حکمت های عسکری - دور از ادب

امام حسن عسکری علیه السلام فرمود: لَيْسَ مِنَ الْأَدَبِ إِظْهَارُ الْفَرَحِ عِنْدَ الْمَحْزُون؛

اظهار شادمانی پیش انسان غمگین، از ادب نیست. بحارالانوار، ج۷۵، ص ۳۷۴

شرح حدیث
جامعه ی بشری باید مثل اعضای یک بدن، پیوستگی و همدلی داشته باشند.

بنی آدم اعضای یک پیکرند                     که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار                    دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی                  نشاید که نامت نهند آدمی

این همبستگی در موارد گوناگونی باید آشکار شود؛ از جمله در برخورد با انسان های غمگین و داغدیده که از مسأله ای رنج می برند و غصّه دارند.

همچنان که خوردن غذاهای لذیذ و میوه های گوناگون پیش کسی که فقیر است و توان تهیه آنها را ندارد، ناپسند است و مایه ی رنج او می شود، اظهار خوشحالی و خنده و مزاح پیش افراد غمگین هم ناپسند و آزاردهنده است.

پیشوایان دین توصیه کرده اند که در تشییع جنازه نخندید، سراغ افراد داغدیده بروید و تسلیت بگویید و خود را محزون نشان دهید، تا برای او تسلّایی باشد. والا شوخی و خنده و شادی کردن نزد داغدیدگان محزون، بی ادبی است و آنان را هم می آزارد و مثل نمک پاشیدن بر زخم است.

همدلی با افراد مصیبت زده، نشانه درک صحیح و احترام گذاشتن به دیگران است.

این که گفته اند: هنگام شنیدن مرثیه اهل بیت و عاشورا، اگر گریه هم نمی کنید، حالت حزن و اندوه به خود بگیرید (تباکی) برای همین است. از نشانه های ادب، یکی هم این است که با دیگران طوری رفتار کنیم که دوست داریم با ما رفتار کنند. اگر عزیزی را از دست داده باشیم، انتظار داریم دیگران با ما همدردی و درکمان کنند و اگر در غم ما اشک نمی ریزند، دست کم شادی نکنند.

خودمان هم باید با غمگینان و دردمندان همین گونه رفتار کنیم.

یکی را چو در بند بینی، مخند                مبادا که روزی بیفتی به بند

پديدآورنده : جواد محدثی
منبع: حکمت های عسکری