من به مدت 4ساله كه نهايت تلاشمو براي قبولي ارشد انجام ميدم يعني كم نميذارم تنها مشكلم اينه كه خدا نميخواد من بدبخت چيكار كنم چي ميشه خدا دعاي ماها را هم قبول كنه چرا خدا گاهي اوقات از رو دنده لج با ادم رفتار ميكنه؟
پرسشگر گرامي خوشحاليم كه شما مخاطب ما هستيد و در مورد مسايل زندگي و درسي خود با ما مكاتبه نموده ايد. اميدواريم راهنماي خوبي در رابطه با اين موضوع براي شما باشيم.
يكي از عرصه هاي پيشرفت انسان، تحصيل و افزايش معلومات مي باشد كه مي تواند زمينه براي موفقيت هاي اجتماعي را براي فرد به ارمغان آورد. البته موفقيت در تحصيل با مشكلات زيادي روبروست كه موفقيت را شيرين تر مي كند و در آينده خاطره خوبي از آن در ذهن برجاي مي گذارد.
تلاش هاي انسان در دنيا و آخرت بي پاسخ نخواهد ماند. گاهي نيز اتفاق مي افتد كه اجر زحمات و تلاشها در اين دنيا به اين زودي ها به دست فرد نمي رسد و لازمه صبر و بردباري مي باشد. صبر است كه ضامن پيروزي و كاميابي در زندگاني است. زندگي ما انسانها يكنواخت نيست بلكه فراز و نشيب ، تلخي و شيريني و بالاخره ، شكست ها و پيروزيهايي دارد. اگر ما شكست خورديم نبايد مأيوس شويم بلكه بايد آنرا سكوي پرش براي پيروزيهاي بعدي قرار دهيم. زماني كه اديسون قصد داشت لامپ را اختراع كند 1000 مرتبه آن را آزمايش كرد و 999 مرتبه شكست خورد و در مرتبه هزارم موفق شد اين اختراع را با موفقيت به مردم جهان اهدا كند، از او سوال كردند، آيا تو خسته نشدي كه 999 بار كارت بي نتيجه بود؟ او پاسخ داد خير اينگونه نيست من 999 راه را ياد گرفتم كه با آن لامپ ساخته نمي شود، پس من خيلي چيزها ياد گرفته ام و كارم بيهوده نبوده است. بله او راست مي گفت درست است كه زحمت زيادي كشيد و شكست هاي زيادي داشت ولي در نهايت با صبر، كاري را انجام داد كه هيچ كس نمي توانست انجام دهد.
حتي اگر پاسخ زحمات در اين دنيا دريافت نشود در سراي ديگر به نحو كاملتري دريافت خواهد شد. در دين ما آمده است كه بنده اي كه در دنيا دعا مي كند و دعايش مستجاب نمي شود، زماني كه با مرگ به سراي جاويد منتقل مي شود از سوي خداوند مخاطب قرار مي گيرد كه بنده ام تو در دنيا از من طلب كردي ولي بنا به مصالحي كه به نفع و سود خودت و دينت بود پاسخي نگرفتي الان به تو آنقدر خواهم بخشيد تا خودت راضي گردي و تا جايي عطا مي كند كه بنده خود اعلام مي كند كه خدايا كافيست ديگر نمي خواهم، آنجاست كه بنده آرزو مي كند اي كاش در دنيا هيچ يك از دعاهايم مستجاب نمي شد. بلي ما بايد توجه كنيم كه در دنيا بنابر مصالح و مفاسد و قوانين حاكم بر آن هميشه به آنچه از خدا مي خواهيم نمي رسيم.
نكته دوم اين است كه خداوند هر كه را كه در دنيا سعي و تلاش كند پاسخ مي دهد و به موفقيت مي رساند و فرقي نمي كند كه كسي كه تلاش مي كند مومن باشد يا كافر. فرقي كه بين تلاش مومن و كافر وجود دارد اين است كه براي مومن به ازاي تلاشش، مزد در اين دنيا و معادل آن يا بيشتر در آن دنيا اجر اندوخته مي شود. پس بايد توجه كرد كه هر كسي در اين دنيا بيشتر تلاش كند نتيجه سعي اش را كه موفقيت است، خواهد ديد. خيلي از موارد اتفاق مي افتد كه تلاش ما به اندازه اي كه بايد باشد نيست و شايد ديگران تلاش بيشتري داشته اند و مسلما موفقيت از آن آنها مي شود يا روشي كه ما در زندگي داريم، روش مناسبي براي نيل به هدفمان نيست، پس بايد روش را با هدف مطابق سازيم.
شركت در كنكور در واقع وارد شدن در يك ميدان رقابت و مسابقه علمي است هر كس تلاش بيشتري كرده باشد و از توانمندي بيشتري برخوردار باشد طبعا شانس موفقيت او بيشتر خواهد بود و از طرفي محدوديت در پذيرش قبول شدگان باعث مي شود كه عده اي پذيرفته نشوند، بنابراين وقتي كسي وارد يك مسابقه مي شود بايد بداند كه رقباي زيادي دارد و آنها نيز براي اينكه موفقيّت تلاش كرده اند. آنها نيز قطعا بخدا توكل كرده اند و از خدا خواسته اند كه قبول شوند بنابراين همان خدايي كه شما به او توكل كرده ايد خداي ديگران نيز هست و به ديگران نيز توجه دارد.
درست است كه شما تلاش كرده ايد تا قبول شويد ولي هزاران نفر دانشجوي ديگر نيز تلاش كردند و آنها نيز انتظار قبولي داشتند و چه بسا تلاش آنها بيشتر از شما بوده است.
نكته ديگري كه بايد به آن توجه كنيد اين است كه سعادت خود را در زندگي فقط به قبول شدن يا نشدن در كنكور گره نزنيد درست است كه هر چه انسان تحصيلات بالاتري داشته باشد بهتر است ولي اين مساوي با سعادت و خوشبختي نيست . بلكه خوشبختي در اعتقادات صحيح، پايبندي به ارزشها و عمل به دستورات الهي در جاي جاي زندگي وجود دارد. موفقيت در عبادت و بندگي، ازدواج موفق و سعادت و خوشبختي، هنر، ورزش، و ... نيز مي توانند نشانه پيشرفت در زندگي باشند و فرد با آنها مي تواند زندگي سرشار از آرامش و خوشبختي داشته باشد.
گاهي مصلحت و حكمت الهي كه انسان از آن خبر ندارد، اقتضا دارد كه اتفاقي در زندگي بيفتد و برنامه هاي زندگي طوري پيش برود كه خلاف انتظار ماست و شايد خوشايند ما نيست و با توجه به آيه قران كه مي فرمايد: و عسي ان تكرهوا شيئا و هو خير لكم و عسي ان تحبوا شيئا و هو شر لكم .و الله يعلم و انتم لا تعلمون ( بقره ٢١٦) گاهي از يك چيز كراهت داريد در صورتي كه به سود شماست و گاهي يك چيز را دوست داريد ولي به زيان شماست چه بسا مصلحت در اين باشد كه موفقيت ما دير تر از آنچه ما مي خواهيم صورت پذيرد و اساسا صبر ماست كه عيار ايمان ما را روشن مي سازد. خداوند بنده مومن را با مصيبت و سختي آزمايش مي كند و شعر معروف هر كه در اين درگه مقرب تر است جام بلا بيشترش مي دهند اشاره به همين نكته دارد. خواهر گرامي شايد اين مشكلي كه با آن مواجه هستيد آزمايش الهي باشد كه خداوند مي خواهد صبر شما را بسنجد.
نكته مهم اينست كه شما قصد داريد در كنكور شركت كنيد، اين تصميم في نفسه بسيار ارزشمند است و حاكي از اينست كه شما سعي داريد توانمنديهاي خود را شكوفا كنيد و مدارج بالاتري را از نظر علمي طي كنيد تا انشاءالله فرد مؤثرتري در آينده باشيد و در عين حال از موقعيت اجتماعي و علمي بالاتري برخوردار باشيد. اين تصميم شما وقتي جامه عمل مي پوشد كه شما لوازم اين تصميم را بپذيريد و به صورت واقع بينانه و با برنامه ريزي صحيح اقدام كنيد.
در اينجا سعي مي كنيم با بيان نكاتي در مورد آزمون ارشد به شما در اين مسير كمك نماييم. لذا سعي كنيد با جديت هر چه تمام تر راهكارهايي كه براي دستيابي به اين هدف مفيد است را عملي سازيد. نكات كلي در اين مورد را در قالب چند محور خدمتتان بيان مي داريم.
محور اول:
1- براي خود برنامه اي شبانه روزي تنظيم كنيد و كارهايتان را - اعم از مطالعه، خواب، عبادت، تفريح، ورزش، تغذيه و... - در زمان معين و طبق برنامه انجام دهيد.
2- براي تقويت انگيزه خود هدف نهايي و اهداف واسطه اي خود را از درس خواندن مشخص كنيد زيرا اگر انسان هدف مشخصي داشته باشد همواره آن هدف براي او ايجاد انگيزه مي كند انگيزه مانند يك موتور محركه، انسان را به پيش مي برد.
3- از پراكنده خواني اجتناب كنيد ، مطالعات شما بايد هدفمند و در زمان مناسب باشد.
4- بعد از غذا خوردن , بلافاصله مطالعه نكنيد.
5- سعي كنيد در كتابخانه و با نشستن صحيح پشت ميز، مطالعه كنيد.
6- بعد از 45 دقيقه مطالعه، يك ربع استراحت كنيد و اگر برايتان امكان دارد, نوشيدني يا ميوه، يا حداقل چند دانه كشمش و يا بيسكويت بخوريد. البته لازم نيست هر 45 دقيقه خوردن يا نوشيدن تكرار شود ولي استراحت لازم است هرگز چند ساعت به طور مستمر مطالعه نكنيد.
7- هنگام مطالعه زياد، از مواد قندي و مغزي مانند خرما، كشمش، انجير، عسل، مربا و... بيشتر استفاده كنيد.
8- شب ها حدود 7 ساعت استراحت و خواب داشته باشيد و در بين روز، بعد از صرف نهار، نيم تا يك ساعت استراحت كنيد.
9 - حتما هر روز حداقل نيم الي يك ساعت ورزش (مورد علاقه) انجام دهيد.
10- سعي كنيد با افراد جدي و پر كار ارتباط بيشتري برقرار كنيد و در صورت امكان با يكديگر درس بخوانيد.
محور دوم:
1- دروس خود را به دو بخش عمومي و تخصصي تقسيم كرده و سعي كنيد 40% از زمان را صرف مطالعه مطالب و 60% بقيه را صرف تست زدن گردد.
2- بهتر است خودتان با توجه به دانش و معلوماتي كه داريد به برنامه ريزي زماني در مورد مطالب هر سرفصل بپردازيد.
3- عمده كار اين است كه شما با فن تست زدن و نوع تست آشنايي لازم را پيدا كنيد لذا بعد از خواندن هر مطلب جديد تستهاي مربوط به آن بخش را مطالعه كنيد.
4- سعي نماييد بعد از اتمام هر 25% از مطالب، تستهاي مربوط به آن قسمت را مطالعه كنيد.
5- داوطلب كارشناسي ارشد مي بايست در حد كافي با انواع تستهاي سال قبل آشنايي لازم را داشته باشد لذا بهتر است تستهاي كارشناسي ارشد سنوات قبل را تهيه نمايند؛ تا علاوه بر حل تست با نوع سوالات آزمون، آشنايي لازم را كسب نماييد.
6- شايسته است هر روز را فقط به مطالعه يك درس اختصاص ندهيد؛ بلكه در هر تايم يك درس را بخوانيد و به اين صورت اگه روازنه 3 تايم را براي مطالعه انتخاب كرديد، در مجموع 3 درس را مطالعه نماييد.
محور سوم:
1- سعي كنيد كتابى را كه مطالعه مي كنيد مختص به خودتان باشد تا به راحتى در آن علامتگذارى و نكته نويسى كنيد؛ تا در مراجعه مجدد به كتاب بهره بيشتري ببريد
2- از هر كتابى كه مي خوانيد نكات مهم و كليدى آن را به زبان و عبارات خودتان يادداشت برداري / خلاصه بردارى كنيد تا بر كارآيى مطالعه شما افزوده گردد.
3- تا مي توانيد خود را نسبت به موضوع مورد مطالعه علاقمند سازيد زيرا علاقه و انگيزه در مورد مطلبى كه براى مطالعه انتخاب كردهايد به بهره ورى شما از آنچه مي خوانيد بسيار مي افزايد.
4- گاه به خاطر هيجان و لذت مطالعه، پاداشي را مشروط به مطالعه حجم خاصى از كتاب براي خود مقرر سازيد.
محور چهارم:سبك مطالعاتي
يكي از كارآمدترين سيستمها ي مطالعاتي روش PQRST ( كه مخفف چند كلمه در زبان لاتين مي باشد كه عبارتند از: Preview مرور اجمالي، Question سوال، Read خواندن، Self-recitation تلقين و تكرار Test آزمون است) مي باشد.
مرحله P (مرور اجمالي):
در اولين گام مطالعه، مروري اجمالي بر كل مطالب مورد مطالعه كنيد تا از موضوعهاي اصلي آن تصوري پيدا كنيد. اين كار را ميتوان با خواندن رئوس مطالب و سپس گفتارهاي اصلي و تصاوير و عكس هاي آن انجام داد.
مهمترين جنبه مرحله مرور اجمالي اين است كه ميتوان خلاصه مطالب را در پايان هر فصل به دقت خواند و در مورد هر يك از نكاتي كه در اين خلاصه آمده است تامل كرد. خواه ناخواه به ذهنتان خطور ميكند كه بايد پس از خواندن مطالب جواب را پيدا كرده باشيد و دستاورد اين مرحله، به دست آوردن ديد كلي نسبت به عناوين فصلها و نحوه سازماندهي آنهاست.
مرحله Q (پرسش كردن):
عناوين اصلي مطالب را به يك يا چند پرسش تبديل كنيد؛ پرسش هايي كه با خواندن آن گفتارها، به پاسخ آنها دست مييابيد. بايد از خود بپرسيد: مطالب عمده اي كه مولف ميخواهد در اين گفتار بيان كند، چيست؟
مرحله R (خواندن):
در اين مرحله، گفتار مورد نظر را با دقت به معناي آن بخوانيد و بكوشيد جواب پرسش هايي را كه در مرحله Q مطرح كرده بوديد بيابيد، لذا بايد در مورد آنچه كه در دست مطالعه داريد تامل كنيد و آن را به مطالب ديگري كه ميدانيد ارتباط دهيد. پس ميتوان واژهها يا عبارات كليدي را در متن علامت زد. اصولا ميبايست 10 الي 15 درصد متن را علامت زد زيرا در اين مرحله، هدف اين است كه واژهها يا مطالب اصلي متن مشخص شود تا بعد بتوانيد آنها را مرور كنيد. تا وقتي تمام گفتار و مطالب كليدي آن را نخوانده ايد يادداشت برنداريد اين كار كمك ميكند اهميت نسبي هر نكته را دريابيد.
مرحله S (تلقين و تكرار):
پس از به پايان رساندن مطالعه مطالب بكوشيد تا نكات عمده آن را به ياد آوريد و اطلاعاتي را كه در آن مطرح شده است از حفظ بيان كنيد، درس پس دادن به خود، روش بسيار موثري براي تثبيت مطالب در حافظه است. مطالب را به زبان خودتان بيان كنيد و اطلاعات مطرح شده را از حفظ بگوييد. در نبود افراد بهتر است با صداي بلند اين كار را انجام دهيد اما اگر افراد ديگري هم حضور دارند ميتوانيد اين كار را در ذهنتان انجام دهيد. مطلب را با متن مقابله كنيد تا مطمئن شويد كه آنها را درست و كامل به ياد آورده ايد. با تكرار يا از بركردن مطالب، متوجه ميشويد كه چه چيزهايي را به خاطر نسپرده ايد. اين كار به شما كمك ميكند تا اطلاعات را در ذهن خود سازماندهي كنيد. پس از آنكه گفتار اولي به پايان رسيد ميتوانيد به گفتار بعدي بپردازيد و باز هم مراحل S.R.Q را در مورد آن به كار بنديد. همين روش را تا پايان گفتارهاي يك فصل اعمال كنيد.
مرحله T (آزمون):
پس از پايان مطالعه يك فصل، بايد از خودتان امتحان بگيريد و كل مطالب فصل را مرور كنيد. بنابراين يادداشت هاي خود را دوره كنيد و ببينيد كه آيا نكات اصلي را به ياد ميآوريد يا نه؟ بكوشيد تا دريابيد كه مطالب مختلف فصلها چه ارتباطي با هم دارند؟ در مرحله T ، ممكن است براي يافتن مطالب و نكات كليدي به كل فصل مراجعه كنيد و در اين مرحله بايد خلاصه فصلها را بخوانيد، همچنين به هر مدخلي جزئيات بيشتري بيفزائيد. مرحله T را نبايد به شب امتحان موكول كرد، بهترين زمان براي اولين مرور هر فصل، بلافاصله پس از خواندن آن است.
پژوهشهاي انجام شده نشان ميدهد كه روش (PQRST) بسيار مفيد بوده است، به گونه اي كه بر روخواني ساده مطالب فصل، از ابتدا تا انتها ارجحيت دارد، مرحله تلقين و تكرار در اين روش بسيار مهم است. به جاي چند بار خواندن مطالب بخش عمده زمان مطالعه را براي حفظ كردن فعالانه مطالب صرف كنيد.
بر اساس پژوهشهاي انجام شده، خواندن دقيق خلاصه مطالب هر فصل، پيش از خواندن آن، بهره وري مطالعه را بسيار بيشتر ميكند. خواندن خلاصه هر فصل سبب ميشود كه كل مطالب آن در ذهن سازماندهي شود. حتي اگر نخواهيد از تمام مراحل روش (PQRST) پيروي كنيد خوب است به اهميت تلقين و تكرار و خواندن خلاصه مطلب فصل براي ورود به مطلب توجه خاصي مبذول كنيد.
محور پنجم: به نكات زير در مورد شيوه مطالعه دقت كنيد:
1. از مطالعه شتاب زده و تند جدا پرهيز كنيد.
2. كتاب يا بخش مورد نظر از كتاب را به قسمت هاي كوچكتر تقسيم كنيد و هر قسمتي را مطالعه كرده و بفهميد و بعد به سراغ قسمت بعدي برويد.
3. فضا و مكان مطالعه را براي خود مكاني جذاب و نشاط آفرين بسازيد حتي با تغيير دكور و بكارگيري وسائل نشاط آور.
4. نور كافي , حرارت متناسب , وضعيت نشستن و... مناسب براي درس بكارگيري ابزار كمك آموزشي خوب در مطالعه بسيار مؤثر است .
5. ورزش صبحگاهي را فراموش نكنيد و در روز در سه الي چهار نوبت و در هر نوبت 5 تا 6 بار تنفس عميق را فراموش نكنيد.
6. خود را به رعايت نظم در مطالعه عادت دهيد مانند شروع در ساعت معين - اتمام در ساعت معين , عدم اخلال به روند مطالعه و قطع كردن آن , از انحراف فكر و حواس با تمرين اجتناب ورزيد.
منابع جهت مطالعه بيشتر
1.هنر كتاب خواندن، آدريل جانسون.
2. 500 نكته درباره مطالعه، فيل ريس.
3.مطالعه روشمند، عين الله خادمى.
4.چگونه فرزندم را به مطالعه علاقهمند كنم؟، مانفرد وسپل.
5.سلسله مقالات (دانش، مطالعه، كتاب)، حسين خنيفر.