خانواده در طول تاریخ، اولین و بادوام ترین عامل تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان و زمینه ساز رشد جسمانی، عقلانی و عاطفی تک تک اعضا بوده است. فرزندان در خانواده رشد می کنند، راه و رسم زندگی را با تقلید از اعمال والدین می آموزند و آنچه که درک می کنند، در آینده و در زندگی شخصی خود به کار می برند.

در کنار تمام رفتارهایی که والدین نسبت به فرزندان خود بروز می دهند، شادی و نشاط در خانواده یکی از ضروریات زندگی خانوادگی است که بدون آن، وظایف و کارکردهای خانواده به خوبی انجام نخواهد شد. خانه ای که در آن شادی و لبخند و تبسم های سرشار از عشق ورزی به همدیگر، وجود نداشته باشد، بسیار بی روح و کسل کننده خواهد بود.

علاوه بر نقش مهم خانواده در تربیت فرزندان، عوامل بیرونی متعددی بر تربیت فرزندان اثرگذارند که ممکن است خانواده ها از آن غفلت کنند یا نسبت به آنها بی تفاوت باشند. وجود ناهماهنگی بین والدین، کم توجهی آنان به فرزندان، نادیده گرفتن رفتارهای فرزندان در مقاطع سنی مختلف، ناتوانی در برقراری ارتباط بین خانه و محیط بیرونی، رها ساختن فرزندان به حال خود، کوتاهی یا ناتوانی والدین برای مدیریت و مقابله با بحران هایی که در طول زندگی برای فرزندان پیش می آید، بی توجهی به اخلاق و تربیت دینی و نبود محیط آرام و صمیمی در منزل، از مهم ترین عواملی است که شادی و نشاط اعضا خانواده به ویژه کودکان را به خطر می اندازد. روابط صمیمی و سالم به همراه عشق و دوستی بین زوجین و والدین و فرزندان، پایه شکل گیری خانواده ای بانشاط و سرزنده است.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله برای کسانی که آرامش و شادی را به خانه خویش هدیه می کنند، پاداش های معنوی اخروی فراوانی بیان می کند که از آن جمله، همراهی فرشتگانی است که او را تا قیامت، در شرایط سخت کمک می کنند. آن حضرت می فرماید: «مَنْ اَدخَلَ عَلی اَهْلِِ بَیتِهِ سُرُوراً خَلَقَ الله مِنْ ذلک السّرور خَلْقاً یسْتَغْفِرْلَهُ الی یومِِ القِیامَهَ؛ هرکس خانواده اش را شاد کند، خداوند از آن شادی، موجودی می آفریند که تا روز قیامت برای او آمرزش بخواهد» (متقی، 1374، ج16، ص 379، ح 44995).

حضرت امام علی علیه السلام که زندگی مشترک ایشان با حضرت زهرا علیها السلام زبانزد عام و خاص و الگوی رهروان و پیروان آن امام است، درباره خشنودی خانواده در روز جمعه می فرماید: «إطرَفوا اَهالیکم فی کلّ جُمعَهٍ بشَیءٍ مٍن الفاکهَة کی یفرَحوا بالجُمعَه؛ برای اهل و عیال خود در هر روز جمعه مقداری میوه تازه ببرید تا از روز جمعه خشنود شوند» (مجلسی، ج101، ص73).

اندیشمند فرزانه شهید مرتضی مطهری درباره شادی می نویسد:

بعضی از مقدس مآبان و مدعیان تبلیغ دین، به نام دین با همه چیز به جنگ برمی خیزند. شعارشان این است که اگر می خواهی دین داشته باشی، به همه چیز پشت پا بزن! دنبال مال و ثروت نرو! حیثیت و مقام را ترک کن! از علم بگریز که حجاب اکبر و مایه گمراهی است! شاد مباش و شاد زندگی نکن. از خلق بگریز و به انزوا پناه ببر و امثال اینها.

آن متفکر شهید این نظر را برخلاف منطق اسلام می داند و می گوید:

یکی از مختصات دین اسلام این است که همه تمایلات فطری انسان را در نظر گرفته و هیچ کدام را از قلم نینداخته و معنای فطری بودن قوانین اسلامی، هماهنگی آن قوانین و عدم ضدیت آن با فطریات بشر است (مطهری، 1386: ص56 - 57).