آیا گیاهخواری خوب است؟

سلامت نیوز : تصمیم گرفته بود گیاهخوار شود و مصرف گوشت و هر فرآورده حیوانی را کنار بگذارد. می‌گفت می‌خواهم سالم‌تر بمانم و عمر طولانی‌تری داشته باشم، اما وقتی بعد از چند ماه دیدمش، اصلا خوب به نظر نمی‌رسید، موهایش می‌ریخت و مدام ضعف داشت. می‌گفت نمی‌دانم چرا این طور شده‌ام. مگر می‌شود از گیاهخواری باشد؟ این همه آدم در دنیا گیاهخوارند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ خیلی ها این روزها دلشان می خواهد این کار را انجام دهند و گیاهخوار شوند آن هم به دلایل مختلف، از سالم ماندن تا حمایت از حیوانات و این که حیوانی کمتر کشته شود، اما این کار درست است؟

دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران به «جام جم» می گوید: افرادی که رژیم های گیاهخواری دارند سه گروه هستند؛ طرفداران رژیم گیاهخواری تام که بجز منابع غذایی گیاهی، هیچ ماده خوراکی دیگری مصرف نمی کنند، افرادی که علاوه بر مواد خوراکی گیاهی، شیر هم مصرف می کنند و افرادی که علاوه بر شیر، تخم مرغ هم می خورند. به گفته این متخصص تغذیه، افراد گروه سوم که شیر و تخم مرغ هم مصرف می کنند، با این رژیم مشکلات کمتری پیدا خواهند کرد.

گیاهخواری با مواد غذایی غنی شده

دکتر وفا می گوید: در کشورهای غربی، صنایع غذایی مواد خوراکی گیاهی مثل غلات، حبوبات و خوراک کودکان را که بر مبنای غلات و حبوبات است، با مواد مغذی کلیدی مثل کلسیم، آهن، روی، ویتامین D، ویتامین 12 B و ید که کمبودشان در تمام دنیا شایع است، غنی می کنند. او ادامه می دهد: آنها این کار را به بهترین شکل و با فناوری و تکنولوژی پیشرفته انجام می دهند تا مصرف کننده این مواد غنی شده گیاهی دچار هیچ کمبودی نشود، بنابراین در این کشورها حتی رژیم غذایی گیاهخواری تام، هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند، اما در کشورهایی که تکنولوژی صنعتی این قدر پیشرفته نیست و موادغذایی گیاهی غنی شده با ویتامین ها چندان وجود ندارد یا در دسترس نیست یا مقدار ماده مغذیش به اندازه کافی نیست، پیروی از چنین رژیم غذایی را پیشنهاد نمی کنیم.

به گفته دکتر وفا، در کشور ما به طور خیلی جزئی و پراکنده، خوراکی های غنی شده مثل شیر غنی شده با ویتامین D آن هم در شهرهای بزرگ وجود دارد. البته مقدار ویتامین اضافه شده به این شیرها هم بسیار جزئی است و در نتیجه اگر شخصی رژیم گیاهخواری داشته باشد و علاوه بر آن شیر هم مصرف کند، ویتامین D بدنش یا آهن و کلسیم و روی مورد نیازش تامین نمی شود و دچار مشکل خواهدشد.

این متخصص تغذیه تاکید می کند: با توجه به آنچه گفته شد، اگر کسی بخواهد در ایران رژیم غذایی گیاهخواری داشته باشد و بجز گیاهان هیچ ماده غذایی دیگری مصرف نکند، دچار این کمبودها خواهد شد و بخصوص اگر در سنین رشد باشد، مشکلات بیشتری سراغش خواهد آمد چون از بدو تولد تا هجده سالگی بدن به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد.

نوجوان ها و سالمندان بیشتر در معرض خطرند

دکتر وفا می گوید: کسانی که گیاهخوار هستند، اما شیر و تخم مرغ هم مصرف می کنند، بخصوص اگر در سنین رشد یا جزو گروه های آسیب پذیر مثل خانم های باردار و شیرده و سالمندان و بیماران باشند، زیر نظر متخصص تغذیه می توانند رژیم گیاهخواری داشته باشند، ولی هرگز نباید مصرف خوراکی های حیوانی را به صفر برسانند.

گیاهخواران هم چاق می شوند

دکتر وفا معتقد است: با مصرف خوراکی های صددرصد گیاهی احتمال چاقی و اضافه وزن بسیار کم است ولی در بین موادغذایی گیاهی، موادی هم وجود دارند که اگر انتخاب شوند، نه تنها باعث کاهش وزن نمی شوند، بلکه افزایش وزن را هم در پی خواهند داشت.

او می افزاید: مثلا دانه های روغنی یا روغن های گیاهی مثل روغن زیتون، ذرت، آفتابگردان و کانولا همه منشا گیاهی دارند، ولی بین تمام خوراکی ها، کالری روغن ها بسیار بالاست یعنی یک گرم روغن، 9 کیلوکاری انرژی دارد. این متخصص تغذیه توضیح می دهد: مثلا درست است که می گوییم روغن زیتون سالم ترین روغن های گیاهی است و اصلا با روغن جامد و مارگارین و... قابل مقایسه نیست، اما اگر همین روغن هم زیاد مصرف شود، می تواند مضر باشد و باعث اضافه وزن و چاقی خواهد شد. به گفته دکتر وفا، نسبت کل کالری دریافتی با کل کالری ای که بدن نیاز دارد، مهم است و حتی اگر گیاهخوار باشیم ولی بیش از نیاز بدن کالری مصرف کنیم، چاق خواهیم شد.

تنوع را فراموش نکنیم

تنوع در رژیم غذایی بسیار اهمیت دارد. دکتر وفا با بیان این جمله ادامه می دهد: گیاهخواران باید رژیم غذایی متنوعی داشته باشند و مواد خوراکی مختلفی از صیفی جات، میوه ها، سبزی ها و... در برنامه غذایی خود بگنجانند و با آنها غذاهای متفاوتی درست کنند. او می افزاید: هم در خوراکی های گیاهی و هم حیوانی تنوع وجود دارد مثلا نان، برنج، ماکارونی، سیب زمینی، انواع میوه ها و سبزی ها همه خوراکی گیاهی اند، اما مساله این است که اگر کسی در ایران رژیم گیاهخواری بگیرد خود را به خطر می اندازد و در معرض کمبودهایی قرار می دهد چون برخی ویتامین ها مثل B12 با مصرف گوشت به بدن می رسند.

رفع کمبود با مکمل ها عاقلانه نیست

دکتر وفا با اشاره به این که یک اصل اساسی در تغذیه سالم این است که هر فرد سالمی باید در وهله اول بتواند تمام نیازهای تغذیه ای اش را از طریق خوراکی و آشامیدنی های طبیعی دریافت کند، می افزاید: حالا اگر با وجود این، فردی در معرض کمبود آهن قرار گیرد، پزشک در دوز مشخص و به مدت مشخص برایش مکمل آن را تجویز می کند، ولی این که فردی به خیال خود بخواهد رژیم غذایی اش را با گیاهخواری اصلاح کند و مکمل هم مصرف کند، ایده درستی نیست چون اولویت این است که با مصرف خوراکی ها تمام نیازهای بدن تامین شود نه مصرف مکمل.