سخنرانی مکتوب حجت الاسلام رفیعی -تسبيح الهی

کانال ایتا شیعه کوئست: @shiaquest_net

حجت الاسلام رفیعی

پروردگار متعال در پایان آیه 42 سوره احزاب می فرماید: وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا- صبح و شام او را تسبیح گویید.
این آیه به مؤمنان دستور می دهد که صبح و شام خدا را تسبیح بگویید؛

یعنی توحیدتان را با این عبارت تقویت کنید:سبحان الله»؛ خدا منزه است!
«سبحان الله» یعنی خدا جامع همه کمالات است و هیچ عیب و نقصی ندارد.

کامل ترین تسبیح
در قرآن، بارها بر تسبیح تأکید شده است. چندین سوره با واژه «سبح» و «يسبح» شروع شده و به سوره های "مسبحه" شناخته می شوند. وقتی حضرت ابراهیم علیه السلام کعبه را می ساخت، ذکرش این عبارت بود:سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ »؛
خداوند منزه است، ستایش از آن خداست، خدایی جزالله نیست، خداوند برتر است.

درود الهی بر ذاکران
در آیه بعدی، خداوند جایزه ذکر و تسبيح مؤمنان را مشخص می کند. کسانی که ذکر و تسبیح می گویند و نماز می خوانند، خدا چه جایزه ای به آن ها می دهد؟ این جایزه ویژه ، رزق و امنیت و سلامت و امثال آن نیست؛ زیرا این ها نعمت های عمومی است. کافران هم از این نعمت ها برخوردارند. باران در خانه آن ها هم می بارد. باید لطف ویژه ای در زندگی مؤمن باشد. آیه 43 سوره احزاب الطف ویژه خدا را بیان می کند:هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ »
اوست که با فرشتگان خود بر شما درود می فرستد.
خدا و ملائکه بر شما درود می فرستند. این لطف و عنایت ویژه خداست.

درود خدا همان رحمت اوست؛ یعنی خداوند مؤمنان را مشمول رحمتش قرار می دهد. اما درود فرشتگان با درود خدا تفاوت دارد. درود آنها تقاضای رحمت و مغفرت است. بنابراین درود خدا و فرشتگان یعنی فرشتگان از خدا می خواهند مؤمنان را مشمول رحمت کند، پس خداوند نیز این رحمت را بر مؤمنان قرار می دهد.

آثار درود خدا
درود خدا چه اثرو نتیجه ای دارد؟ اگر خدا و فرشتگان برما درود بفرستند چه اتفاقی می افتد؟ در آیه 43 و 44 سوره احزاب، چهار اثر برای درود خدا ذکرشده است:

1. خروج از تاریکی
اولین اثر درود خدا و فرشتگان، بیرون آمدن از تاریکی و راه یابی به نور است: لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ» تا شما را از تاریکی ها به سوی نور بیرون آورد.

شما ذکر و تسبیح می گویید و خدا و فرشتگان بر شما درود می فرستند. اولین نتیجه این عمل شما و بازخورد آن، از بین رفتن ظلمت گناه، ظلمت کفر، ظلمت جهل، ظلمت انحراف و ... از زندگی شماست.

2. رحمت الهی
دومین اثر درود خدا و فرشتگان، بارش رحمت الهی است: وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا »و او به مؤمنان مهربان است.

3.تحیت فرشتگان در قیامت
سومین اثر درود خدا و فرشتگان این است که در روز قیامت فرشتگان به آن ها سلام می کنند: تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ »

درود و تحت (خدا) بر آنان در روزی که به لقای او می رسند سلام است. روز قیامت، روز لقا و دیدار با خداست، یعنی دیدار آثار و عظمت خدا؛ چرا که خداوند هرگز دیدنی نیست. شماهایی که در این دنیا ذکر خدا گفتید و نماز خواندید و تسبیح کردید، به محض آن که وارد صحرای محشر می شوید فرشتگان به شما سلام می دهند.
سلام فرشته ها یعنی آرامش، نهراسیدن، عبور آسان از صحرای محشر

4. پاداش پرارزش
وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا
و [خدا] برای آنان پاداشی گرامی و با ارزش آماده کرده است. پاداش خداوند، بزرگوارانه و گرامی است، نه حقیرانه و منت آلود.

عنایت چندبرابری خدا
دانش آموزی که خوب درس می خواند مورد توجه معلم واقع می شود. توجه و نگاه عنایت آمیز معلم، جنبه های گوناگونی دارد: نمره بهتر می دهد، هدیه می دهد، به پرسش هایش پاسخ می دهد و او را برای المپیاد علمی و کسب موفقیت های بیشتر آماده می کند.

پس اگر دانش آموزی به درس و معلم توجه کرد، معلم چندبرابر به او توجه می کند. اگر ما هم به خدا توجه کردیم و به یاد او بودیم، خدا چندین برابر به ما عنایت می کند. قرآن درباره مجاهدان می فرماید: وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا » (عنکبوت، 69)
کسانی که برای به دست آوردن خشنودی ما با جان ومال کوشیدند، بی تردید آنان را به راه های خود راه رشد و سعادت و بهشت و مقام قرب راهنمایی می کنیم.
هرکس در راه خدا قدم برداشت، خدا به او عنایت و توجه می کند. این واقعیت، صدها نمونه در تاریخ دارد.

جادوگران فرعون آمده بودند موسی علیه السلام را به زمین بزنند، اما با دیدن معجزة حضرت موسی علیه السلام از اعتقاد خود برگشتند و ایمان آوردند. خدا هم کمکشان کرد و به آن ها استقامت و قدرتی داد که جلوی فرعون ایستادند و گفتند: اگر دست و پایمان را هم قطع کنی، از ایمانمان دست برنمی داریم. (اعراف، 126)

حضرت موسی علیه السلام برای خدا حرکت کرد، خدا رود نیل را برایش شکافت و به او قدرت داد فرعون را سرنگون کند.
حرریاحی یک قدم برداشت و به طرف امام حسین علیه السلام آمد، خدا او را در چنان جایگاهی قرار داد. ( اللهوف، ص 103)

نشانه های لطف خدا
لطف و عنایت ویژه خدا، نشانه هایی دارد. اگر این نشانه ها در زندگی تان هست، خدا را شکر کنید و اگر نیست، از خدا درخواستش کنید.

تطهیر روح و جسم
اولین نشانه لطف و عنایت ویژه خدا، پاکیزگی روحی و جسمی است. امام صادق علیه السلام فرمود: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَیْراً طَیَّبَ رُوحَهُ وَ جَسَدَهُ فَلَا یَسْمَعُ شَیْئاً مِنَ الْخَیْرِ إِلَّا عَرَفَهُ وَ لَا یَسْمَعُ شَیْئاً مِنَ الْمُنْکَرِ إِلَّا أَنْکَرَهُ » (بحار الأنوار، ج 25، ص 9)
هرگاه خداوند نسبت به بنده ای اراده خیر کند روح و جسمش را پاکیزه می گرداند؛ پس او همه خیر و نیکی ها را می شناسد و نسبت به همه زشتی ها و منکرات ناشناس است.

یک نشانه لطف خدا به بنده هایی که دوستشان دارد این است که عبادت برایشان محبوب است و گناه، مبغوض و ناپسند.

اراده خيرخداوند نسبت به برخی بندگان، از سیر پارتی بازی یا به صورت اتفاقی نیست؛ بلکه ماجرای آموزگاری است که به دانش آموز درس خوان و منضبط محبت و توجه خاص دارد و دانش آموز درس نخوان و تنبل را تنبیه می کند. همان طور که آموزگار، درس خواندن و انضباط را ملاک قرار می دهد، پروردگار نیز بندگی و تسلیم بودن را معیار می داند.

اگر روح و جسم، پاکیزه و سالم باشد، حتما از شراب و غنا و دروغ تنفر دارد. بنده ای که هرگاه صدای اذان بلند می شود دلش می لرزد، قرآن می خوانند ایمانش افزایش می یابد، می شنود در جایی گناه صورت گرفته ناراحت می شود و اعصابش به هم می ریزد، از خسارت به دین خدا ناراحت می شود، روشن است که جسم و روحی پاک دارد.

محبت به خوبی ها و بیزاری از بدی ها، عنایت ویژه خداست. قرآن می فرماید: وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ » (حجرات، 7)
ولی خدا ایمان را محبوب شما قرار داد و آن را در دل هایتان بیاراست و کفر و بدکاری و نافرمانی را ناخوشایند شما ساخت.

2. بی رغبتی به دنیا
یکی دیگر از نشانه های لطف ویژه خدا، بی رغبتی بنده نسبت به دنیاست. امام صادق علیه السلام در روایتی دیگر می فرماید: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَيْراً زَهِدْتُ فِي الدُّنْيَا »؛
هرگاه خداوند نسبت به بنده ای اراده خیر کند، او را به دنیا بی رغبت می سازد.
آدم هایی که خدا به ایشان عنایت دارد، از دنیا و بهره های حلال دنیایی استفاده می کنند اما اسیر دنیا نیستند، بلکه امیر دنیایند. سليمان علیه السلام دنيا داشت ولی امیرش بود؛ قارون هم دنیا داشت ولی اسیرش بود.

يوسف علیه السلام بر بهترین پشتیها تکیه می زد و گران ترین فرش ها زیرپایش بود و عالی ترین لباس ها را می پوشید اما به هیچ یک از این ها وابسته نبود.

3. دانش دینی
دانش دینی و شناخت حلال و حرام، نشانه دیگر لطف ویژه الهی است. امام صادق علیه السلام در ادامه روایت قبلی فرمود: وَ فِقْهُهُ فِي اَلدِّينِ»؛
(هرگاه خداوند نسبت به بنده ای اراده خیر کند...) او را دانش دینی می بخشد.

کسی که خدا به او عنایت دارد، به اندازه خودش دینش را می شناسد. خیلی بد است که کسی شصت هفتاد سال سن داشته باشد اما نتواند درست نماز بخواند. امام صادق علیه السلام به حماد بن عیسی یکی از یاران برجسته حضرت۔ دستور داد دو رکعت نماز بخواند. حماد دستور حضرت را انجام داد. وقتی نمازش تمام شد آقا فرمود: یَا حَمَّادُ! لَا تُحْسِنُ أنْ تُصَلِّیَ، مَا أقْبَحَ بِالرَّجُلِ مِنْکُمْ، یَأْتِی عَلَیْهِ سِتُّونَ سَنَةً أوْ سَبْعُونَ سَنَةً، فَلَا یُقِیمُ صَلَاةً وَاحِدَةً بِحُدُودِهَا تَامَّةً» (الکافی، ج 3، ص 311)

ای حماد! خوب نماز نمی خوانی! چقدر زشت است برای یکی از شماها که شصت یا هفتاد سال از عمرش می گذرد و نمی تواند فقط یک نماز را با شرایط کاملش بخواند!

نمی گویم مثلا احکام مساقاة و خرید و فروش برده را بلد باشید، چون امروزه این مسائل کاربرد چندانی ندارد؛ اما حداقل احکام نماز و روزه را باید بدانید.

3. آگاهی از عيوب شخصی
سومین نشانه عنایت ویژه خدا این است که انسان بداند چه عیب و ایرادهایی دارد. امام صادق علیه السلام اذا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خِيَرَةً زَهَّدَهُ فِي الدُّنْيَا وَ فَقَّهَهُ فِي الدِّينِ وَ بَصَّرَهُ عُيُوبَهَا وَ مَنْ أُوتِيَهُنَّ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ »؛ هرگاه خداوند نسبت به بنده ای اراده خیر کند، او را به دنیا بی رغبت می سازد و او را دانش دینی می بخشد و عیب هایش را به او می نمایاند. هرکس این سه خیر را دریافت دارد، خیر دنیا و آخرت را دریافت داشته است. (الکافی، ج 2، ص 130)

چه خوب است که انسان بداند چه عیب هایی دارد. برطرف کردن عیوب، مرحله بعدی است. اگر من بدانم بداخلاق و بدزبان هستم، دیگر کارهایم را توجیه نمی کنم و اشتباهاتم را به گردن دیگران نمی اندازم.

3. بشارت و انذار پیامبر صلی الله علیه و آله
ویژگی دوم و سوم پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در آیه 45 سوره احزاب ، بشارت دادن و بیم دادن است: وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا و(ما تورا) مژده رسان و بیم دهنده ( فرستادیم).
تمام انبیای الهی دو رسالت داشتند: مژده دادن و ترساندن .

امکان ندارد جامعه ای با تشویق صرف اداره شود. تمام نظام های تربیتی دنیا از دو اهرم تشوق و تهدید بهره می برند. چرا؟ چون انسان دو ویژگی مهم دارد: 1۔ جلب منفعت، 2- دفع ضرر.
انسان دنبال منفعت است؛ می گردد تا جنس بهتر و ارزان تر بخرد، خانه اش را زیباتر بسازد و... هم چنین هرجا احتمال ضرر و زیان بدهد، از آن دوری می گزیند یا در پی مقابله با آن برمی آید؛ هرگز پایش را در جنگلی نمی گذارد که پر از حیوانات درنده است مگر آن که سلاح با خود داشته باشد.

پیامبر صلی الله علیه و آله بشیر است و مردم را به پاداش الهی و بهشت مژده می دهد. بهشت منفعت است: قصر، حور، رودخانه شیر و عسل و...

پیامبر صلی الله علیه و آله نذير است و مردم را از عذاب خدا و جهنم می ترساند. جهنم ضرر است: آتش، آب چرکین، خارهای تیزو...

4. اندوه همیشگی
نشانه دیگر عنایت ویژه الهي آن است که انسان همیشه اندوهگین است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: إِذَا أَرَادَ اَللَّهُ بِعَبْدٍ خَیْراً نَصَبَ فِی قَلْبِهِ نَائِحَةً مِنَ اَلْحُزْنِ» (ارشاد القلوب، ج 1، ص 154)

هرگاه خداوند نسبت به بنده ای اراده خیر داشته باشد، آواز دهنده ای از غم و اندوه در قلبش برپا می دارد. قلبی که محزون است از درد دیگران ناراحت می شود، از روضه اهل بیت علیهم السلام متأثر می شود، با خواندن قرآن اندوهگین می شود و...

قلب حزین با قلب افسرده تفاوت دارد. افسردگی در اسلام نکوهش شده . مؤمن شاداب و بانشاط است. قلب حزین یعنی قلبی که انعطاف دارد.

امیرالمؤمنین علیه السلام در مقابل دشمن، شجاع و در مسند حکومت، مظهر عدالت و قاطعیت است اما هرگاه یتیمی اشک می ریخت به گریه می افتاد. این قلب حزين است. رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: إِنَّ اللَّهَ فِي كُلَّ قَلْبٍ حَزِينٍ (ارشاد القلوب، ج 1، ص 154) خداوند هر قلب اندوهگینی را دوست دارد.