب: از بر خواندن مطالب، ميزان کارآيي حافضه را در نگهداري و به يادآوري مطالب زياد مي کند. منظور از اصطلاح «از بر خواني» فقط حفظ کردن عين يک متن؛ مثل شعر و بازگويي آن نيست، بلکه فهميدن آن و حتي تجسم مطالب در ذهن است.
6ـ توجه به مدت زمان هر جلسه آموزش يا تمرين: روان شناسي يادگيري تأکيد مي کند که در تعيين مدت جلسة آموزش براي فراگيران حتماً بايد به ميزان سن و ظرفيت و توانايي آن ها توجه شود. در مورد بزرگسالان دامنة توجه و تمرکز به مطالب درسي نزديک 45 دقيقه است، لذا توصيه مي شود بعد از اين مدت فاصله اي براي استراحت در نظر گرفته شود.
تجربه ها و پژوهش هاي انجام شده نشان داده است که ميزان يادگيري در جلسات فشرده نسبت به مواردي که بين جلسه هاي آموزش، فاصله مناسبي وجود دارد، بسيار کمتر است.
7ـ استفاده از چند حس: اگر دانش آموزان براي آموختن مطالب درسي از چند حس (بينايي، شنوايي و ....) استفاده کنند يادگيري عميقتر و ميزان قدرت يادآوري و يادداري بيشتر خواهد شد بخصوص آن که دانش آموزان تا سن 14 سالگي داراي حافظة بصري بسيار قوي هستند و اگر از وسائل کمک آموزشي؛ نظير لوحه، طرح، منحني، نمودار، عکس، نقشه و .... که در آنان حس بينايي به کار گرفته مي شود، استفاده کنند درجة يادگيري افزايش مي يابد.
8ـ سازماندهي مطالب: سازماندهي مطالب درسي يا به اصطلاح طبقه بندي محتوي در ذهن، عامل مؤثري در حفظ و يادگيري محسوب مي شود. بهترين روشن آن است که بين مطالب درسي ارتباط منطقي و معني دار ايجاد کرده و هنگام مطالعه، يادداشت برداري شود. مشخص کردن مطالب مهم، برجسته کردن نکات اساسي و توضيح مطالب کليدي در حاشيه يا در صفحه اي جداگانه به حفظ يادگيري و افزايش زمان يادداري کمک چشمگيري مي کند.
9ـ مکان مطالعه: يکي از عوامل مؤثر در يادگيري، مکان مطالعه است. در انتخاب مکان مطالعه نکات زير توصيه مي شود:
1ـ9. از يک مکان نسبتاً ثابت براي مطالعه و انجام تکاليف درسي استفاده شود و مرتب محل مطالعه تغيير نيابد.
2ـ 9. مکان مطالعه در جايي انتخاب گردد که متغيرهاي مداخله گر؛ مانند: صدا، تصاوير تلويزيون، رفت و آمد افراد خانواده و .... وجود نداشته باشد.
3ـ9. هنگام مطالعه به وضعيت نشستن توجه شود و به دانش آموزان توصيه گردد که از خميده کردن ستون فقرات خود خودداري کنند. در حالت خوابيده يا دراز کش مطالعه ننماييد.
4ـ9. به اين نکته مهم توجه شود که درجة دماي مکان مطالعه تأثير چشم گيري در کارآيي فعاليت هاي مغزي و در نتيجه يادگيري دارد. هواي گرم و يا هواي بسيار سرد از يادگيري مطلوب جلوگيري مي کند.

زهره سعادتمند - دوازده رهنمود تربيتي، ص 97 - 101