آذرفرنبغ فرخزادان،ازدواج با محارم در کتب زرتشتیان

آنچه در مورد ازدواج با محارم در دین زرتشت و ایران باستان وجود دارد دو دسته است:

*عده ای قائلند که چنین رسمی در دین زرتشت وجود نداشته است و مورخان مغرض یونانی و مسلمان این افترا را به زرتشتیان و ایران باستان داده اند.

*قولی در مقابل این سخن هست ، که قول قائلین به ازدواج با محارم در ایران باستان و دین زرتشت می باشد.

ازدواج با محارم دین زرتشت در کتب زرتشتیان:

در اقوالی که در مورد ازدواج هست ، قول مورخین یونانی از متقدم ترین اقوال است و بنابر اینکه موبدان زرتشتی این سخن را تهمت و افترا می دانند ولی جواب قانع کننده ای برای این موردها ندارند.[۱]

آنچه در این متن مورد بحث است ، بحث در مورد ازدواج با محارمی است که  در کتاب زرتشتیان توسط موبدان و زرتشتیان رد می شود و بیان می دارند که مطلبی بر ازدواج با محارم در کتب زرتشتیان وجود ندارد ، ولی در ادامه بیان می شود که ازدواج با محارم در کتاب زرتشتیان بیان شده است،کتاب دینی زرتشتیان که مد نظر ما کتاب روایت آذرفرنبغ فرخزادان است، ابتدا توضیح در مورد کتاب روایات آذرفرنبغ:کتاب روایات آذر فرنبغ فرخزادان یکی از کتابهای پهلوی دین زرتشت در سال ۳ هجری می باشد ، که در این کتاب پرسش ها و پاسخ هایی از مسائل و احکام دین زرتشت بیان می شود و  مجموع این پرسشها و پاسخ ها ۱۴۷ مورد می باشد که این پرسش ها را  آذر فرنبغ پسر فرخزاد پیشوای زرتشتیان در آن زمان ، پاسخ داده است . آذر فرنبغ نخستین مدون دینکرد است و هموست که در حضور مأمون عباسی دوران حکومت از ۱۹۷ تا ۲۱۸ هجری شمسی با ابالیش مناظره کرده‌است. در این کتاب مانند روایات امید اشوهشتان و بعضی از فصول دادستان دینی به مسائل بسیاری بر می‌خوریم که زردشتیان در جامعهٔ مسلمانان با آن رو به رو بوده‌اند.در ادامه سه مورد از عمل خوئتودثه که در این کتاب آمده است را بیان می کنیم:

پرسش ۲۰:

مردی که باید دختر خویش یا خواهر خویش را به زنی در آورد (به ازدواج در آورد.) و آنان موافق نباشند ، آیا آن مرد می تواند ایشان را به زور زن ( ازدواج ) کند ؟ اگر بکند( این کار را انجام دهد) صواب  خویدوده(خوئتودثه) باشد یا نه؟

پاسخ:چنان که من می دانم ، خواهر یا دختر را آنگونه ، به زور می تواند زن ( ازدواج) کرد ، اگر بکند زنی(ازدواج) ، درست است و صواب خویدوده (نیز) می باشد ،(اما) اگر شوهر موافق نباشد نمی توان کرد و گناه است.

پرسش دیگر:

مردی می گوید که چند درهم برای روان می دهم، چگونه باید بدهد؟

پاسخ:چنین بهتر است اگر یک سوم را برای (مراسم) یزشن و یک سوم را برای ( نگهداری) آتش و مشارکت در کرفه ی (برگزاری )  گاهنبار ، و یک سوم را برای جشن خویدوده به عنوان اساسی ترین جنبه کرفه (بدهد).

پرسش ۱۴۳ :

مردی نو آموز كه خواهر خویش را در جمع به زنی (خویش) میپذرد ، و او را بدان سبب چند سال از شوهر كردن بازداشت ، و سرانجام خود هم به زنی نگرفت ، و به زنی به مردی داد ، اكنون ( كه آن مرد به پذیرفتن خویدوده آشنا است ، و(لی) به  نكردن (آن) نامعترف (نا آگاه) است ، (پرسش) این (است) كه درباره یزش كردن افراد چه می فرمایید؟

پاسخ:اگر از آغاز كار ازدواج كردن با خواهرش را و اجرای خویدوده را عملا پذیرفت آنگاه برای او خاطر آن پذیرش كرفه بود (اما) اگر از آن به بعد چنانكه وظیفه و توانش بود عمل نمیكرد آنگاه پس از۱۵سالگی زن برای هر دشتان ماه مطلق دین نسبت به وی كفاره مند است و به خاطر عمل نكردن به كرفه ی خویدوده (و) مانع شدن از آن كرفه ی خویدوده (برای او) گناه بدتر (كبیره) است و چون در آغاز به كرفه ی خویدوده عمل  نكرد و به خاطر نقض آن پذیرش و پیمان كه  از آغاز از آن او بود به خاطر آن محكوم تر(بسیار محكوم) است و میزان دشتان ماه و مقدار زمان را برای جبران گناه باید دانست (اگر) زن را رها كند بود كسی كه مرگ ارزان گفت و بود كسی كه خارتر (گفت) اما (نقض) خویدوده گران تر است  و سپس اگر او را به مردی داد و اگر نیك (بود) و زن با او موافق بود آنگاه كه دادنش خطایی نمی شناسم چرا كه اكنون باید (او را) به خاطر ممانعت از گناه بازداشتن زن قابل بخشایش انگاشت اما باید برای آن(گناه) پیشین كفاره مند باشد و اگر خود از آغاز مجاز به پذیرفتن آن كار بود و سپس او را توان عمل كردن (به دان كار) نبود درمانش باید به اندازه ی توان (اش) نپرداخته شود (كاسته) شود اگر امیدواریش است كه چنین دانسته شود آنگاه باید او را با توافق (دختر) به مردی پارسا و شایسته بدهد در(این) عمل او گناهی نمی شناسم  و برای عمل قانونی او نیز آن عذر را می شناسم كه درسكادم می گوید جایز است هر یك از سالاران  پارسا زن خویش را به هر یك از افراد پارسا یا پرهیز كاری بدر .[۲]

خلاصه:

اگر قول جامعه زرتشتیان را قبول کنیم که در تاریخ و قول مورخان غربی و عرب ، آنچه هست درست نمی باشد ، ولی این مطلب آن چیزی است که در کتاب زرتشتیان آمده است ، و ممکن است زرتشتیان برای رد این مطلب منکر این کتابها شوند و یا این کتابها را جزو کتب دینی زرتشتیان ندانند.

منابع:

[۱] زرتشتیان باورها و آداب دینی آنها ، مری بویس

[۲]کتاب روایات آذرفرنبغ فرخزادان ، نوشته موبد آذر فرنیغ ،قرن ۳ ،ترجمه حسن رضایی باغ بیدی