استفتاء طبق فتوای مقام معظم رهبری
آیا هبه و هدیه عید (عیدی) خمس دارد؟
هبه و هدیه خمس ندارد، هرچند احوط این است که اگر از مخارج سال زیاد بیاید، خمس آن پرداخت شود.
استفتاء
جوايزى به سپرده هاى قرض الحسنه تعلّق مى گيرد، گرفتن آنها چه حکمى دارد؟ و بر فرض جواز آيا خمس به آنها تعلّق مى گيرد؟
پس اندازهاى قرض الحسنه و جايزه هاى آن اشکال ندارد و در جايزه، خمس واجب نيست.
استفتاء
آيا هبه و هديه عيد (عيدى) خمس دارد؟
هبه و هديه خمس ندارد، هرچند احوط اين است که اگر از مخارج سال زياد بيايد، خمس آن پرداخت شود.
استفتاء
آيا به جايزه هايى که توسط بانک‌ها و صندوق هاى قرض‌الحسنه به افراد پرداخت مىشود، خمس تعلّق مىگيرد يا خير؟
خمس در جايزهها و هديهها واجب نيست.
استفتاء
آيا مبالغى که بنياد شهيد به خانواده هاى شهدا مى پردازد، به مازاد از مخارج سال آن، خمس تعلّق مىگيرد؟
چيزى که بنياد شهيد به خانوادههاى عزيز شهدا هديه مىکند، خمس ندارد.
استفتاء
آيا نفقه اى که شخصى از طرف پدر يا برادر يا يکى از اقوام دريافت مىکند، هديه محسوب مىشود يا خير؟ در صورتى که نفقه دهنده خمس اموال خود را نپردازد، آيا بر نفقه گيرنده پرداخت خمس آن‌چه که از او مىگيرد، واجب است؟
تحقق عنوان هبه و هديه تابع قصدِ دهنده است ودر فرض سؤال بر نفقه گيرنده پرداخت خمس آن واجب نيست.
استفتاء
به دخترم يک واحد مسکونى به عنوان جهيزيه عروسيش دادهام، آيا اين واحد مسکونى خمس دارد؟
اگر هبه واحد مسکونى که به دخترتان بخشيدهايد، عرفاً مطابق شأن شما محسوب شود، و در بين سال خمسى بخشيده باشيد، دادن خمس آن واجب نيست.
استفتاء
آيا جايز است که انسان مالى را قبل از گذشت يک سال بر آن، به همسرش هديه دهد، با آن‌که مىداند وى آن مال را براى خريد خانه در آينده و يا مخارج ضرورى، ذخيره خواهد کرد؟
اين کار جايز است و مالى که به همسرتان بخشيدهايد، اگر به مقدارى باشد که عرفاً مناسب شأن شما و افراد مانند شماست و بخشش صورى و به قصد فرار از خمس هم نباشد، خمس ندارد.
استفتاء
زن و شوهرى براى اين‌که خمس به اموال آنها تعلّق نگيرد، قبل از رسيدن سال خمسىشان، اقدام به هديه کردن سود سالانه خود به يکديگر مى کنند، اميدواريم حکم خمس آنها را بيان فرماييد.
با اينگونه بخشش که صورى و براى فرار از خمس است، خمسِ واجب از آنان ساقط نمىشود.
استفتاء
شخصى براى رفتن به حج استحبابى مبلغى را به حساب سازمان حج واريز کرده، ولى قبل از تشرف به زيارت خانه خدا، فوت نموده است، اين مبلغ چه حکمى دارد؟ آيا مصرف کردن آن در نيابت از حج ميت واجب است؟ آيا خمس به آن تعلّق مىگيرد؟
فيش حج که در قبال مبلغى که به حساب سازمان حج واريز کرده، دريافت نموده، به قيمت فعلىاش از ترکه ميت محسوب مىشود، و ميت اگر حج برذمّه ندارد و وصيت به حج هم نکرده، صرف آن در حج نيابى براى ميت واجب نيست، و خمس آن اگر پرداخت نشده باشد، در فرض سؤال واجب است پرداخت شود.
استفتاء
محصل هستم و پدرم هر هفته مقداری پول به عنوان پول تو جیبی به من می دهند، و من آنها را در بانک پس انداز می کنم، آیا خمس باید بدهم؟
پولی که پدر به شما بخشیده است خمس ندارد ولی اگر سود داشته باشد و تا سر سال خمسی در امور زندگی مصرف نشود، سود آن متعلق خمس است.
استفتاء
آیا به سرمایه ای که در بورس یا در محل دیگر سرمایه گذاری شده است، در سررسید سال خمسی، خمس تعلق می گیرد و باید خمس آن پرداخت شود.؟
مبلغ سرمایه گذاری شده اگر از درآمد کسب باشد، مشمول خمس است.
استفتاء
پدر من کارمند بود و مدتی است که فوت شده و حقوق مستمری او ماهیانه بین من و مادرم به صورت جداگانه به حسابمان واریز می‌شود، آیا باید خمس آنرا بدهیم؟
پرداخت خمس مستمری واجب نیست.
استفتاء
معمول است که برای اجاره خانه مقداری پولِ پیش پرداخت می کنند، اگر این پول از منابع کسب باشد و چند سال در نزد صاحب خانه بماند آیا پس از دریافت بلافاصله باید خمس آن پرداخت شود و در صورتی که بخواهد با همان پول در جای دیگر منزل اجاره کند، چطور؟
خمس تعلّق می‌گیرد ولی اگر به این پول برای اجاره منزل نیاز دارد می‌تواند مهلت بگیرد و پس از رفع نیاز پرداخت نماید.
استفتاء
زن و شوهری برای این‌که خمس به اموال آنها تعلّق نگیرد، قبل از رسیدن سال خمسی شان، اقدام به هدیه کردن سود سالانه خود به یکدیگر می کنند، امیدواریم حکم خمس آنها را بیان فرمایید.
با این گونه بخشش که صوری و برای فرار از خمس است، خمسِ واجب از آنان ساقط نمی شود.
استفتاء
از آن‌جا که تا کنون ازدواج نکرده ام، آیا جایز است مقداری از مالی را که در حال حاضر دارم، برای هزینه هایی که در آینده به آنها نیاز دارم، پس‌انداز کنم؟
پس‌انداز درآمد سال اگر برای هزینه ضروری ازدواج در چند روز آینده باشد، خمس ندارد.
استفتاء
پولی قرض دادم تا قبل از سال خمسی به من برگرداند ولی عمدا پس از سال خمسی برگرداند و مجبور شدم که خمس آن را بدهم، آیا قرض گیرنده ضامن خمس است؟
قرض گیرنده، ضامن مبلغ خمس نیست.
استفتاء
سهام عدالت خمس دارد یا خیر؟
اگر هديه دولت است خمس ندارد ولی اگر به‌‌‌‌‌صورت اقساط واگذار شده، به مقدار اقساطی كه تا سر سال خمسی از درآمد پرداخت شده، مشمول خمس است.
استفتاء
آیا به سهام خریداری شده خمس تعلق می گیرد؟
سهامی که به قصد تجارت خریده شده، 2 صورت دارد:
الف) با درآمد بین سال خریده شده:
ـ در این صورت در سررسید سال خمسی اول باید به قیمت روز، محاسبه و خمس آن پرداخت شود و در سررسید سال‌های بعد، اصل آن خمس ندارد ولی ارزش افزوده آن پس از کسر مقدار تورم، خمس دارد.
ب) با پولی که متعلق خمس نیست ـ مثل هدیه، ارث، مهریه یا درآمدی که خمس آن پرداخت شده ـ خریده شده:
ـ در این صورت در سررسید هر سال خمسی، اصل آن خمس ندارد ولی ارزش افزوده آن، پس از کسر مقدار تورم، خمس دارد.
2ـ سهامی که به قصد حفظ ارزش پول یا استفاده از سود سالیانه آن (نه به قصد تجارت) خریده شده، 2 صورت دارد:
الف) با درآمد بین سال خریده شده:
ـ در این صورت در سررسید سال خمسی، باید به قیمت روز محاسبه و خمس آن پرداخت شود و در سال‌های بعد تا زمانی که فروخته نشده، خمس ندارد اما پس از فروش ارزش افزوده آن (با کسر مقدار تورم) جزء درآمد سال فروش است که اگر تا پایان سال خمسی در امور زندگی مصرف نشود، خمس دارد.
ب) با پولی که متعلق خمس نیست ـ مثل هدیه، ارث، مهریه یا درآمدی که خمس آن پرداخت شده ـ خریده شده:
ـ در این صورت تا زمانی که فروخته نشده، خمس ندارد اما پس از فروش، ارزش افزوده آن (با کسر مقدار تورم) جزء درآمد سال فروش است که اگر تا پایان سال خمسی در امور زندگی مصرف نشود، خمس دارد.
تذکر:
موارد گذشته مربوط به اصل سهام است اما سود سالیانه سهام اگر تا پایان سال خمسی در امور زندگی مصرف نشده باشد، در هر صورت خمس دارد.
استفتاء
آیا پرداخت خمس پولی را که همسر یا فرزندان به عنوان هدیه یا نفقه دریافت می کنند بر ایشان واجب است؟
نفقه و هدیه دریافت شده، خمس ندارد، هر چند احتیاط مستحب است که اگر از مخارج سال زیاد بیاید، خمس آن پرداخت شود.
استفتاء
شخصی مسکن مورد نیاز تهیه نموده و به عللی نمی تواند در آن سکونت کند، و یا مدتی آن را اجاره داده است، سپس از سکونت در آن منصرف می شود و آن را می فروشد، بر فرض که در این مدت، سال خمسی بر آن گذشته باشد، حکم خمس آن چگونه است؟
سکونت شرط نیست و همین که مورد نیاز و در شأن او باشد، با گذشت سال خمسی بر آن مؤونه محسوب شده و خمس ندارد حتی پس از فروش.
استفتاء
در دوران عقد هستم و طبق رسم ما برای شروع زندگی باید یک سری وسایل مثل تلویزیون، مبل و ... را مرد تهیه کند، آیا در زمان سررسید سال خمسی باید خمس این وسایل را که با درآمدم تهیه کرده ام بدهم؟
اگر تهیه این وسائل، عرفا جزو هزینه های جاری مورد نیاز شما محسوب می شود، خمس ندارد، هرچند تا سر سال خمسی استفاده نشده باشد.
استفتاء
اگر فردی از درآمد بین سال کالایی تهیه کند و سپس به صورت نسیه به فروش برساند نسبت به خمس درآمد مزبور چه تکلیفی دارد؟ آیا جزء درآمد سال وصول محسوب می شود یا سال معامله؟
در فرض مرقوم قیمت نقدی کالا در زمان معامله جزء درآمد سال معامله و سود نسیه جزء درآمد سالِ دریافت می باشد.
استفتاء
از درآمد بین سال لباس هایی در حد شأن برای فرزندان تهیه کرده ام ولی در حال حاضر اندازه آنها نیست، آیا سر سال خمسی باید خمس آنها را پرداخت کنم؟
در فرض سؤال خمس دارد.
