احادیث رضوی: ارزش دوستی

امام رضا علیه السلام فرمودند: مَوَدَّةُ عِشرینَ سَنَهً قَرابَةُ؛
دوستی بیست ساله، در حکم خویشاوندی است.
بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۱۷۵

شرح حدیث:

آنچه مردم را به یکدیگر پیوند می دهد، «الفت روحی» است، نه «نزدیکی جسمی».
و آنچه ارتباطها را استمرار می بخشد و دوستیها را مستحکم می کند، یکدلی و صداقت و صمیمیّت است.
«دوستیِ بیست ساله» نعمت بزرگی است؛ یعنی عبور از گردنه های جانفرسایی که می توانسته است در دوستی خلل ایجاد کند و غلبه بر عواملی که می توانسته رابطه ها را سست کند.
بسیارند کسانی که با هم خویشاوندند و رابطه ی نسبی دارند، امّا با یکدیگر پیوند روحی و قلبی ندارند.
و بسیارند کسانی که فامیل هم نیستند، ولی از فامیل به هم نزدیک ترند.
پس اگر دوستیِ دراز مدت را مثل خویشاوندی به شمار آورده اند، بجاست.
در ادامه ی همین سخن است که: «علم و دانش، اهل علم را بهتر گرد می آورد تا پدران»(۱)؛ یعنی پدر، محور تجمّع فرزندان است و دانش، محور تجمّع دانشمندان، ولی علم و دانش، بیش از نسبتِ پدر و فرزندی، مایه ی انسجام و آشنایی و همبستگی افراد می شود و همان طور که پدر، حق پدری بر فرزند دارد، دانشمندان هم حق پدری بر دانشجویان دارند. از این رو گزاف نیست که بزرگان، معلم و استاد را «پدر معنوی» شمرده اند.
قدر دوستیهای خالص و دوستان یکدل را بدانیم و با خوبان دوستی کنیم تا خوبیهای ما افزون گردد.
جامه ی کعبه را که می بوسند
او نه از کِرم پیله، نامی شد
با عزیزی نشست روزی چند
لاجرم همچنو گرامی شد(۲)

پی نوشت:
۱. والعلم اجمع لأهله من الآباء.
۲. از ابن یمین.
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی