آثار سحرخیزی و نماز شب در کلام آیت‌الله شب زنده‌دار

استغفار و شب‌ زنده‌داری؛ دو ویژگی محسنین

«إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُحْسِنِينَ كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ وَ بِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ؛ پرهيزگاران در باغ‌ها و چشمه‌سارانند آن‌چه را پروردگارشان عطا فرموده مى‏گيرند زيرا آن‌ها پيش از اين نيكوكار بودند و از شب اندكى را مى‏غنودند و در سحرگاهان [از خدا] طلب آمرزش مى‏كردند»

در آیه شریفه سه عمل ذکر شده که دو عمل مربوط به جهاد فردی و یک عمل مربوط به جهاد اجتماعی است.

منظور از جهاد فردی این است که انسان نباید فقط پیچ و مهره اجتماع باشد و هنگام جدایی از اجتماع، باید فعالیتی داشته باشد که اتفاقا اساس رشدش است. یکی از آن‌ها همین عبارت «کانوا قلیلا من اللیل ما یهجعون» است.

این‌که خواب شب‌ آن‌ها اندک بوده، یک احسان و تربیت فردی است و البته بیدار بودن در آن وقت برای راز و نیاز با مبدأ آفرینش و مناجات با حضرت حق است. بخصوص در آن بیداری، استغفار کردن، احسان دوم آن‌ها به حساب می‌آید. استغفار در سحرگاهان اهمیت خاصی دارد و به همین دلیل جداگانه ذکر شده است.