بسم الله الرحمن الرحیم
ما از زندگی علی بن الحسین علیه السلام چندان اطلاعاتی نداریم اما گاهی از میان یک کلمه هزاران ویژگی از این شخصیت بزرگ میتوان دریافت.
برای مثال قرآن میفرماید رسول خدا اسوه حسنه الگوی نیکو هست یعنی تمام خیرات و نیکیها در ایشان جمع است و یا درباره حضرت ادریس میفرماید صدیقا ایشان صدیق بود و یا در مورد حضرت ابراهیم میفرماید یک امت بود
گاهی یک کلمه درونش خیلی حرف است اگر درباره علی اکبر هیچ چیزی نداشته باشیم جز همین یک جمله که در تاریخ آمده اشبه الناس خلقا و خلقا یعنی آفرینشش اخلاقش و منطقشون یعنی گفتارشون از همه به پیغمبر شبیهتر بود
تا جایی که شخصیتی مانند اباعبدالله علیه السلام که پاره تن رسول خداست میفرماید ما هر وقت دلمان تنگ میشد برای پیغمبر به این فرزندش نگاه میکردیم یعنی علی اکبر نگاه میکردند معلوم میشود شباهت ایشان از امام سجاد از خود امام حسین وضع بقیه اهل بیت به وجود مقدس رسول خدا بیشتر شبیه بود
آنچه که مهم است در اینجا خلق و منطق ایشان بود خوب اخلاق پیامبر خلق عظیم بود
وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمࣲ یعنی علی اکبر مظهر صبر بودند پیامبر صبور بود حلیم بود و شرح صدر داشت و همه این ویژگیها طبیعتاً در این جوان وجود داشته و همین افتخار بس که نخستین شهید بنی هاشم بوده است و وقتی به میدان رفته پدرش پشت سرش قرآن خوانده إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰٓ ءَادَمَ وَنُوحࣰا وَءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ وَءَالَ عِمۡرَٰنَ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ این آیه که راجع به برگزیده شدن انبیا هست این آیه را پشت سر این جوان قرائت کردند
از زیارتنامه ایشان مشخص میشود که ایشان همسر و فرزند داشتند چرا که کنیه ایشان ابوالحسن است در زیارت نامهاش به خاندان و اهلش سلام داده شده است اما جزئیات را چندان نمیدانیم
اما این تعبیرهایی که امام حسین درباره این جوان دارد و بعضی از نکاتی که درباره ایشان نقل شده نشان دهنده جایگاه بلند و با عظمت علی بن الحسین است این ایام که ایام میلاد با سعادت این شخصیتهاست ایام خیر و برکت است
و میدانید که حدیث داریم امیرالمومنین ع فرمودند ماه شعبان را به این جهت شعبان میگویند که رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : شَهْرُ شَعْبَانَ تَشَعَّبُ فِيهِ اَلْخَيْرَاتُ (بحار الأنوار ج۹۴ ص۷۳) خیر و نیکی در این ماه شعبه شعبه میشود و بر سر مردم میریزد
بعد امیرالمومنین فرمود خدا در ماه شعبان درهای بهشت به روی شما باز کرده و با یک ثمن اندک و پول کم میتوانی بهشت رو بخری یعنی بهشت را تخفیف داده يَا مَعْشَرَ اَلْمُبْتَدِعِينَ هَذَا يَوْمُ غُرَّةِ شَعْبَانَ اَلْكَرِيمِ سَمَّاهُ رَبُّنَا شَعْبَانَ لِتَشَعُّبِ اَلْخَيْرَاتِ فِيهِ، قَدْ فَتَحَ رَبُّكُمْ فِيهِ أَبْوَابَ جِنَانِهِ (التفسير العسکری علیه السلام ج۱ ص۶۳۶) خدا در این ماه درهای بهشت را باز کرده بِأَرْخَصِ اَلْأَثْمَانِ، وَ أَسْهَلِ اَلْأُمُورِ با یک پول کم و با یک ثمن اندک و با راه ساده
مثلاً در حدیث داریم ۷۰ بار استغفار در ماه شعبان به اندازه هزار بار استغفار در ماههای دیگر است این همان تخفیف است طور است که شب قدر میگویید لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَيۡرࣱ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرࣲ یعنی یک شب برابر هزار شب
در ماه شعبان امام علی علیه السلام فرمود اگر کسی بخواهد دنبال خیر و نیکی برود خدا راحت در اختیارش گذاشته است رسول خدا میفرماید هر کس در این ماه بر من درود بفرستد و صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد شفاعت من شامل حال او میشود این ماه ماه خیرات است ماه برکات است و ماه آسان بهشتی شدن است ماه راحت بهرمند شدن از شفاعت است
اما سوال اینجاست من از کجا بفهمم خیر الهی و لطف الهی شامل حال من شده است؟ الان میگویند اگر میخواهی فلان رشته را قبول شوی باید رتبهات فلان باشد اگر میخواهی فلان رشته را قبول شوی باید فلان قدر واحد گذرانده باشی حالا من از کجا بفهمم آیا من تو دایره خیر الهی وارد شدم یا نه؟
یک مثال ساده میزنم الان دارد باران میآید اگر من بدنم خیس بود یعنی من زیر باران بودم اما اگر یه کسی در اتاق دربسته باشد در تمام شهر هم که باران بیاید یک خط را به او برخورد نمیکند علامت کسی که زیر باران بوده خیس بودن لباسش است حالا علامت کسی که لطف خدا شاملش شده است چیست؟
یعنی اگر یه کسی میخواهد بفهمد آیا در مسیر است یا نه آیا در صراط است یا نه آیا لطف الهی شاملش شده است یا نه این چند حدیث که در ذیل ذکر میکنیم را دارد بداند که خدا او را دوست دارد و از باران رحمت خدا خیس شده است إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا جَعلَ لَهُ واعِظا مِن نَفْسِهِ يأمُرُهُ و يَنْهاهُ .[كنز العمّال : 30762.]
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : چون خداوند خير بنده اى را بخواهد، واعظى درونى براى او قرار دهد كه به خوبيها فرمانش دهد و از بديها بازش دارد .
اگر کسی میخواهد بفهمد آیا در معرض لطف رحمت خداوند قرار گرفته است یا نه علامتش این است ببیند که درونش وجدان اخلاقیش بیدار است یا نه انسان گناه میکند حتی کک او هم نمیگزد نماز صبح خواب میماند ناراحت نمیشود اما کسی اگر همین گناه را انجام دهد مدام اعصابش خورد است و خود را مذمت میکند استغفار میکند
اگر کسی در درونش یک نیرویی است که وقتی کار بدی انجام میدهد میگوید چرا این کار را کردی یا وقتی کار خوبی انجام میدهد میگوید آفرین بازم انجام بده این آدم خوبی است و نور در درون او روشن است .
در اندرون من خسته دل ندانم کیست که من خموشم و او در فغان و در غوغاست هر کسی احساس کرد گناه که میکند ناراحت میشود و ثواب که میکند خوشحال میشود این نشان دهنده آن است که در مسیر است
حر مبتلای به همین وضعیت شد یک نیرویی مدام به او میگفت چرا راه امام حسین را بستی و چرا میخواهی به طرف ابن سعد بروی اینقدر در کنکاش این نیروها وارد شد تا بالاخره آمد و به امام حسین پیوست اما عمر سعد این ویژگی را نداشت این همان نفس لوامه است
اگر کسی احساس میکند ملامت و سرزنش درونش هنوز بیدار است احساس میکند در درونش یک نیرویی میگوید نکن ل از گناه میگوید نکن و بعد از گناه هم میگوید چرا کردی این یعنی هنوز وجدان درون او بیدار است پس وجدان و واعظ اخلاقی داشتن یک علامتش این است که خیر شامل انسان است
قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله ـ : إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا طَهَّرهُ قَبلَ مَوتِهِ . قيلَ : و ما طَهورُ العَبدِ ؟ قالَ : عَملٌ صالِحٌ يُلْهِمُهُ إيّاهُ حتّى يَقْبِضَهُ علَيهِ .[كنز العمّال : 30767.]
به نقل از أبو امامة ـ : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : چون خداوند خير بنده اى را بخواهد، پيش از مرگ او را پاك مى گرداند . عرض شد : چه چيز بنده را پاك مى كند ؟ فرمود : انجام عمل شايسته اى را به او الهام مى فرمايد و آنگاه جانش را مى ستاند .
نشانه آدم خوب این است که اگر یک کسی را خدا دوستش داشته باشد خدا قبل از مرگ او را پاکیزه میکند یعنی این با یک عمل صالح یا با کار خیر مسیر زندگیش یکدفعه ای عوض میشود
گاهی با یک خواب با یک موعظه با یک خواندن کتاب یا با یک مریضی این اتفاق میافتد
آقایان خواهران در حدیث داریم اگر کسی گناه کرد و نعمتش زیادتر شد گناه کرد و هیچ حادثهای برایش پیش نیامد که به خودش بیاید این عذاب است این اسمش استدراج است یعنی سقوط تدریجی مثل کسی که درون آب دارد خفه میشود و خفگی را احساس نکند وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا سَنَسۡتَدۡرِجُهُم مِّنۡ حَيۡثُ لَا يَعۡلَمُونَ (اعراف 182)
فلذا روایت داریم امام سجاد فرمود وقتی بنده گناه میکند اگر پایش به سنگ خورد یا یک خواب وحشتناکی دید یا یک اتفاقی در زندگیش افتاد که به توبه کشیده شد این یعنی خدا را دوست دارد اما اما اگر معصیت کرد و هیچ اتفاقی برایش نیفتاد این نشانه این است که خدا او را رها کرده و میگوید بگذار پیمانهاش پر شود
آقایی بود به نام قاسم بن علا آذربایجانی ایشان در منطقه مراغه وکیل امام زمان ارواحنا فداه بود البته وکیل خاص نبود ولی در همان زمان هم کسانی بودند که از طرف وکیل های خاص وکیل بودند واسطه بودند و الا رئوس وکلای امام زمان همان چهار نفرند ایشان در منطقه مراغه وکالت داشت و برای امام زمان نامه مینوشت و نامه میگرفت ارتباط مردم را با امام در دوران غیبت صغری با امام زمان برقرار میکرد و خیلی هم عمر طولانی کردند یک روز نشسته بودند پیش رفقایش در این اواخر نابینا هم شده بودند مدتی هم بود که از طرف امام زمان برایش نامه نیامده بود و خیلی ناراحت بود
به او گفتند یک پیکی دارد میآید خیلی خوشحال شد گفت شاید از طرف امام زمان باشد سوار آمد و پیاده شد و گفت قاسم بن اعلا آذربایجانی کیست ایشون گفت منم گفت منم از طرف حضرت حجت ارواحنا فداه برایت نامه آوردم یک هدیهای از جا بلند شد با خوشحالی و گفت نامه را بده چون خودش نابینابود داد به کسی دیگری و گفت بخوان او هم شروع کرد نامه را به خواندن و بعد از اینکه کمی از نامه را خواند متوقف شد به او گفت چرا نمیخوانی گفت خبر خوبی در آن نیست به خاطر این نمیخوانم گفت آقایم هرچه نوشته خوب است تو بخوان چرا میگویی خبر خوبی نیست؟ گفت آقا نوشته ۴۰ روز دیگر از دنیا میروی کفن هم برایت فرستاده با خوشحالی گفت من که عمر خود را کردم چون بالای ۱۰۰ سال سن داشت و خیلی هم خوشحالم گفت آقا نگفته که آیا دین من سالم میماند یا نه گفتند بله آقا نوشته است دینت سالم میماند گفت من که از مرگ ترسی ندارم
همان جملهای که علی اکبر علیه السلام به پدرش عرض کرد بابا جان اگر ما برحقیم إذاً لا نبالی بالموت از مرگ ما ترسی نداریم
همان جملهای که امیرالمومنین وقتی رسول خدا خبر شهادتش را به او داد سوال کرد فقلت یا رسول الله! و ذلک فی سلامه من دینی؟
مهم نیست انسان کی بمیرد مرگ حقیقت است مهم این است که «أَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ همیشه از خدا بخواهید مرگتان را مرگ با سعادت قرار دهد و با عاقبت بخیری محیای و مماتی
آن پیک نامه را گذاشت و رفت قاسم بن اعلا یک رفیقی داشت به نام عبدالرحمان که شیعه نبود و با اهل بیت هم خوب نبود و ناصبی بود گفت بروید و به او بگویید بیاید گفتند با او چه کار دارید؟ گفت شاید به وسیله این نامه هدایت شود میخواهم به او بگویم که آقای ما خبر از مرگ داده و علم غیب میداند عبدالرحمان را آوردند به او گفت ببین آقای من همچین نامهای نوشته عصبانی شد و گفت علم غیب را خدا میداند لا یَعْلَمُ الْغَیْبَ اِلاّ هُوَ اینها غلو است و جایز نیست قاسم بن اعلا گفت به او که عصبانی نشو اولاً وقتی خود خدا در قرآن میفرماید عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ در عین حال میگوید مگر آنهایی که خدا بخواهد خدا حتی به بعضی افراد غیر معصوم هم اطلاعاتی داده
رُشَید حجری که یک آدم عادی است از اصحاب امیرالمومنین علی علیه السلام بود اما از مرگ افراد خبر میداد سلمان محدَّث بود و با فرشتهها صحبت میکرد و بعضیها اخبار عجیب و غریب میداد حبیب بن مظاهر اطلاعاتی از آینده گاهی میداد و حتی در علما داشتیم
گاهی کسانی که پیشگویی میکردند درسته که علم غیب مال خدا است همان همانطور که خلقت برای خداست اما خداوند اجازه داده که حضرت عیسی خلقت کند مرده زنده کردن متعلق به خداست اما خداوند به حضرت عیسی این اجازه را داده که مرده را زنده کند به اذن خدا است و در طول قدرت خداوند است هیچکس در عرض خداوند خالق نیست و در عرض خداوند عالم نیست
الان خداوند باران را از چه طریقی میفرستد؟ از طریق ابر
روزی را از چه طریقی میفرستد؟ از طریق فرشتگان
چگونه است که چشمان حضرت یعقوب با پیراهن یوسف شفا پیدا میکند این پیراهن و یوسف واسطهاند در حالی که خداوند میتوانست مستقیم چشمان یعقوب را شفا دهد
قاسم بن اعلاء گفت عبدالرحمان اولا مسخره نکن ائمه ما علم غیب میدانند
ثانیا صبر کن تا ۴۰ روز شود این خبری است که تا ۴۰ روز دیگر مشخص میشود اگر دروغ درآمد تو قبول نکن و اگر راست درآمد تو از این عقیدت دست بردار
بعد از ۴۰ روز قاسم بن اعلا از دنیا رفت البته آخرای عمر چشمش هم بینا شد میگویند که عبدالرحمان شیعه شد و از عقایدش دست برداشت در تشییع جنازه قاسم بن اعلا گریه میکرد و ناله میزد میگفتند چرا اینقدر گریه میکنی گفت شما نمیدانید که مرگ این باعث هدایت من شد
ای جوانهایی که رسول خدا فرمود قلب جوان رقیق است در حدیث داریم که جوان زودگذر است و کینه از کسی به دل نمیگیرد
دیدید که یوسف چقدر زود گذشت کرد جوان در زندگیش فضیلت طلب و حقیقت طلب است جوان نمیتواند ناملایمات و بیعدالتیها را ببیند جوان در زندگی یک فطرت پاک دارد حدیث داریم که یکی از نشانههای لطف خدا به بنده این است که
طَهَّرهُ قَبلَ مَوتِهِ ؛ قبل از مرگ او را پاک میکند .چه جوری؟ قيلَ : و ما طَهورُ العَبدِ ؟ از رسول خدا پرسیدند؛ چگونه خداوند را پاک میکند فرمود : قالَ : عَملٌ صالِحٌ يُلْهِمُهُ إيّاهُ حتّى يَقْبِضَهُ علَيهِ یک عمل صالح و یا یک دور برگردان زندگی آدم قرار میدهد و مسیر زندگی آدم عوض میشود حالا این دور برگردان ممکن است یک خواب باشد یا یک تصادف یا یک موعظه یا مثل همین قصه یک نامه است
گاهی جوان یک زیارت میرود و به خودش برمیگردد
یه آقایی بود نماز نمیخواند و خیلی هم با دین ارتباطی نداشت و خدا به او یک اولادی میدهد که اولادش یک مریضی داشت
خیلی خرج کرد و بیمارستان و .. به هر حال بچه خوب شد اما مهمتر از خوب شدن بچه این بود که پدرش عوض شد و گفت من فهمیدم در زندگیم این بیماری حساب شده بود و خدا میخواست از این طریق مرا به خودم بیاورد
گاهی میبینی یک هواپیما یک خطر سقوط برایش پیش میآید و تمام کسانی که درون آن هستند برمیگردند توبه میکنند
یک حدیث دیگری از رسول خدا حضرت محمد خدمت شما بخوانم عنوان بحث من این است این ماه ماه خیرات است رمضان ماه برکات است میلاد ائمه فرو ریختن برکات و خیرات است از کجا بفهمیم این خیرات و این قطرات خیر به ما هم خورده دو علامت را گفتیم
1- اگر کسی در درونش نیروی احساس میکند که در هنگام گناه او را مذمت میکند در هنگام ثواب او را تشویق میکند معلوم است در معرض باران رحمت قرار گرفته است وای بر آن کسی که گناه کند و ناراحت نشود معلوم است که آن نیرو خاموش شده
2- نشانه انسانی که میشود او را در مسیر قرار داد این است که در زندگیش یک دور برگردانی باشد و به تعبیر روایت قبل از مرگ پاکیزه شود و توبه کند و اما حدیث سوم رسول خدا فرمود: إذا أرادَ اللّه ُ عزّ و جلّ بعَبدٍ خَيرا خدا اگر بخواهد به بنده لطف کند یکی از نشانههایش این است فَقَّهَهُ في الدِّينِ، و زَهَّدَهُ في الدُّنيا، و بَصَّرَهُ بعُيوبِ نَفْسِهِ ([بحار الأنوار : 77/80/3 .])
این حدیث خودش سه ماده دارد یکی از نشانههای لطف خدا به بنده این است که اگر دیدید کسی این سه علامت را دارد بدانید آدم خوبی است
۱- فَقَّهَهُ في الدِّينِ: دین خود را بشناسد خوشا به حال کسی که دین خود را بشناسد بداند چرا شیعه است از امیرالمومنین دفاع میکند احکام نمازش را بداند
شخصی آمد کنار امام صادق و دو رکعت نماز خواند و امام فرمودند مااقبح بالرجل منکم چقدر زشت است که بعضی از شما بعد از یک عمر دو رکعت نماز بلد نیستید بخوانید دین شناسی یک نعمت است که هر کس به اندازه خودش احکامش را بلد باشد دین شناسی از نشانههای عنایت و لطف خدا به انسان است
۲ - و بَصَّرَهُ بعُيوبِ نَفْسِهِ: عیب شناسی . آیا میخواهی بدانی آدم خوبی هستی یا بد؟ ببین عیب خود را میشناسی یا نه ما که بی عیب نیستیم ولی خوش به حال آن کسی که بداند عیبش چیست حسادت کینه سوءظن و دخلاقی عصبانیت یا...
به کسی گفتن چرا عیب مردم را نمیگویی گفت برای اینکه عیب خودم هنوز تمام نشده وقتی عیب خودم تمام شد به عیب مردم میپردازم شخصی آمد خدمت امیرالمومنین و فرمود آقا نماز شب بیدار نمیشوم امام فرمود گناه کردی گاهی انسان احساس میکند لقمههاش مشکل دارد گاهی احساس میکند نگاهش باعث محرومیت از نماز است صداهایی که گوش میدهد یا حرفهایی که میشنود عیب شناسی نشانه خوبی است
۳- و زَهَّدَهُ في الدُّنيا : زهد در دنیا اینکه انسان به دنیا وابسته نباشد
قرآن کتاب رحمت و خیر و برکت و احسان است قرآن خودش میفرماید وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا (آیه 82 سوره اسراء)اگر کسی ظلم کند قرآن به دردش نمیخورد ظلم مانع فهم قرآن است پس رحمت خدا و خیر خدا و برکت خدا زیاد است به شرط اینکه انسان مسدود نباشد و خودش را در معرض آن قرار ندهد
به نیمه شعبان نزدیک میشویم قدر بدانیم و به قول حضرت امام که میفرماید گاهی از اوقات دانه میپاشند و یک توری هم میاندازند تا کبوتر بگیرند این کبوتر دانه را میبیند آید تا دانه بخورد و درون تور گیر میافتد این مناسبتها دانه پاشی است و تور است میخواهند انسان را بگیرند و در آن سلک و در آن مسیر الهی وارد کنند
شعبان مقدمه رمضان است شعبان ماه ورود به رمضان است یه کاری کنیم انشاالله پاکیزه وارد شویم و حدیث داریم نیمه شعبان که میشود پرونده اعمال و خدمت امام معصوم میبرند انشاالله این پروندهها جوری باشد که امام معصوم ما را ناراحت و مکدر نکند خواهران و برادران آنچه که ائمه از ما خواستند همین است وَ لکِن اَعینونی بِوَرَعٍ وَ اجتِهادٍ (نهجالبلاغه، نامهی ۴۵)فرمودند ما را یاری کنید با چی یاری کنید؟وَ نُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ (زیارت اربعین) با تقوا و با ایمان و اعتقادتان ما را یاری کنید
جوانهای عزیز اگر میخواهید علی اکبر در زندگی شما الگو باشد این جوان رشید و شجاع این جوانی که نوشتهاند پدر در کنار بدنش بلند گریه کرد نوشتن رفع صوته باالبکاء اباعبدالله در روز عاشورا نفرین کردن در صورتی که ایشان کمتر جایی نفرین میکردند و اینجا از ته دل فریاد زد بعضی میگویند سه مرتبه صورت روی صورت علی گذاشت خیلی به این جوان علاقه داشت اما به خاطر خدا از این جوان گذشت این جوان مظهر شجاعت و اطاعت و بندگی و رشادت بود
حدیث داریم رسول اللّه صلي الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ تَعالى يُباهي بِالشّابِّ العابِدِ المَلائِكَةكَ ، [ كنز العمّال : ج 15 ص 776 ح 43057 . ] خدا پیش فرشتگان جوان عابد مباهات میکند و میگوید ملائکه ببینید يَقولُ : اُنظُروا إلى عَبدي !این جوان بنده من است تَرَكَ شَهوَتَهُ مِن أجلي . به خاطر من شهوتش را کنار گذاشته است میپرسن چرا انقدر به عبادت جوانها اهمیت داده شده است پيامبر صلي الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ يُحِبُّ الشّابَّ الَّذي يُفنِي شَبابَهُ في طاعَةِ اللّه ِ ؛ [ ميزان الحكمه ، ح 9097 .] خدا جوان عابد را دوست دارد دلیلش این است چون که جوان زمینه گناه در آن فعال است : شهوت غریزه غضب هیجان
ولی جوان آن خواب ناز صبح را به خاطر خدا زمین میگذارد خداوند به فرشتهها میگوید این بنده را ببینید که میل خود را به خاطر من کنار گذاشته است خدا به خاطر این جوان پیش فرشتهها افتخار میکند جوانها کاری کنید خدا به شما مباهات کند خدایا همه جوانهای ما را از این فتنهها محفوظ بدار و عجل اللهم فی فرجه