بسم الله الرحمن الرحیم
داستان حضرت حجت با داستان بعثت پیغمبر همراه است. یعنی در کلمات رسول خدا آمده و قبل هم در ادیان الهی مطرح شده است. انتظار منجی یک انتظار دینی است. یک انتظار عقلایی است. روایاتی که در مورد حضرت حجت و مهدویت رسیده است خیلی متفاوت است. از زوایای مختلفی است.
مرحوم شیخ صدوق در کمال الدین روایاتی را در مورد دوران غیبت میآورند. آمارش هم کم نیست. اوضاع چیست و چه میشود. دینداری چقدر حفظ است؟ روایاتی را در مورد ویژگیهای یاران امام زمان میآورند. روایاتی در مورد حوادثی که دوران غیبت اتفاق میافتد، میآورند. اما یکی از بحثهای مهم این است که حضرت حجت آمدند، ایشان دولتشان را بر چه اولویتهایی بنیان گذاری میکنند؟ آقا رئیس کل هستند و آن هم یک حکومت جهانی واحد در سراسر هستی.
خود رسول گرامی اسلام وقتی مبعوث شدند، هدف بعثتشان را بیان کردند. «لاتَمِّمَ مَكَارِمَ الاخْلاقِ» (مكارمالاخلاق، ص 8) اگر سیاستی هم اجرا میکنند براساس مکارم الاخلاق است. اگر اقتصادی هم توصیه میکنند براساس مکارم الاخلاق است. مبنای اقتصاد پیغمبر هم مکارم الاخلاق است. لذا در آن اقتصاد حقه حرام است. در آن اقتصاد رشوه حرام است. اگر سیاستی هم دارند بر مبنای مکارم الاخلاق است. لذا در آن سیاست کلک نیست. در آن سیاست دور زدن و دروغ نیست. یعنی مبنا مکارم الاخلاق میشود. آنوقت سیاست و اقتصاد و امور خانواده میآید.
امام زمان(عج) به همه امور عالم میپردازد. ایشان آمده تشکیل حکومت بدهد. حکومت یعنی سیاست، یعنی اجتماع، یعنی خانواده، یعنی ادارات، یعنی روابط بین الملل، اما مبنای کارشان چیست؟ به دو جهت این بحث را مطرح میکنیم یکی اینکه با حضرت حجت و اهدافش آشنا شویم، دوم اینکه گفت:
آب دریا را اگر نتوان کشید *** هم به قدر تشنگی باید چشید
ما در این راستا تلاش کنیم. مگر نمیگوییم: میخواهیم حکومت ما مهدوی باشد. مگر امام، رهبر عظیم الشأن انقلاب بارها نفرمودند به این مضمون، ما در راستای تحقق دین داریم کار میکنیم، الآن ما میگوییم: جامعه مهدوی، خانواده مهدوی، آموزش مهدوی، آموزش و پرورش ما، آموزش عالی ما، حوزههای علمیه ما، مراکز مختلف ما این اولویتها را بشناسند. بشناسیم در این راستا گام برداریم.
ممکن است مثل خیلیها که در گذشته حکومت امام زمان را درک نکردند ما هم درک نکنیم. امام در آثارشان دارند، شاید غیبت سالهای زیادی طول کشید. ما قرار نیست برای خدا تعیین تکلیف کنیم.
حضرت ابراهیم وقتی خانه خدا را بنیان گذاشت، پنج تا دعا کرد، سوره بقره آیه 127، یکی این بود که «تَقَبَّل منّا» خدایا از ما قبول کن. مناسک را به من یاد بده. یکی این بود که خدایا «وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُم» (بقره/129) یک پیغمبری از جنس مردم بفرست، پیغمبر نهایی که دیگر خاتم باشد. فکر میکنم نزدیک چهار هزار سال شده است. چون حضرت ابراهیم تا پیغمبر ما بالای سه هزار سال است که پیغمبر ما در کوچههای مدینه میفرمود: من همان اجابت دعای ابراهیم هستم.
این را گفتم که یکوقت فکر نکنید دیر شد، فلان شد. خدای تبارک و تعالی وعده داده پایان عالم را با حکومت معصوم تمام کنیم. آغازش هم با معصوم بوده، حضرت آدم منتهی پایانش با معصومی است که دیگر جهانی است. این اتفاق تا به حال نیافتاده است.
لذا وجود مقدس حضرت اباعبدالله(ع) روایت خیلی زیبایی دارند، فرمودند: «مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً» ما دوازده مهدی هستیم. همه ما مهدی و همه ما هادی هستیم. در زیارتنامه حضرت امیر میگوییم: «السلام علی ابی الهادیَ المهدیین و منا اثنا عَشر قائما» ما همه قائم هستیم. ولی آن کسی که کل زمین را پر از عدالت میکند، یک نفر است و آن حضرت حجت است. لذا امام رضا یکوقتی نام حضرت حجت برده شد، خودش امام است. دست بر سرشان گذاشتند و قیام کردند. سؤال شد از معصوم که چرا برای حضرت حجت قیام میکنند؟ فرمودند: این نشانه قیام ایشان است. بقیه مأمور به قیام جهانی نبودیم.
حالا این اولویتها را از چند کانال میتوانیم پیگیری کنیم. دعای ندبه، 38 مورد «أین» دارد. اگر کسی از شما آدرسی پرسید: میتوانید بفهمید کارش چیست. مثلاً به جنابعالی بگویند: داروخانه کجاست؟ میفهمید او دارو میخواهد. حرم کجاست؟ یعنی زیارت میخواهد. اگر گفت: در شهر شما صرافی کجاست؟ میفهمید که میخواهد پول عوض کند.
ما در دعای ندبه 38 تا «أین» داریم. «أین معز الاولیاء» آقا یکی از هدفهایش این است که اولیاء را عزیز کند. اگر ما امام زمان را دوست داریم اولیای خدا را عزیز کنیم. مردم یمن امروز تحت فشار هستند. مردم فلسطین تحت فشار هستند. اگر کسی در جاده برای دین تلاش میکند کمکش کنیم.
«أین مذل الاعداء» امروز اعداء چه کسی هستند؟ امروز اولیاء چه کسی هستند و اعداء چه کسی هستند؟ زیر این آسمان شما اعدایی بالاتر از نتانیاهو میشناسید؟ از اسرائیلیهای غاصب میشناسید؟ از آل سعود که اینطور جنایت میکنند؟ امام زمان معز الاولیاء و مذل الاعداء، «أین جامع الکلمة علی التقوی» امام زمان همه حرفها را حول محور تقوا جمع میکند.
اگر مسئولین ما، خود ما، نظام ما، محور تقوا شود دیگر من و تو از بین میرود. برای هم نمیزنیم و در انتخابات خلاف اخلاق عمل نمیکنیم. همینطور جلو بروید، مواردی که در دعای ندبه آمده هرکدام یک کد هست. وقتی بیان میکنیم «أین» داریم بیان میکنیم شما برای این هدف، این هدف میآیید. «أَيْنَ طَامِسُ آثَارِ الزَّيْغِ وَ الْأَهْوَاءِ» آقایی که میآیی جلوی انحراف را بگیری. «أَيْنَ مُبِيدُ أَهْلِ الْفُسُوقِ وَ الْعِصْيَانِ» آقایی که میآیی جلوی فسق و عصیان را بگیری. عزیزان این 38 أین را لیست کنید، این کد است که امام زمان دارد برای تحقق این اهداف میآیند. این دعا عید غدیر و عید قربان و جمعهها سفارش شده که خوانده شود.
ما میخواهیم این اهداف را بررسی کنیم:
1- احیای فرهنگ قرآن؛ هم از قرآن میگویم و هم از دعا و زیارات. در زیارتنامه داریم «السلام علیک یا تالی کتاب الله و تَرجُمانه» سلام بر تو آقایی که قرآن را میخوانی و اجرا میکنی و برای مردم، «ترجمان» به معنی معنا کردن و مفهوم رساندن است. در زیارت آل یاسین است.
امام صادق (ع) فرمودند: زمانی که حضرت حجت قیام کنند، خیمههایی در مساجد نصب میشود، آموزش قرآن عمومی میشود. همه مردم باید قرآن را بلد باشند و امام زمان میآیند قرآن را پیاده کنند. در سلامها میگوییم: «السلام علیک یا شریک القرآن» شریک به این معنا است. شریک که شما را در کارت کمک میکند. یک سرمایه را پیاده کنید و اجرا کنید. قرآن و امام «الامام یهدی الی القرآن و القرآن یهدی الی الامام» روایات فراوانی که داریم، ائمه فرمودند: حرفها و کلمات ما را با قرآن بسنجید. اگر خلاف قرآن بود ما نگفتیم و باطل است. یکوقتی گشتم دیدم یک روایت در یک منابع آمده که «فاضربوه علي الجدار» ولی تعبیر زخرف و باطل و «لم اقلهُ» در کافی یک بابی دارد. پس یکی از اهداف امام زمان اجرای قرآن، پیاده کردن قرآن و کاربردی کردن قرآن است. شما در زمان غیبت هستید، این کار را انجام بدهید.
بد است جوان ما و گاهی بعضی از عزیزان ما، برای امتحان ارشد و دکتری نزد ما میآیند، اشتباه قرآن را میخوانند. خیلی بد است! انواع و اقسام ورود به فضای مجازی را بلد است. این اشکال ندارد، اما قرائت قرآن، خواندن و پیاده کردن قرآن مهم است.
یکوقت کسی خدمت امام صادق آمد، گفت: ما چه کنیم، میخواهیم خودمان را امتحان کنیم. آقا فرمود: نفس خودتان را بر قرآن عرضه کنید. ببینید گفتار شما قرآنی است؟ قرآن تمام جزئیات را بیان کرده است. جزئیات اخلاقی را، نه مباحث مربوط به احکام. چطور راه بروید. چطور غذا بخورید. چطور نگاه کنید. برای راه رفتن، خوردن، برای نگاه کردنمان، در مشی اینطور باشید.
در صحبت کردن اینطور صحبت کنید. اقتصاد ما اگر قرآنی باشد، نباید ربا و رشوه در آن باشد. اگر حکومت ما قرآنی باشد، نباید ظلم در آن باشد چون حکومت قرآن، حکومت عدل است. اگر انتخابهای ما قرآنی باشد نباید براساس پارتی بازی باشد. براساس تخصص و تعهد باشد. «إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ» (یوسف/55) اگر دختران ما در جامعه قرآنی زندگی کنند با حیاء راه میروند. یعنی محرک نیستند و محرک صحبت نمیکنند.
اگر روابط ما قرآنی باشد، در زندگی فضولی نمیکنیم. «لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضا» (حجرات/12) سوء ظن به هم نمیورزیم. این یکی از اهداف اصلی امام زمان(عج) است.
2- اقامه نماز : ای کاش در جشنهای مهدویت این دومی تابلو میشد، امام معصوم فرمودند: وقتی حضرت حجت قیام کنند تحقق این آیه در رأی کارهایشان است. این آیه شعار امام زمان و پیشانی هدف امام زمان است. آیه 41 سوره حج «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوف وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ» در همه زیارتنامهها هم میگوییم. فرمودند: وقتی امام زمان بیاید، نماز فراگیر میشود. الآن چند درصد جوانهای ما، دانشگاهها و دانشآموزهای ما اهمیت به نماز میدهند. گاهی آمارها نگران کننده است.
در سفرها دیدم که وقتی برای نماز توقف میکنند، خیلی تعداد کمی از جوانها برای نماز پیاده میشوند. نماز است! نماز کاری با سیاست ندارد. من بد کردم، این مسئول بد کرده است، شما چه کار به نمازت داری؟! میگوید: پدرم بد اخلاقی کرده من نماز نمیخوانم. پدرت بد اخلاقی کرده، ناهار نخور! نماز، زکات، امر به معروف و نهی از منکر از اهداف مهم امام زمان هستند.
امام باقر (ع) ذیل همین آیه 41 سوره حج فرمودند: «فهذه لال محمد صلي الله عليهم إلي آخر الائمة و المهدي و أصحابه يملكهم الله مشارق الارض و مغاربها و يظهر به الدين» این آیه برای همه ائمه است و از جمله حضرت حجت و اصحابش. فرمودند: وقتی امام زمان بیایند، یکی از اهدافش این است که «و يميت الله به و بأصحابه البدع و الباطل» (بحارالانوار،ج 51، ص 47) پس سومین کار امام زمان مبارزه با بدعتهاست. بدعت در زمان امام حسین که پنجاه سال از رحلت پیغمبر میگذرد، در دین گذاشته شده بود. بالاترین بدعت این بود که یزید سر کار آمد. در هر زمانی هم بدعت بود. در زمان حضرت امیر، حضرت امیر نزدیکتر از امام حسین است. یکوقتی حضرت دیدند چند نفری مجسمه گذاشتند و جلوی آن نماز میخوانند. گفتند: این چه بازی است؟ گفتند: میخواهیم حواس ما پرت نشود. این شرک است! گاهی به یاد بت پرستی قبل از اسلام میافتادند و فیلشان یاد هندوستان میکرد.
مثلاً به امام رضا گفتند: علی خالق ماست و علی خدای ماست. حضرت خیلی ناراحت شدند، این حرفها چیست که میزنی؟ جریان وهابیت یک بدعت است. جریان باطل و بی مبنا و غیر علمی بهائیت یک بدعت است. جریانهایی که در مورد امام زمان داریم، مهدی ادعایی خیلی داشتیم. چقدر الآن ادعای یمانی و چه و چه داریم؟! یکوقتی رئیس یکی از این مراکز قضایی میگفت: چند تا همسر امام زمان در زندان داریم. امام زمان جلوی بدعتها را میگیرند. باید حواسمان جمع باشد در عزاداریمان، عبادتمان، دینداریمان بدعت نگذاریم. بدعت یعنی چه؟ یعنی چیزی که در دین مبنا ندارد، به عنوان دین تلقی کنیم. به عنوان دین بدانیم، مثلاً در یک عزاداری داد میزدند، الآن بلندگو دارند زودتر صدا میرسد. این بدعت نمیشود!
3- گسترش علم : یکی دیگر از اهداف حضرت حجت در روایت دارد گسترش علم هست. هیچ مذهبی به اندازه اسلام روی علم و دانش تأکید ندارد. شما نگاه کنید، روایات ما در باب علم، مرحوم شهید ثانی میگوید: قابل شمارش نیست. اولین کتابهای فقهی ما همه سخن از علم است. قرآن 779 مرتبه کلمه علم درونش آمده است.
اولین آیاتی که بر پیغمبر نازل شد، یکی همین است «اقْرَأْ وَ رَبُّكَ الْأَكْرَمُ، الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَم» (علق/4) در روایت دارد که «العلم سبعة و عشرون حرفا» علم 27 حرف است. «فجميع ما جاءت به الرسل حرفان» تا به حال از این 27 تا دو بخش آن کشف شده است. «فإذا قام قائمنا» وقتی حضرت حجت(عج) قیام کنند، «أخرج الخمسة و العشرين حرفا» (بحارالانوار،ج52،ص336) الآن که علوم این همه گسترش پیدا کرده، تازه زمان حضرت بیشتر هم میشود. «فبثها في الناس» امام اینها را در مردم گسترش میدهد.
لذا یکی از دلایلی که در زمان ظهور گناه هم کاهش پیدا میکند، فهم مردم است. یکی از ریشههای گناه جهل است. این آقا بداند این گناه چه ضرری دارد، انجام نمیدهد. گسترش علم و دانش باعث کاهش گناه در جامعه است. لذا در روایت دارد حضرت حجت بر سر بندگان دست محبتی قرار میدهند و فهمها و درکها بالا میآید.
این حرف را میشود اینطور مثال زد. بچههای الآن با پنجاه سال پیش یکی هستند؟ اصلاً قابل مقایسه نیستند. یعنی چهار پنج سالگی ما با چهار پنج سالگی بچههای الآن قابل مقایسه نیست. خیلی باهوش هستند و فهیم هستند. بینندگان عزیز! در زندگی عالمانه حرکت کنید. حرکتی که براساس علم باشد، آدم زمین نمیخورد. جهل دشمن بشر است. نادانی دشمن بشر است.
لذا حضرت امیر(ع) به کمیل فرمودند: هر حرکتی در زندگی انجام میدهی احتیاج به دانستن و فهمیدن داری. اگر واقعاً با فهم و درک جامعه ما پیش برود، خیلی از انحرافاتی که میبینید پیش نمیآید. «وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْم إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلا» (اسراء/36) چیزی که از آن علم نداری، پیروی نکن!
با دو مطلب دیگر بحث را جمع کنیم. آیاتی از قرآن کریم را تطبیق بر امام زمان دادند. امام زمان(ع) حدود 245 سال بعد از رحلت پیغمبر متولد شدند. ایشان متولد 255 است. پیغمبر دهم یا یازدهم هجری از دنیا رفتند. آیات قرآن چند بعدی است. گاهی از اوقات ائمه ما یک آیهای را آمدند منطبق بر حکومت امام زمان کردند. معنایش این نیست که این آیه برای این مورد است. مثل آیه «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ» که خواندم.
این آیه که میخوانم آخرین آیه سوره مبارکه آل عمران است. در روایت داریم مردم باید به این آیه در زمان غیبت توجه کنند. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون» (آلعمران/200)
چهار کار بکنید رستگار میشوید.
1- «اصْبِرُوا» صبور باشید.
2- «وَ صابِرُوا» به هم توصیه صبر کنید.
3- «وَ رابِطُوا» مرزبان اسلام باشید. مرزها را حفظ کنید.
4- «وَ اتَّقُوا اللَّهَ» تقوا داشته باشید «لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون».
حدیثی از امام صادق(ع) هست که برای همه بینندهها عرض میکنم. تمام کسانی که دوست دارند منتظر امام زمان باشند و از اصحاب امام زمان باشند، امام صادق دو تا توصیه کردند. «در خانه اگر کس است یک حرف بس است!» امام صادق فرمودند: «مَنْ سُرَّ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ» هرکسی میخواهد از اصحاب حضرت حجت باشد، دو کار بکند: «فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ» (الغيبه نعمانى/ص 200) یکی تقوا و یکی حسن خلق، اینها از ویژگیهای یاران حضرت حجت(عج) است.
امیدواریم خداوند ما را هم جزء اعوان و انصارشان قرار بده. توفیق گام برداشتن در مسیرشان را عنایت کند و از منتظران واقعی باشیم. منتظر واقعی کسی است که خودش را با اهداف منتَظَر انطباق بدهد. اهداف قرآن است، نماز است، یاری کردن اولیای خدا و زمین زدن دشمنان خداست.
در روایات داریم وقتی امام زمان(عج) قیام میکنند، حضرت عیسی(ع) به ایشان اقتدا میکنند. همین موجب میشود عالم مسیحیت به امام زمان ایمان بیاورند. وقتی حضرت عیسی را در گهواره آوردند و تعجب کردند که چرا حضرت مریم با اینه ازدواج نکرده بچهدار شده است؟ خودش به سخن آمد، خودش را معرفی کرد. هفت ویژگی برای خودش گفت. گفت:
1- «إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ» من بنده خدا هستم. فردا نگویید: خداست.
2- «آتانِيَ الْكِتابَ وَ جَعَلَنِي نَبِيًّا» (مریم/30) پیغمبر هستم.
3- «وَ جَعَلَنِي مُبارَكاً» با برکت هستم، هرجا باشم خیر میرسانم.
4- «وَ أَوْصانِي بِالصَّلاةِ» نماز، به من سفارش نماز شده است.
5- «وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيًّا» زکات.
6- «وَ بَرًّا بِوالِدَتِي» احترام به مادر، چون پدر نداشت.
7- «وَ لَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّاراً شَقِيًّا» (مریم/32) من زورگو و شقی و آدم طاغوتی نیستم.
در سوره مریم، خدا در ادامه داستان حضرت عیسی(ع) میفرماید: پیغمبر! «وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِبْراهِيمَ» از ابراهیم یاد کن! ابراهیم پدر معنوی ما هست. ابراهیم امت است. چرا از ابراهیم یاد کنیم؟ «إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا» (مریم/41) حضرت ابراهیم صدیق بود. یعنی تمام وجودش صداقت بود. در روایت داریم ائمه ما همه صدیق هستند.
لذا حضرت زهرا(س) را حضرت علی غسل داد. از امام صادق پرسیدند: چرا؟ فرمود: صدیقه را صدیق غسل میدهد. حضرت مریم هم صدیقه بود. مرحوم فیض کاشانی در محجة البیضا که کتاب اخلاقی است و ترجمه هم شده به نام «راه روشن» میگوید: صدیق به کسی میگویند که تمام وجودش صداقت است. یعنی رفتارش، گفتارش، نگاهش، بعضی نگاهها دروغی است.
انشاءالله خداوند در ظهور با برکت آقایمان تعجیل بفرمایند. تا ما زنده هستیم توفیق درک ظهور را به ما عنایت بفرمایند. این کشور و نظام ما را نظام مهدوی قرار بدهند.