سوال من در مورد حافظه و قواي ذهني هست الان مجردم و دارم رشته مهندسي ميخونم. فكر مي كنم از حدود 15 سالگي قواي ذهني ام تنزل پيدا كرده و به تدريج تحليل رفته است. خيلي ممنون ميشم در این زمینه من را راهنمایی کنید.
مطمئننا همه ما در زندگي روزمره مشاهده كرده‌ايم كه حافظه تاچه حد در زندگي نقش دارد و ضعيف شدن آن مشكلات بسيار جدي براي فرد ايجاد ميكند.البته اين مواردي كه بيان نموديد خيلي جاي نگراني نداره و ممكن است در اين مدت درگيري ذهني بيشتري داشته و تمركز كمتري نسبت به بعضي مسايل داشته ايد.يعني گاهي بر اثر اتفاقات زيادي كه در پيرامون ما وجود دارد و درگيري هاي زياد ذهن برخي مطالب نسبتا كم اهميت فراموش مي شود زيرا موضوعات مهمتر ذهن را درگير مي نمايند.اما اگر احساس مي كنيد اين وضعيت براي شما عادي و معمولي نيست حتما به متخصص روانپزشك جهت معاينه و بررسي بيشتر مراجعه نمايد.در كنار اين توصيه سعي نماييد اين مطالب را هم عملي سازيد.گاهي ضعف حافظه و فراموش نمودن بدليل اينست كه هنگام مطالعه دقت و توجه لازم را نداشته ايم و تمركز حواس اتفاق نيافتاده است. همانطور كه مي دانيد تمركز يكي از حالت هاي ذهن است و ذهن ابزاري است در دست شما و ميتوانيد به هر نحو كه بخواهيد از آن استفاده كنيد «اختيار ذهن در دست شما است» انساني كه كنترل ذهنش را بدست بگيرد ميتواند در هر زمينهاي به كاميابي برسد. ذهن متمركز در هر فعاليتي كه بكار گرفته شود خواهد درخشيد، يك دانشجو يا دانش آموز با ذهن كنترل شده و متمركز، دانشجو يا دانش آموز ممتازي خواهد بود. انساني با ذهن كنترل شده و تمركز خوب در هر كاري موفق و پيروز ميشود. اگر چه حافظه خوب در زندگي روزمره يكي از عوامل قطعي موفقيت و پيشرفت ميباشد، اما تمركز و حافظه قوي براي اقشار خاص مثل دانشجويان و دانش آموزان، معلمين، محققين و اساتيد و همه كساني كه در راه كسب علم و دانش گام بر ميدارند اهميت بسيار بيشتري پيدا ميكند. تمركز خوب برگ برنده دانشجويان و دانش آموزان در زمان تحصيل است، همچنان كه يكي از ويژگي هاي مردان بزرگ در كنار اراده قوي و پشتكار، حافظه خوب و تمركز بالاي آنان ميباشد.
روان شناسان معتقدند كه حافظه سه مرحله دارد: 1- رمز گردانى، 2- اندوزش ، 3- بازيابى. منظور از رمز گردانى تبديل اطلاعات فيزيكى به نوعى رمز قابل قبول براى حافظه است اين مرحله همان سپردن اطلاعات به حافظه مىباشد اندوزش عبارت از نگهدارى و ذخيره اطلاعات رمز گردانى شده است و باز يابى فرايندى است كه از طريق آن اطلاعات به هنگام نياز از حافظه فرا خوانده مىشوند در نظريههاى جديدى كه در رابطه با حافظه مطرح شده است اعتقاد بر اين است كه فراموشى ناشى از احتمال وقوع خطا در يك يا چند مرحله از اين مراحل سه گانه مىباشد البته نبايد نقش عوامل هيجانى كه در ادامه مي آيد را در فراموشى ناديده گرفت به نظر مىرسد كه علل فراموشى شما نيز مربوط به يكي از اين موارد باشد از جمله عللي كه مي تواند تمركز و حافظه را ضعيف وبعنوان موانع كنترل ذهن و تمركز شوند عبارتند از:
۱) افكار منفي و بيهوده
۲) علايق شديد
۳) دلبستگي ها و تعلقات
۴) خشم
۵) كينه ها
۶) نگراني ها
۷) حسادت
۸) خود خواهي
۹) عدم تعادل در زندگي
10) افراط در بحث هاي بيهوده
براي تقويت حافظه راههاي زير توصيه ميشود:
1. مطمئنا نوع تغذيه بر حافظه تاثير مستقيمي دارد. لذا از خوردن زياد غذاهاي آبدار و غذاهايي كه رطوبت بدن را زياد ميكنند خودداري كنيد. همچنين اسيدهاي چرب اشباع نيز با رسوب بر ديواره رگها باعث سفت شدن و تنگي آنها شده و با ايجاد اختلال در جريان خوني كه به مغز مي‌رسد، قدرت يادگيري و ذهني فرد را كاهش مي دهند.
2. استفاده بيشتر از مواد حاوى گلوكز (خرما، عسل و شيرينىجات طبيعى)، مواد داراى كلسيم و فسفر و ويتامينهاى D، C، B و A؛ مانند لبنيات، روغن ماهى، پرتقال، گوجه فرنگى، سبوس گندم، سبزيجات تازه، هويج و جگر، عسل ،كندر ،كرفس
3. از نگاه كردن و خواندن تابلو و اعلاميهها و نوشتههايي كه در كوچه و خيابان به چشم ميخورند اجتناب ورزيد (صفحه ذهن خود را با اموري كه به آن نياز نداريد پر نكند).
4. استراحتتان به اندازه كافي باشد و از فشار درسي و كاري خود بكاهيد.
5. به اندازه كافي تفريح داشته باشيد (مخصوصاً در فضاي سبز).
6. اقدام به حفظ سورههاي قرآن و اشعار نماييد.
7. در هر روز مقداري قرآن تلاوت كنيد.
8. براي تمام كارهاي خود برنامه منظم داشته باشيد و هر كاري را تا حد امكان فقط در وقت مقرر انجام دهيد.
9. از خيالپردازيهاي بيفايده بپرهيزيد.
در كتاب شريف مفاتيحالجنان در فصل اول از باب اول كه درباره تعقيبات است اين دعا را نقل نموده است و مىگويد: اين دعا را پيغمبر(ص) به اميرالمؤمنين(ع) براى حافظه تعليم نمود: «سبحان من لايعتدى علي اهل مملكته ، سبحان من لايأخذ اهل الارض بالوان العذاب، سبحان الرؤوف الرحيم، اللهم اجعل لى فى قلبى نورا و بصرا و فهما و علما انك على كل شىء قدير».
