94-12-10-حجت الاسلام و المسلمين فرحزاد - وصیت رسول گرامی اسلام به حضرت علی
برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: وصیت رسول گرامی اسلام به حضرت علی
كارشناس: حجت الاسلام و المسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 10-12-94
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
بی قرار توام و در دل تنگم گله هاست *** آه بی تاب شدن، عادت کم حوصله هاست
همچو عکس رخ مهتاب که افتاده در آب *** در دلم هستی و بین من و تو فاصله هاست
آسمان با قفس تنگ چه فرقی دارد *** بال وقتی قفس پرزدن چلچله هاست
بی تو هر لحظه مرا بیم فروریختن است *** مثل شهری که به روی گسل زلزله هاست
باز میپرسمت از مسالهی دوری و عشق *** و سکوت تو جواب همهی مساله هاست
شریعتی: سلام به همهی شما دوستان خوب خیلی خوش آمدید به این سمت خدا دلتان گرم به محبت اهل بیت علیهم السلام باشد خوشحالیم در کنار شما هستیم سلام علیکم حاج آقا فرحزاد
حاج آقا فرحزاد: سلام عرض میکنم خدمت شما و بینندگان عزیز و مهربان آرزوی موفقیت و خیر دنیا و آخرت برای همهی عزیزان و سرورانمان داریم و امیدواریم که در این ایام که بین دو فاطمیه قرار گرفته است یاد و خاطرهی حضرت زهرا و مجالس ایشان احیا شود و بیشتر عزیزان شرکت بکنند ما امیدمان به شفاعت و دستگیری این بانوی بزرگوار و فرزندان این بانو و همسر و پدر این بانو است ان شاء الله همه مان جزء فاطمیون باشیم
شریعتی: ان شاء الله بحث ما با حاج آقای فرحزاد وصیت نبی مکرم اسلام به حضرت علی علیه السلام است نکات خوبی را داریم میشنویم دوستان میتوانند برای دریافت فایلهای صوتی و متنی مباحث جلسات گذشته و حتی متن وصیت به سایت ما مراجعه بکنند و از بخشهای دیگر سایت هم حتما بازدید بکنید ببینیم که امروز به کدام فراز از وصیت خواهیم رسید
حاج آقا فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم وصیت بعدی پیغمبر به حضرت علی دربارهی معاشرت است که با چه افرادی معاشرت کم بکنیم زیاد بکنیم در آداب معاشرت است فرمود یا علی مَنْ لَمْ تَنْتَفِعْ بِدِيْنِهِ وَ لا دُنْياهُ فَلا خَيْرَ لَكَ في مُجَالَسَتِهِ؛ وَ مَنْ لَمْ يُوجِبْ لَكَ فَلا تُوجِبْ لَهُ وَ لا كَرَامَةً (مکارم الاخلاق، ص 433) یک ترجمهی کوتاهی میکنیم و یک مقدار بیشتر شرح بدهیم پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله و سلم فرمود یا علی آنهایی که در معاشرت با آنها نه نفع دینی است نه نفع دنیایی است یعنی آدم خیری از طرف مقابل به او نمیرسد این مجالستها را آدم تعطیل بکند افرادی که نه به درد دنیای ما میخورند نه به درد آخرت ما میخورند و البته این نکته را هم باید توجه داشت که بعضیها هستند به درد دنیای آدم میخورند ولی دنیای حلال دنیایی که دین و آخرت آدم را فاسد نکند دنیایی که بدون ضرر باشد اگر دنیایی نافع است و ضرر به دین ما نمیزند یا آخرتی که برای ما نافع است این مجالستها خوب است دیگر از این محدوده برویم بیرون که ضرر دارد و برای ما نافع نیست فرمود خیری در این مجالستها نیست نکتهی دیگر هم نکتهی مهمی است که حضرت اشاره فرمودند که کسی که حرمت شما را نگه نمیدارد احترامی برای شما قائل نیست حقی برای شما قائل نیست مراعات حق شما را نمیکند برایش هیچ ارزشی ندارید چه لزومی ندارد با آن معاشرت بکنید البته اینها را شرح میدهیم همسر پدر مادر فامیل نزدیک اینها را چارهای نیست معاشرت بکنیم البته اگر واقعا حرمت نگه نمیدارند حداقلش را داشته باشیم ولی قاعدهی کلی این است که افرادی که بیرون از این محدوده هستند و لازم نیست با آنها معاشرت بکنیم افرادی که ما را دوست ندارند حرمت ما را نگه نمیدارند به قول این شعر خواهی که جهان در کف اقبال تو باشد خواهان کسی باش که خواهان تو باشد کسی که ما را دوست ندارد حرمت ما را نگه نمیدارد چه اصراری که حتما با او معاشرت بکنیم فامیل آشنا هم نیست ضرورتی ندارد حضرت فرمود این جا حرمتی کرامتی نیست فایدهای ندارند نه فایده دارد و نه حرمت ما را نگه میدارد قبل از این که بیشتر این حدیث را شرح بدهیم بنده در ذهنم این طور ترسیم کردم که کلا معاشرت سه نوع است یعنی یک معاشرتهایی است که ضرر دارد و مهلک و مفسد است ضارّ است قسمت دوم معاشرتها و مجالستهایی است که خیلی لازم است ضروری است آدم باید داشته باشد و دستهی سوم معاشرتهایی است که نه نفعی دارد نه ضرری دارد آنها هم تقریبا جزء ضررها حساب میشود چون وقت و عمر ما تلف میشود مثال ساده بزنیم همان طور که جسم ما احتیاج به اکسیژن و آب و غذا دارد روح ما هم هم احتیاج به آب و غذا و خوراک معنوی دارد و بعضی چیزها ضرر دارد بعضی چیزها نافع است بعضی چیزها هم بی فایده است دستهی اول آنهایی که ضرر دارد مثل غذای مسموم یا در روایت هم تعبیر شده حیوان وحشی درنده مثلا رفیق ناباب مثل یک سمّ مهلک یا حیوان وحشی درنده است که از بین میبرد متلاشی میکند این است که انسان در این طور جاها باید فرار بکند من اول دستهی اول را مطرح میکنم اول لا اله را مطرح بکنیم تا به الا الله برسیم اولین قدم حافظ هم میگوید نخست موعظهی پیر میفروش که میفروش منظور این است که جام محبت و دوستی در کام افراد میریزد اولین موعظه اش این است که از معاشر ناباب احتراز کنید یعنی اول قدم کسی میخواهد خیلیها به ما مراجعه میکنند میگویند میخواهیم آدم شویم اصلاح بکنیم اول قدم چیست؟ اول قدم پرهیز از معاشرتهای ناجور است نخست موعظهی پیر میفروش این است که از مصاحب ناجنس احتراز بکنید این روابط را قیچی بکنیم یعنی واقعا این مثالی که عرض کردم سمّ مهلک یا آتش سوزنده یا حیوان وحشی و درنده است واقعا آدم را از بین میبرد هیچ شکی نکنیم پسر نوح هم که شما باشی که حضرت نوح قطعا در تربیت فرزندش کوتاهی نکرده غذای حلال هم به او داده مواظبش هم بوده حق پدری را پیغمبری را ادا کرده درست هم تربیتش کرده ولی پسر نوح با بدان بنشست خاندان نبوتش گم شد سگ اصحاب کهف روزی چند پی مردم گرفت و مردم شد خدا میگوید «وَكَلْبُهُم» (کهف/ 18) عذر میخواهم حیواناتی در روایات ما است که بر اثر ارتباط با اولیاء خدا میروند بهشت بهشت جای آدمها است ولی ممکن است حیوانیت آنها تبدیل به انسانیت شود و از این طرف ما آیه روایت داریم افرادی که انسان دو پا هستند در دنیا زندگی کرده اند ولی بر اثر رذائل اخلاقی و ظلم و جنایت حیوان وحشی و درنده شدند و رفتند در جهنم سوختند سقوط میکنند لذا این موضوع را خیلی جدی بگیرند عزیزان مخصوصا جوانان نوجوانان عزیز اول قدم افرادی که برای ما مضرّ هستند پیغمبر عظیم الشان فرمودند مَنْ جَالَسَ أَهْلَ الرَّیْبِ فَهُوَ مُرِیب (امالی صدوق، ص 446) یعنی انسان با افرادی که شبهه به انسان وارد میکنند اهل شک و شبهه هستند اهل چیزهای ناهنجار و ناجور هستند و به انسان القا میکنند کسی با اینها بنشیند او هم شکاک میشود شما با افرادی که همه اش روی مخ انسان کار میکنند شبهات وهابیت را شبهات ضد دین را ضد ارزش را به انسان القا میکنند فکر انسان ممکن است اول مخصوصا کسی که مسلط نیست و در آن علم در آن بحث وارد نیست یک شبهه گاهی انسان را از دین از قرآن از اهل بیت آدم را جدا میکند انسان باید خیلی مواظب باشد من همین جا این روایت عجیبی است واقعا از امام جواد علیه السلام است میفرماید مَنْ أَصْغَی إِلَی نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإِنْ کَانَ النَّاطِقُ عَنِ اللهِ فَقَدْ عَبَدَ اللهَ،وَ إِنْ کَانَ النَّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسَانِ إِبْلِیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلِیسَ (تحف العقول، ص 479) حرف چه کسی را گوش میدهیم؟ به کدام کانال وارد میشویم؟ از کدام ماهواره ارتزاق روحی و معنوی میکنیم؟ پای صحبت چه کسی مینشینیم کتاب چه کسی را میخوانیم امام جواد علیه السلام میفرماید پای صحبت هر کس که مینشینی شما داری او را پرستش میکنی شما میشوی عبد او فرمان را میبرد شما تحت فرمان او میروید اگر آن گوینده از خدا میگوید مطالب خوب میدهد حق میگوید نافع است صالح است مصلح است حرفهای خوب آب رحمت میریزد شما دارید خدا را پرستش میکنید ولی اگر خدای نکرده گوینده شیطنت دارد حرفهای شیطانی میزند که من به طور قطع میخواهم بگویم که بسیار این زیاد است در ماهوارهها در فضاهای مجازی بروید آیا اینها صالح و مصلح اند؟ فاسد چقدر در آنها است مصلح چقدر در آنها است؟ عزیزانی که با فضاهای مجازی و ماهواره سر و کار دارند این حدیث را جدی بگیرند رفیق کسی نیست که بیاید با ما معاشرت بکند جون جونی شود این ماهواره گوشی همراه شده رفیق صمیمی افراد مواظب باشیم کانالهایی که اعتقادات ما را خراب میکند چه لزومی دارد شما این کانال وهابیت را گوش بدهید بیش از صد شبکهی فارسی زبان دارند روی مخ ما ایرانیها کار میکنند اعتقاد ما را عوض بکنند آدم باید مواظب باشد دارند چیزهایی که ما را از خدا دور میکند از چهارده معصوم دور میکند از قرآن از روحانیت از اسلام و دین دور میکند پخش میکنند چیزهایی که ضد ارزش است ضد اخلاق است فیلم و عکس این بحث جدایی است اعتقادات مهم تر است هم از نظر اخلاقی هم از نظر مسائل دیگر من خواهش دارم این را جدی بگیرند چون بعضی خانوادهها میآیند میگویند پسر ما چنین شده چنان شده میگوییم شما ماهواره دارید فضاهای مجازی باز است؟ میگوید بله شما بچه را در آتش رها کردید میگویید چرا آتش گرفته حتی گروههایی که میآیند عضو میشوند هر کانالی هر گروهی که من خواهش دارم خانمها آقایان جوانها فرزندان عزیز میبینید اعتقاداتشان خراب است یا برنامههای ضد ارزشی پخش میکنند که دارند مخ ما را و روان ما را میبرند به طرف شیطان اینها را فوری قطع بکنید جدا شوید قیچی بکنید به اضافهی این که واقعا یک آقایی این اشاره را کرد من خیلی پسندیدم خدا وکیلی در این عمر کوتاه که ما مثلا اگر کسی شصت سال هفتاد سال عمر بکند بخش مهم اش که بچه بوده بخش مهم اش که خواب بوده بخش کوچکش وقت بیداری بوده که بتواند کار خوب و نافع برای آخرت و کمالش انجام بدهد ما خدا وکیلی چقدر وقتمان را پای این ماهواره و فضاهای مجازی و تلگرام و واتس آپ و اینستگرام بگذرانیم این کانالها را کم بکنید ما بخواهیم پنج دقیقه قرآن بخوانیم نماز بخوانیم حال نداریم وقت نداریم کسل هستیم خسته ایم اما میبینیم چند ساعت سه ساعت چهار ساعت سرمان در گوشی است گاهی تا دو سه نصف شب طول میکشد خیلی خسارت است بعد میگوید چرا نماز صبح بلند نمیشوم کانالهایی که وقتت را میگیرد چیزهای تکراری است همه اش تکرار تکرار و تکرار است یا چیزهایی که نافع نیست یا مضرّ است اینها را مسدود بکنیم بیاییم از این گروه بیرون بیست کانال اطلاع رسانیها دو تا را باز بکنیم یکی را باز بکنیم گفت هر نفس زانفاس عمرت گوهری است آن نفس سوی خدایت رهبری است نفسهایی که ما باید با خدا با قرآن با اهل بیت بنشینیم کتابهای خوب کتابهای علمی بخوانیم آمار مطالعه در مملکت ما خیلی پایین است من بارها خارج بودم در مترو دارد مطالعه میکند ما در جلسهی روضه میرویم پای منبر ما همه دارند با موبایل کار میکنند یا با اینترنت در مترو در هواپیما همه اش مطالعه میکنند همین تکنولوژی جدید هم دستشان است ما افراط میکنیم باید تعدیل شود هر چیزی به اندازه باشد یکی این که وقتمان خیلی در این مسیر کم است همین فرمایش پیغمبر میگوید چیزی که برای دنیا و آخرتت به درد نمیخورد قیچی بکن لا خَیر سرگرمی هم اندازه دارد سرگرمیها را محدود بکنیم آقایی میگفت من محدود کردم آخر شب نیم ساعت یک ساعت وقت میگذارم از این عجیب تر یک آفت بزرگی که دارد این است که این سرگرمی بیش از اندازه مخربش یک طرف بلکه باعث شده که ما از همسر از اولاد از صلهی رحم از پدر مادر جدا شویم یک مهمانی که میروند سرگرم این کار هستند زن و شوهر در رخت خواب آن دارد یک بخشی را میرود آن یک بخشی دیگر را با هم دیگر بنشینند خوش و بش بکنند نه این همه را از هم جدا کرده یک آسیب جدی است حادثهی تلخی است ما در بحرانش چون گرفتار هستیم متوجه نیستیم یک کسی از بالا نگاه بکند میفهمد چقدر وضع خراب است نظر من بیشتر این است که اینها مخ ما را نزنند یعنی چیزهای ضد ارزشی از اهل بیت جدا میکند خیلی روی اینها باید مواظب باشیم لذا امام جواد میفرماید به هر کجا که پیوند میزنی هر کجا که گوش میدهی داری او را پرستش میکنی اگر مطالب حق است از خدا پیغمبر میگوید از اهل بیت میگوید شما را به آخرت و کمال دعوت میکند تو داری خدا را پرستش میکنی اما آن کسی که اطلاعات به تو میدهد تو را خراب میکند تو شیطان پرست هستی آقای بهاء الدینی بعضیها بودند خیلی شلوغ کار بودند البته آشنا بودند آقا میشناختند میگفت آقا داری شیطنت میکنی خودت شیطان هستی گاهی سر به سر میگذاشت طرف ناراحت نمیشد ظرفیتش را داشت گفت آقا معلوم است شیطنت داری معلوم میشود شیطان خودت هستی مکرر به بعضیها که آشنا بودند و ناراحت نمیشدند مچشان را میگرفت و میگفت آدم باید مواظب باشد ببیند کجا دارد میرود معاشرت افراد یا کانالهایی که مخرب است مفسد است آن قدر خطر دارد آیهی قرآن است به این تعبیر و تندی شاید همین یک مورد ما داریم «وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا، يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا» (فرقان/ 28-27) روز قیامت خدای مهربان میفرماید آدمهایی که ظالم هستند و منحرف شدند انگشتهای دستشان را به دهان میگیرند از شدت حسرت میجوند گاز میگیرند فشار میآورند که ما وقتمان عمرمان را به جاهای بی خودی حرام کردیم یا با رفقای ناباب نشستیم میگوید کاش من با پیغمبر نمایندهی خدا نمایندهی پیغمبر با پیغمبر و اولیاء خدا ارتباط برقرار میکردم ناله اش بلند استای کاش من با فلانی رفیق نشده بودم بعد از این که من در مسیر فطرت و خوبی و ذکر و یاد خدا بودم او من را غافل کرد شما آمار زندانها را بگیرید بنده بارها رفتم زندان مخصوصا بند جوانان من را بردند خیلی دلخراش بود جوانان زیر هجده سال فاسد شدند پدر مادرهای بد هم دلشان نمیخواهند بچه شان بد شود مثلا پدر مادرهایی که قاچاق چی هستند نمیخواهند بچه شان این طوری شود ولی در اثر معاشرت با دوست ناباب به این منجلاب کشیده شدند یعنی دوست خیلی خطرش جدی است اول قدم قیچی کردن و بریدن است حضرت زهرا فاطمه است فاطمه یعنی ما را از جهنم از آتش جهنم جدا میکند آتش جهنم یعنی دشمنان اهل بیت آتش جهنم یعنی رفقای ناباب حالا در کلاس ما هستند در همسایهی ما هستند در فامیلهای ما هستند دور هستند نزدیک هستند حالا این روایت هم جالب است امام هفتم علیه السلام در کافی شریف است به هشام فرمودند إِیاكَ وَ مُخالَطَةَ النّاسِ وَ الاُْنْسَ بِهِمْ إِلاّ أَنْ تَجِدَ مِنْهُمْ عاقِلاً وَ مَأْمُونًا فَآنِسْ بِهِ وَ اهْرُبْ مِنْ سایرِهِمْ كَهَرْبِكَ مِنَ السِّباعِ الضّارِیةِ مواظب باش با هر گروه و هر صنفی معاشرت نکنی قاطی نشوی انس نگیری احتراز بکنی احتراز جدی بکنی مگر انسان میتواند به هر کسی دل بدهد به هر کسی قاطی شود؟ حضرت علی فرمود لا تَصحَبِ الشَّریرَ فَإنَّ طَبعَکَ یَسرِقُ مِن طَبعِهِ شَرّاً وَ اَنتَ لا تَعلَمُ (شرح نهجالبلاغه ابن ابی الحدید، ج 2، ص 272) رنگ و بوی او را میگیری تمام خوبی بدیهای او به شما انتقال پیدا میکند لذا فرمود یا هشام مواظب باش با هر کس قاطی نشوی انس نگیری مگر این که در هم کلاسیها در همسایهها در بستگان و آشناها در همکارها در رفقایت آدم عاقل و فهمیدهای که مامون باشد یعنی از شر او در امان باشی بدیهایی نداشته باشد در امن باشی که ضرر به تو نزند
شریعتی: یک نکتهای مطرح است یکی از اتفاقاتی که میافتد و ما میرویم پشت سر این جریانات و راه میافتیم و آنها برای ما مسیر را تعیین میکنند این است که احساس ایمنی میکنیم خودمان را در امان میبینیم در حالی که آثار مخربش به مرور زمان خودش را نشان میدهد
حاج آقا فرحزاد: صد در صد اینها جایی است که یلان یل هم گاهی زمین خوردند بزرگی از اساتید ما هم میفرمودند آدم قوی بود استاد ما بود شاگرد شیخ رجب علی خیاط بود گاهی هم نمونههایی از زندگی اش را من بدون اسم گفتم ایشان میفرمودند کسی که در خانهی من را میزند میآید من هول برم میدارد که او چه آدمی است برای چه آمده اهل دنیاست اهل آخرت است؟ اهل انس و محبت است اهل غیبت و تهمت است میگوید بعضیها میآیند این قدر مجلس ما غیبت و تهمت میکنند من تا چند وقت اینها را باید پاک بکنم یعنی ظلمتها و نکبتهایی که روی من میریزد و فضا را آلوده میکند مثل یک بچهای که بیاید آشغال و کثافت این قدر بریزد تا چند وقت باید این را جمع بکنیم اینها آشغالهای ظاهری است آشغالهای روحی و باطنی خیلی سخت تر و خطرناک تر است مثلا من نسبت به شما خوش بین هستم یک چیز ناهنجاری نقل میکند من یک عمر نسبت به شما خدای نکرده بدبین میشوم یعنی در ذهن من این است که شما چنین هستید این خیلی خطرناک است این که گفتند امین باشد با آدمهای عاقل فهیم دانا باشد البته کم هستند امام هفتم فرمود انس و معاشرت با هر کس نداشته باش قاطی نکن بعد فرمود اگر عاقل و امین پیدا کردی با او انس بگیر وَاهرَب مِن سَائِرِهِم كَهَربك مِنَ السَّبَاع الضَارِية (بحار الانوار، ج 75، ص313) از آدمهایی که ذهن و روح و جان شما را بمباران میکنند و خراب میکنند فرار بکن مثل حیوان وحشی درندهای که میخواهد به شما حمله بکند ما اگر گرگ دیدیم که دهان باز کرده میخواهد ما را از بین ببرد شیر غران و پلنگ میرویم به طرفش یا فرار میکنیم از رفقای ناباب الفرار الفرار الفرار باطنش همین حیوانات وحشی و سمّ مهلک است اگر ما این مرحله را برویم بسیاری از مرحله را رفتیم یعنی از جهنم رد شدیم این مرحلهی اول است پس قسمت اول در معاشرتها این است که مواظب باشیم قسمت دوم بعضیها رابطهی با آنها حکم آب را دارد حکم غذا را دارد حکم اکسیژن را دارد مثل یاد خدا انس با خدا همان طوری که اگر اکسیژن به ما نرسد بدن ما از بین میرود روح و قلب و جان ما به یاد خدا زنده است مَوْلاي بِذِكْرِكَ عاشَ قَلْبي (دعای ابوحمزه) در مناجات امام سجاد است میگوید خدایا به یاد تو دل من زنده میشود روح و جان ما به یاد خدا زنده میشود انس با خدا انس با اولیاء خدا انس با بندگان خدا انس با اهل بیت انس با عالم ربانی و استادی که روحیهی انسان را عوض میکند انس با رفقای خوب بنده معتقد هستم از لباس از نان شب از آب و غذا واجب تر است چون انسان را گفتند از نِسیان است ولی خیلیها معتقد هستند از اُنس است یعنی انسان همه اش با انس است یا با خدا یا بندگان خدا بدون انس نیست باید یک رابطه داشته باشیم مثل ظرفی است که خالی نیست ولو خالی هم باشد هوا در آن است یک چیزی در آن است بعد از این که از بدها جدا شدیم انس با خوبها را در اولویت قرار بدهیم در یک روایت نورانی میفرماید هَلَكَ مَنْ لَیْسَ لَهُ حَكیمٌ یُرْشِدُهُ (بحارالانوار، ج 78، ص 158) یعنی کسی که حکیم و استاد و راهنمایی که او را ارشاد بکند نداشته باشد هلاک میشود این هم روایت عجیبی است امیر المومنین علیه السلام فرمود چه چیزی شیطان را از همه بیشتر خار و ذلیل میکند؟ شیطان و دشمن را خیلی دور میکند؟ فرمود لَیْسَ شَیْ ءٌ أَنْکَی لِإِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ مِنْ زِیَارَةِ الْإِخْوَانِ فِی اللَّهِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ (کافی، ج 2، ص 188) یعنی این که انسان به دیدار یک مومن خوب عاقل و فهمیده میرود و با او انس و ارتباط برقرار میکند او را یاد خدا میاندازد شیطان را از همه بیشتر خار و ذلیل و دور میکند و عکسش انس و معاشرت با یک رفیق ناباب شیطان را شارژ میکند چیزی مثل این شیطان را خشنود نمیکند در روایت دیگری حضرت علی فرمودند لَیسَ شَیئٌ أدعَی لِخَیرٍ وَ أنجَی مِن شَرٍّ مِن صُحبَهِ الأخیَارِ (میزان الحکمة، ج2، ص 1568) یعنی چیزی که در ما داعیهی خوبی ایجاد بکند و جلوی مستهجنات و بدیها را بگیرد در ما اثرش بیشتر از ارتباط و انس با خوبها نیست با خوبها که آدم مینشیند نورانیت کسب میکند زهیر میگویند آدمی بود که فراری بود نمیخواست با امام حسین ملاقات بکند یک ملاقات سرنوشت یک عمر انسان را عوض میکند هر کجا امام حسین خیمه میزد یا قبلش یا یک منزل بعد خیمه میزد فاصله بگیرد که رو به رو نشود یک منزلی جای اتراق کردن نبود مجبور شد به فاصلهی چهل پنجاه متری از امام حسین خیمه بزند آقا فرستاد دنبالش اولا نمیخواست برود خانمش گفت فرزند رسول الله است برو ببین چه حرفی به تو میزند کسی که فراری بود از امام حسین حضرت در یک جلسه دو کلمه با او صحبت کردند جناب زهیر شد امام حسینی کامل کسی که به یک جایی رسید که شب عاشورا گفت اگر قیامت و بهشتی هم در کار نباشد هفتاد بار یا هزار بار من را بکشند زنده شوم باز جان فدای شما میکنم این قدر عاشق خالص شد با یک تلنگر و صحبت و گفتگو الآن هم ما میتوانیم با امام زمان رابطهی معنوی برقرار بکنیم با خدا بیاییم با خدا خلوت بکنیم با خدا صحبت بکنیم با امام زمان صحبت بکنیم با اولیاء خدا که کم هستند ولی هستند ارتباط برقرار بکنیم فضیل کسی بود که راه زن بود سر دستهی قطاع الطریق بود یک خانهای را رصد کرده بود یک زنی هم خاطر خواهش شده بود با او رابطه برقرار بکند رفت بالای آن دیوار برود آن جنایت را انجام بدهد صاحب خانه مشغول قرائت قرآن بود به این آیه رسید «أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّـهِ» (حدید/ 16) خدا میفرماید وقتش نشده که دلت خاشع و شکسته شود برای یاد خدا؟ همان جا تکان خورد با یک آیه منبرها موعظهها من همی جا عرض میکنم همان طور که گفتیم شبکههای مخرب است شبکههایی که واقعا در آن سخنرانی است همین سمت خدا چیز نقد و ساده است ما چقدر پیام داریم که بر اثر یک آیه و یک حدیث یا یک برنامه خیلیها متحول شدند یک حدیث میگوید حاج آقا باعث شد من پنج سال است ده سال است نمازم را ترک نمیکنم اول وقت میخوانم جماعت میخوانم مسیر زندگی عوض میشود اگر انسان نمیتواند مستقیم ارتباط برقرار بکند برود کانالها شبکههایی که حدیث قرآن مطلب خوب و علمی و چیزهای به درد بخور کلمات حکما و بزرگان و اولیاء خدا است ارتباط برقرار بکند خیلی پیام داریم که موثر بوده اثر داشته باز معاشرت با خوبها چقدر اثر دارد عالم ربانی یعنی عالمی که تو را به یاد خدا بیندازد البته کم هستند ما روایاتی داریم عالمی که متهم به دنیا است دنبال مقام و ریاست و جمع کردن دنیا است این را متهم در دینش بکنید اما عالمی که واقعا زاهد است بی اعتنا به دنیا و ریاست است عالم ربانی معاشرتش از هر چیزی واجب تر است ثواب و عبادتی که در انس با عالم ربانی است در کمتر چیزی ما در روایات دیده ایم
شریعتی: یک وقتهایی ما این قدر حد اعلی را میبینیم همه اش دنبال آیت الله بهجتها هستیم اینها برای ما دور از دسترس هستند لذا اصلش هم محقق نمیشود چه کار باید بکنیم؟
حاج آقا فرحزاد: ما روایت داریم لا تَطلُب مِنَ الدُّنيا أربَعَةً ؛ فَإِنَّكَ لا تَجِدُها و أنتَ لابُدَّ لَكَ مِنها : عالِماً يَستَعمِلُ عِلمَهُ ؛ فَتَبقى بِلا عالِمٍ ، و عَمَلاً بِغَيرِ رِياءٍ ؛ فَتَبقى بِلا عَمَلٍ ، و طَعاماً بِلا شُبهَةٍ ؛ فَتَبقى بِلا طَعامٍ ، و صَديقاً بِلا عَيبٍ ؛ فَتَبقى بِلا صَديقٍ (جامع الاخبار، ص 510) منها حدیث از امام صادق علیه السلام است فرمود از دنیا چهار چیز را خیلی محکم و جدی نخواه ممکن است به آن نرسی یعنی جز ضروریات است باید باشد ولی ممکن است به آن نرسی یکی عالم تمام عیاری که به همهی علمش عمل بکند بی عیب و نقص باشد این را پیدا نمیکنید یعنی کم است ناچار هستید باید باشید کم است عالمی مثل آیت الله بهجت کم است ولی عالمی که هفتاد درصد هشتاد درصد است پایین تر از او است در هر محلی ممکن است باشد در هر قشری ممکن است باشد خودمان را محروم نکنیم میفرماید آن حد اعلی نمرهی اعلی گیرت نیامد نمرهی پایین تر است برو نمرهی پایین تر را انتخاب بکن هفتاد سال سابقه دارد آدم خوبی بوده دنبال دنیا و ریاست طلبی نبوده یکی صَديقاً بِلا عَيبٍ یک دوست بدون عیب ممکن است گیرت نیاید ولی دوستی که شصت هفتاد درصد به بالا خوبی هایش به بدی هایش غالب است دوست بی عیب خود ما هم نیستیم چه کسی میتواند ادعا بکند؟ سخت نگیرید دوست بی عیب هیچ وقت گیر نمیآید همسر بی عیب گیر نمیآید اگر کسی بگوید من خانمی میخواهم بی عیب خودت هم بی عیب نیست خانمت بگوید من شوهر بی عیب میخواهم هیچ وقت گیرش نمیآید یک روایت از حضرت علی است فرمودند مَن غَلَبَ مَحاسِنُهُ عَلی مُساویه فَهُوَ مِنَ الکامِلین این خودش خیلی راه گشا است یعنی کسی که خوبی هایش بر بدی هایش غالب باشد این جزء کاملین است حضرت معیار میدهند روز قیامت هم میگوییم «فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ» (قارعه/ 6) خوبیها که غالب بود بدیها را میبرد پایین خوبی هایش هفتاد هشتاد درصد برود غالب است یکی هم فرمود طَعاماً بِلا شُبهَةٍ فَتَبقى بِلا طَعامٍ اگر کسی بگوید من مال حلالی که هیچ شک و شائبهای در آن نباشد همهی مملکت خمس بدهند همهی مملکت زکات بدهند آبی که از باران میآید آب پاک است و الا به دست بشر که میرسد حتما قاطی میکند غذای بدون شبهه فرمود دنبالش بگردی بدون غذا میمانی فرمود سخت نگیر غذایی که ظاهرش حلال است ما رصد کردیم مواظبت کردیم دنبال حرام نبودیم همین را استفاده بکن یکی هم عَمَلاً بِغَيرِ رِياءٍ عملی که هیچ شائبهای در آن نباشد خالص خالص باشد محرک اش فقط خدا باشد کسی بشنود خوشحال نشویم این هم گیر نمیآید این طوری بدون عمل میمانیم وقتی خوبیها غالب بود حسنها غالب بود بروید سراغ آنها اینها خیلی مهم است روایات فوق العادهای دربارهی ارتباط با عالم و دوست خوب داریم بعد از تلاوت قرآن عرض میکنم
شریعتی: خیلی ممنون امروز صفحهی 140 را با هم تلاوت میکنیم آیات 95 تا 101 سورهی مبارکهی انعام
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
إِنَّ اللَّـهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللَّـهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ ﴿٩٥﴾ فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ ﴿٩٦﴾ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ﴿٩٧﴾ وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَفْقَهُونَ ﴿٩٨﴾ وَهُوَ الَّذِي أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ انظُرُوا إِلَى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ إِنَّ فِي ذَلِكُمْ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿٩٩﴾ وَجَعَلُوا لِلَّـهِ شُرَكَاءَ الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُوا لَهُ بَنِينَ وَبَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يَصِفُونَ ﴿١٠٠﴾ بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنَّى يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَكُن لَّهُ صَاحِبَةٌ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿١٠١﴾
ترجمه:
بی تردید خدا شکافنده دانه و هسته است؛ زنده را از مرده بیرون میآورد، و بیرون آورنده مرده از زنده است؛ این است خدا، پس چگونه [از حق] منصرفتان میکنند؟ (۹۵) شکافنده صبح [از پرده تاریک شب است] و شب را برای آرامش قرار داد، و خورشید و ماه را وسیلهای برای محاسبه و اندازه گیری زمان مقرّر فرمود؛ این است اندازه گیری آن توانای شکست ناپذیر ودانا. (۹۶) و اوست که ستارگان را برای شما قرار داد تا به وسیله آنها در تاریکیهای خشکی و دریا راه یابید؛ مسلماً ما آیات خود را برای قومی که دانایند بیان کردیم. (۹۷) و اوست که شما را از یک تن آفرید، برخی [از شما] استقرار یافته [در زمین] و برخی به ودیعت نهاده [در اصلاب و رحم هایند]؛ ما آیات خود را برای قومی که میفهمند، بیان کردیم. (۹۸) و اوست که از آسمان آبی فرستاد، و به وسیله آن گیاهان گوناگون را [از زمین] رویاندیم، و از آن ساقهها و شاخههای سبز درآوردیم، و از آن دانههای متراکم را خارج میکنیم، و از شکوفه درخت خرما خوشههای سر فروهشته [به وجود میآوریم]، و باغهایی از انگور و زیتون و انار شبیه به هم و بی شباهت به هم [بیرون میآوریم]؛ به میوه اش چون میوه دهد و به رسیدن و کامل شدنش با تأمل بنگرید، مسلماً در این [امور] برای قومی که ایمان میآورند، نشانههایی [بر توحید، ربوبیّت و قدرت خدا] ست. (۹۹) [مشرکان] برای خدا شریکانی از جن قرار دادند، در حالی که همه آنها را خدا آفرید، و از روی جهل و بی دانشی برای خدا پسران و دخترانی انگاشتند؛ منزّه و برتر است از آنچه آنان توصیف میکنند. (۱۰۰) [او] پدید آورنده آسمانها و زمین است، چگونه او را فرزندی باشد؟! در صورتی که برای او همسری نبوده، و همه چیز را او آفریده؛ و او به همه چیز داناست. (۱۰۱)
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شریعتی: از فضیلت صلوات و اشارهی قرآنی بفرمایید
حاج آقا فرحزاد: یکی از برکات فوق العادهی صلوات محشور شدن با پیغمبر خداست یعنی صلواتها ارتباط و اتصال را برقرار میکنند وصل میکند هر کسی که زیاد یاد میکنیم دوستش داریم هیچ شک نکنیم با آنها محشور میشویم هر کسی را زیاد یاد میکنیم و دوستش داریم پیغمبر خدا فرمود أولَي النّاسِ بِي يومَ القِيامَة أکْثَرُهُمْ عَلَي صَلاة فی الدُّنیا تعبیر اولی الناس تعبیر مهمی است یعنی نزدیک ترین افراد به من روز قیامت کسانی هستند که در دنیا زیاد صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. آیهی 95 ام اولین آیهی این صفحه خدای مهربان میفرماید «إِنَّ اللَّـهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللَّـهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ» میفرماید همانا خدای متعال دانهها و هستهها را میشکافد و مرده را از زنده و زنده را از مرده جدا میکند یعنی دانهای که ما در دل خاک میکاریم کار ما کاشتن دانه است ولی رشد و بارور کردن و احیا دست خداست یعنی دانهی بی جان حبهی بی جان هستهی بی جان را خدا درخت جاندار درست میکند علف بی جان را حیوان میخورد قوت پیدا میکند بعد میفرماید که خدا مرده را از زنده و زنده را از مرده در میآورد یعنی حیوان جاندار شیری تولید میکند که جان ندارد و هستهی بی جان یک درخت جان دار تولید میکند یا بعضی از مفسرین در روایت هم اشاره کردیم «يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ» یعنی انسان هدایت شده از یک انسان کافر متولد میشود و به عکس فرزند حضرت نوح که هدایت نشده از یک پیغمبر حیات دار و زنده متولد میشود خوب را از بد و بد را از خوب بیرون میآورد بعد میفرماید خدایی که یک چنین قدرتی دارد چرا با خدا ارتباط برقرار نمیکنید کجا میروید؟ خدایی که قدرت دارد مردهها را زنده بکند از دل مرده حیّ در بیاورد چرا به این خدا پشت میکنید
شریعتی: خیلی ممنون مشتاق هستیم آن روایتها را در خصوص ارتباط مان با علما بشنویم
حاج آقا فرحزاد: با هر کسی که ما در دنیا ارتباط داریم شک نکنیم موقع مردن و عالم برزخ و عالم بعد هم با آنها هستیم یعنی این پیوند ما قلب ما روح و جان ما با چه کسی قاطی شده خیلی مواظب باشیم یک وقت خدای نکرده با کفار منافقین طاغوتها بدها فاسدها مفسدها قاطی نشویم الآن هم ما هر کسی را که دوست داریم و با آنها معاشرت و ارتباط روحی داریم با آنها محشور هستیم ما روایت داریم کافی شریف آداب معاشرت پیغمبر فرمودند موقع مردن هر کسی از دنیا برود مُثِّلَت لَهُ رُفَقَائِه رفقای او ممثل میشوند به صورت تجسم پیدا میکنند اگر مجموعهی خوبی هستند مومن هستند صالح هستند پرهیزکار هستند با آنها محشور میشود اگر خدای نکرده رفقای ما بد هستند سخت هم نمیخواهیم بگیریم همین روایتی که عرض کردیم ناچاریم در عالم رفیق بی عیب نیست ولی ممکن است پیدا نشود ولی وسواس آدم به خرج ندهد آنهایی که خوبی هایشان به بدی هایشان غالب است در فامیل بهتر هستند در کلاس بهتر هستند نسبتشان بهتر است با اینها معاشرت بکنیم این روایت باز در کافی شریف است امام صادق علیه السلام فرمود لَمَجْلِسٌ أَجْلِسُهُ إِلَی مَنْ أَثِقُ بِهِ أَوْثَقُ فِی نَفْسِی مِنْ عَمَلِ سَنَةٍ (کافی، ج 1، ص 39) ما یک اشتباه بزرگی که داریم فکر میکنیم عبادت فقط نماز دعا قرآن است ولی این روایات میفرماید پدر جد عبادتها انس و معاشرت با خوبها است یعنی رنگی که آنها به ما میزنند از رنگ عبادتها گاهی قوی تر است امام صادق این را میفرماید که من یک جلسهای پیدا بکنم یک دوست مومنی که به او اطمینان دارم آدمی است که سابقه اش معلوم است هفتاد سال سی سال اهل دروغ و حقه بازی و کلک و شیطنت نیست اطمینان به دینش دارم با او بنشینم برای من امام صادق از عبادت یک سال بالاتر است حالا برای طرف چقدر خاصیت است آن را نفرمودند اینها را باید با طلا بنویسند کم است یعنی امام زمان میفرماید من با یک کسی مومنی بنشینم که وثوق به او دارم برای من امام زمان از عبادت یک سال بالاتر است
شریعتی: برای ما ممکن است کار ره یک ساله یک شبه رفتن را بکند
حاج آقا فرحزاد: همین طور است روایت دیگری داریم وَالَّذِی نَفس مُحمَّد بِیَدِهِ جُلُوسَکَ سَاعَة وَاحِدَة عِندَ عَالِم اَحَبَّ اِلَیَ الله تَعَالَی مِن عِبَادَةِ اَربَعِینَ سَنَة پیغمبر ما بیخودی که قسم نمیخورد قسم به خدایی که جان محمد به دست اوست نشستن یک ساعت پیش یک عالم ربانی عالمی که باتقواست از عبادت چهل سال بالاتر است من بارها این حدیث یاد آقای آسید علی قاضی میافتم استاد آیت الله بهجت و علامه طباطبائی فرموده بودند اگر کسی رنج و زحمت بکشد از این شهر به آن شهر برود یک عالم ربانی پیدا بکند استاد خوب پیدا بکند هیچ ضرر نکرده چون آن یک ساعت یک لحظه یک جلسه کار چهل جلسه را میکند جبران تمام آنها را میکند باز حضرت میفرماید جُلُوسُ ساعَة عِنْدَ الْعُلَماءِ أحَبُّ إلَی اللّهِ مِنْ عِبادَةِ ألْفِ سَنَة (بحارالانوار، ج 1، ص 205) بستگی دارد کاربرد آن عالم و جلسه چقدر باشد و چقدر ما استفاده بکنیم چقدر قاطی شویم و واقعا تسلیم آن عالم ربانی شویم میفرماید نشستن در نزد علما پیش خدا محبوب تر است از عبادت هزار سال چه کسی میتواند یک سال برود مسجد الحرام بیتوته بکند معتکف شود میفرماید نگاه کردن به عالم از اعتکاف یک سال در مسجد الحرام پیش خدا محبوب تر است من یک موقعی فکر میکردم بعضی دوستان آقای بهجت میآمدند قبل از این که ایشان نماز بیاید نگاه میکردند ما حدیث داریم در خانهی عالم را نگاه کردن عبادت است که ایشان بیاید نگاه بکنند حرف هم نمیزد ایشان ذکر میگفت همراهی میکردند جماعت میآمدند فقط نگاه میکردند دیدم خود ایشان هم در حالاتش نوشتند وقتی بچه بوده عالم محلش بوده مینشسته نگاه میکرده نگاه را حساب نکن ارتباط رد و بدل میشود روحیات آقا صفات اخلاق ادب آقا تواضع آقا منتقل میشود بدون زحمت هم منتقل میشود ما چقدر باید جان بکنیم هزار سال عبادت بکنیم یک سال در خانهی کعبه مسجد الحرام اعتکاف بکنیم
شریعتی: در نگاه کردنها و ارتباطها آن محبت که ایجاد شد تمام است
حاج آقا فرحزاد: بله به قول ما طرف را رنگ میزند جذبه میکشد واقعا بینش طرف نگرش طرف همهی وجود طرف را عوض میکند یعنی مرحوم آقای دولابی روی این خیلی پافشاری داشتند اَلمُجَالِسَةُ مُوَثِرَّةُُ میفرمودند اگر مردم اثر مجالست و معاشرت را بدانند نیازی به عبادتهای سنگین به تعلیم و تعلم سنگین به فشارهایی که هزار سال ریاضت میخواهد بکشد که به جایی برسد یا نرسد این عقلش نمیرسد برود پیش آدم پختهای خودش را به او ببندد به او وصل شود بدون زحمت همهی اینها به او منتقل میشود دنبالهای میفرماید زیارَةُ الْعُلَماءِ أحَبُّ إلَی اللّهِ تَعالی مِنْ سَبْعینَ طَوافاً حَوْلَ الْبَیْتِ، وَ أفْضَلُ مِنْ سَبْعینَ حَجَّة وَ عُمْرَة مَبْرُورَة مَقْبُولَة (بحارالانوار، ج 1، ص 205) دیدن و زیارت علما نزد خدا از هفتاد طواف دور خانهی خدا بالاتر است چه کسی میتواند هفتاد سفر حج عمره برود؟ فکر نمیکنم کسی عمرش کفاف بدهد میفرماید دیدار با علما ارتباط با علما بالاتر است نه معادل باشد بالاتر از هفتاد حج و عمرهی قبول شده است چون سرنوشت و زندگی طرف را عوض میکند عنوان بصری میگوید من پیش افراد مختلف رفت و شد میکردم فایده نمیکرد و نتیجه نمیداد آخرین حدیث از جلد اول بحار است حدیث مفصلی هم است خیلیها چاپ کرده اند بزرگان شرح داده اند حدیث عنوان بصری است میگوید من رفتم خدمت امام صادق من را راه نداد چون میدانست من جاهای دیگر رفتم فرمودند برو دیگران هستند هم میخواست تشنه ترش بکند هم میخواست اگر نا اهل است برود جای دیگر میگوید من رفتم در مسجد النبی نماز خواندم دعا کردم اَللهُمَّ بِحَقِّ رَسُولَک أعطِف قَلب جَعفَرِ بن محمّد علیَّ، خدایا دل امام صادق را به من مهربان بکن التماس کردم من را راه بدهد بپذیرد بعد میگوید بعد از این التماس و خواهش آقا من را پذیرفت در اندرونی و خصوصی مفصل فضائل زیاد روایات نکتههای اخلاقی زیاد را حضرت به او مرحمت کردند اگر هم انسان یکی از راه هایش این است از خدا بخواهد از اهل بیت بخواهد التماس بکند خدایا دوست خوب رفیق خوب را سر راه من قرار بده من یقین دارم شیخ رجب علی خیاط فرموده بودند یک پدر مادری که بعد از سی چهل سال خدا یک فرزند به آنها بدهد چقدر مراعاتش میکنند مواظبش هستند همهی هستی شان را فدا میکنند اگر کسی صادقانه استاد خوب بخواهد دوست خوب بخواهد خدا سر راهش قرار میدهد هیچ شکی در این نیست