حکمت های عسکری - قناعت
امام حسن عسکری علیه السلام فرمود: اِدْفَعِ المسْاَلَةَ ما وَجدْتَ التَّحمُّلَ یُمْکِنُکَ فإنَّ لِکُلِ یومٍ رزقاً جدیداً، و اعْلَم انَّ الإلحاحَ فی المَطالبِ یَسْلُبُ البَهاءَ؛
تا وقتی که می توانی تحمل کنی، دست نیاز مگشای، چرا که هر روز را روزی و رزق تازه ای است و بدان که اصرار در خواسته ها، شکوه و آبرو را می برد. نزهه الناظر فی تنبیه الخواطر، ص ۱۴۳
شرح حدیث
تا می توان ز آبله ی دست رزق خورد
بهر چه خوشه چینِ ثریا شود کسی (صائب تبریزی)
درخواست، آدمی را سبک و حقیر می سازد.
آنان که نیازمندند، ولی تنگدستی را تحمل می کنند و دست نیاز پیش کسی دراز نمی کنند، آبروی خویش را حفظ می کنند و به تعبیر دیگر، با سیلی صورت خود را سرخ نگه می دارند.
وقتی کسی نیاز خود را با دیگری درمیان می گذارد و از او درخواست مساعدت دارد، آبروی خود را کف دست نهاده و شرمندگی را تحمل می کند.
دست نیاز چو به پیش توانگری کنی دراز پل بسته ای که بگذری از آبروی خویش
پس چه باید کرد؟ تحمل!
چه بسا از امروز تا فردا گشایشی فراهم آید و رزق و روزی برسد. باید به خدا توکل کرد و از دیگران بی معطلّی کمک نخواست. آنان که درخواست می کنند و در این درخواست، اصرار و پافشاری از خود نشان می دهند، خود را حقیر و بی ارزش می کنند و در نظر دیگران کوچک می شوند. این حقیقت در کلام حضرت امیر علیه السلام نیز به این صورت آمده است:
«مَن اکثَرَ مسألَةَ النّاسِ ذَلَّ» (غررالحکم، ج۵، ص ۲۳۸.)
«هرکس از مردم زیاد درخواست کند، خوار می شود».
آبرو، سرمایه ای است که نباید به این راحتی آن را با درخواست از دیگران، هزینه کرد.
پديدآورنده : جواد محدثی
منبع: حکمت های عسکری
