سخنرانی مکتوب حجت الاسلام رفیعی عظمت و سیره امیرمؤمنان علیه السلام
• کانال ایتا شیعه کوئست: @shiaquest_net

قال الله تبارک و تعالی: يَا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا اِتَّقُوا اَللَّهَ وَكُونُوا مَعَ اَلصَّادِقِينَ»
ای کسانی که ایمان آورده اید از[مخالفت فرمان]خدا بپرهیزید و با صادقان باشید.

مقدمه
جبرئیل به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد: إِنَّ أَهْلَ اَلسَّمَاوَاتِ لَأَشَدُّ مَعْرِفَةً لَهُ مِنْ أَهْلِ اَلْأَرْضِ»؛ ( بحارالانوار ،ج39،ص98)
آسمانیان،فرشتگان،ملکوتیان،امیرالمؤمنین علیه السلام را بیش از زمینیان می شناسند.

جایگاه امیرالمؤمنین علیه السلام نزد آسمانیان و عرشیان بلندتر و شناخته شده تراز جایگاه آن حضرت نزد زمینیان است.على علیه السلام کسی است که خدا در آیات متعدد قرآن،پیامبر در ده ها خطابه و اهل بیت علیهم السلام در صدها حديث مدح او گفته اند.
در مفاتیح الجنان زیارتی به نام زیارت غدیر آمده است که در آن،ده ها آیه قرآن در وصف امیرالمؤمنین علی علیه السلام بیان شده است.امام هادی علیه السلام این زیارت نامه را روز غدیر در نجف اشرف خواندند.آن حضرت می فرماید:علی جان!«نَطَقَ بِوَلاَيَتِكَ اَلتَّنْزِيلُ»؛( بحارالانوار،ج97،ص360) قرآن ولایت تورا بیان کرده.سپس یکایک آیات قرآن در فضیلت امیرالمؤمنین علیه السلام را می آورد.

امیرمؤمنان علیه السلام تمام ویژگی های انبیای قبل از خود و اولیای پس از خود را داراست و بعد از رسول خدا اول شخصیت جهان اسلام است.پس از رسول خدا،امیرمؤمنان افضل معصومین علیهم السلام است.

فضائل امیرمؤمنان علیه السلام در کتب اهل تسنن
احمد بن حنبل پیشوای حنبلی ها در کتاب مسند خود آورده است:رسول خدا فرمود: مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى آدَمَ فِي عِلْمِهِ وَ إِلَى نُوحٍ فِي سِلْمِهِ وَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ فِي حِلْمِهِ وَ إِلَى مُوسَى فِي فِطَانَتِهِ وَ إِلَى دَاوُدَ زُهْدَهُ فَلْيَنْظُرْ إِلَى هَذَا قَالَ فَنَظَرَتَا فَإِذَا عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِب» (کشف الغمه،ص114)
هرکس می خواهد علم و دانش حضرت آدم را ببیند-همان که خدا می فرماید:ما به او دادیم-اگر کسی می خواهد عزم و اراده حضرت نوح علیه السلام را ببیند.همان عزمی که نهصد و پنجاه سال عقب نشینی نکرد-اگر کسی می خواهد حلم ابراهیم علیه السلام را ببیند-که در هنگام ذبح فرزند و در میان آتش نمرودیان همواره بردباری داشت و خدا بردباری او را ستوده است-اگرکسی می خواهد زیرکی حضرت موسی علیه السلام را ببیند-که چگونه یک کودک در دربار دشمن رشد کرد و با زیرکی تمام بساط فرعون را برچید؛-اگر کسی می خواهد زهد حضرت عیسی را ببیند-که هرگز از دنیا چیزی برای خودش نیاندوخت-،این شش ویژگی از این شش پیامبر بزرگ،به صورت کامل در على علیه السلام جمع شده است.

او بود که می فرمود:هر آن چه می خواهید بپرسید «سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي»(خطبه،189).
علم على علیه السلام برگرفته از علم پیامبر صلی الله علیه و آله است.

او بود با عزم و اراده خود،بیست و پنج سال برای حفظ اسلام سکوت کرد.در جنگ ها برای پیش برد اسلام مبارزه کرد.حلم و بردباری اش زبانزد بود.آن گونه به خاندانش جسارت شد برای حفظ اسلام خویشتن داری کرد.
بیست و پنج سال از جایگاه مسلمش کنار زده شد،اما چون می دانست یا باید نهال اسلام بخشکد یا باید از حق خویش بگذرد،ترجیح داد اصل اسلام و نام پیامبر صلی الله علیه و آله باقی بماند.زیرکی حضرت علی علیه السلام در قضاوت ها و برخورد هایش کاملا نمایان بود و بالاخره زهدی که هرگز از دنیا چیزی برای خود نیاندوخت.او این شش ویژگی را از آن شش پیامبر داشت.

امام باقر علیه السلام فرمود: كَانَتْ فِي عَلِيٍ سُنَّةَ أَلْفِ نَبِيٍ » (بحارالانوار ،ج39،ص38).
روش هزار پیامبر در زندگی امیرالمؤمنين علیه السلام بود.
فضایل حضرت زیاد است و اگر صدها مجلس هم سپری شود این فضایل تمام نمی شود.
ابن عساکر،دانشمند اهل تسنن،سه جلد مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام دارد.
نسائی،عالم بزرگ اهل تسنن،در سال 307 از دنیا رفته،از علمای شش گانه اهل سنت است.او نیز کتابی مستقل در فضایل علی بن ابی طالب علیه السلام دارد که به زبان فارسی ترجمه شده است.
ابن حجر درباره این کتاب می گوید:«اِكْثِرَاسَانِيدَهَا جِيَادٌ»؛بیشتر سندهایش خوب است.
جرج جرداق و تعدادی از نویسندگان مسیحی،کتاب های فراوانی درباره فضایل امام علی علیه السلام دارند.

امیرمؤمنان علیه السلام و مبارزه با ناهنجاری ها
بحث امروز ما نقش امیرالمؤمنین علیه السلام در مبارزه با منکرو فساد در جامعه است.وقتی به مردم می گوییم امر به معروف و نهی از منکر کنید می گویند این کار را چگونه انجام دهیم؟

امروز به شیوه های امیرالمؤمنین علیه السلام در اقامه معروف و برخورد با منکر اشاره می کنم که حضرت چگونه در دوران خلافت ظاهری شان نظارت ملی داشتند.ما که نمی توانیم نسبت به فساد و منکر و گناهان اجتماعی و حتی گناهان فردی بی تفاوت باشیم.اگر این اصل برداشته شود همه فرائض به خطر می افتد.

مردم و نهی از منکر
امیرالمؤمنین علیه السلام در حکمت 374 نهج البلاغه می فرماید :مردم چهار دسته هستند.بهترینشان دسته اول و بدترینشان دسته آخر است.دسته اول اهل فضیلت هستند و دسته آخر،مرده متحرک.

دسته اول،می فرماید:«فَمِنهُم المُنكِرُ لِلمُنكَرِ بِيَدِهِ ولِسانُهُ وَ قَلبِهِ»؛
بعضی ها با دست و زبان و قلبشان با منکر برخورد می کنند.
یعنی آدم وقتی فساد می بیند ناراحت شود و تذکر بدهد و اگر کارساز نشد،خودش مانع شود.می خواهد جلوی فحشا گرفته شود،پول خرج می کند که جوان ها ازدواج کنند.یا می خواهد جلوی فساد و طلاق گرفته شود،وقت می گذارد و می رود با خانواده ها صحبت می کند،فقرشان را برطرف می کند.این بهترین آدم است که حساسیت قلبی و زبانی و عملی دارد.

دسته دوم دو ویژگی را دارد و یکی را ندارد.فرمود:ناراحت می شود و می گوید ولی کاری انجام نمی دهد.
دسته سوم کسی است که به قلب و عمل نهی از منکر می کند ولی با زبان،نه.به هر حال این سه گروه وظیفه ای را انجام می دهند.
گروه چهارم:امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: تارك لإنكار المنكر بلسانه و قلبه و یده فذلک میت الأحياء»( نهج البلاغه،حکمت 374)
نه با قلب،نه با زبان و نه در عمل هیچ واکنشی نشان نمی دهند.این ها مرده متحرک اند.
امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید:اگرهمه واجبات حتی جهاد در یک طرف باشد و امر به معروف و نهی از منکر در طرف دیگر،آن مثل قطره است و این مثل دريا.

ببینید امربه معروف و نهی از منکر چقدر مهم است که می فرماید : تمام فرائض حتی نماز و روزه و جهاد في سبيل الله مثل قطره ای است و امر به معروف و نهی از منکر،مثل دریاست.

روش های نهی از منکر امیرمؤمنان علیه السلام
امیرالمؤمنین علیه السلام چطور با منکر برخورد می کرد؟
1-اصلاح خویش،قبل از اصلاح دیگران

اولین روش امیرالمؤمنین علیه السلام که کلیدی ترین روش است و خود حضرت علیه السلام بارها فرموده و در نهج البلاغه آمده است،این است که آمریا ناهی،خودش الگو باشد.
«مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنَّاسِ إِماماً فَلْيَبْدَأْ بِتَعْلِيمِ نَفسِهِ قَبْلَ تَعليمِ غَيرِهِ وليَكُنْ تَأديبُهُ بِسِيرَتِهِ قَبلَ تَأديبِهِ بِلِسانِهِ»( نهج البلاغه،حکمت 73)
اولین راه اجرا شدن معروف در جامعه این است که مدیران ،مسئولان ،رؤسا و کسانی که مردم به آنها رأی داده اند،نخست خودشان را بسازند و بعد به دیگران تذکر بدهند.

امر به معروف زبانی و عملی
جوانی می گوید:در کوچه های کوفه می رفتم.لباس بلندی پوشیده بودم که روی زمین کشیده می شد.این کار هم پاکیزه نیست.وهم نشانه تكبر است.امیرمؤمنان علی علیه السلام خیلی محترمانه فرمود :جوان!پیراهنت را بالاتر بگیر،پاکیزه می ماند.

من که آقا را نمی شناختم،از اطرافیان پرسیدم:ایشان کیست؟ گفتند :امیرالمؤمنین حاکم و خلیفه مسلمانان است.جوان می گوید :پشت سرآقا حرکت کردم.دیدم وارد بازار شد.و دو پیراهن به قیمت پنج درهم خریداری کرد.دیدم آقا پیراهن دو درهمی را خودشان برداشتند و سه درهمی را به قنبرداد.قنبر گفت:آقا!

شما حاکم و پیشوایی؛من پیراهن ارزان تر را برمی دارم. فرمود: نه، نوجوان تری؛باید لباس بهتر را بپوشی (بحارالانوار،ج100،ص93)
آن امربه معروف را این عمل تأیید می کند.

امربه معروف عملی
مردم نشسته اند،خواهر امیرالمؤمنین علیه السلام آمد حقش را از بیت المال بگیرد.آقا به او بیست درهم داد.همان لحظه یک زن عجم وارد شد.حضرت به اوهم بیست درهم داد.ام هانی(فرزند ابوطالب)به این کار اعتراض کرد.حضرت فرمود:چیزی که تو می گویی در قرآن نیست. ( بحارالانوار،ج40،ص106) قرآن ملاکی برای خواهر و برادر خليفه تعیین نکرده.
مسئولین ما هم دقت داشته باشند و فرزندان و اطرافیان و حتی خودشان را کنترل کنند.

عدالت على علیه السلام
شخصی خلافی کرده بود.آقا به قنبر فرمود:حد بزن.قنبرهشتاد و سه شلاق زد.آقا فرمود: تازیانه را بده.حد هشتاد ضربه است؛توسه تا اضافه زدی.آماده باش که سه ضربه بخوری.( التهذیب،ج10،ص148)این دقت نظرعلی علیه السلام روی نیروها و فرزندانش است.
چرا امیرالمؤمنين علیه السلام در دل ها محبوب شد؟

جرج جرداق فدایی علی علیه السلام
چرا جرج جرداق خودش را فدایی علی علیه السلام می داند؟می گوید: يا أبا الحسن!من که مسلمان نیستم؛من مسیحی هستم و باید درباره عیسی علیه السلام بنویسم اما...

ایشان نامه ای به حضرت آیت الله بروجردی رحمة الله نوشته بود که من می خواهم درباره علی بن ابی طالب علیه السلام کتاب بنویسم.بسیاری نزد او رفتند که برای دیگران هم بنویسد.گفت:من برای احدی جز على علیه السلام قلم نمی زنم.چهل سال قلمش در خدمت امیرالمؤمنین علیه السلام بود.چرا باید عاشق علی علیه السلام بشود؟

تعامل على علیه السلام با فرد یهودی
مردی یهودی زره امیرمؤمنان را دزدیده بود.حضرت با او نزد قاضی آمد و فرمود:این زره برای من است.قاضی گفت:شما شاهدی دارید؟قسم می خورید؟فرمود:نه.گفت:پس زره مال یهودی است.

وقتی از دادگاه بیرون آمدند یهودی گفت:آقا!شما که میدانید این زره برای شماست و این را من در صفین از روی آن اسب خاکستری رنگ شما برداشتم.چرا به این سادگی می گذرید؟فرمود:نمی خواستم قسم بخورم؛شاهدی هم نداشتم.یهودی شهادتین گفت و مسلمان شد و زره را برگرداند.( بحارالانوار،ج101،ص290)
بنابراین نخستین شیوه برای اقامه معروف در جامعه این است که مسئولین صالح باشند.اگر رؤسا صالح نشوند صالح شدن مردم مشکل است.

2-تذکر زبانی
دومین روش امیرمؤمنان علی علیه السلام در نهی از منکر،تذکر زبانی بود.امام حسن علیه السلام و امام على علیه السلام با افرادی نشسته بودند،که صحبت از شخصی به میان آمد و بدگویی اش کردند.

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: أَيُّها النَّاسُ مَن عَرَفَ مِن أَخِيهِ وَثِيقَةَ دِينٍ وَسْدَادُ طَرِيقٍ فَلَايَسْمَعَنَّ فِي أَقَاوِيلِ الرِّجَالِ» (نهج البلاغه،خطبه 141)
کسی که می داند برادرش متدین و به راه راست است؛هرگز نباید حرف دیگران را درباره اش بشنود.

مبارزه با غیبت

غیبت،آدمی را روی صراط نگه می دارد و انسان را بیچاره می کند.غیبت آن چیزی است که واقعیت دارد؛اگر نباشد که تهمت و دروغ است.برای شخصی اتفاقی افتاده و مسئله ای بوده که اگر آن را نقل کنی راضی نیست؛این غیبت می شود.اگر در جایی هستیم که غیبت می کنند حداقل تذکر بدهیم و آن جا را ترک کنیم .امیر المؤمنین علیه السلام در مورد غیبت تذکر می داد.وقتی وارد بازار می شد بلند بلند قرآن می خواند و بر اساس نوع مشاغل تذکر می داد.

مسئولان اصناف ما چند کتاب مفید برای مشاغل مختلف تولید کرده اند؟چقدر تابلو و نشریه تولید کرده اند؟چقدر جلسات آموزش مکاسب برای فروشندگان داشته اند؟
اداره بازرگانی یا وزراتی که اصناف زیرنظرش هستند،باید کارشناس دینی و نشریه داشته باشد و مردم مسائل خرید و فروش را بدانند.بازار باید پلیس نظارت دینی داشته باشد.

3-شیوه عملی

سومین روش امیرمؤمنان علی علیه السلام درنهی از منکر،شیوه عملی بود.
جوانی را نزد حضرت على علیه السلام آوردند که مرتکب گناه جنسی شده بود.امام على علیه السلام چند ضربه روی دست اوزد،سپس فرمود:از بیت المال به او پولی بدهید تا ازدواج کند.

حضرت از مکانی عبور می کرد که دید پیرمردی مسیحی در گوشه ای نشسته است،عصبانی شد و فرمود:چرا برای این شخص حقوق در نظر نگرفتید؟آن روز که توان داشت او را به کار گرفتید و حالا که از او کاری بر نمی آید رهایش کردید.
مولای ما حتی نسبت به حقوق حیوانات و حقوق اقلیت های مذهبی اهمیت می داد.

4-دفاع از آمربه معروف و ناهی از منکر
چهارمین روش امیرمؤمنان علی علیه السلام در نهی از منکر،دفاع از آمربه معروف و ناهی از منکر است.
اگر کسی امر به معروف و نهی از منکر کرد حداقل از او دفاع کنید.این سیره امیرالمؤمنین علیه السلام است.

دفاع امیرمؤمنان علیه السلام از ابوذر
خلیفۂ سوم اباذر غفاری را تبعید کرد و اعلام کرد احدی حق ندارد به بدرقه او برود.اباذر شجاع بود؛شخصیتی بود که جانش را در دفاع از معروف و برخورد با منکر گذاشت.او جلوی کاخ سبز معاویه می آمد و فریاد می زد.سرانجام او را از شام به مدینه فرستادند.کسی که حرف بزند هزینه دارد.

عثمان هم در برابر سخنرانی های افشاگرانه ابوذر طاقت نیاورد و او را به ربذه تبعید کرد.همین طور که می رفت امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین علیهم السلام بدرقه اش آمدند.حضرت با ابوذر خداحافظی کرد و فرمود:غصه نخور!تونگران دین مردمی این ها نگران دنیایشان هستند.تو برای خدا غضب کردی این ها برای دنیا غضب کردند.آمد از او حمایت کرد. (الكافي،ج8،ص206)

این چهار روشی بود که در سیره امیرالمؤمنين علیه السلام وجود داشت.
نسبت به معروف و منکرحساس باشیم و تذکر بدهیم،عمل خودمان تذکر باشد و معروف را در جامعه گسترش بدهیم.عزیزان ما با رعایت حجابشان،با حضورشان در مراکز مختلف،مسئولین با جذب افراد مذهبی و با ملاک قرار دادن افراد مذهبی،در ترویج معروف بکوشند.دولت باید بر شرکت های خصوصی نظارت داشته باشد.چرا باید در یک کشور اسلامی،بدحجابی و آرایش حرام ملاک جذب نیرو باشد؟

شیوه برخورد با منکر این گونه است:این که در خیابان به خانمی بگوییم حجابت را رعایت کن یا به همکارمان بگوییم نمازت را بخوان خوب است؛اما کار از پای بست خراب است و باید برای حل این معضل فکر اساسی شود.