سخنرانی حجت الاسلام میرباقری؛ امام سجاد و احیای نبوت و امامت

أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ

بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

لاَ حَولَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللهِ العَلِیِّ العَظِیم ، الْحَمْدُلِلّهِ الَّذِی جَعَلَ الْحَمْدَ مِفْتَاحاً لِذِکْرِهِ، وَ سَبَباً لِلْمَزِیدِ مِنْ فَضْلِهِ، وَ دَلِیلا عَلَی آلاَئِهِ وَ عَظَمَتِهِ؛[1] ثُمَّ الصَّلاةُ وَ السَّلام علی سَیِّدنا و نَبیِّنا حبیبِ اِلهِ العالمین، ابِی القاسِم المُصطَفی مُحَمَّد و علی اَهل بَیته الطّاهرین المعصومین المکرّمین، سِیَّما بقیة اللهِ فی الارضین،

عن علی بن الحسین علیه السلام:اَللّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ جُنْدِک فَإِنَّ جُنْدَک هُمُ الْغَالِبُونَ، وَ اجْعَلْنِی مِنْ حِزْبِک فَإِنَّ حِزْبَک هُمُ الْمُفْلِحُونَ، وَ اجْعَلْنِی مِنْ أَوْلِیائِک فَإِنَّ أَوْلِیاءَک لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ؛[2] روز شهادت سید الساجدین، قطب العارفین، امام السالکین، زین العابدین علی بن الحسین علیه افضل التحیة و الثناء است انشاءالله خداوند همه ما را مشمول شفاعت آن امام عزیز قرار دهد و توفیق زیارتش را در قبرستان بقیع توفیق زیارت پدر بزرگوارش را در کربلا و اجدادش را نصیب همه ما بگرداند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.

اقدامات معاویه علیه اهل بیت (علیهم السلام)
دوران حدود 34 سال امامت امام سجاد علیه السلام بعد از پدر بزگوارشان از سال 61 تا 95 که سال روز شهادت ایشان 94 یا 95 نوشتند، این دوران 34 سال دوران بسیار سخت و صعبی بر شیعیان است و به تعبیر برخی از ارباب تاریخ هیچ دورانی بر شیعه اینقدر سخت نگذشته، اگر بخواهیم یک ترسیمی از این دوران داشته باشیم ببینید شما حدود 40 سال معاویه علیه اهل بیت تبلیغات کرده 20 سال فرماندار بوده 20 سال خلیفه، ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه اش می نویسد سه مرحله معاویه بخش نامه کرد مرحله اول بخشنامه کرد هر کسی فضلیتی از امیرالمومنین نقل کند و هر کسی منقبتی را از امیرالمومنین نقل کند با او برخورد می شود و اعلام کرد حقوق را قطع می کنند مواجبش را قطع می کنند مرحله دوم اعلام کرد هر کسی فضلیتی در مقابل فضایل امیرالمومنین برای خلفا بتواند ایجاد کند یا از پیغمبر نقل کند به تعبیر دیگر جعل کند او هم جایزه خواهد گرفت و مرحله بعد اعلام کردند اگر کسی صبی ناسزایی یا یک نکته ای که منفی است نسبت به امیرالمومنین نقل کند از پیامبر او را هم جایزه خواهند داد .خوب با این کار 40 ساله تقریبا به گونه ای برخورد کرده بودند که خیلی از مردم به ویژه در منطقه شام که منطقه بزرگی بوده با مکتب اهلبیت آشنا نبودند.

اقدامات امام سجاد برای دفاع از حریم اهل بیت (ع)
زندگی امام سجاد
حالا امام سجاد باید این کار را انجام بدهد در این سی و چند سال باید فرهنگ پدرش جدش و به اصطلاح وجود مقدس رسول خدا را احیا کند، و لذا من در روایاتی که از امام سجاد نقل شده دیدم تعداد زیادیش را هم جناب باقر شریف در کتاب حیات امام سجاد جمع کرده، بسیاری از اوقات وقتی امام سجاد می خواهد روایتی نقل کند می گوید: قال رسول الله، از پیامبر نقل میکند، قال امیرالمومنین، از علی بن ابیطالب نقل می کند، گاهی هم می فرماید پدرم امام حسین فرمود، این عنایت را در مورد ائمه دیگر ما داریم منتهی کمتر در واقع امام سجاد عنایت دارد که فرهنگ حسینی، فرهنگ علوی و فرهنگ نبوی احیا بشود. چون می دانید نگارش حدیث ممنوع بوده نمی گذاشتند کسی حدیث را بنویسد. از پیامبر به همین دلیل رسما منع نگارش بوده نوشتن ممنوع بوده آنطور هم که معاویه علیه اهلبیت کار کرده کربلا هم که آنطور امام حسین را به شهادت رساندند.

خوب وقتی خود امام حسین را به شهادت رساندند، می گذارند حرفهایش جایی پخش شود. می گذارند این حرفها بماند لذا شما می بینید مکرر وقتی از امام سجاد یک مطلبی را می خواهند می فرمایند پدرم اینطور گفت، حتی همین امروز مثل امروزی وقتی امام باقر آمدند کنار بستر پدرشان عرض کردند بابا مرا نصیحتی کنید، مطلبی بفرمائید فرمود: پدرم امام حسین لحظه آخری که می رفت میدان مرا در آغوش گرفت در حالیکه خون از بدن مبارکش جاری بود به من فرمود:یا بُنَی إِیاک وَ ظُلْمَ مَنْ لَا یجِدُ عَلَیک نَاصِراً إِلَّا اللَّهَ؛[3] یعنی آخرین لحظه ای هم که دارد به پسرش امام مطلبی می فرماید از پدرش امام حسین می گوید پدرم به من آخرین لحظه مطلبی فرمود که من هم آن را به تو می گویم فرمود پسرم بپرهیز از ظلم به کسی که یاوری جز خدا ندارد.

حالا یک وقت به یک مرجعی مثلا توهین می کنند تمام روزنامه ها تمام کشور عکس را نبایند نشان بدهند تظاهرات می کنند، خوب این افراد زیادی پشتش است یک وقت به یک کسی ظلم می شود وزیر وکیل همه به صدا در می آیند زنگ می زنند پیگیری می کنند آقا طرف خودش را کنار می کشد، می گوید عجب این چقدر طرفدار دارد چقدر مرید دارد. اما یک وقت نه یک پیرزنی است یک پیرمردی است این اگر هم به او گران بدهی این دستش به جایی بند نیست کلاه هم سرش بگذاری دستش جایی بند نیست.

فرمود ظلم بد است، مخصوصا ظلم به این طور افراد، افرادی که دستش به جایی نمی رسد، فریاد بزند کسی ندارند از او دفاع کند. حالا من الان بحثم روی این روایت نیست بحثم این است که امام سجاد علیه السلام یکی از نکات مهم در زندگیش احیا تراث نبوی است. احیای فرهنگ نبوی است، شما ببینید در جوی که آمدند کاری کنند آل را حذف کنند که الان هم تقریبا به همین شکل عمل می شود در دنیای اسلام آل را بردارند یک چیز دیگری بگذارند جایش یا برایش در واقع رقیب بتراشند بگویند، صحابه جای آل، یا حداکثر صحابه و آل خیلی تلاش کردند که در واقع بیایند جای مکتب اهلبیت مکتب صحابه و مکتب خلفا را مطرح کنند و نام پیغمبر باشد اما آل کمرنگ بشود. در این شرایط امام سجاد درتمام دعاهایش گاهی 5 بار گاهی 10 بار در یک دعا مکرر می بینید شما صلوات بر محمد و آل محمد ما دعا زیاد داریم از ائمه مان از امام هادی داریم اما این که آن زمان امام سجاد تمام دعاها را مقید با درود به پیامبر و آلش مقید است شرایط سختی بوده است می خواهد جا بیندازد مکتب آل اهلبیت را یا در تفسیر قرآن، ابن عباس به معاویه گفت که شنیدم جلوی تفسیر را گرفتی گفت نه ما جلوی تفسیر را نگرفتیم، گفتیم اگر کسی تفسیر می خواهد بیاد خود ما علمای ما تفسیر کند، شما تفسیر نکنید رسما تفسیر قرآن را توسط مکتب اهلبیت جلویش را گرفته بودند و لذا راحت توانستند بگویند:«وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ»؛[4]

در شرح حال ابن ملجم است آیه ای که در شان امیرالمومنین نازل شده جا به جایش کردند، راحت امروز در کتابهای تفسیری شما باز کنید کتابهای تفسیری غیر شیعی می بینید قشنگ روایات را زدند یکی یکی به افرادی که هیچ تناسبی با آن آیه ندارد. این کار را خیلی رویش کار کرده بود معاویه که آیات قرآن را از منظر خودشان:«آیه الیوم اکملت لکم دینکم»؛ را بگویند مثلا حکم زکات بوده «إِنَّ أَکرَمَکم عِندَ اللَّهِ أَتقاکم»؛[5] درباره فلان آدم بوده است.

یکی یکی اینها را از اهلبیت جدا کنند، یکی از کارهای امام سجاد این بود که من در همین کتاب آقای باقر شریف دیدم ایشان روایات متعددی در بحار هم مرحوم مجلسی دارد متعددی آورده که وقتی تفسیر را از امام سجاد سوال می کنند، امام تفسیر را مطابق مکتب اهلبیت بیان می کرد. راوی می گوید آمدم خدمت ایشان گفتم آقا این آیه معنایش چیست،«یا حَسْرَتَا عَلَی مَا فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ»؛[6] که حالا بحث ما هم این روزها روز حسرت است منتهی امروز هم من این بحث را به خاطر ضرورت شهادت مطرح نکردم یا حسرتا علی ما فرطت فی جنب الله یابن رسول الله این جنب الله یعنی چه؟ که مردم روز قیامت حسرت می خورند می گویند ما کوتاهی کردیم در مورد جنب الله جنب یعنی پهلو یعنی کنار معنایش هم عام است هر چیزی که به خدا منصوب باشد نماز روزه حج اینها همه جنب الله است ولی یک مصداق مهمش امیرالمومنین است امام سجاد فرمود: جنب الله هو علی بن ابیطالب؛[7]

مردم روز قیامت حسرت می خورند کاش با علی بودند معنای این آیه حسرت بر ولایت است ببینید این است که عرض می کنم، امام سعی کردند با دعا، با تفسیر با نقل روایات پیامبر با زیارت، آقا بلند می شود می آید نجف خوب نجفی که به کار نبوده بیابان بوده بیابان قبر حضرت امیر تا زمان امام صادق آقا شیخ عباس قمی در مفاتیح دارد که روای می گوید من با امام صادق آمدم یک نشانه ای بود مثلا حالا فرض کنید دو تا سنگی چیزی اینطوری یک نشانه ای گفتم آقا این چیست؟ مثل مثلا وضعیت بقیع امروز آقا فرمودند این بیابان و این قبر قبر جدم امیرالمومنین است گفتم آقا اینطور فرمود که من یک پولی به شما می دهم شما احیا کنید اینجا که رسما اولین هزینه ساخت را خود امام صادق داد در مفاتیح هم حاج شیخ عباس هم آورده هارون نامی است از اصحاب امام می گوید امام یک پولی به ما داد زمان امام صادق ما جرات کردیم یک کمی قبر را مطرح کنیم والا بعضی ها زمان هارون الرشید هم می گویند تا آن زمان هم هنوز آثار کاملا مکشوف نبوده اما زمان امام سجاد اثر قبری نبود امام باقر علیه السلام را می آورد در همین بیابان می ایستادند فرمود فرزندم اینجا بالای سرجدم امیرالمومنین است این زیارت امین الله را امام در آنجا قرائت می کرد در قالب زیارت امین الله مناجات خمس عشر دعای مکارم الاخلاق دعای سحر در قالب رساله حقوق امام سجاد.

خلاصه عرض من این است در بخش اول عرایضم که امام سجاد کار مهمی که انجام داد احیای فرهنگ نبوی بود. حتی من دیدم بعضی از خطبه های امیرالمومنین را امام سجاد نقل کرده می گوید: جدم امیرالمومنین اینطور خطبه خواند بعضی از دعاهای امیرالمومنین و امام حسین را ایشان نقل کرده و یک وقتی در واقع یکی از بزرگان می فرمود از مراجع ایشان فرمودند: آقا دلیل اینکه امام سجاد مرتب می گوید قال ابی، قال جدی امیرالمومنین، قال جدی رسول الله، دلیلش این است امام سجاد دید اینها را تعطیل کردند، امام حسین را به شهادت رساندند، قبر امیرالمومنین هم که مکشوف نیست برای کسی، کلماتشان را هم که از بین بردند. می رفت که نیم قرن فرهنگ اسلام تعطیل بشود نیم قرن سال 61 نیم قرن بعد از رحلت پیامبر است این نیم قرن را امام سجاد احیا کرد و تلاشی که در واقع 40 سال معاویه رویش کار کرده بود.

معاویه و شیاطین امروزی
یکی از این نویسنده ها رشید رضا، تفسیری دارد به نام المنار، آن جمله از او نقل شده که می گوید اروپائیها باید مجسمه معاویه را طلا بگیرند در میدانهای شهرشان نصب کنند احترام کنند چون این حکومت و این قدرت را امروز از او دارند. اگر او این تفرقه را ایجاد نکرده بود بین مسلمانان این جمعیت مسلمان اینطور امروز توسری خور نبود امروز اینطور به او ظلم نمی شد که در نوار غزه جوانهای مردم بچه های مردم زنهای مردم را به شهادت برسانند. من خودم امارات بودم وقتی جرج بوش آمد در امارات همین دبی که آمد دبی بودم ذلت را آدم می دید در این چهره ها کل شهرش را تعطیل رسمی کردند اعلام کردند ماشین از خانه حق ندارد بیرون بیاید کارمند بیرون نیاید جمعیت منبرمان آن شب خلوت شد به خاطر همین تعطیلی ماشین نمی توانست بیرون بیاورد.

تمام خیابانهای مشرف به سکونت این شیطان بزرگ و این شخصیت منفور خلوت بود. کسی که، من اراد ان ینظر الی رجل من اهل النار؛[8] واقعا اگر کسی امروز به چهره جهنمی کسی می خواهد نگاه کند نگاه به این افراد بکند وقتی وارد شد آنچنان در مقابلش خم شدند سنگینترین مدال طلا را تقدیمش کردند دستش دادند هم خلیفه بن زاید هم به اصطلاح حاکم ابوذبی آنچنان بعضی ها برایش مراسم گرفتند ضیافت گرفتند مثل یک عبد ذلیل همان زمان هم در غزه جنازه ها روی زمین بود همان زمان هم جوانهای مردم که اینها از خود شما هستند حالا حزب الله را می گفتند شیعه هستند بعضی هایشان می گفتند اینها که از خود هستند در حالیکه که بحث اسلام و شیعه و اهل سنت نیست اسرائیل که نمی پرسد مرامت چیست؟ مذهبت چیست؟ عقیده ات چیست؟

رشید رضا می گوید، این خدمتی که معاویه کرد به اروپائیها هیچ کس نکرد چون اگر این اختلاف را نداخته بود یک مکتب به نام مکتب خلفا یک مکتب به نام مکتب صحابه کنار مکتب اهلبیت باز نکرده بود امروز راحت مسلمانها در مقابل دشمن می ایستادند مگر 33 روز حزب الله ایستادگی نکرد با اندک سلاح

این است که ما اگر دوران امام سجاد را بررسی کنیم من اگر بخواهم در یک جمله نقش سید الساجدین در این 34 بیان کنم عرض می کنم از بین بردن تلاشهای 40 ساله معاویه زمین زدن تلاشهای 40 سال معاویه روایاتی که او جعل کرده بود تفسیری که او درست کرده بود علمای درباری که او تراشیده بود فضایلی که او برای غیر اهلبیت درست کرده بود تبلیغاتی که او علیه امیرالمومنین کرده بود اینها را امام سجاد خنثی کرد و این خیلی مهم است و لذا من گاهی این را گفتم یکی از بزرگان هم یک وقتی این را می فرمود که اگر بعدا مکتب امام صادق باز شد مدرسه امام باقر باز شد اگر بعدا شاگرد از مکتب امام صادق آمد بیرون بنیان این را امام سجاد گذاشت زمینه این تلاش را امام سجاد علیه السلام فراهم کرد این یکی از جنبه های زندگی آن امام بزرگوار که جنبه فرهنگی بود. جنبه دوم:

سیاست در کلام اهل بیت (علیهم السلام)
این را هم بگویم و بعد یک روایتی بحث را جمع کنم جنبه دوم در زندگی امام، ائمه ما همه سیاسی بودند اصلا در زیارت جامعه هم می خوانیم و هم الساسه العباد می گویم شما سیاسیون جامعه هستید و روایت در منابع معتبر ما آمده:الإمَامُ عَارفٌ بالسِّیاسَةِ؛[9] امام عارف به سیاست است. سیاست یعنی چه؟ یعنی تدبیر یعنی اداره جامعه یعنی برنامه ریزی، آدم بی برنامه ریزی و بی تدبیر اصلا انسان متفکری نیست می گوید من با سیاست کاری ندارم یعنی تدبیر برنامه ریزی اداره جامعه برایم مهم نیست چه کسی اداره کند چه کسی رای بیاورد چه کسی پیش ببرد چه کسی مقدم باشد چه کسی موخر باشد این با منطق جور در نمی آید.

نامه پیامبر به سران 6 کشور دنیا آیا این کار سیاسی نیست ارسال سفیر به کشورهای مختلف این کار سیاسی نیست فرمانده تعیین کردن و جنگ سیاسی نیست سه تا جنگ را امیرالمومنین اداره کردن کار سیاسی نیست امام حسن مجتبی خود امام حسین متعرض یزید شدن این کار سیاسی نیست همه ائمه ما در زندگیشان این بوده اما سیاست یعنی چه؟ این مهم است امام حسن فرمود سیاست سه چیز است این روایت از وجود مقدس امام مجتبی است فرمود سیاست سه چیز است اما السیاسه این روایت در تحف العقول فرمود: سیاست سه چیز است رعایت حقوق خدا مردم و اموات؛[10]

جالب است اموات هم دارد در این روایت یعنی کسی که حق الله را اول رعایت کند حق مردم را هم رعایت می کند حتی حقوق اموات را هم رعایت می کند. آقا کسی وقفی کرده کسی بنیانی گذاشت عوضش نکنید کتاب کسی را نگذارید تحریف بشود از دنیا رفته خودش نیست عنوانش را از بین نبرید فرمود این سیاست است و این سیاست در زندگی همه ائمه ما بوده منتهی دوران امام سجاد از همه دورانها سختتر بوده است.

اوضاع شیعیان در زمان حضرت
مورخین نوشتند زمانی بر شیعه سخت تر از زمان امام سجاد نگذشته چرا شما ببینید همین زمان حجاج سر کار است نوشتند 80 هزار انسان را به قتل رساند مانند سعید بن جبیرها کمیل ها قنبرها همین زمان عبدالملک مسئول اداره کشور است حجاج هم فرماندار و استاندارش است همین زمان زمانی است که به مدینه حمله می شود چند هزار آدم قتل عام می شود همین زمان زمانی است که به کعبه حمله می شود و تخریب می شود اینها زمان امام سجاد است همه این اتفاقها زمان امام سجاد است و در این دوران است که کار بر امام خیلی سخت و صعب است.

لذا امام سجاد کار انبوهی نمی توانست بکند گروه جمع کند من ندیدم یک جایی ایشان کلاس درسی نماز جمعه ای نماز جماعتی سخنرانی عمومی این شرایط برای امام سجاد فراهم نبود ولی نزدیک 20 سفر آمد مکه ناشناس هم می آمد متعدد در خانه افراد می رفت فقرا را کمک می کرد 400 تا خانوار را در مدینه بعد از حمله به مدینه امام سجاد تحت پوشش داشت کمک مالی می کرد شاگرد هم فردی تربیت می کرد ابوحمزه شاگرد مکتب امام سجاد ابوخالد کابلی شاگرد مکتب امام سجاد ابان بن تغلب که بعدا در مکتب امام صادق درخشیده شاگرد مکتب امام سجاد است یحیی بن ام طویل که در روایت دارد بعد از نماز صبح در مسجد النبی امام سجاد می نشست اینها هم یک چند نفری دورش می نشستند امام برایشان مطالب می فرمود و وقتی هوا روشن می شد به یکی می فرمود قرآن بخوان بلند فکر کنند جلسه قرآن است جلسه درس نمی گذاشتند تشکیل بشود یکی با صدای بلند یک سوره یک آیه قرآن می خواند جلسه را تمامش می کردند اینطوری امام سجاد مبارزه با ستمگران و ظالمان داشت.

اقتدار امام در مقابل حکام جور
یک وقتی آمد مکه عبدالملک مروان امام را در طواف دید امام محل نگذاشت طوافش را انجام داد عبدالملک آمد نزد امام بعد از طواف گفت یابن رسول الله پدر شما را که ما نکشتیم که با ما اینطور برخورد می کنید البته سعی شان بود امام سجاد را احترام کنند دیگر متعرضش نشوند نمی خواستند دوباره کربلا تکرار بشود حتی به مدینه هم که حمله شد سه چهار هزار نفری، دستور داده شد به امام سجاد کاری نداشته باشید یزید گفت کار نداشته باشید و امام در حاشیه مدینه بود ولی خوب گاهی از اینطور مطالب مطرح می کردند آقا ما که پدر شما را نکشتیم شما با ما اینطور برخورد می کنید فرمود آنهایی که پدر مرا به شهادت رساندند جزایش را می بینند شما هم به ما ظلم کنید جزایش را می بینید من کاری با شما ندارم گفت آقا نمی گویم کار آخرتی کار دنیایی بالاخره شما هم مخارج دارید خانواده دارید عیالوار هستید به مردم کمک می کنید بیایید ما به شما کمک مالی کنیم بالاخره ما خلیفه هستیم امکانات پیش ما است آن شخصی که گزارش می کند این جریان را می گوید امام عبایش را برداشت انداخت روی زمین یک وقت دیدم حال عبدالملک بد شد گفتیم آقا چه شد برای عبدالملک چه اتفاقی افتاد گفت یک وقت دیدم این عبا پر از در است پر از طلاست فرمود تو دنیایت را به رخ ما می کشی امام سجاد عرض کرد: خدایا تو حرمت مرا می دانی به او نشان بده؛[11]

و این هیچ استبعادی هم ندارد حضرت موسی هم دست می کرد دستش را از آستین می آورد بیرون یدش بیضا بود غرق نور و درخشش بود عصایش را می انداخت اژدها می شد؛ [12] اینها هیچ استبعادی ندارد اینهایی که خیلی هایشان را در تاریخ نقل کردند و آوردند. این طور امام سجاد علیه السلام به تحقیر دستگاه حاکمه می پرداخت و هیچ گاه حاضر نشد با اینها دست بدهد. بعضی ها دیگر چرا محمد حنفیه را یزید دعوت کرد شام و رفت شام با یزید یک ملاقاتی هم کرد یک قدری هم سعی کرد شهادت امام حسین را یزید توجیه کند بعد هم یک هدیه ای فرستاد برای محمد حنیفه پذیرفت.

اما امام سجاد ابدا هیچگاه در مقابل این ستمگران کوتاه نیامد و دائما تلاشش این بود فرهنگ کربلا ترویج بشود چرا سی و چند سال گریه کرد آب دید گریه کرد غذا دید گریه کرد جوان دید گریه کرد تشییع جنازه دید اشک ریخت این فرهنگ کربلا راه بیفتد جا بیفتد چرا کنار قبر امیرالمومنین آمد مسجد کوفه می آمد در مناجاتهایش در دعاهایش این احیای فرهنگ عاشوراست توسط امام سجاد

البته عاشورای آن زمان مثل امروز نبوده نه تعطیلی بوده نه مراسم اجازه می دادند بگیرند زمان امام صادق امام یک مراسمی روز عاشورا گرفت بعدا کم کم که می آئیم جلو زمان امام رضا بعد آل بویه این مراسمها یک خرده جا می افتد والا زمان امام سجاد هر چه تاریخ را می بینی اجازه مراسم رسمی برای پدرش نمی دادند اینقدر شرایط سخت بوده در مدینه ولی با همین شیوه خفقان امام پیش برد و اهداف اسلامی را و فرهنگ کربلا را ترویج کرد.

روایت از امام سجاد (ع)
خوب من یک روایتی هم بخوانم از ایشان و بعد ذکر مصیبت به شرط یک صلوات بر محمد و آل محمد این روایت خیلی زیباست از امام سجاد کوتاه است زود هم معنا می کنم رد می شوم. فرمود: مومن اگر سه چیز داشته باشد هلاک نمی شود: مومن با سه چیز خیلی امیدوار باشد خیالش جمع باشد البته تلاشش را بکند ولی خیالش راحت باشد: لا یهلک المومن بین الثلاث؛ مومن با سه پیشینه هلاک نمی شود از بین نمی رود یک، شهادة لا اله الا الله وحده لا شریک له؛[13] یکی توحید

کسی که موحد است خدا را قبول دارد کار را برای خدا انجام می دهد نترسد همه عالم هم به او گفتند نه نترسد چون برای خدا امام رضوان الله تعالی علیه که این روزها یاد آور ایام الله دهه فجر است اینطور بود برای خدا حرف می زد لذا نمی ترسید قرآن خطاب به پیغمبر هم مکرر می فرماید:«فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِی اللَّهُ»[14] آخر سوره توبه است این آیه، همه عالم که به تو پشت کردند بگو خدا مرا بس است نترس پیغمبر:« فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْمُتَوَکلِینَ»؛[15]

مومن فرمود با سه چیز خیلی امیدوار باشد نترسد یکی توحید که انشاءالله همه ی ما در زندگیمان متجلی باشد. دوم شفاعت رسول الله وقتی شفاعت پیغمبر پیغمبری که در بسترش گریه می کرد برای امتش پیغمبری که در بسترش هم ناراحت بود برای امتش فرمود شفاعت پیغمبرم هست خیال شما راحت باشد.

البته شفاعت تقویت است اگر الان برق این ساختمان قطع بشود از مرکز شما صد تا تقویت هم بیاورید این برق روشن نمی شود بله ضیعف باشد تقویت قویش می کند برق باشد وصل باشد تقویت کنارش اثر دارد والا قطع باشد تقویت هیچ برق قطعی را نمی آورد تمام ترانسهای شهر هم که جمع بشود برق از مرکز قطع باشد نمی شود وصل کرد مگر اینکه برق ضیعف باشد با تقویت قویش کنیم. شفاعت تقویت است قوی کردن است، این دو تا، سومین چیزی که فرمود مومنها خیلی به آن امیدوار باشند پس یکی توحید یکی شفاعت. سوم سعه رحمه الله گسترش رحمت خدا رحمت خدا هم خیلی گسترده است خیلی واسع است خیلی زیاد است در یکی از دعاها امام سجاد به خدا می گوید خدایا من اول آدمی نیستم که بخواهی ببخشی

حالا یک وقت می رود پیش یک رئیس بانکی می گوید آقا وام بده می گوید آقا ما تا به حال به کسی همچین وامی ندادیم بعد از این هم نمی دهیم خیالت راحت خوب آدم قانع می شود می گوید آقا ببخشید شما به کسی ندادید تا حالا این وام به کسی دیگر هم نمی دهید شامل من هم نمی شود. امام سجاد می گوید خدایا من اول کسی نیستم که بخواهی ببخشی قبل از من خیلی ها را ببخشیدی تو ساحرهای فرعون را بخشیدی،«یا مَنِ اسْتَنْقَذَ السَّحَرَةَ»؛ [16]

آخرین نفری هم نیستم که بخواهی ببخشی بعد از من خیلی ها را می بخشی خوب مرا هم این وسط ببخش تو که قبل از من به خیلی ها رحم کردی بعد از من هم رحم می کنی اگر نشده بود بله من هم قبول داشتم به هیچ کس این وام داده نشده بود ولی قبل از من داده شده به بعد از من هم داده می شود پس به من هم این وسط تعلق بگیرد خیلی قشنگ است می گوید خدایا اگر مرا ببخشی چیزی از تو کم نمی شود اگر هم عذاب کنی چیزی به تو اضافه نمی شود حالا یک وقت آدم یکی را عذاب میکند می گوید آقا دلم خنک شد یک وقت یک چیزی از یکی می گیرد می گوید مالم زیاد شد خدایا اگر مرا بخشیدی که چیزی از تو کم نمی شود اگر هم عذاب هم کردی که چیزی به تو اضافه نمی شود اما برای من خیلی فرق می کند من یک نفر را اگر عذاب بشوم هستی ام رفته آمرزیده بشوم هستی ام به دست آمده خدایا فرحمنی پس مرا ببخش پس به من رحم کن.

خیلی آقا این دعاها قشنگ است شما این مناجاتهای خمس عشر مفاتیح را بخوانید مخصوصا مناجات تائبین دعای حزین امام سجاد را بخوانید در حاشیه مفاتیح بعد از نماز شب مستحب است آدم بخواند چه کرده چه غوغایی کرده مردم مدینه با این صدا آشنا بودند مردم بیابانها هم آشنا بودند در مسیر مکه صدایش را می شنیدند چطور مناجات می کند.

نوشتند: آنجا مثل امروز که لوله کشی نبود سقاها وقتی آب می بردند در کوچه ها می ایستادند در کوچه اجتماع می شد شلوغ می شد صدای صوت قرآن و دعای امام سجاد شنیده می شد. سقاهایی که وظیفه داشتند صبح زود آب به خانه ها برسانند می ایستادند در کوچه ها و می گفتند آقا دارد قرآن می خواند می خواهیم قرآنش را گوش بدهیم لذا با مناجات امام و با قرآن امام آشنا بودند مردم مدینه.

اما عرض کنم امشب دیگر صدای مناجات امام شنیده نشد دیگر امشب بچه هایش هر چه منتظر ماندند صدای صوت قرآن بابایشان نیامد صدایی که هر شب نماز شب می خواند گریه می کرد بعد از نماز شب هم دعا می خواند این دعا را بیشتر شبها می خواند امام باقر می شنید همسر امام بچه های امام اما امشب دیگر این صدا شنیده نشد دیشب آخرین شبی بود که امام سجاد بعد از نماز شبش دعا خواند: مولای یا مولای حتی متی و الی متی چقدر قشنگ خواند مولای یا مولای حتی متی و الی متی خدای من کجا بروم در خانه چه کسی را بزنم حتی متی و الی متی اقول لک العتبی مره بعد اخری می گویم غلط کردم توبه کردم دیگر برنمی گردم ثم لا تجد عندی صدق و لا وفا؛ [17] ولی وقتی به خودم مراجعه می کنم می بینم صداقت در من نیست باز هم دستم می لرزد. اینها دعایی که بعد از نماز شب می خواند اشک از محاسنش جاری می شد جای سجده اش مرطوب می شد صدا می زد: وا غوثاه واغوثاه واغوثاه؛[18] فریاد رس من خدای من آن قدر یا رب یا رب می گفت که دیگر نفسهایش به شماره می افتاد.

اما دیگر امشب مردم مدینه صدای مناجاتش را نشنیدند عجب تشییعی کردند مردم مدینه تعبیر تاریخ این است تمام شاگردان مردم حتی مخالفان بیرون ریختند گفتند آقای ساجد آقای عابد آن قرآن خوان نیمه شب آن مناجات کننده از دنیا رفته به شهادت رسیده امام باقر(ع) را موج جمعیت گرفته بودند جنازه روی دستهای مردم می رفت به طرف بقیع با چه عظمتی بدن را زمین گذاشتند تعبیر تاریخ این است تشییع کردند کثیر من الناس بسیاری از مردم مدینه امام باقر بدن بابا را در قبر گذاشت هنوز جای کند و زنجیر به بدن بود هنوز جای زخمهای چهل منزل به بدن بود پیشانی آثار سجده داشت صورت نحیف بابا را روی خاک قبر گذاشت ای مدینه یک تشییع جنازه امروز داشتید روی دست جنازه را بردند مردم جمع شدند کفن کردند احترام کردند روز از خانه ها بیرون آمدند اما سیدها جنازه مادرتان را در دل شب برداشتند، 7 نفر تشییع کردند غریبانه برداشتند، کنار قبر جزء مولا امیرالمومنین کسی نبود، خودش بدن را دفن کرد خودش قاری قرآن زهرا بود خودش تلقین خواند خودش دفن کرد، خودش خاک ریخت ساعد الله قلبک یا ابالحسن یا امیرالمومنین یک وقت هم خم شد صورتش را گذاشت روی خاک قبر:

زهرای من اشک علی دسته گل قبر تو

عمر علی در گرو صبر توست

خیز و بیا رو به سوی خانه کن

گیسوی اطفال مرا شانه کن

پی نوشت ها:

[1] نهج البلاغه، خ 157.

[2] بحارالانوار، ج87ص187.

[3] مستدرک الوسائل، ج12ص102.

[4] سوره بقره، آیه207.

[5] سوره حجرات، آیه13.

[6] سوره زمر آیه 56.

[7] بحارالانوار ج24ص193.