چگونه مي شود بر لغات عربي مسلط شد. در واقع روش يادگيري و شیوه مطالعه و معرفی منابع و خلاصه همه مطالب مربوط به يادگيري لغات عربي را بگوييد.

خوشحاليم شما مخاطب ما هستيد اميدواريم راهنماي خوبي در رابطه با اين موضوع براي شما باشيم. همانطور كه مي دانيد درس عربي از سه قسمت اسم، فعل وحرف تشكيل شده است و عربي اختصاصي چيزي جدا از عربي عمومي نيست. لذا توصيه مي كنيم كه عربي را كاملا مبحثي بخوانيد. براي مثال براي خواندن مفعول به مبحث منصوبات باز گرديد. زيرا مفعول هم جزئي از منصوبات است. سعي كنيد مباحث را به صورت پايه اي مطالعه كنيد. در مورد شيوه مطالعه عربي لازم است به اين نكات توجه نماييد :
1- پيش مطالعه
 اگر اين كار را تجربه كرده باشيد ، متوجه شده ايد كه با درس مورد نظر ، بهتر توانسته ايد ارتباط برقرار كنيد. پيش مطالعه درس عربي و مطالعه كلمات جديد و ملاحظه متون جديد ، تصوير بهتري از درس ، در كلاس براي شما ايجاد مي كند ؛ به گونه اي كه بهتر مي توانيد در يادگيري درس، مشاركت و فعاليت داشته باشيد. از داشتن اشتباه در اين مورد هرگز نهراسيد . اشتباه ، حقّ يك دانش آموز است .
2- واژه خواني
 به نظر مي رسد كه بهتر است به واژه نامه كتاب مراجعه كنيد و معني آن كلمات را به دست آوريد. يادگيري كلمات جديد هر درس ، نقش بسيار مؤثري در فراگيري درس دارد. ترجمه متن درس و ترجمه جملات مربوط به تمرين ها ، در گرو دانستن معني اين كلمات است. فكر خواندن عربي را بدون خواندن و دانستن معني واژه ها ، از سر خود بيرون كنيد ، مگر اين كه بر متن خواني تأكيد بيشتري داشته باشيد. قواعد مهم است اما نه به اندازه يادگيري معني واژه ها و جمله ها.
3- متن خواني
 البته داشتن اشتباه ، مهم نيست ؛ مهم اين است كه شما اشتباهات را به حداقل برسانيد. پس از يادگيري كلمات جديد درس و اطمينان از يادگيري كامل آن ها ، وظيفه دانش آموز ، خواندن متن عربي و صحيح خواني آن است. البته متن عربي درس حداقل يك بار بايد پيش مطالعه شده باشد. متن درس هر چه بيشتر خوانده شود ، در يادگيري مؤثرتر است. در خواندن متن درس در دفعات پاياني ، دانش آموز معمولاً توانايي خواندن متن را به شكل صحيح پيدا مي كند و چگونگي بيان جملات را در مي يابد. براي صحيح خواندن متن ، مي توان از نوارهاي صوتي نيز استفاده كرد. مهارت خواندن از مهارت هاي مهم يك زبان محسوب مي شود.
4- بازيابي واژه ها
 احتمالاً اين مشكل ، مربوط به فراموش كردن واژه هايي است كه در درس هاي قبل يا سال پيش خوانده ايد. پس از خواندن متن ، نسبت به ترجمه آن به فارسي اقدام كنيد. براي انجام اين كار ، علاوه بر دانستن معاني كلمات جديد ، بايد معني كلمات خوانده شده قبلي را نيز بدانيد. به عبارتي بايد معني هريك از واژه ها را بدانيد. البته گاهي شما از روي متن ، مي توانيد جمله اي را كه تک تک معاني آن را نمي دانيد ، ترجمه كنيد. براي دستيابي به معني اين كلمات ، بهترين كار ، مراجعه به معني كلمات در درس هاي قبلي و يا كتاب هاي پايه قبل است.
5- ترجمه
 اگر شما مترجم يك كتاب داستان باشيد ، آن را چطور ترجمه مي كنيد؟ آيا به همان ترتيبي كه كلمات عربي در جمله قرار گرفته اند ، معني فارسي آن ها را كنار هم مي چينيد؟ يا سعي مي كنيد ترجمه روان و ساده اي را ارائه كنيد؟ قطعاً اگر ترجمه شما ساده و روان باشد ، خواننده كتاب شما بيشتر مي شود. پس سعي كنيد جملات به فارسي روان معني شوند و از حفظ كردن معني جملات ، بدون دانستن معاني تک تک كلمات خودداري كنيد. زيرا اين امر يكي از عوامل خستگي دانش آموز است و اين كار نه تنها سودي براي دانش آموز ندارد ، بلكه باعث افزايش كار دانش آموز و كاهش كارآيي او مي شود. چون تعداد جملات از تعداد واژه ها بيشتر است و حفظ كردن معني جملات ، سنگين تر از حفظ كردن واژه هاست ؛ پس به فكر صرفه جويي باشيد.
6- پاكنويس
 هنگامي كه قصد مطالعه از روي جزوه را داريد ، جمله هاي عربي را از روي كتاب بخوانيد و سعي كنيد آن ها را ترجمه كنيد. پس از ترجمه هر جمله ، به برگه ترجمه خود مراجعه كنيد. در صورت داشتن خطا ، مورد را بررسي و اصلاح نماييد. هنـگام مطالعه ترجمه، جملات بعدي بايد با وسيله مناسبي پوشانده شود تا چشم ، با آن ها برخورد نداشته باشد.
7- قواعد
 برخي به قدري در اين مورد زياده روي مي كنند كه گويي هدف آن ها از آموختن عربي ، آموختن قواعد است. بهترين زمان براي يادگيري قواعد ، بعد از متن خواني و ترجمه است. چه بسا خود شما به اين روش متوجه قواعد بشويد ، بدون اين كه قواعد را مطالعه كرده باشيد. قواعد را يا مستقيماً از كتاب مطالعه كنيد و يا با توجه به شيوه هاي ابتكاري معلمان محترم – كه به طور خلاصه در اختيار شما قرار داده مي شود – آن ها را مورد بررسي قرار دهيد ، به شرط آن كه چيزي از مطالب جا نمانده باشد.
8- درك مطلب
 حل تمرين درك مطلب را چه زماني انجام مي دهيد؟ آيا پيش از اين كه متن درس و ترجمه آن را مرور كرده باشيد، قصد حل تمرينات درك مطلب را داريد؟ به ياد داشته باشيد كه همان طور كه جايگاه درك مطلب از نظر مكاني ، بعد از متن است ؛ از نظر زماني هم بعد از آن است. پس از مطالعه و ترجمه متن ، به تمرين درك مطلب بپردازيد.
9- حل تمرين
 شما تمرين ها را چگونه حل مي كنيد؟ آيا اصراري بر دانستن معني آن ها داريد؟ آيا مي دانيد دانستن معني آن ها معمولاً كمك بزرگي به حل آن ها مي كند؟ تمرين ها را با توجه به موارد گفته شده ، مورد بررسي و مطالعه خود قرار دهيد. اهميت تمرين ها از متن درس كمتر نيست و شما با حل تمرين ها به اهداف اصلي درس مي رسيد. دانستن معني جملات تمرين ها را فراموش نكنيد.
با توجه به نكات بالا در هنگام مطالعه عربي اين موارد را رعايت نماييد :
1- همانطور كه بيان شد مطالعه قواعد درس عربي را از پايه شروع كنيد.
2- معاني لغات و اصطلاحات عربي را در متن درس و عبارتها و جملات ياد بگيريد نه به صورت مجزا.
3- در قسمت مطالعه قواعد به تمرينات كتاب بسنده نكنيد. مثلاً قواعد تجزيه و تركيب را در متن درسهاي كتاب به كار بريد و سعي كنيد وقتي يك تمرين كتاب را حل مي كنيد آن را تجزيه و تركيب كنيد و در اين زمينه به تسلط كافي برسيد. تا مي توانيد در خواندن عربي از انواع و اشكال مختلف مطالب عربي و يا آيات و روايات استفاده كنيد. زيرا اگر قواعد را ياد بگيريد بايد در اصل بتوانيدآن را در متون مختلف پياده كنيد.
4- از قواعد درس عربي خلاصه برداري كنيد تا در موقع لزوم، نياز به رجوع مكرر به كتاب نداشته باشيد و علاوه بر آن بتوانيد آنها را به راحتي مرور كنيد.لذا قواعد عربي را در برگه هايي كوچك يادداشت كرده و مرور نمائيد و سعي كنيد از هر قاعده چند تمرين حل كنيد تا كاملا بر آن مسلط شويد.
5- از لغات و اصطلاحات مشكل فيش برداري كنيد. و آنها را به دفعات مرور كنيد.
7- در عربی به اعراب كلمات (منصوب، مرفوع، مجرور و مجزوم) دقت ويژه اي داشته باشيد.
8- سعي كنيد متن درس ها را به كمك دبير يا يك دوست به صورت كلمه به كلمه ترجمه كنيد. كلمات جديد در قالب درك نظم معنايي متن قابل يادگيري تر هستند.
9- زماني كه قاعده اي را مي آموزيد سعي كنيد مجددا به متن درس برگرديد و آن قاعده را در متن درس جستجو كنيد. براي مثال اگر قصد داريد قواعد مربوط به حروف ناصبه را بياموزيد به سراغ متن درس برويد و سعي كنيد تمام حروف ناصبه موجود در متن را پيدا كنيد، مشخص كنيد اسم و خبر حروف ناصبه كدام است و هر كدام چه نوع اعرابي گرفته اند.
10- در حل تمرين ها سعي كنيد اول صورت تمرين را بخوبي درك كنيد و بعد به حل تمرين بپردازيد.
11- در حل تمرين ها صورت سوال ها را متن عربي فرض كنيد و نسبت به ترجمه آن بكوشيد و بعد سعي كنيد حتي در صورت تمرين ها قواعدي را كه از عربي آموخته ايد جستجو كنيد.
12- زماني كه متن درس را مي خوانيد، اول جمله به جمله ترجمه كنيد. بعد از آن به اول جمله برگرديد و در مورد تك تك كلمات همان جمله دو سوال از خودتان بپرسيد:يك- اين كلمه چيست؟دو-نقش اين كلمه كدام است؟
13- پاسخ هاي خود را ريز اما خوانا بالاي هر كلمه يادداشت كنيد. در مورد هركلمه اگر پاسخ يكي يا هر دو سوال را نمي دانستيد بالاي آن يك يا دو علامت سوال قرار دهيد.
14- زماني كه به پايان متن رسيديد به سراغ كتاب ها و جزوات آموزش عربي خود برويد و سعي كنيد به علامت سوال هايتان كه در متن وجود دارد پاسخ دهيد. موقع حل تمرين ها هم با صورت تمرين ها به همين روش برخورد كنيد.
15- ذهن خود را به تجزيه و تركيب جملات عربي عادت دهيد بگونه اي كه اين كار بعد از مدتي به شكل خودكار انجام شود.
نكته پاياني؛ كتابهاي كمك درسي :
كتاب هاي كمك آموزشي در درس عربي بر دو نوع اند : نوعي از آن ها ، متن درس ها را ترجمه كرده و پاسخ تمرين ها را در اختيار دانش آموز قرار مي دهند. دانش آموزي كه از اين كتاب ها استفاده مي كند ، معمولاً قدرت تفكر خود را از دست مي دهد و فقط به حفظ كردن پاسخ ها مي پردازد. نوعي ديگر از كتاب ها ، با طرح سؤالات و پرسش ها ي مختلف ، باعث ايجاد تفكر در دانش آموز مي شوند كه البته بايد در انتخاب آن ها دقت كرد. ضمناً برخي از اين كتاب ها به طرح مباحث خارج از كتاب مي پردازند كه ضرورتي به مطالعه آن ها نيست.
معرفی برخی منابع در این زمینه:
1. عربي عمومي، پديدآورندگان هيات مولفين(تضمين دانش).
2. آموزش صرف عربي،عبدالهادي فقهي‌زاده.
3. روش‍ه‍اي‍ي‌ در ت‍رج‍م‍ه‌ از ع‍رب‍ي‌ ب‍ه‌ ف‍ارس‍ي‌، رض‍ا ن‍اظم‍ي‍ان‌.
4. ص‍رف‌ و ن‍ح‍و ع‍رب‍ي‌، ع‍ب‍اس‌ م‍اه‍ي‍ار.
5. راه‍ن‍م‍اي‌ ب‍رن‍ام‍ه‌ري‍زي‌ م‍طال‍ع‍ه‌ وي‍ژه‌ دان‍ش‍ج‍وي‍ان‌ رش‍ت‍ه‌ زب‍ان‌ و ادب‍ي‍ات‌ ع‍رب‌،گ‍روه‌ م‍ول‍ف‍ي‍ن‌ س‍ن‍ج‍ش‌ اول‌.
موفق باشید. چشم به راه مکاتبات بعدی شما هستیم.
منبع :
روش‏هاى تسريع در خواندن و درك، محمد حسين حقجو.